Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ayşe Nüveyre Türkân Rado (30 Ekim 1915, İstanbul - 3 Mart 2007, İstanbul) Türkiye'nin ilk kadın hukuk profesörü ve bazı kaynaklara göre Roma Hukuku alanında dünyadaki ilk kadın profesörüdür.
Türkan Rado | |
|---|---|
| Doğum | Ayşe Nüveyre Türkan 30 Ekim 1915 |
| Ölüm | 3 Mart 2007 (91 yaşında) |
| Diğer ad(lar)ı | Türkan Basman |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu Türkiye Cumhuriyeti |
| Meslek | Hukukçu, akademisyen |
| Tanınma nedeni | Türkiye'nin ilk kadın hukuk profesörü |
| Evlilik | Şevket Rado (1943) |
| Çocuk(lar) | Mehmet Rado |
| Akademik geçmişi | |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi |
| Akademik çalışmaları | |
| Disiplin | Hukuk |
| Alt disiplin | Roma Hukuku |
1936 yılından itibaren İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Roma Hukuku Kürsüsü'nde 46 yıl eğitim verdi. 1956 yılında profesör unvanı aldığında Türkiye'nin ilk kadın hukuk profesörü oldu.
Yaşamı
İlk yılları ve eğitimi
1915 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Darülfünun Hukuk Fakültesi ceza usul hukuku ve tatbikatı müderrislerinden avukat Cevdet Ferit Basman, annesi Asliye ceza hâkimi Ayşe Nikfal Basman'dır. Ailesinin üç kızının en büyüğü idi. 1922 doğumlu kız kardeşi Şekure Hanım, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi ilk Türk yazar olan Orhan Pamuk'un annesidir.
Türkan Hanım, ilk, orta ve lise tahsilini Fransız Notre Dame de Sion Fransız Lisesi'nde yaparak Haziran 1933'te pekiyi derece ile mezun oldu. Aynı yaz Fransız bakalorya ve Galatasaray Lisesi'nde de Türk bakalorya imtihanlarını verdi. 1933 yazında Üniversite Reformu ile yenilenmiş olan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne kaydoldu.
Öğrenciliği sırasında çalışkanlığı, iyi Fransızca ve ayrıca Latince de bilmesi o yıllarda fakülteye gelmiş olan Alman profesörlerin dikkatini çekti ve zaman zaman derslerde tercüme desteği verdi. Haziran 1936'da hukuk fakültesinden pekiyi derece ve birincilikle mezun oldu. Basman soyadını taşıyan Türkan Hanım, aynı yılın Ekim ayında Roma Hukuku dersini o sırada münavebe ile okutan Richard Honig ve Andreas Bertalan Schwarz'ın tavsiyeleri üzerine fakülte dekanı Sıddık Sami Onar tarafından Hukuk Fakültesi'nin ilk kadın asistanı olarak atandı.
Akademik yaşamı
Asistanlığa atanmasıyla birlikte doktora eğitimine ve Almanca öğrenmeye başlayan Türkan Hanım, 1938'de doktora sözlü sınavlarını pekiyi derece ile başardı; "Senatus consultum Vellaeanum ve Roma'da Kadınların Borç İltizamları" konulu tezi ile hukuk doktoru oldu. Honig'in 1939'da Türkiye'den ayrılmasıyla Roma hukuku kürsüsünde Schwarz'la çalıştı.
1943 yılında gazeteci ve yazar Şevket Rado ile evlenerek Rado soyadı aldı; bu evlilikten bir oğlu (Mehmet) ve bir torunu (Ömer Kerim Rado) oldu.
"Senatus consultum Macedonianum ve aile evlatlarının para borçları" konulu tezi ile de doçentlik sınavlarını başararak 5 Haziran 1944'te Roma Hukuku doçentliğine tayin edildi. Bu tarihten itibaren ders vermeğe başladı. 1949 yılında Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği'nin kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Türkan Rado, 1950'de fakültesi tarafından İtalya'ya gönderildi. 'nin Roma Hukuku ve Akdeniz Hukukları Enstitüsü'nde çalışmalarına devam etti. Horst Widdmann'ın "Atatürk ve Üniversite Reformu" adlı kitabına göre Roma hukuku alanında dünyadaki ilk kadın profesör oldu.
1956 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin ilk kadın profesörü oldu. Kendi isteği ile emekliye ayrıldığı 1982 Ekim'ine kadar tam 46 yıl boyunca hukukçu yetiştirdi.
3 Mart 2007 günü İstanbul'da 92 yaşında öldü.
Hepsi hukukla ilgili çok sayıda yayın yapan Türkan Rado'nun "Roma Hukuku dersleri, borçlar hukuku” isimli kitabı halen İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde ders kitabı olarak okutulmaktadır.[]
Yayınları
Kitaplar
- Pricipatus devrinde Roma hukukunun senatus consultum'lar yoluyla ıslahı, İstanbul, 1954.
- Roma hukukuna göre alım satımda mülkiyetin nakli ve semenin tediyesi, İstanbul, 1956.
- Roma hukuku dersleri, borçlar hukuku, İstanbul 1956 …1996 (Halen okutulmaktadır)
Makaleler
- Gaius ve Institutiones'den bazı parçalar, İ. Ü. H. F. Mecmuası, 1938
- Eski Roma hukukunda bazı evlenme şekilleri, İ. Ü. H. F. Mecmuası, 1942.
- Roma hukukunda cebri icra usullerinin inkişafı, İ. Ü. H. F. Mecmuası, 1944.
- Roma hukukunda maldaki ayıptan dolayı satıcının mesuliyeti, İ. Ü. H. F. Mecmuası, 1944.
- Roma'da Senatus ve teşrii selahiyeti, İ. Ü. H. F. Mecmuası, 1947.
- Gaius'a göre Roma hukukunda furtum suçu, İ. Ü. H. F. Mecmuası, 1952.
- Actio legis Aquiliae noxalis'in bazı hususiyetleri, Tahir Taner'e armağan, İstanbul 1955.
- Le senatus consultum claudianum, Annales de la Faculte d'Istanbul, 4-5, 1955.
- Alım satım bahsinde Roma hukuku prensiplerinin hukukumuza tesiri, Samim Gönensay'a armağan, İstanbul 1955.
Tercümeler
- Andreas Bertalan Schwarz, Roma Hukuku Dersleri, İstanbul 1942 … 1965.
- Gaius, Institutiones, Borçlar kısmı, İstanbul 1953 (Latince'den tercüme). Tercümenin baş kısmında profesör A. B. Schwarz'ın çok değerli bir giriş yazısı vardır.
Makale ve konferanslar
- Paul Collinet, Digesta'nın orijinalliği, Capitolium, 1935.
- Paul Collinet, Justinianus Codex'inin orijinalliği, Capitolium, 1935.
- Henry Levy-Buhl, Roma hukukunda hukukî muameleye dair, İ. Ü. H. F. Mecmuası, 1940.
- A. B. Schwarz, Harp ve hususi hukuk, İ. Ü. H. F. Mecmuası 1941 ve Üniversite Konferansları, 1940-1941.
- V. Arangio-Ruiz, Klasik Roma hukuku ilminde şerhler sistemi, İ. Ü. H. F. Mecmuası, 1955.
Kaynakça
- ^ "Tarih ve kültür yayıncılığını zirveye taşıyan büyük usta". Yeniçağ Gazetesi. 29 Ağustos 2010. 24 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
- ^ Erdoğdu Yılmaz, Şule. "Çeviri Aracılığıyla Bilimsel Alan Dönüşümünün İzinde: "İstanbul Üniversitesii Reformu"" (PDF).
- ^ A.A (3 Mart 2007). . Hürriyet. 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
Ek okuma
- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Prof. Dr. Türkan Rado’ya Armağan sayısı 1997, Cilt: LV – Sayı: 3
- Güncel Hukuk Dergisi,Sayı:5 Mayıs/2004,Sah.36, İlk kadın hukuk hocası Prof. Dr. Türkan Rado
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ayse Nuveyre Turkan Rado 30 Ekim 1915 Istanbul 3 Mart 2007 Istanbul Turkiye nin ilk kadin hukuk profesoru ve bazi kaynaklara gore Roma Hukuku alaninda dunyadaki ilk kadin profesorudur Turkan RadoDogumAyse Nuveyre Turkan 30 Ekim 1915Olum3 Mart 2007 91 yasinda Diger ad lar iTurkan BasmanVatandaslikOsmanli Imparatorlugu Turkiye CumhuriyetiMeslekHukukcu akademisyenTaninma nedeniTurkiye nin ilk kadin hukuk profesoruEvlilikSevket Rado 1943 Cocuk lar Mehmet RadoAkademik gecmisiEgitimIstanbul Universitesi Hukuk FakultesiAkademik calismalariDisiplinHukukAlt disiplinRoma Hukuku 1936 yilindan itibaren Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi Roma Hukuku Kursusu nde 46 yil egitim verdi 1956 yilinda profesor unvani aldiginda Turkiye nin ilk kadin hukuk profesoru oldu YasamiIlk yillari ve egitimi 1915 yilinda Istanbul da dogdu Babasi Darulfunun Hukuk Fakultesi ceza usul hukuku ve tatbikati muderrislerinden avukat Cevdet Ferit Basman annesi Asliye ceza hakimi Ayse Nikfal Basman dir Ailesinin uc kizinin en buyugu idi 1922 dogumlu kiz kardesi Sekure Hanim Nobel Edebiyat Odulu sahibi ilk Turk yazar olan Orhan Pamuk un annesidir Turkan Hanim ilk orta ve lise tahsilini Fransiz Notre Dame de Sion Fransiz Lisesi nde yaparak Haziran 1933 te pekiyi derece ile mezun oldu Ayni yaz Fransiz bakalorya ve Galatasaray Lisesi nde de Turk bakalorya imtihanlarini verdi 1933 yazinda Universite Reformu ile yenilenmis olan Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi ne kaydoldu Ogrenciligi sirasinda caliskanligi iyi Fransizca ve ayrica Latince de bilmesi o yillarda fakulteye gelmis olan Alman profesorlerin dikkatini cekti ve zaman zaman derslerde tercume destegi verdi Haziran 1936 da hukuk fakultesinden pekiyi derece ve birincilikle mezun oldu Basman soyadini tasiyan Turkan Hanim ayni yilin Ekim ayinda Roma Hukuku dersini o sirada munavebe ile okutan Richard Honig ve Andreas Bertalan Schwarz in tavsiyeleri uzerine fakulte dekani Siddik Sami Onar tarafindan Hukuk Fakultesi nin ilk kadin asistani olarak atandi Akademik yasami Asistanliga atanmasiyla birlikte doktora egitimine ve Almanca ogrenmeye baslayan Turkan Hanim 1938 de doktora sozlu sinavlarini pekiyi derece ile basardi Senatus consultum Vellaeanum ve Roma da Kadinlarin Borc Iltizamlari konulu tezi ile hukuk doktoru oldu Honig in 1939 da Turkiye den ayrilmasiyla Roma hukuku kursusunde Schwarz la calisti 1943 yilinda gazeteci ve yazar Sevket Rado ile evlenerek Rado soyadi aldi bu evlilikten bir oglu Mehmet ve bir torunu Omer Kerim Rado oldu Senatus consultum Macedonianum ve aile evlatlarinin para borclari konulu tezi ile de docentlik sinavlarini basararak 5 Haziran 1944 te Roma Hukuku docentligine tayin edildi Bu tarihten itibaren ders vermege basladi 1949 yilinda Turk Universiteli Kadinlar Dernegi nin kurucu uyeleri arasinda yer almistir Turkan Rado 1950 de fakultesi tarafindan Italya ya gonderildi nin Roma Hukuku ve Akdeniz Hukuklari Enstitusu nde calismalarina devam etti Horst Widdmann in Ataturk ve Universite Reformu adli kitabina gore Roma hukuku alaninda dunyadaki ilk kadin profesor oldu 1956 yilinda Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi nin ilk kadin profesoru oldu Kendi istegi ile emekliye ayrildigi 1982 Ekim ine kadar tam 46 yil boyunca hukukcu yetistirdi 3 Mart 2007 gunu Istanbul da 92 yasinda oldu Hepsi hukukla ilgili cok sayida yayin yapan Turkan Rado nun Roma Hukuku dersleri borclar hukuku isimli kitabi halen Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi nde ders kitabi olarak okutulmaktadir kaynak belirtilmeli YayinlariKitaplar Pricipatus devrinde Roma hukukunun senatus consultum lar yoluyla islahi Istanbul 1954 Roma hukukuna gore alim satimda mulkiyetin nakli ve semenin tediyesi Istanbul 1956 Roma hukuku dersleri borclar hukuku Istanbul 1956 1996 Halen okutulmaktadir Makaleler Gaius ve Institutiones den bazi parcalar I U H F Mecmuasi 1938 Eski Roma hukukunda bazi evlenme sekilleri I U H F Mecmuasi 1942 Roma hukukunda cebri icra usullerinin inkisafi I U H F Mecmuasi 1944 Roma hukukunda maldaki ayiptan dolayi saticinin mesuliyeti I U H F Mecmuasi 1944 Roma da Senatus ve tesrii selahiyeti I U H F Mecmuasi 1947 Gaius a gore Roma hukukunda furtum sucu I U H F Mecmuasi 1952 Actio legis Aquiliae noxalis in bazi hususiyetleri Tahir Taner e armagan Istanbul 1955 Le senatus consultum claudianum Annales de la Faculte d Istanbul 4 5 1955 Alim satim bahsinde Roma hukuku prensiplerinin hukukumuza tesiri Samim Gonensay a armagan Istanbul 1955 Tercumeler Andreas Bertalan Schwarz Roma Hukuku Dersleri Istanbul 1942 1965 Gaius Institutiones Borclar kismi Istanbul 1953 Latince den tercume Tercumenin bas kisminda profesor A B Schwarz in cok degerli bir giris yazisi vardir Makale ve konferanslar Paul Collinet Digesta nin orijinalligi Capitolium 1935 Paul Collinet Justinianus Codex inin orijinalligi Capitolium 1935 Henry Levy Buhl Roma hukukunda hukuki muameleye dair I U H F Mecmuasi 1940 A B Schwarz Harp ve hususi hukuk I U H F Mecmuasi 1941 ve Universite Konferanslari 1940 1941 V Arangio Ruiz Klasik Roma hukuku ilminde serhler sistemi I U H F Mecmuasi 1955 Kaynakca Tarih ve kultur yayinciligini zirveye tasiyan buyuk usta Yenicag Gazetesi 29 Agustos 2010 24 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2023 Erdogdu Yilmaz Sule Ceviri Araciligiyla Bilimsel Alan Donusumunun Izinde Istanbul Universitesii Reformu PDF A A 3 Mart 2007 Hurriyet 4 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2023 Ek okuma Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi Mecmuasi Prof Dr Turkan Rado ya Armagan sayisi 1997 Cilt LV Sayi 3 Guncel Hukuk Dergisi Sayi 5 Mayis 2004 Sah 36 Ilk kadin hukuk hocasi Prof Dr Turkan Rado