Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Spagetti Western (Spaghetti Western), 1960 - 1975 yılları arasında Avrupa'da çoğunlukla İtalyan yapımcı ve yönetmenler tarafından çevrilmiş Western filmlerine (Kovboy filmleri) verilen addır. Bu nedenle bazen Italo-Western olarak da adlandırılırlar. Bu türü tanımlamak için kullanılan diğer isimler ise sırasıyla Euro-Western, Macaroni Western ve Western All'Italiana'dır.
1960'larda bir grup hevesli İtalyan yönetmenin Amerikan Kovboy filmlerine öykünerek yapmaya başladıkları bu düşük bütçeli filmler başlarda küçümsenmiş ve sırf bu nedenle Spagetti Western gibi pejoratif bir adla anılmaya başlanmıştı (spaghetti bir tür İtalyan makarnasına verilen addır). Sonraki yıllarda başta Sergio Leone olmak üzere birçok yönetmen bu türün saygın örneklerini ürettiler. 1970'lerin sonlarına gelindiğinde yaklaşık 600 kadar Spagetti Western filmi çekilmişti ve bugün Western film türünün geniş bir alt türünü oluşturmaktadırlar.
Türün ortak özellikleri
Spagetti Westernler taklit ettikleri Amerikan Western filmlerinden bazı açılardan farklılaşırlar. En önemli özellikleri, istisnaları olmakla birlikte, Amerikan filmlerine kıyasla çok daha düşük bir bütçe ile çevrilmiş olmalarıdır. Çekimlerin, maliyetlerin daha düşük olduğu Cinecitta gibi İtalyan ve diğer bazı Avrupa stüdyolarında yapılmış olması ve filmlerde yıldız oyuncular yerine tanınmamış İtalyan oyunculara yer verilmiş olması Spagetti Westernlerin ucuza maledilmelerinin başlıca nedenleridir. Filmler her zaman İtalyan yönetmenler tarafından çekilmiştir. Oyuncular da çoğunlukla İtalyan olmakla birlikte zaman zaman Amerikalı, Alman, İspanyol ve Fransız oyuncular da bu tür filmlerde oynamışlardır.
Stüdyo çekimlerinin haricindeki dış çekimler, Amerika'da konunun geçtiği Vahşi Batı bölgesine çok benzemesi nedeniyle İspanya'nın güney bölgelerinde yapılmıştır. Özellikle de İspanya'nın Endülüs bölgesinde yer alan Tabernas Çölü ve Sardinya adası Spagetti Westernlerin çekildikleri doğal platolardır. Tek tük birkaç Spagetti Westernin bazı dış sahneleri ABD'de ve Arjantin'de çekilmiştir.
Stilistik açıdan da çok farklılıklar gösterirler. İtalyan yönetmenler Spagetti Westernlerde Amerikan filmlerinde fazlaca rastlanmayan çarpıcı çekim tekniklerine sıklıkla başvururlar. Bunlar arasında, detaylara yoğunlaşan çok yakın çekimler, panoramik çekimler, baş döndüren hızlı zoomlar (optik yaklaştırma), hızlı kurgu, abartılı ses efektleri sayılabilir. Tamamına yakınının dili İtalyancadır. Gösterildikleri ülkelerin dilinde dublajları yapıldığı gibi, ticari kaygılarla zaman zaman filmin yönetmen ve oyuncularının birtakım takma Anglosakson isimleri ile tanıtıldıkları da olur. Örneğin yönetmen Gianfranco Parolini kullandığı 11 farklı isimden biri de Frank Kramer'dır. Sabata Vadiler Hakimi filminin tanıtım yazılarında İtalyan oyuncuların hemen hepsi Anglosakson isimleriyle sunulmuşlardır. Bunun yanı sıra hiç tanınmamış bazı Amerikalı aktörler Spagetti Westernlerle ünlü oldular (örneğin Clint Eastwood ve Lee Van Cleef), bazıları da ABD'de yıldızları söndükten sonra bu filmlere geçiş yaptılar (örneğin: Stephen Boyd, , Broderick Crawford ve ). Maço karakterli bir tür olduğu için kadın oyunculara çok az yer verildi, kadınlar bu tür filmlerde sadece dulları veya fahişeleri canlandırdılar. Zencilerin de hemen hemen hiç görülmediği Spagetti Westernlerde Meksikalılar ya haydut ya da din adamı olarak resmedildiler. Bu durum birçokları tarafından ırkçılık ve ayrımcılık olarak değerlendirildi.
Bu türün müzikleri de çok farklıdır. Başta Ennio Morricone olmak üzere Spagetti Westernlerin müziklerini yapan besteciler insan sesi, ıslık, ağız armonikası, elektrogitar ve org gibi elektronik müzik aletlerini de kullanarak çok farklı psychedelic bir müzik türü elde etmişlerdir. Bu çok akılda kalıcı müzikler zaman zaman filmlerin bile önüne geçmiştir. Sergio Leone'nin ekibinin ayrılmaz elemanı besteci Morricone'nin müziği aksiyonla o kadar olağanüstü bir uyum gösterir ki, bazı araştırmacılar Leone'nin filmlerini opera eserleriyle kıyaslarlar.
Bu filmlerde bilinen anlamda iyi ve idealist karakterlere pek rastlanmaz. Filmin baş oyuncusu da bir aziz değildir. Zaafları olan anti-kahramanlardır. Genelde intikam, soygun, ödül avcılığı, çete kurarak suç işleme üzerine kurulmuş olan temaları Amerikan filmlerine göre çok daha sert bir şekilde işlenmiştir. Acı çeken insanlar, işkence, aşağılama, kan ve şiddet hiç çekinilmeden en ince ayrıntısına kadar ekranda gösterilir. Klasik Amerikan westernlerindeki final hesaplaşması bu türde de görülmekle birlikte, Suyun olmadığı bir bölgede haftalarca zaman geçiren karakterlerin yağlı saçları, terden vücuduna yapışmış giysileri, tozlu yırtık çizmeleri çok yakın çekimlerle adeta seyircinin gözüne sokulur. Bunlar Amerikan filmlerinde fazla göze çarpmayan detaylardır. Klasik Amerikan westernlerinde final hesaplaşmasına saklanan şiddet ve ölüm bu türde ise finalin yanı sıra filmin tamamına yayılır.
Spagetti Westernlerde hiç görülmedik silahlar da sergilenir. Bu marifetli, ilginç aletler arasında çok namlulu makineli tüfeklerden dürbünlü tüfeklere, kol yenine sığan minik dört namlulu tabancalardan, bir müzik aletinin (banjo gibi) içine ustaca gizlenmiş tüfeğe kadar çok geniş bir yelpazede silaha rastlamak mümkündür. Bunlar uydurma silahlar değil, koleksiyonlardan çıkartılmış gerçek müzelik parçalardır.
Tarihçe
Konusunu Amerikan Folklorundan alan ve doğal olarak da ilk kez ABD'de üretilmeye başlanan Western filmleri başından beri Avrupalılar tarafından çok sevilmişlerdi, hatta sinemanın ilk yıllarından itibaren Avrupa'da da bazı western filmleri çekilmişti. Ancak bütün dünyada olduğu gibi Avrupalılar da uzun yıllar boyunca tek Western film üreticisi olarak ABD'ye bağlı kaldılar. 1960'larda ABD'de bu tür filmlerin üretiminin azalmasıyla Avrupa ülkelerinde elde edilmeleri zorlaşınca bu ülkeler bir arayış içine girerek kendi filmlerini kendileri çekmeyi denediler.
İlk Avrupa Westernleri tahminlerin aksine İtalya'da değil İspanya'da yapıldılar. Bunlar bir takım Zorro filmleri ile B türü ucuz kovboy filmleriydi. Aralarında en dikkat çekici olan film 1961 tarihli 'dı, Richard Basehart'ın başrolünde oynadığı bu film ABD toprakları dışında da Western çekilebileceğini kanıtladı. 1962'de bunu adlı Alman filmi takip etti. Başrolünde Amerikalı ve Fransız Pierre Brice oynamış ve film Yugoslavya'da çekilmişti. Bu film de Avrupa'da çok popüler oldu. Artık yol açılmıştı, ertesi yıl kaliteleri tartışılır da olsa iki düzine Alman, İtalyan ve İspanyol Western çekildi.
1964 yılında adı sanı duyulmamış bir İtalyan yönetmen olan Sergio Leone'den Akira Kurosawa'nın 1961 tarihli epik samuray filmi Yojimbo'nun bir Western uyarlamasını çekmesi istendi. Eline sadece 200.000 dolar para ve stüdyonun önceki projelerinden artan negatifler verildi. Kadrosunda ise besteci Ennio Morricone, kameraman bir de TV filmleri çeviren Amerikalı isimsiz bir aktör olan Clint Eastwood vardı. Şirketin hiçbir beklentisi yoktu, seyredilip köşeye atılacak ucuz bir film bekliyorlardı, ancak Per un Pugno di Dollari (Bir Avuç Dolar İçin) o zamana kadar yapılmış westernlerden çok farklı bir film oldu. Artık Spagetti Western doğmuş olduğu gibi hem Sergio Leone'nin hem de Clint Eastwood'un Dünya çapında ünlenmelerine de yol açtı.
1965 yılında Leone bir devam filmi çekti; Per qualche dollaro in più (Birkaç Dolar İçin) adlı westernde bu kez Eastwood'un yanında Hollywood'da küçük roller oynamış yine tanınmamış bir Amerikalı olan Lee Van Cleef vardı. Bu filmden sonra Lee Van Cleef de uluslararası bir star oldu. 1966 yılında ise Spagetti Westernlerin en ünlüsü olan ve Sergio Leone'nin Dolar Üçlemesi'nin son filmi Il Buono, il brutto, il cattivo (İyi, Kötü ve Çirkin) geldi.
1968'de Sergio Leone Once Upon a Time in the West (Batıda Kan Var)'ı çekti. Bu o zamana kadar yapılmış en kaliteli ve pahalı Spagetti Westerndi. John Ford ve Howard Hawks gibi Amerikan Westernlerinin babalarına bir saygı duruşu niteliğinde olan bu görkemli filmde aralarında Henry Fonda, Charles Bronson, ve Claudia Cardinale'nin de olduğu birçok ünlü oynuyordu.
Başta Amerikan Westernlerine öykünerek ortaya çıkan Spagetti Westernler sonunda onları da etkiledi ve bu türün yakaladığı başarı Amerikan Westernlerinde bir dirilmeye de yol açtı ve ABD'de (1966), Butch Cassidy and the Sundance Kid (1969), The Wild Bunch (1969), High Plains Drifter (1972) gibi birçok yeni güçlü western yapıldı.
1970'lerin başında bu tür artık cazibesini yitirmeye başladı. Taze kan olarak türün içine mizah enjekte edilmeye çalışıldı, Terence Hill (Mario Girotti) ve Bud Spencer (Carlo Pedersoli) ikilisinin oynadıkları Trinity serileriyle bir süre daha idare edilmeye çalışıldı. 1970'lerin ortalarında arkada 600 film bırakarak yerlerini karate filmleri ve benzer türlere bıraktılar.
Robert Rodriguez'in Desperado'su (1995) gibi çok sonraları ortaya çıkan bazı filmleri "modern Spaghetti Westernler" olarak kabul eden sinema eleştirmenleri de vardır.
Türün önemli filmleri
- The Good, the Bad and the Ugly (İyi, Kötü ve Çirkin) - Yönetmen: Sergio Leone (1966)
- For a Few Dollars More (Birkaç Dolar İçin)- Yönetmen: Sergio Leone (1965)
- Once Upon a Time in the West (Batıda Kan Var) - Yönetmen: Sergio Leone (1968)
- - Yönetmen: Sergio Corbucci (1968)
- A Fistful of Dollars (Bir Avuç Dolar İçin) - Yönetmen: Sergio Leone (1964)
- Django - Yönetmen: Sergio Corbucci (1966)
- - Yönetmen: (1966)
- Death Rides a Horse (Man to Man) - Yönetmen: Giulio Petroni (1967)
- (A Professional Gun) - Yönetmen: Sergio Corbucci (1968)
- - Yönetmen: Sergio Corbucci (1970)
- A Fistful of Dynamite (Duck, You Sucker!) (Yabandan Gelen Adam) - Yönetmen: Sergio Leone (1971)
- - Yönetmen: Damiano Damiani (1966)
- Benim Adım Hiç Kimse (My Name Is Nobody)- Yönetmenler: S. Leone, T.Valerii (1973)
- - Yönetmen: Tonino Valerii (1967)
- - Yönetmen: Robert Hossein (1968)
- - Yönetmen: (1976)
- - Yönetmen: Giulio Questi (1967)
- - Yönetmen: Sergio Sollima (1968)
- - Yönetmen: Gianfranco Parolini (1968)
- Ehi amico... c'è Sabata, hai chiuso! (Sabata Vadiler Hakimi) - Yönetmen: Gianfranco Parolini (1969)
- - Yönetmen: Sergio Sollima (1967)
- () - Yönetmen: (1971)
Türün önemli yönetmen, oyuncu ve bestecileri
Yeşilçam Westernleri
İtalya'dakine benzer bir durum da yine aynı yıllarda Türkiye'de yaşanmıştır. 1960'lı ve 1970'li yıllar boyunca Türkiye'de de hatırı sayılır miktarda western filmi çekilmişti. Gayriresmî olarak Yeşilçam Westernleri olarak da adlandırılabilecek bu yerli 'kovboy' filmlerinin ilki 1962 tarihli Nuri Akıncı filmi dir. Filmde Parla Şenol, Efgan Efekan, Hulusi Kentmen gibi oyuncular rol almışlardı. 1967'de ise bir furyaya dönüşmüş ve 7 yıl boyunca 50 kadar Türk Western filmi çekilmişti. Tamer Yiğit, Cüneyt Arkın, Ayhan Işık, Yılmaz Güney, Kartal Tibet, Sadri Alışık, Öztürk Serengil, Yılmaz Köksal başta olmak üzere Yeşilçam'ın tüm ünlü oyuncuları bu westernlerde gözükmüşlerdi. Çetin İnanç'ın yönettiği ve Yılmaz Köksal'ın başrolünü oynadığı 1971 yapımı Çeko filmi Anadolu'da gişe rekorları kırmıştı.
1970'li yıllarda İtalyan sinemacılar, Türk-İtalyan ortak yapımı bazı Westernlere de imza attılar. Bunlardan bir tanesi de Guido Zurli'nin yönettiği, başrollerinde İlker İnanoğlu, Cüneyt Arkın ve 'nin oynadığı 1973 yapımı Yumurcak Küçük Kovboy adlı filmdir.
1960'lı ve 1970'li yıllarda çevrilmiş Türk Western filmlerinin kısa bir listesi şudur: Beş Hikâye, Batıdan Gelen Adam, Küçük Kovboy, Çeko: Sana Allah Acısın, Tom Braks, Zagor Kara Korsanın Hazineleri, Şeytan Tırnağı, Kanun Adamı, Kralların Öfkesi, Her Kurşuna Bir Ölü, Sevimli Haydut, Şimdi Silah Konuşacak, Atını Seven Kovboy, İntikam Hırsı, Kovboy Ali, Çifte Tabancalı Damat, Ringo Gestapoya Karşı, Kanun Kaçakları Zalo, Zorro Dişi Fantomaya Karşı, Cilalı İbo Teksas Fatihi, İpini Boynunda Bil, Kurşun Memed, Ret Kid, Ölüm Fermanı, Haydut Avcısı, Çapulcular, Ölümünü Kendin Seç, Ölümsüzler, Şafakta Silah Sesleri, Üçünüze Bir Mezar, Zapata, Delioğlan, Haydut Avcısı, Kan ve Kin ve Vahşetin Esirleri.
Kaynakça
- ^ Tricia Ellis-Christensen. "What is a Spaghetti Western?" (İngilizce). wisegeek.com. 28 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
- ^ a b c Scherpschutter & Lindberg. (İngilizce). Spaghetti Western Database. 30 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
- ^ a b c d (İngilizce). gazetearsivi.milliyet.com.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
- ^ "Ehi amico... c'è Sabata, hai chiuso! (1969)" (İngilizce). imdb.com. 28 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
- ^ (İngilizce). spaghettiwesterns.1g.fi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
- ^ "Küçük kovboy (1973)" (İngilizce). imdb.com. 13 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
- ^ Murat Tolga Şen. . otekisinema.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
- ^ "Most Popular Westerns With Country of Origin Turkey" (İngilizce). imdb.com. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
Dış bağlantılar
- spaghetti-western.net'te "Spaghetti Western"30 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- imagesjournal.com'da "Spaghetti Western" 23 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- wisegeek.com'da "Spaghetti Western"28 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- spaghettiwesterns'de "Spaghetti Western"4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- fistfulofwesterns.com'da "Spaghetti Western"3 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- fistfulofpasta.com'da "Spaghetti Western" 21 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Spagetti Western Spaghetti Western 1960 1975 yillari arasinda Avrupa da cogunlukla Italyan yapimci ve yonetmenler tarafindan cevrilmis Western filmlerine Kovboy filmleri verilen addir Bu nedenle bazen Italo Western olarak da adlandirilirlar Bu turu tanimlamak icin kullanilan diger isimler ise sirasiyla Euro Western Macaroni Western ve Western All Italiana dir Spagetti Western lerin en unlulerinden Sergio Leone nin yonettigi Iyi Kotu ve Cirkin filminin Italyanca ozgun afisi 1960 larda bir grup hevesli Italyan yonetmenin Amerikan Kovboy filmlerine oykunerek yapmaya basladiklari bu dusuk butceli filmler baslarda kucumsenmis ve sirf bu nedenle Spagetti Western gibi pejoratif bir adla anilmaya baslanmisti spaghetti bir tur Italyan makarnasina verilen addir Sonraki yillarda basta Sergio Leone olmak uzere bircok yonetmen bu turun saygin orneklerini urettiler 1970 lerin sonlarina gelindiginde yaklasik 600 kadar Spagetti Western filmi cekilmisti ve bugun Western film turunun genis bir alt turunu olusturmaktadirlar Turun ortak ozellikleriSpagetti Westernler taklit ettikleri Amerikan Western filmlerinden bazi acilardan farklilasirlar En onemli ozellikleri istisnalari olmakla birlikte Amerikan filmlerine kiyasla cok daha dusuk bir butce ile cevrilmis olmalaridir Cekimlerin maliyetlerin daha dusuk oldugu Cinecitta gibi Italyan ve diger bazi Avrupa studyolarinda yapilmis olmasi ve filmlerde yildiz oyuncular yerine taninmamis Italyan oyunculara yer verilmis olmasi Spagetti Westernlerin ucuza maledilmelerinin baslica nedenleridir Filmler her zaman Italyan yonetmenler tarafindan cekilmistir Oyuncular da cogunlukla Italyan olmakla birlikte zaman zaman Amerikali Alman Ispanyol ve Fransiz oyuncular da bu tur filmlerde oynamislardir Studyo cekimlerinin haricindeki dis cekimler Amerika da konunun gectigi Vahsi Bati bolgesine cok benzemesi nedeniyle Ispanya nin guney bolgelerinde yapilmistir Ozellikle de Ispanya nin Endulus bolgesinde yer alan Tabernas Colu ve Sardinya adasi Spagetti Westernlerin cekildikleri dogal platolardir Tek tuk birkac Spagetti Westernin bazi dis sahneleri ABD de ve Arjantin de cekilmistir Stilistik acidan da cok farkliliklar gosterirler Italyan yonetmenler Spagetti Westernlerde Amerikan filmlerinde fazlaca rastlanmayan carpici cekim tekniklerine siklikla basvururlar Bunlar arasinda detaylara yogunlasan cok yakin cekimler panoramik cekimler bas donduren hizli zoomlar optik yaklastirma hizli kurgu abartili ses efektleri sayilabilir Tamamina yakininin dili Italyancadir Gosterildikleri ulkelerin dilinde dublajlari yapildigi gibi ticari kaygilarla zaman zaman filmin yonetmen ve oyuncularinin birtakim takma Anglosakson isimleri ile tanitildiklari da olur Ornegin yonetmen Gianfranco Parolini kullandigi 11 farkli isimden biri de Frank Kramer dir Sabata Vadiler Hakimi filminin tanitim yazilarinda Italyan oyuncularin hemen hepsi Anglosakson isimleriyle sunulmuslardir Bunun yani sira hic taninmamis bazi Amerikali aktorler Spagetti Westernlerle unlu oldular ornegin Clint Eastwood ve Lee Van Cleef bazilari da ABD de yildizlari sondukten sonra bu filmlere gecis yaptilar ornegin Stephen Boyd Broderick Crawford ve Maco karakterli bir tur oldugu icin kadin oyunculara cok az yer verildi kadinlar bu tur filmlerde sadece dullari veya fahiseleri canlandirdilar Zencilerin de hemen hemen hic gorulmedigi Spagetti Westernlerde Meksikalilar ya haydut ya da din adami olarak resmedildiler Bu durum bircoklari tarafindan irkcilik ve ayrimcilik olarak degerlendirildi Bu turun muzikleri de cok farklidir Basta Ennio Morricone olmak uzere Spagetti Westernlerin muziklerini yapan besteciler insan sesi islik agiz armonikasi elektrogitar ve org gibi elektronik muzik aletlerini de kullanarak cok farkli psychedelic bir muzik turu elde etmislerdir Bu cok akilda kalici muzikler zaman zaman filmlerin bile onune gecmistir Sergio Leone nin ekibinin ayrilmaz elemani besteci Morricone nin muzigi aksiyonla o kadar olaganustu bir uyum gosterir ki bazi arastirmacilar Leone nin filmlerini opera eserleriyle kiyaslarlar Bu filmlerde bilinen anlamda iyi ve idealist karakterlere pek rastlanmaz Filmin bas oyuncusu da bir aziz degildir Zaaflari olan anti kahramanlardir Genelde intikam soygun odul avciligi cete kurarak suc isleme uzerine kurulmus olan temalari Amerikan filmlerine gore cok daha sert bir sekilde islenmistir Aci ceken insanlar iskence asagilama kan ve siddet hic cekinilmeden en ince ayrintisina kadar ekranda gosterilir Klasik Amerikan westernlerindeki final hesaplasmasi bu turde de gorulmekle birlikte Suyun olmadigi bir bolgede haftalarca zaman geciren karakterlerin yagli saclari terden vucuduna yapismis giysileri tozlu yirtik cizmeleri cok yakin cekimlerle adeta seyircinin gozune sokulur Bunlar Amerikan filmlerinde fazla goze carpmayan detaylardir Klasik Amerikan westernlerinde final hesaplasmasina saklanan siddet ve olum bu turde ise finalin yani sira filmin tamamina yayilir Spagetti Westernlerde hic gorulmedik silahlar da sergilenir Bu marifetli ilginc aletler arasinda cok namlulu makineli tufeklerden durbunlu tufeklere kol yenine sigan minik dort namlulu tabancalardan bir muzik aletinin banjo gibi icine ustaca gizlenmis tufege kadar cok genis bir yelpazede silaha rastlamak mumkundur Bunlar uydurma silahlar degil koleksiyonlardan cikartilmis gercek muzelik parcalardir TarihceKonusunu Amerikan Folklorundan alan ve dogal olarak da ilk kez ABD de uretilmeye baslanan Western filmleri basindan beri Avrupalilar tarafindan cok sevilmislerdi hatta sinemanin ilk yillarindan itibaren Avrupa da da bazi western filmleri cekilmisti Ancak butun dunyada oldugu gibi Avrupalilar da uzun yillar boyunca tek Western film ureticisi olarak ABD ye bagli kaldilar 1960 larda ABD de bu tur filmlerin uretiminin azalmasiyla Avrupa ulkelerinde elde edilmeleri zorlasinca bu ulkeler bir arayis icine girerek kendi filmlerini kendileri cekmeyi denediler Ilk Avrupa Westernleri tahminlerin aksine Italya da degil Ispanya da yapildilar Bunlar bir takim Zorro filmleri ile B turu ucuz kovboy filmleriydi Aralarinda en dikkat cekici olan film 1961 tarihli di Richard Basehart in basrolunde oynadigi bu film ABD topraklari disinda da Western cekilebilecegini kanitladi 1962 de bunu adli Alman filmi takip etti Basrolunde Amerikali ve Fransiz Pierre Brice oynamis ve film Yugoslavya da cekilmisti Bu film de Avrupa da cok populer oldu Artik yol acilmisti ertesi yil kaliteleri tartisilir da olsa iki duzine Alman Italyan ve Ispanyol Western cekildi 1964 yilinda adi sani duyulmamis bir Italyan yonetmen olan Sergio Leone den Akira Kurosawa nin 1961 tarihli epik samuray filmi Yojimbo nun bir Western uyarlamasini cekmesi istendi Eline sadece 200 000 dolar para ve studyonun onceki projelerinden artan negatifler verildi Kadrosunda ise besteci Ennio Morricone kameraman bir de TV filmleri ceviren Amerikali isimsiz bir aktor olan Clint Eastwood vardi Sirketin hicbir beklentisi yoktu seyredilip koseye atilacak ucuz bir film bekliyorlardi ancak Per un Pugno di Dollari Bir Avuc Dolar Icin o zamana kadar yapilmis westernlerden cok farkli bir film oldu Artik Spagetti Western dogmus oldugu gibi hem Sergio Leone nin hem de Clint Eastwood un Dunya capinda unlenmelerine de yol acti 1965 yilinda Leone bir devam filmi cekti Per qualche dollaro in piu Birkac Dolar Icin adli westernde bu kez Eastwood un yaninda Hollywood da kucuk roller oynamis yine taninmamis bir Amerikali olan Lee Van Cleef vardi Bu filmden sonra Lee Van Cleef de uluslararasi bir star oldu 1966 yilinda ise Spagetti Westernlerin en unlusu olan ve Sergio Leone nin Dolar Uclemesi nin son filmi Il Buono il brutto il cattivo Iyi Kotu ve Cirkin geldi 1968 de Sergio Leone Once Upon a Time in the West Batida Kan Var i cekti Bu o zamana kadar yapilmis en kaliteli ve pahali Spagetti Westerndi John Ford ve Howard Hawks gibi Amerikan Westernlerinin babalarina bir saygi durusu niteliginde olan bu gorkemli filmde aralarinda Henry Fonda Charles Bronson ve Claudia Cardinale nin de oldugu bircok unlu oynuyordu Basta Amerikan Westernlerine oykunerek ortaya cikan Spagetti Westernler sonunda onlari da etkiledi ve bu turun yakaladigi basari Amerikan Westernlerinde bir dirilmeye de yol acti ve ABD de 1966 Butch Cassidy and the Sundance Kid 1969 The Wild Bunch 1969 High Plains Drifter 1972 gibi bircok yeni guclu western yapildi 1970 lerin basinda bu tur artik cazibesini yitirmeye basladi Taze kan olarak turun icine mizah enjekte edilmeye calisildi Terence Hill Mario Girotti ve Bud Spencer Carlo Pedersoli ikilisinin oynadiklari Trinity serileriyle bir sure daha idare edilmeye calisildi 1970 lerin ortalarinda arkada 600 film birakarak yerlerini karate filmleri ve benzer turlere biraktilar Robert Rodriguez in Desperado su 1995 gibi cok sonralari ortaya cikan bazi filmleri modern Spaghetti Westernler olarak kabul eden sinema elestirmenleri de vardir Turun onemli filmleriThe Good the Bad and the Ugly Iyi Kotu ve Cirkin Yonetmen Sergio Leone 1966 For a Few Dollars More Birkac Dolar Icin Yonetmen Sergio Leone 1965 Once Upon a Time in the West Batida Kan Var Yonetmen Sergio Leone 1968 Yonetmen Sergio Corbucci 1968 A Fistful of Dollars Bir Avuc Dolar Icin Yonetmen Sergio Leone 1964 Django Yonetmen Sergio Corbucci 1966 Yonetmen 1966 Death Rides a Horse Man to Man Yonetmen Giulio Petroni 1967 A Professional Gun Yonetmen Sergio Corbucci 1968 Yonetmen Sergio Corbucci 1970 A Fistful of Dynamite Duck You Sucker Yabandan Gelen Adam Yonetmen Sergio Leone 1971 Yonetmen Damiano Damiani 1966 Benim Adim Hic Kimse My Name Is Nobody Yonetmenler S Leone T Valerii 1973 Yonetmen Tonino Valerii 1967 Yonetmen Robert Hossein 1968 Yonetmen 1976 Yonetmen Giulio Questi 1967 Yonetmen Sergio Sollima 1968 Yonetmen Gianfranco Parolini 1968 Ehi amico c e Sabata hai chiuso Sabata Vadiler Hakimi Yonetmen Gianfranco Parolini 1969 Yonetmen Sergio Sollima 1967 Yonetmen 1971 Turun onemli yonetmen oyuncu ve bestecileriYonetmenler Sergio Leone Sergio Corbucci Gianfranco Parolini Jesus Franco Tonino Valerii Sam PeckinpahOyuncular Terence Hill Bud Spencer Lee Van Cleef Clint Eastwood Eli Wallach Alex Cord William Berger Charles Bronson Claudia Cardinale George Eastman Henry Fonda Giuliano Gemma Richard Harrison Klaus Kinski Tomas Milian Jack Palance Fernando Rey Woody StrodeBesteciler Ennio Morricone Carlo Rustichelli Luis Bacalov Bruno NicolaiYesilcam WesternleriItalya dakine benzer bir durum da yine ayni yillarda Turkiye de yasanmistir 1960 li ve 1970 li yillar boyunca Turkiye de de hatiri sayilir miktarda western filmi cekilmisti Gayriresmi olarak Yesilcam Westernleri olarak da adlandirilabilecek bu yerli kovboy filmlerinin ilki 1962 tarihli Nuri Akinci filmi dir Filmde Parla Senol Efgan Efekan Hulusi Kentmen gibi oyuncular rol almislardi 1967 de ise bir furyaya donusmus ve 7 yil boyunca 50 kadar Turk Western filmi cekilmisti Tamer Yigit Cuneyt Arkin Ayhan Isik Yilmaz Guney Kartal Tibet Sadri Alisik Ozturk Serengil Yilmaz Koksal basta olmak uzere Yesilcam in tum unlu oyunculari bu westernlerde gozukmuslerdi Cetin Inanc in yonettigi ve Yilmaz Koksal in basrolunu oynadigi 1971 yapimi Ceko filmi Anadolu da gise rekorlari kirmisti 1970 li yillarda Italyan sinemacilar Turk Italyan ortak yapimi bazi Westernlere de imza attilar Bunlardan bir tanesi de Guido Zurli nin yonettigi basrollerinde Ilker Inanoglu Cuneyt Arkin ve nin oynadigi 1973 yapimi Yumurcak Kucuk Kovboy adli filmdir 1960 li ve 1970 li yillarda cevrilmis Turk Western filmlerinin kisa bir listesi sudur Bes Hikaye Batidan Gelen Adam Kucuk Kovboy Ceko Sana Allah Acisin Tom Braks Zagor Kara Korsanin Hazineleri Seytan Tirnagi Kanun Adami Krallarin Ofkesi Her Kursuna Bir Olu Sevimli Haydut Simdi Silah Konusacak Atini Seven Kovboy Intikam Hirsi Kovboy Ali Cifte Tabancali Damat Ringo Gestapoya Karsi Kanun Kacaklari Zalo Zorro Disi Fantomaya Karsi Cilali Ibo Teksas Fatihi Ipini Boynunda Bil Kursun Memed Ret Kid Olum Fermani Haydut Avcisi Capulcular Olumunu Kendin Sec Olumsuzler Safakta Silah Sesleri Ucunuze Bir Mezar Zapata Delioglan Haydut Avcisi Kan ve Kin ve Vahsetin Esirleri Kaynakca Tricia Ellis Christensen What is a Spaghetti Western Ingilizce wisegeek com 28 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2012 a b c Scherpschutter amp Lindberg Ingilizce Spaghetti Western Database 30 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2012 a b c d Ingilizce gazetearsivi milliyet com tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2012 Ehi amico c e Sabata hai chiuso 1969 Ingilizce imdb com 28 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2012 Ingilizce spaghettiwesterns 1g fi 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2012 Kucuk kovboy 1973 Ingilizce imdb com 13 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2012 Murat Tolga Sen otekisinema com 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2012 Most Popular Westerns With Country of Origin Turkey Ingilizce imdb com 15 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2012 Dis baglantilarspaghetti western net te Spaghetti Western 30 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde imagesjournal com da Spaghetti Western 23 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde wisegeek com da Spaghetti Western 28 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde spaghettiwesterns de Spaghetti Western 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde fistfulofwesterns com da Spaghetti Western 3 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde fistfulofpasta com da Spaghetti Western 21 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde