Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ali Suat Ürgüplü (13 Ağustos 1903, Şam - 26 Aralık 1981, İstanbul), Türk siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Başbakanı.
| Suat Hayri Ürgüplü | |
|---|---|
| 11. Türkiye başbakanı | |
| Görev süresi 20 Şubat 1965 - 27 Ekim 1965 | |
| Cumhurbaşkanı | Cemal Gürsel |
| Yerine geldiği | İsmet İnönü |
| Yerine gelen | Süleyman Demirel |
| Cumhuriyet Senatosu Başkanı | |
| Görev süresi 28 Ekim 1961 - 6 Kasım 1963 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Mehmet Enver Aka |
| Türkiye Gümrük ve Tekel Bakanı | |
| Görev süresi 9 Mart 1943 - 13 Şubat 1946 | |
| Yerine geldiği | Raif Karadeniz |
| Yerine gelen | Tahsin Çoşkan |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 6., 7. ve 9. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 22 Mayıs 1950 - 12 Mart 1954 | |
| Seçim bölgesi | 1950 - Kayseri |
| Görev süresi 3 Nisan 1939 - 14 Haziran 1946 | |
| Seçim bölgesi | 1939 - Kayseri 1943 - Kayseri |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Ali Suat 13 Ağustos 1903 Şam, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 26 Aralık 1981 (78 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Edirnekapı Şehitliği, İstanbul |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi Demokrat Parti Adalet Partisi |
| Evlilik(ler) | Zeynep Nigar Ürgüplü (e. 1932; ö. 1981) |
| Çocuk(lar) | Hayri Ürgüplü (1936-2017) |
| Bitirdiği okul | Galatasaray Lisesi, İstanbul Hukuk Fakültesi, İstanbul |
| Mesleği | Hukukçu |
| Hükûmeti | 29. Türkiye Hükûmeti |
| Dini | İslam |
Ailesi
I. Dünya Savaşı'na katılma fetvasını veren Şeyhülislam Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi'nin oğludur. Lâle Devri Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın soyundandır.
Hayatı
Galatasaray Lisesi'nden sonra 1926 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Çeşitli devlet hizmetlerinde bulundu. Türkiye-Yunanistan 1924 Nüfus Mübadelesi mahkemelerinde çalıştı. Galatasaray Spor Kulübü'nde atletizm yaptı.
1929-1932 yılları arasında İstanbul Ticaret Mahkemesi yargıçlığında bulundu.
1939 ve 1943 yıllarında Kayseri Milletvekili seçildi. 2. Şükrü Saraçoğlu kabinesinde Gümrük ve Tekel Bakanı oldu.
Bakanlığında kahve ithalatı konusunda yolsuzluklar olduğu yolunda dedikodular çıkınca örnek bir davranışta bulundu:
| “ | Adımın da karıştığı kahve yolsuzluğuyla ilgili, bakanlığımda bir komisyon kurulmuştur. Bu teftiş heyetinin selametle çalışabilmesi için, benim, bu bakanlık koltuğundan ayrılmam gerekir; aksi halde, komisyonu etkilerim, sağlıklı bir karar oluşmaz. O nedenle, siyasi ahlak gereği, bakanlıktan istifa ediyorum. | „ |
Daha sonra Yüce Divan'da yapılan yargılama sonucunda beraat etti. Bu olay hâlen bazı okullarda idare hukuku dersinde okutulmaktadır.
1950 yılında tekrar TBMM'ye döndü. 1952 yılına kadar Demokrat Parti Kayseri Milletvekilliği yaptı. Avrupa İstişari Meclisinde başkan yardımcılığı görevinde bulundu.
1952 yılında TBMM'den ayrılarak Bonn Büyükelçiliğine getirildi. 1955 yılında Londra, 1959 yılında Washington, DC, 1960 yılında Madrid Büyükelçiliğine atandı.
1961 seçimlerine katılarak Adalet Partisi Kayseri Senatörü seçildi. Cumhuriyet Senatosu'nun ilk başkanı oldu. Bu görevi tamamladıktan sonra 1965 yılında İsmet İnönü'nün başbakanlıktan istifa ettiği 5 Şubat tarihinden 10 Ekim 1965 genel seçimleri sonrasına kadar Adalet Partisi'nin öncülüğündeki koalisyon hükûmetinin başkanlığını yaptı. 1966 yılında kontenjan senatörü seçildi. 1972 yılına kadar bu görevde kaldı.
Nihat Erim hükûmetinin 17 Nisan 1972'de istifasından sonra, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay yeni hükûmeti kurma görevini önce Suat Hayri Ürgüplü'ye verdi. Ancak daha sonra - büyük olasılıkla 12 Mart darbesini yapan komutanların, eski DP ve AP geçmişi nedeniyle uygun bulmamaları nedeniyle - Ürgüplü'nün kabinesini onaylamadı ve yeni hükûmeti kurma görevini Ferit Melen'e verdi.
26 Aralık 1981 tarihinde, 13 yıldır muzdarip olduğu kalp hastalığından dolayı öldü. Mezarı Edirnekapı Şehitliği'ndedir.
Ailesi
Suat Hayri Ürgüplü'nün babası Hayri Efendi Osmanlı Devleti'nin son döneminde Şeyhülislamlık yapmış bir din adamıydı. Eşi Zeynep Nigar Hanım ile 1933 yılında evlenen Ürgüplü'nün bu evlilikten Hayri adında bir oğlu vardı. Suat Hayri Ürgüplü'nün oğlu Hayri Ürgüplü, 1965 yılında Eski Irak kralı Gazi bin Faysal'ın nişanlısı ve aynı zamanda son Osmanlı Padişahı Vahdettin'in torunu Hanzade Sultan'ın kızı Fazıla İbrahim ile evlenmişti. Bu evlilikten iki torunu bulunmaktaydı.Sabiha Sultan'ın kızı Hanzade Sultan ile dünür olmuştu. Kardeşi Münip Hayri Ürgüplü de milletvekilliği yaptı.
Kaynakça
- ^ a b "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Ekim 2021.
- ^ a b (PDF). 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b "Türk Parlamento Tarihi I. Cilt" (PDF). 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022.
- ^ "Bebek Camii'ndeki cenaze". 29 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ [1] 12 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: İsmet İnönü | 11. Türkiye başbakanı 20 Şubat 1965 - 27 Ekim 1965 | Sonra gelen: Süleyman Demirel |
| Önce gelen: Yeni makam | Cumhuriyet Senatosu Başkanı 28 Ekim 1961 - 6 Kasım 1963 | Sonra gelen: Mehmet Enver Aka |
| Önce gelen: Raif Karadeniz | Türkiye Gümrük ve Tekel Bakanı 9 Mart 1943 - 13 Şubat 1946 | Sonra gelen: Tahsin Çoşkan |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ali Suat Urguplu 13 Agustos 1903 Sam 26 Aralik 1981 Istanbul Turk siyasetci Turkiye Cumhuriyeti nin 11 Basbakani Suat Hayri Urguplu11 Turkiye basbakaniGorev suresi 20 Subat 1965 27 Ekim 1965Cumhurbaskani Cemal GurselYerine geldigi Ismet InonuYerine gelen Suleyman DemirelCumhuriyet Senatosu BaskaniGorev suresi 28 Ekim 1961 6 Kasim 1963Yerine geldigi Makam olusturulduYerine gelen Mehmet Enver AkaTurkiye Gumruk ve Tekel BakaniGorev suresi 9 Mart 1943 13 Subat 1946Yerine geldigi Raif KaradenizYerine gelen Tahsin CoskanTurkiye Buyuk Millet Meclisi 6 7 ve 9 Donem MilletvekiliGorev suresi 22 Mayis 1950 12 Mart 1954Secim bolgesi 1950 KayseriGorev suresi 3 Nisan 1939 14 Haziran 1946Secim bolgesi 1939 Kayseri 1943 KayseriKisisel bilgilerDogum Ali Suat 13 Agustos 1903 Sam Osmanli ImparatorluguOlum 26 Aralik 1981 78 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeri Edirnekapi Sehitligi IstanbulPartisi Cumhuriyet Halk Partisi Demokrat Parti Adalet PartisiEvlilik ler Zeynep Nigar Urguplu e 1932 o 1981 Cocuk lar Hayri Urguplu 1936 2017 Bitirdigi okul Galatasaray Lisesi Istanbul Hukuk Fakultesi IstanbulMeslegi HukukcuHukumeti 29 Turkiye HukumetiDini IslamAilesiI Dunya Savasi na katilma fetvasini veren Seyhulislam Urguplu Mustafa Hayri Efendi nin ogludur Lale Devri Sadrazami Nevsehirli Damat Ibrahim Pasa nin soyundandir HayatiGalatasaray Lisesi nden sonra 1926 yilinda Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi ni bitirdi Cesitli devlet hizmetlerinde bulundu Turkiye Yunanistan 1924 Nufus Mubadelesi mahkemelerinde calisti Galatasaray Spor Kulubu nde atletizm yapti 1929 1932 yillari arasinda Istanbul Ticaret Mahkemesi yargicliginda bulundu 1939 ve 1943 yillarinda Kayseri Milletvekili secildi 2 Sukru Saracoglu kabinesinde Gumruk ve Tekel Bakani oldu Bakanliginda kahve ithalati konusunda yolsuzluklar oldugu yolunda dedikodular cikinca ornek bir davranista bulundu Adimin da karistigi kahve yolsuzluguyla ilgili bakanligimda bir komisyon kurulmustur Bu teftis heyetinin selametle calisabilmesi icin benim bu bakanlik koltugundan ayrilmam gerekir aksi halde komisyonu etkilerim saglikli bir karar olusmaz O nedenle siyasi ahlak geregi bakanliktan istifa ediyorum Daha sonra Yuce Divan da yapilan yargilama sonucunda beraat etti Bu olay halen bazi okullarda idare hukuku dersinde okutulmaktadir 1950 yilinda tekrar TBMM ye dondu 1952 yilina kadar Demokrat Parti Kayseri Milletvekilligi yapti Avrupa Istisari Meclisinde baskan yardimciligi gorevinde bulundu 1952 yilinda TBMM den ayrilarak Bonn Buyukelciligine getirildi 1955 yilinda Londra 1959 yilinda Washington DC 1960 yilinda Madrid Buyukelciligine atandi 1961 secimlerine katilarak Adalet Partisi Kayseri Senatoru secildi Cumhuriyet Senatosu nun ilk baskani oldu Bu gorevi tamamladiktan sonra 1965 yilinda Ismet Inonu nun basbakanliktan istifa ettigi 5 Subat tarihinden 10 Ekim 1965 genel secimleri sonrasina kadar Adalet Partisi nin onculugundeki koalisyon hukumetinin baskanligini yapti 1966 yilinda kontenjan senatoru secildi 1972 yilina kadar bu gorevde kaldi Nihat Erim hukumetinin 17 Nisan 1972 de istifasindan sonra Cumhurbaskani Cevdet Sunay yeni hukumeti kurma gorevini once Suat Hayri Urguplu ye verdi Ancak daha sonra buyuk olasilikla 12 Mart darbesini yapan komutanlarin eski DP ve AP gecmisi nedeniyle uygun bulmamalari nedeniyle Urguplu nun kabinesini onaylamadi ve yeni hukumeti kurma gorevini Ferit Melen e verdi 26 Aralik 1981 tarihinde 13 yildir muzdarip oldugu kalp hastaligindan dolayi oldu Mezari Edirnekapi Sehitligi ndedir AilesiSuat Hayri Urguplu nun babasi Hayri Efendi Osmanli Devleti nin son doneminde Seyhulislamlik yapmis bir din adamiydi Esi Zeynep Nigar Hanim ile 1933 yilinda evlenen Urguplu nun bu evlilikten Hayri adinda bir oglu vardi Suat Hayri Urguplu nun oglu Hayri Urguplu 1965 yilinda Eski Irak krali Gazi bin Faysal in nisanlisi ve ayni zamanda son Osmanli Padisahi Vahdettin in torunu Hanzade Sultan in kizi Fazila Ibrahim ile evlenmisti Bu evlilikten iki torunu bulunmaktaydi Sabiha Sultan in kizi Hanzade Sultan ile dunur olmustu Kardesi Munip Hayri Urguplu de milletvekilligi yapti Kaynakca a b TBMM Albumu 2 Cilt 1950 1980 PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 12 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Ekim 2021 a b PDF 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b Turk Parlamento Tarihi I Cilt PDF 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Temmuz 2022 Bebek Camii ndeki cenaze 29 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2020 1 12 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Siyasi goreviOnce gelen Ismet Inonu 11 Turkiye basbakani 20 Subat 1965 27 Ekim 1965 Sonra gelen Suleyman DemirelOnce gelen Yeni makam Cumhuriyet Senatosu Baskani 28 Ekim 1961 6 Kasim 1963 Sonra gelen Mehmet Enver AkaOnce gelen Raif Karadeniz Turkiye Gumruk ve Tekel Bakani 9 Mart 1943 13 Subat 1946 Sonra gelen Tahsin Coskan