Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Temmuz 2021) () |
Sosyal Savaş (Sosyal kelimesi "müttefikler" anlamına gelen sociiden gelir) MÖ 91-88 yılları arasında Roma Cumhuriyeti ile savaştan evvel Roma'nın müttefiki olan İtalya'daki diğer şehirler arasında yaşanmış bir savaştır.
MÖ 4. ve 3. yüzyıllarda Roma'nın İtalya'yı fethetmesi Roma ile İtalya'daki diğer şehir ve halklar arasında bir dizi ittifaka neden olmuştu. İttifak şartları şehrin gönüllü olarak veya savaşta yenilerek Roma'yla ittifak kurmasına göre değişiyordu. Bu şehirler teoride bağımsızdılar ancak uygulamada Roma'nın bunlardan para ve belirli sayıda asker talep etme hakkı vardı. MÖ 2. yüzyıla gelindiğinde Roma ordusundaki askerlerin yarısı ile üçte ikisi arasında bir bölümünü İtalya'daki müttefiklerden gelen askerler oluşturuyordu. Roma devleti aynı zamanda müttefiklerin dış politikaları ve birbirleriyle olan ilişkileri üzerinde fiilen bir kontrole sahipti.
Bu taleplerin karşılığında müttefikler Roma'nın Akdeniz dünyasını fethi sırasında elde ettiği ganimet ve topraklardan pay alıyorlardı. Ancak MÖ 2. yüzyılda Romalı siyasetçiler bu kazançları tek başına Roma'yı zenginleştirmek için kullanmaya başlayınca müttefikler durumu protesto ettiler ve sonunda ayaklandılar.
Sosyal Savaş kısmen Marcus Livius Drusus'un öldürülmesiyle başladı. Drusus'un reformları Roma'nın müttefiklerine Roma Cumhuriyeti'nin dış politikalarında daha fazla söz hakkı verecek Roma vatandaşlığı sağlıyordu. Yerel meseleler yerel hükûmetinin kontrolündeydi ve Romalılar açısından örneğin ittifakın ne zaman savaşa gireceği ya da ganimetin nasıl paylaşılacağı gibi konular kadar önemli değildi. Drusus öldürülünce bu haksızlıkları ele alan reformlarının çoğu geçersiz ilan edildi. Bu durum Roma'nın müttefiklerini ciddi biçimde kızdırdı ve çoğu Roma'ya karşı birbirleriyle ittifaka girdi.
Savaş
Sosyal Savaş MÖ 91'de müttefiklerin ayaklanmasıyla başladı. Venusia (bugünkü Venosa) isyan etmeyen tek Latin müttefikti. İsyancı müttefikler niyetlerinin yalnızca yıkıp dökmek olmadığını başkenti adı Italica'ya çevrilen Corfinium olan Italia adında bağımsız bir ülke kurarak gösterdiler. Askerlerine ödeme yapmak için kendi sikkelerini bastılar. Sikkelerin üzerinde İtalyan boğasının Roma kurdunu boynuzlayarak tümüyle etkisiz hale getirişi resmedildi. Askerlerinin çoğu Roma ordusunda görev yapmış savaş tecrübesi olan kimselerdi. İtalia'nın 8 müttefiki 100.000 adam toplayabiliyorlardı. İtalyanlar bu gücü İtalya içindeki konumlarına göre bölüştürdüler.
Roma'nın ilk saldırının üstesinden gelmesi şarttı zira bu daha başka taraf değiştirmeleri engelleyecek ve eyaletlerden ve kukla krallıklardan yardım istenmesine imkân verecekti. İki cephenin her biri MÖ 90 yılının konsüllerinin komutasındaydı. Kuzeyde konsül 'un danışmanlığını Marius ve ; güneyde ise konsül 'ın danışmanlığını Lucius Cornelius Sulla ve yapıyordu.
MÖ 90'ın Roma için sonuçları:
- Strabo 'u kuşatmayı başardı.
- Rutilius yenildi ve Tolenus Vadisi'nde öldürüldü.
- Caepio Poppaedius tarafından yokedildi.
- Marius kaybedilen yerleri geri alabildi ve yegane komutan olarak kaldı.
MÖ 90'ın İtalyanlar açısından sonuçları:
- Kuzey ve güney bölgelerinin iletişimi bakımından kilit konumda bir kale olan Aeserna kuşatıldı ve kale teslim olmak zorunda kaldı.
- Papius Mutilius Kampanya'nın güneyine girdi, birçok şehri ele geçirdi ve Ceasar tarafından yenilgiye uğratılana kadar bunları elinde tuttu.
- Diğer İtalyan komutanları da Apulya ve Lukanya'ya başarılı akınlar yaptılar.
Bu kayıplara rağmen Romalılar kesin bir yenilgiyi engellediler ve dayandılar. MÖ 89'da her iki konsül de kuzey sınırına gitti ve Sulla güney sınrının kontrolünü tamamen eline aldı.
MÖ 89 - Olaylar
- Lucius Porcius Cato (iki konsülden biri) yenildi ve öldü.
- Tek komutan olarak kalan Strabo (diğer konsül) savaşın kaderini etkileyen bir çatışmada 60.000 kişilik İtalyan ordusunu yendi ve Ausculum'u teslim olmaya zorladı.
- Sulla saldırıya geçti ve ordusunu yendi.
- Kampanya'daki başlıca şehirlerin bazılarını geri aldı.
MÖ 88'de hâlâ dayanmakta olan Samnitler (Roma'nın eski düşmanı) ile olan mücadele dışında savaş büyük ölçüde bitmişti. Romalılar müttefiklerine verdikleri imtiyazlar olmasa muhtemelen savaş çok daha uzun sürecekti.
Romalıların müttefiklere verdiği imtiyazlar
Luciuc Julius Caesar konsüllüğü sırasında bir sundu. Buna göre yasa ayaklanmamış tüm Latin ve İtalyan halklarına tam vatandaşlık sunuyordu.
Ancak yasa bireylere değil halkların tamamına vatandaşlık sunuyordu. Vatandaşlığın Lex Julia'ya göre savaş alanında gösterilen seçkin askerî hizmet karşılığında elde edilen bir ödül olması muhtemeldir.
Kaynakça
Dış kaynaklar
- Mommsen, Theodor. (1906) Rome, from earliest times to 44 B. C. online 2 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Kendall, Seth (2013) The Struggle for Roman Citizenship. Romans, Allies, and the Wars of 91-77 BCE. Piscataway: Gorgias Press, . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Temmuz 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Sosyal Savas Sosyal kelimesi muttefikler anlamina gelen sociiden gelir MO 91 88 yillari arasinda Roma Cumhuriyeti ile savastan evvel Roma nin muttefiki olan Italya daki diger sehirler arasinda yasanmis bir savastir MO 100 de Sosyal Savas dan once Romalilar ve muttefiklerinin Italya da konumu Romalilar arazileri gri mavi muttefikleri Latinler koyu kirmizi ve diger socii pembe MO 4 ve 3 yuzyillarda Roma nin Italya yi fethetmesi Roma ile Italya daki diger sehir ve halklar arasinda bir dizi ittifaka neden olmustu Ittifak sartlari sehrin gonullu olarak veya savasta yenilerek Roma yla ittifak kurmasina gore degisiyordu Bu sehirler teoride bagimsizdilar ancak uygulamada Roma nin bunlardan para ve belirli sayida asker talep etme hakki vardi MO 2 yuzyila gelindiginde Roma ordusundaki askerlerin yarisi ile ucte ikisi arasinda bir bolumunu Italya daki muttefiklerden gelen askerler olusturuyordu Roma devleti ayni zamanda muttefiklerin dis politikalari ve birbirleriyle olan iliskileri uzerinde fiilen bir kontrole sahipti Bu taleplerin karsiliginda muttefikler Roma nin Akdeniz dunyasini fethi sirasinda elde ettigi ganimet ve topraklardan pay aliyorlardi Ancak MO 2 yuzyilda Romali siyasetciler bu kazanclari tek basina Roma yi zenginlestirmek icin kullanmaya baslayinca muttefikler durumu protesto ettiler ve sonunda ayaklandilar Sosyal Savas kismen Marcus Livius Drusus un oldurulmesiyle basladi Drusus un reformlari Roma nin muttefiklerine Roma Cumhuriyeti nin dis politikalarinda daha fazla soz hakki verecek Roma vatandasligi sagliyordu Yerel meseleler yerel hukumetinin kontrolundeydi ve Romalilar acisindan ornegin ittifakin ne zaman savasa girecegi ya da ganimetin nasil paylasilacagi gibi konular kadar onemli degildi Drusus oldurulunce bu haksizliklari ele alan reformlarinin cogu gecersiz ilan edildi Bu durum Roma nin muttefiklerini ciddi bicimde kizdirdi ve cogu Roma ya karsi birbirleriyle ittifaka girdi SavasSosyal Savas MO 91 de muttefiklerin ayaklanmasiyla basladi Venusia bugunku Venosa isyan etmeyen tek Latin muttefikti Isyanci muttefikler niyetlerinin yalnizca yikip dokmek olmadigini baskenti adi Italica ya cevrilen Corfinium olan Italia adinda bagimsiz bir ulke kurarak gosterdiler Askerlerine odeme yapmak icin kendi sikkelerini bastilar Sikkelerin uzerinde Italyan bogasinin Roma kurdunu boynuzlayarak tumuyle etkisiz hale getirisi resmedildi Askerlerinin cogu Roma ordusunda gorev yapmis savas tecrubesi olan kimselerdi Italia nin 8 muttefiki 100 000 adam toplayabiliyorlardi Italyanlar bu gucu Italya icindeki konumlarina gore bolusturduler Roma nin ilk saldirinin ustesinden gelmesi sartti zira bu daha baska taraf degistirmeleri engelleyecek ve eyaletlerden ve kukla kralliklardan yardim istenmesine imkan verecekti Iki cephenin her biri MO 90 yilinin konsullerinin komutasindaydi Kuzeyde konsul un danismanligini Marius ve guneyde ise konsul in danismanligini Lucius Cornelius Sulla ve yapiyordu MO 90 in Roma icin sonuclari Strabo u kusatmayi basardi Rutilius yenildi ve Tolenus Vadisi nde olduruldu Caepio Poppaedius tarafindan yokedildi Marius kaybedilen yerleri geri alabildi ve yegane komutan olarak kaldi MO 90 in Italyanlar acisindan sonuclari Kuzey ve guney bolgelerinin iletisimi bakimindan kilit konumda bir kale olan Aeserna kusatildi ve kale teslim olmak zorunda kaldi Papius Mutilius Kampanya nin guneyine girdi bircok sehri ele gecirdi ve Ceasar tarafindan yenilgiye ugratilana kadar bunlari elinde tuttu Diger Italyan komutanlari da Apulya ve Lukanya ya basarili akinlar yaptilar Bu kayiplara ragmen Romalilar kesin bir yenilgiyi engellediler ve dayandilar MO 89 da her iki konsul de kuzey sinirina gitti ve Sulla guney sinrinin kontrolunu tamamen eline aldi MO 89 Olaylar Lucius Porcius Cato iki konsulden biri yenildi ve oldu Tek komutan olarak kalan Strabo diger konsul savasin kaderini etkileyen bir catismada 60 000 kisilik Italyan ordusunu yendi ve Ausculum u teslim olmaya zorladi Sulla saldiriya gecti ve ordusunu yendi Kampanya daki baslica sehirlerin bazilarini geri aldi MO 88 de hala dayanmakta olan Samnitler Roma nin eski dusmani ile olan mucadele disinda savas buyuk olcude bitmisti Romalilar muttefiklerine verdikleri imtiyazlar olmasa muhtemelen savas cok daha uzun surecekti Romalilarin muttefiklere verdigi imtiyazlarLuciuc Julius Caesar konsullugu sirasinda bir sundu Buna gore yasa ayaklanmamis tum Latin ve Italyan halklarina tam vatandaslik sunuyordu Ancak yasa bireylere degil halklarin tamamina vatandaslik sunuyordu Vatandasligin Lex Julia ya gore savas alaninda gosterilen seckin askeri hizmet karsiliginda elde edilen bir odul olmasi muhtemeldir KaynakcaDis kaynaklarMommsen Theodor 1906 Rome from earliest times to 44 B C online 2 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Kendall Seth 2013 The Struggle for Roman Citizenship Romans Allies and the Wars of 91 77 BCE Piscataway Gorgias Press ISBN 978 1 61143 487 3 Ingilizce