Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Stay-behind,NATO bünyesindeki ülkelerde sol örgütlenmeye karşı oluşturulan yasa dışı silahlı kuvvetler. Soğuk Savaş sırasında Sovyetler Birliği'nin işgal ihtimali öne sürülerek oluşturulan gizli örgütlenmeler kuruldukları ülkelerde siyasi hayatı şekillendirmek için kullanılmıştır.
Genel bakış
Stay-behind operasyonunda, bir ülke başka bir ülke tarafından işgal edilme tehlikesine karşı kendi topraklarında gizli örgütlenmeler ve planlar gerçekleştirir. Eğer işgal gerçekleşirse, yapılan hazırlıklar yerel direnişin başlangıcı için kullanılacak, düşman cephe gerisinde casuslar faaliyet gösterebilecektir. Küçük çaplı operasyonlar olduğu gibi bütün ülkeyi içeren operasyonlar da planlanmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında birçok ülke buna göre planlama yapmış, İngiltere'de ve Nazi Almanyası'nda Werwolf bu planları yürürlüğe koymuştur.
Soğuk Savaş yılları
Soğuk Savaş sırasında NATO ve CIA birçok Avrupa ülkesinde stay-behind kuvvetleri oluşturmuştur. Bu kuvvetlerin olası bir Varşova Paktı ülkesinin işgali durumunda veya ülkedeki komünist partilerin demokratik şekilde seçilmesi durumunda aktif olacağı planlanmıştır. Bu gizli orduların kullanması için saklanmış şekilde gizli silah depoları İtalya, Avusturya, Almanya, Hollanda ve diğer ülkelerde ortaya çıkartılmıştır. Bu tip NATO operasyonlarından en bilineni Gladio Operasyonudur ve 24 Ekim 1991 tarihinde İtalyan Başbakanı Giulio Andreotti tarafından açıklanmıştır. Çoğu örnekte stay-behind kuvvetleri gerçek amacının dışına çıkmış, işgali önlemek yerine iç siyasette aktif yer almışlardır. Ülkenin yarı-işgal altında öne süren bu güçler özellikle sol siyasete karşı tavır alarak silahlı eylemlerde bulunmuş hatta darbelerde yer almışlardır. İtalya örneğinde olduğu gibi bazı ülkelerde terör ortamı yaratıldığı, Yunanistan örneğinde olduğu gibi aşırı-sağ askerî cunta yönetimleri kurulduğu veya Türkiye’deki 12 Eylül 1980 örneğinde olduğu gibi askerî darbeler yapıldığı iddia edilmektedir.
Soğuk Savaş yıllarında Türkiye'deki uzantıları
Stay-behind planları
![image]()
Auxiliary Units (İngiltere)
![image]()
Gladio (İtalya ve diğer birçok ülke)
![image]()
Aginter Press (Portekiz)
![image]()
Özel Harp Dairesi (Türkiye)
![image]()
GAL (İspanya)
![image]()
I&O (Hollanda)
![image]()
Lochos Oreinon Katadromon, LOK (Yunanistan)
![image]()
OWSGV (Avusturya)
![image]()
Plan Bleu, La Rose des Vents, Arc-en-ciel (Fransa)
![image]()
ROC (Norveç)
![image]()
SDRA8, STC/Mob (Belçika)
![image]()
Bund Deutscher Jugend - Technischer Dienst, TD BJD (Almanya)
![image]()
Nihtilä-Haahti plan (Finlandiya)
![image]()
Projekt-26, P-26 (İsviçre)
![image]()
Werwolf (Nazi Almanyası)
![image]()
Regional Force Surveillance Units (Avustralya)
![image]()
Informationsbyrån (İsveç)
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- ^ . 23 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2009.
- ^ Örgütün 1950-60’lı yıllarda 3-4.000 personeli olmuş ve bu personel ABD ve İngiltere’de kontr-gerilla savaş eğitimi almıştır. 1951 yılında Stockholm’de bulunan CIA masasının şefi William Colby NATO üyesi Norveç ve Danimarka stay-behind kuvvetlerinin İsveç ve Norveç gibi tarafsız ülkelerde eğitilmesini savunmuştur. Bu kapsamdaki faaliyetler 1953 yılında yakalanan azılı faşist Otto Hallberg’in sorgusunda ortaya çıkmış ve İsveç stay-behind kuvvetleri ifşa edilmiştir. Ancak garip bir şekilde Hallberg hakkındaki suçlamalar düşmüş, kendisi serbest bırakılmıştır.
Dış bağlantılar
- ATIA 20 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- NATO'nun Gizli Orduları (kitap) 11 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Stay-Behind Resmi Web Sitesi
- Stay-Behind 26 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Stay behind NATO bunyesindeki ulkelerde sol orgutlenmeye karsi olusturulan yasa disi silahli kuvvetler Soguk Savas sirasinda Sovyetler Birligi nin isgal ihtimali one surulerek olusturulan gizli orgutlenmeler kurulduklari ulkelerde siyasi hayati sekillendirmek icin kullanilmistir Genel bakisStay behind operasyonunda bir ulke baska bir ulke tarafindan isgal edilme tehlikesine karsi kendi topraklarinda gizli orgutlenmeler ve planlar gerceklestirir Eger isgal gerceklesirse yapilan hazirliklar yerel direnisin baslangici icin kullanilacak dusman cephe gerisinde casuslar faaliyet gosterebilecektir Kucuk capli operasyonlar oldugu gibi butun ulkeyi iceren operasyonlar da planlanmistir II Dunya Savasi sirasinda bircok ulke buna gore planlama yapmis Ingiltere de ve Nazi Almanyasi nda Werwolf bu planlari yururluge koymustur Soguk Savas yillariSoguk Savas sirasinda NATO ve CIA bircok Avrupa ulkesinde stay behind kuvvetleri olusturmustur Bu kuvvetlerin olasi bir Varsova Pakti ulkesinin isgali durumunda veya ulkedeki komunist partilerin demokratik sekilde secilmesi durumunda aktif olacagi planlanmistir Bu gizli ordularin kullanmasi icin saklanmis sekilde gizli silah depolari Italya Avusturya Almanya Hollanda ve diger ulkelerde ortaya cikartilmistir Bu tip NATO operasyonlarindan en bilineni Gladio Operasyonudur ve 24 Ekim 1991 tarihinde Italyan Basbakani Giulio Andreotti tarafindan aciklanmistir Cogu ornekte stay behind kuvvetleri gercek amacinin disina cikmis isgali onlemek yerine ic siyasette aktif yer almislardir Ulkenin yari isgal altinda one suren bu gucler ozellikle sol siyasete karsi tavir alarak silahli eylemlerde bulunmus hatta darbelerde yer almislardir Italya orneginde oldugu gibi bazi ulkelerde teror ortami yaratildigi Yunanistan orneginde oldugu gibi asiri sag askeri cunta yonetimleri kuruldugu veya Turkiye deki 12 Eylul 1980 orneginde oldugu gibi askeri darbeler yapildigi iddia edilmektedir Soguk Savas yillarinda Turkiye deki uzantilariStay behind planlariAuxiliary Units Ingiltere Gladio Italya ve diger bircok ulke Aginter Press Portekiz Ozel Harp Dairesi Turkiye GAL Ispanya I amp O Hollanda Lochos Oreinon Katadromon LOK Yunanistan OWSGV Avusturya Plan Bleu La Rose des Vents Arc en ciel Fransa ROC Norvec SDRA8 STC Mob Belcika Bund Deutscher Jugend Technischer Dienst TD BJD Almanya Nihtila Haahti plan Finlandiya Projekt 26 P 26 Isvicre Werwolf Nazi Almanyasi Regional Force Surveillance Units Avustralya Informationsbyran Isvec Ayrica bakinizKontrgerilla Gladio Ozel Harp Dairesi JITEMNotlar Terimin Ingilizce kelime anlami geride kal olarak tercume edilebilirKaynakca 23 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2009 Orgutun 1950 60 li yillarda 3 4 000 personeli olmus ve bu personel ABD ve Ingiltere de kontr gerilla savas egitimi almistir 1951 yilinda Stockholm de bulunan CIA masasinin sefi William Colby NATO uyesi Norvec ve Danimarka stay behind kuvvetlerinin Isvec ve Norvec gibi tarafsiz ulkelerde egitilmesini savunmustur Bu kapsamdaki faaliyetler 1953 yilinda yakalanan azili fasist Otto Hallberg in sorgusunda ortaya cikmis ve Isvec stay behind kuvvetleri ifsa edilmistir Ancak garip bir sekilde Hallberg hakkindaki suclamalar dusmus kendisi serbest birakilmistir Dis baglantilarATIA 20 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde NATO nun Gizli Ordulari kitap 11 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Stay Behind Resmi Web SitesiStay Behind 26 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde