Türkiye-Yugoslavya ilişkileri, Türkiye ile Yugoslavya arasındaki tarihi dış ilişkilerdi (Yugoslavya Krallığı 1918-1941 ve Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti 1945-1992).
Türkiye | Yugoslavya |
---|
Tarihsel İlişkiler
Türkiye | Yugoslavya |
---|
Osmanlı dönemi
Yugoslavya'nın büyük bir bölümü bir zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nun içindeydi. Bölgede Habsburg'ların genişlemesi ve Yugoslavya'nın bağımsızlığını kazanmasıyla uzun süreli Osmanlı geri çekilmesi yaşandı.Slovenya, Eski Karadağ, Ragusa Cumhuriyeti, Venedik Dalmaçya ve Hırvatistan'ın kuzeybatı bölgeleri hiçbir zaman uzun süreli Osmanlı egemenliği altında olmadı. Slavonya ve Voyvodina, sırasında ile 1908–09 Bosna Krizi sırasında Bosna ve Sandžak özgürleşirken, Kosova, Orta Sırbistan'ın en güney kısmı ve Kuzey Makedonya yalnızca Birinci Balkan Savaşı aracılığıyla özgürleşebilmişlerdir.
-
- Mehmed Paşa Köprüsü
-
- Eski pazar, Üsküp
Savaşlar arası dönem
Türk Kurtuluş Savaşı, Türkiye Cumhuriyeti'nin yeni kurulan ülkeleri ile Sırp, Hırvat ve Sloven Krallıkları arasında resmi diplomatik ilişkilerin kurulmasını yavaşlattı. Yeni krallığın hükûmeti, yeni kurulan devletlerden biri olarak Osmanlı kamu borcunun bir kısmını miras almak istemediği için Sevr Antlaşması'nı imzalamayı reddetti daha sonra 18 Nisan 1924'te Yugoslavya, toplam Osmanlı borcunun %5.25 yani 5.435.597 Türk Lirası payını kabul etti. İki ülke 28 Ekim 1925'te barış ve dostluk anlaşmasını imzaladı. 9 Şubat 1934 tarihinde Yugoslavya Krallığı, Türkiye Cumhuriyeti, Romanya Krallığı, Yunanistan Cumhuriyeti arasında "Balkan Antantı" oluşturuldu. Bu antant İkinci Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın Romanya, Yugoslavya ve Yunanistan'ı işgal etmesi ile ortadan kalkmıştır.
Soğuk Savaş dönemi
Yugoslavya'da II.Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonraki ilk yıllarda, yeni komünist yetkililer Müslüman nüfusun Türkiye'ye göçünü desteklemeye devam ettiler. 1951-1956 arasındaki dönemde, çoğunluğu Kosova ve Makedonya'dan olmak üzere toplam 86.380 Müslüman, 67.236 Türk, 4.394 Arnavut, 13.926 Pomak ve 224'ü Türkiye'ye göç etti. Bu durum, Türkiye yeni yerleşimcileri kabul etmeye istekli olduğu için iki hükûmet arasındaki ilişkileri olumsuz etkilemedi. 1948 Tito-Stalin bölünmesi, Yugoslavya ile Doğu Bloku arasındaki ilişkilerde büyük bir kopuşu temsil etti ve ardından Belgrad dış politikasını yeni müttefiklere doğru yeniden yönlendirdi. İdeolojik çelişkilere rağmen Yugoslavya, tarafsız ve nihayetinde tarafsız ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi için koşullar gerçekleşmeden önce Batı Bloku ülkeleriyle yakın işbirliği yaptı. Yugoslavya, NATO'ya tam üyeliğe ulaşmak yerine, kendileri potansiyel Sovyet askeri müdahalesinden korkan iki NATO üyesi ülke olarak Yunanistan ve Türkiye ile daha yakın işbirliğini tercih etti. 1953'te üç ülke, bir mutabakat imzalanan ilk üç taraflı görüşmeyi düzenledi, üç ülkeden birine yönelik saldırganlığın diğerlerinin savunmasını tehdit ettiğini belirtti. 28 Şubat 1953'te üç ülke Balkan Paktı'nı kurarken aynı yılın 20 Nisan'ında Ankara ve Belgrad çifte vatandaşlık da dahil olmak üzere bir dizi anlaşma imzaladı. Yunanistan ve Türkiye, Yugoslavya’nın NATO’ya tam üyeliği için şiddetle bastırırken, Stalin'in ölümünden sonra Belgrad, Sovyetler Birliği ile bağlarını normalleştirme ve tarafsız dış politikayı yeniden değerlendirme kararı aldı. 1961'de Yugoslav yazar Ivo Andrić, Višegrad'daki Mehmed Paşa Sokolović Köprüsü etrafında geçen Drina'daki The Bridge adlı tarihi romanıyla Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. 1971'de Slav Müslümanları (etnik grup olarak modern Boşnaklar) Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin kurucu halklarından biri olarak kabul edildi. 1982'de Hırvat mimar , Kosova Milli Kütüphanesi'nin mevcut binasını tasarlarken Bizans ve İslam mimari formlarının harmanlanmasını kullandı. Sosyalist Yugoslavya döneminde kardeş şehirler haline gelen Türk ve Yugoslav şehirleri arasında Saraybosna-Bursa (1979) ve Üsküp-Manisa (1985) yer alıyor.
Yugoslavya savaşlarının bitmesi ve Yugoslavya'nın dağılması
Yugoslav Savaşları dinsel çağrışımlar taşırken ve Müslüman topluluklarla Türk dayanışması algısı varken, Türkiye Cumhuriyeti çok bir politika izledi. Sık sık şüphe uyandıran diğer Balkan devletleri ve Türk müttefikleri arasındaki olası tepkilere dikkat eden Türk hükûmeti, Batı politikalarını yakından takip etti ve tek taraflı olmaktan kaçındı. Aynı zamanda Bosna Savaşı, Türk vatandaşları arasında yurtiçinde büyük bir kargaşaya neden oldu. Türkiye, Sırbistan'ı düşman etmemeye çalıştı ancak Türkiye, Bosna Savaşı ile ilgili askeri müdahalelere aktif olarak katılmayı reddetti. Daha sonra, Bosna'ya kıyasla Kosova Savaşına olan ilginin önemli ölçüde azalmasına rağmen, 1999 NATO Yugoslavya bombalamasına katılacaktı. 1912-1913 Birinci Balkan Savaşı sırasında Müslümanlara yönelik daha önceki zulüm deneyimlerine benzer şekilde, eski Yugoslavya'daki çatışma ve güçlü resmi tepkinin olmaması, İslamcı ve Türk milliyetçi siyasi güçlerine olan desteği güçlendirdi.
Kaynakça
- ^ William H. Holt (2019). Balkan Reconquista and the End of Turkey-in-Europe: Massacre and Migration, Memory and Forgetting, 1877-1878. . ISBN .
- ^ Župančić, Tonka (2004). "Посланство Краљевине Југославије у Турској–Цариград, Анкара 1919-1945 (1890-1945)". Часопис Архив (Sırpça). 5 (2). ss. 9-25. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2020.
- ^ Jovanović, Vladan (2013). "Iz FNRJ u Tursku". Peščanik. 9 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2020.
- ^ Tahirovic, Mehmed (2014). "Relations between Turkey and the Balkan Countries as in a Function of Improving the Regional Peace and Stability". ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi = Adam Academy Journal of Social Science. 4 (2). ss. 59-76. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020.
- ^ . Balkanologie. June 2004. 30 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye Yugoslavya iliskileri Turkiye ile Yugoslavya arasindaki tarihi dis iliskilerdi Yugoslavya Kralligi 1918 1941 ve Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti 1945 1992 Yugoslavya Turkiye iliskileriTurkiye YugoslavyaTarihsel IliskilerYugoslavya Kralligi Turkiye iliskileriTurkiye YugoslavyaOsmanli donemi Yugoslavya nin buyuk bir bolumu bir zamanlar Osmanli Imparatorlugu nun icindeydi Bolgede Habsburg larin genislemesi ve Yugoslavya nin bagimsizligini kazanmasiyla uzun sureli Osmanli geri cekilmesi yasandi Slovenya Eski Karadag Ragusa Cumhuriyeti Venedik Dalmacya ve Hirvatistan in kuzeybati bolgeleri hicbir zaman uzun sureli Osmanli egemenligi altinda olmadi Slavonya ve Voyvodina sirasinda ile 1908 09 Bosna Krizi sirasinda Bosna ve Sandzak ozgurlesirken Kosova Orta Sirbistan in en guney kismi ve Kuzey Makedonya yalnizca Birinci Balkan Savasi araciligiyla ozgurlesebilmislerdir Gazi Husrev Bey Camii Mehmed Pasa Koprusu Bayrakli Camii Belgrad Eski pazar UskupSavaslar arasi donem Mustafa Kemal Ataturk ve Yugoslavya Krali Alexander 1933 Turk Kurtulus Savasi Turkiye Cumhuriyeti nin yeni kurulan ulkeleri ile Sirp Hirvat ve Sloven Kralliklari arasinda resmi diplomatik iliskilerin kurulmasini yavaslatti Yeni kralligin hukumeti yeni kurulan devletlerden biri olarak Osmanli kamu borcunun bir kismini miras almak istemedigi icin Sevr Antlasmasi ni imzalamayi reddetti daha sonra 18 Nisan 1924 te Yugoslavya toplam Osmanli borcunun 5 25 yani 5 435 597 Turk Lirasi payini kabul etti Iki ulke 28 Ekim 1925 te baris ve dostluk anlasmasini imzaladi 9 Subat 1934 tarihinde Yugoslavya Kralligi Turkiye Cumhuriyeti Romanya Kralligi Yunanistan Cumhuriyeti arasinda Balkan Antanti olusturuldu Bu antant Ikinci Dunya Savasi nda Nazi Almanyasi nin Romanya Yugoslavya ve Yunanistan i isgal etmesi ile ortadan kalkmistir Soguk Savas donemi Ihsan Sabri Caglayangil soldan ucuncu Yugoslavya Devlet Baskani Josip Broz Tito soldan dorduncu ve Yugoslavya Disisleri Bakani soldan ikinci 1967 de Belgrad da Kosova Milli Kutuphanesi nin kusbakisi gorunumu Yugoslavya da II Dunya Savasi nin sona ermesinden sonraki ilk yillarda yeni komunist yetkililer Musluman nufusun Turkiye ye gocunu desteklemeye devam ettiler 1951 1956 arasindaki donemde cogunlugu Kosova ve Makedonya dan olmak uzere toplam 86 380 Musluman 67 236 Turk 4 394 Arnavut 13 926 Pomak ve 224 u Turkiye ye goc etti Bu durum Turkiye yeni yerlesimcileri kabul etmeye istekli oldugu icin iki hukumet arasindaki iliskileri olumsuz etkilemedi 1948 Tito Stalin bolunmesi Yugoslavya ile Dogu Bloku arasindaki iliskilerde buyuk bir kopusu temsil etti ve ardindan Belgrad dis politikasini yeni muttefiklere dogru yeniden yonlendirdi Ideolojik celiskilere ragmen Yugoslavya tarafsiz ve nihayetinde tarafsiz ulkelerle iliskilerin gelistirilmesi icin kosullar gerceklesmeden once Bati Bloku ulkeleriyle yakin isbirligi yapti Yugoslavya NATO ya tam uyelige ulasmak yerine kendileri potansiyel Sovyet askeri mudahalesinden korkan iki NATO uyesi ulke olarak Yunanistan ve Turkiye ile daha yakin isbirligini tercih etti 1953 te uc ulke bir mutabakat imzalanan ilk uc tarafli gorusmeyi duzenledi uc ulkeden birine yonelik saldirganligin digerlerinin savunmasini tehdit ettigini belirtti 28 Subat 1953 te uc ulke Balkan Pakti ni kurarken ayni yilin 20 Nisan inda Ankara ve Belgrad cifte vatandaslik da dahil olmak uzere bir dizi anlasma imzaladi Yunanistan ve Turkiye Yugoslavya nin NATO ya tam uyeligi icin siddetle bastirirken Stalin in olumunden sonra Belgrad Sovyetler Birligi ile baglarini normallestirme ve tarafsiz dis politikayi yeniden degerlendirme karari aldi 1961 de Yugoslav yazar Ivo Andric Visegrad daki Mehmed Pasa Sokolovic Koprusu etrafinda gecen Drina daki The Bridge adli tarihi romaniyla Nobel Edebiyat Odulu ne layik goruldu 1971 de Slav Muslumanlari etnik grup olarak modern Bosnaklar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti nin kurucu halklarindan biri olarak kabul edildi 1982 de Hirvat mimar Kosova Milli Kutuphanesi nin mevcut binasini tasarlarken Bizans ve Islam mimari formlarinin harmanlanmasini kullandi Sosyalist Yugoslavya doneminde kardes sehirler haline gelen Turk ve Yugoslav sehirleri arasinda Saraybosna Bursa 1979 ve Uskup Manisa 1985 yer aliyor Yugoslavya savaslarinin bitmesi ve Yugoslavya nin dagilmasi Yugoslav Savaslari dinsel cagrisimlar tasirken ve Musluman topluluklarla Turk dayanismasi algisi varken Turkiye Cumhuriyeti cok bir politika izledi Sik sik suphe uyandiran diger Balkan devletleri ve Turk muttefikleri arasindaki olasi tepkilere dikkat eden Turk hukumeti Bati politikalarini yakindan takip etti ve tek tarafli olmaktan kacindi Ayni zamanda Bosna Savasi Turk vatandaslari arasinda yurticinde buyuk bir kargasaya neden oldu Turkiye Sirbistan i dusman etmemeye calisti ancak Turkiye Bosna Savasi ile ilgili askeri mudahalelere aktif olarak katilmayi reddetti Daha sonra Bosna ya kiyasla Kosova Savasina olan ilginin onemli olcude azalmasina ragmen 1999 NATO Yugoslavya bombalamasina katilacakti 1912 1913 Birinci Balkan Savasi sirasinda Muslumanlara yonelik daha onceki zulum deneyimlerine benzer sekilde eski Yugoslavya daki catisma ve guclu resmi tepkinin olmamasi Islamci ve Turk milliyetci siyasi guclerine olan destegi guclendirdi Kaynakca William H Holt 2019 Balkan Reconquista and the End of Turkey in Europe Massacre and Migration Memory and Forgetting 1877 1878 ISBN 9781607816966 Zupancic Tonka 2004 Poslanstvo Kraљevine Јugoslaviјe u Turskoј Carigrad Ankara 1919 1945 1890 1945 Chasopis Arhiv Sirpca 5 2 ss 9 25 11 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2020 Jovanovic Vladan 2013 Iz FNRJ u Tursku Pescanik 9 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2020 Tahirovic Mehmed 2014 Relations between Turkey and the Balkan Countries as in a Function of Improving the Regional Peace and Stability ADAM AKADEMI Sosyal Bilimler Dergisi Adam Academy Journal of Social Science 4 2 ss 59 76 Erisim tarihi 22 Kasim 2020 Balkanologie June 2004 30 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Kasim 2020