Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atılay denizaltısı, 17 Temmuz 1942 tarihinde batan Türk . 80 metre boyunda ve 52 mürettebat kapasiteli idi. 'nde inşa edilerek 1939 yılında hizmete girdi. Gövdesindeki 1,5 metre çapındaki delik nedeniyle, denizaltının, I. Dünya Savaşı'ndan kalan bir mayına çarparak battığı görüşü hakimdir.
 | |
| Tarihçe | |
|---|---|
 Türkiye | |
| Adı | Atılay |
| İnşa eden | Taşkızak Tersanesi |
| Görevlendirme | 1939 |
| Hizmetten çıkışı | 17 Temmuz 1942 |
| Liste dışı | 20 Aralık 1950 |
| Akıbet | Mayına çarpıp battı. |
14 Temmuz 1942 günü, Donanma Komutanlığı'ndan istenen gemi, yeni cihazların kontrolü maksadıyla saat 14:30'da Çanakkale 'nda, Binbaşı komutasında dalmış ve bir daha su yüzüne çıkamamıştır. Geminin dönmeyişi üzerine deniz komutanı ile ihbar istasyonu komutanı tarafından 3 ve 5 no'lu motorlarla arama yapılmıştır.
Dalıştayken batan ve can kaybına neden olan ilk Türk denizaltısıdır. Denizcilik tarihine Atılay faciası olarak geçen bu olayda 38 denizci hayatını kaybetmiştir. Ölenler arasında, meşhur ses sanatçısı Hamiyet Yüceses'in ilk eşi, astsubay Fethi Yüceses de bulunmaktadır. Kumanya almak üzere Nara Burnu'ndan sahile çıkan Amasra'lı adlı bir er, bu faciadan hayatta kalan tek kişi olmuştur.
Denizaltıya "Atılay" adının verilişi
Atılay'la birlikte, benzer üç denizaltının isim babalığını Atatürk yapmıştı. Atatürk, zamanın başbakanı Celâl Bayar'a 17 Ocak 1938 tarihli açıklama notunda şöyle diyordu:
"Yeni dört denizaltı gemimiz için bildirdiğimiz isimler şunlardır: Saldıray, Batıray, Atılay, Yıldıray. Bunların manalarını izaha bile hacet olmadığı kanaatındayım. Manaları; Türkçe olan bu kelimelerin kendisindedir."
Kazanın gerçekleşmesi ve nedenleri
Bir emniyet botu, Atılay'ı yüzeyden takip ediyordu. Bu takip, bir süre sonra, kötü hava şartları nedeniyle yarım kaldı. Saatler geçti Atılay'dan hiçbir ses çıkmadı. Aynı gece, saat 20:30'a doğru, denizaltının battı şamandırası bulundu. Şamandıradaki telefon işliyor, ancak gemi personelinden ses çıkmıyordu. İhbar istasyonu komutanı , telefonla irtibat kuramamıştı.
Atılay'ın batma sebebi, olayın gerçekleştiği günlerde tahminlerden ibaretti. Mayına çarptığı iddialarının yaygın olmasına rağmen günümüzde de tam bir açıklama getirilememiş olup, olay tartışmalıdır.
Denizaltı Filosu Komutanlığı'nın raporu
Bu soruya cevap olarak, Atılay denizaltısının batışını müteakip; Denizaltı Filosu Komutanlığı’nın, Donanma Komutanlığı’na verdiği raporda şöyle denmektedir:
- Atılay akıntılı bir mahalde uzun süren bir dönüş müddetince akıntı tesiriyle, herhangi bir suretle kirletme şeklinde antenli mayın atılmış bir sahaya girmiştir.
- Atılay bu sahada bir antenli mayının patlaması neticesi büyük bir yara veya yaralar alarak; veya personelin ani ölüm neticesi, sevk ve idareden mahrum kalarak batmıştır.
- Atılay’ın bulunduğu derinliğin 80 metre civarında oluşu, gerek personelin ve gerekse mürettebatın kurtarılmasına imkân vermemiştir.
İzinli olduğu için olaydan kurtulan erin ifadesi
Denizaltı batmadan önce karaya çıkmış olmakla faciadan kurtulmuş olan (2000 yılında vefat etmiştir) 9 Haziran 1995 tarihli Milliyet gazetesinde yaptığı açıklamayla patlama olmadığı kanaatini savunmuştur. Görüşünü; "Denizaltı mayına çarpmış olsaydı, denizin üzerinde yağ ve mazot olurdu." diyerek açıklamıştır. Ancak, kendi ifadesiyle de ortamın son derece akıntılı olduğu doğrulandığına göre "Akıntı, yağ ve mazotu hızla dağıtıp yok edebilir miydi?" sorusu akla gelmektedir.
Yıllarca nerede olduğu ve neden battığı anlaşılamayan bu denizaltının gizemini, 52 yıl sonra, Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı’nın desteğiyle, bu vakfın yönetim kurulu üyesi, ünlü araştırmacı ve ekibi; 2,5 aylık bir çalışma sonunda çözmüş, konumunu ve derinliğini tam olarak tespit etmiştir. Sahilden 5-6 kilometre açıkta ve 68 metre derinlikte bulunan denizaltı üzerinde yapılan araştırmada 1.5 m.'lik bir delik görülmüş, böylece Atılay'ın, I. Dünya Savaşı'ndan kalma bir mayına çarparak battığı kanaati hakim olmuştur.
Olayda hayatını kaybeden personel
Subaylar
- Güverte Binbaşı Sadi Gürcan
- Güverte Yüzbaşı Sebati Taşöz
- Makinist Yüzbaşı Ahmet Törün
- Güverte Üsteğmen Rauf Baykal
- Makinist Yüzbaşı Adnan Erül
- Gemi Direk Subayı Ahmet Atakan
- Gemi direk astsubayı Fatih Baykuş
Astsubaylar
- Güverte Başgedikli Hakkı Tezcanlı
- Makinist Başgedikli Latif Ziya Lodos
- Makinist Başgedikli Necmi Sunal
- Telsiz Başgedikli Masum Şen
- Makinist Başgedikli Tahsin Dönmez
- Elektrik Başçavuş Fethi Yüceses
- Makinist Başçavuş Hüseyin Coşkun
- Makinist Üstçavuş Cemal Dinçer
- Makinist Gedikli Onbaşı Kemal Dağaşan
- Elektrik Gedikli Onbaşı Agah Perina
- Telsiz Gedikli Onbaşı İsmet İskil
- Makinist Gedikli Onbaşı Ali Rıza Baykuş
- Makinist Üstçavuş Selehattin Nartman
- Elektrik Gedikli Çavuş İsmail Togay
- Güverte Gedikli Çavuş Nurettin Günenç
- Elektrik Gedikli Çavuş Sabahattin Yaral
- Güverte Gedikli Çavuş Hasan Şentuna
Erler
- Güverte Er Hasan Güneş
- Güverte Er İbrahim Erbaş
- Makinist Onbaşı Mustafa Özbek
- Makinist Er Temel Küçükoğlu
- Güverte Onbaşı Temel Yenigün
- Makinist Er Mehmet Aslantürk
- Güverte Er Enver Karaer
- Güverte Er İsmail Yıldız
- Makinist Er Halil Ekinci
- Güverte Er İlyas Ünal
- Güverte Onbaşı Dilşat Çakal
- Makinist Onbaşı Cemal Bahar
- Makinist Onbaşı Mehmet Çlhoroz
- Güverte Er Eyüp Kaçmaz
- Makinist Er Hüseyin Gençer
- Güverte Er Halil Küçük
Su altı müzesi teklifi
Mimar Kaya Şener'in tasarladığı bir proje, İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz (İMEAK) Bölgeleri Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi'nin 29. Olağan Meclis Toplantısında üyelere "Donanmamızın Batık Denizaltı Gemilerinin Çıkarılması" konulu yapılan sunumda açıklandı. Bu projeye göre, 68 metre derinlikte bulunan Atılay Denizaltısı'nın kıyıya çekilerek, 30 metre derinlikte bir su altı müzesi haline getirilmesi hedefleniyor.
Kabul görmesi halinde; bu projeye göre, deniz altına inecek derin su dalgıçları Atılay Denizaltısını kemerlerle bağlayarak 20 metre genişliğinde, 25 metre yüksekliğinde bir platforma yerleştirecekler. Bu şekilde denizaltı, suyun 30 metre derinliğine kadar çekilerek İzmir sahiline taşınacak. Böylelikle, kıyıda, 30 metre derinlikte bir su altı müzesi oluşturularak turizm cazibe merkezi yaratılabilecek. Aynı zamanda, havasız ortamda bulunmaları nedeniyle bozulmamış olduğu varsayılan şehitlerin cenazelerinin de defnedilmeleri söz konusu olabilecek.
Dünyada bugüne kadar batmış bir denizaltı müze haline getirilmemiş.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na gönderilen bu proje için, platformu taşıyacak vinç ve derin su dalgıçları konusunda destek alınacağı umulmakta. Platformun, 2 milyon YTL'ye mal olacağı hesaplanmış olup kaynak aranmakta.
Toplantıya katılan emekli Güney Deniz Saha Komutanı Koramiral , Dumlupınar ve Atılay denizaltılarının sığ suya çekilip turist ve kendi vatandaşlarımızın dalış ilgi noktası haline gelmesinden memnuniyet duyacağını belirtmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Milliyet Gazetesi 26.7.2007 28 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dezaltıcılar Birliği 30 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rahmi Koç Kültür Vakfı 26 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Kamera Arkası[]
- ^ a b "Hürriyet, 20.7.2001". 18 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2008.
- ^ Bu kazadan sonra, büyük ses sanatkârı Hamiyet YÜCESES “Gitti de gelmeyiverdi” şarkısını okumuş ve meşhur olmuştur.
- ^ . 5 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2008.
- ^ Selçuk Kolay, Alman Lisesi ve Berlin Teknik Üniversitesi mezunu, endüstri mühendisi. 1977'den bu yana Rahmi M. Koç Müzesi Yönetim Kurulu Üyesi olarak çalışıyor. 1964'ten beri dalıyor. 1975'ten beri buhar çağı gemileri üzerine araştırma yapıyor.
- ^ "Hürriyet, 1.1.1999". 13 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2008.
- ^ Yeni Şafak - 6.8.2007
- ^ . 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atilay denizaltisi 17 Temmuz 1942 tarihinde batan Turk 80 metre boyunda ve 52 murettebat kapasiteli idi nde insa edilerek 1939 yilinda hizmete girdi Govdesindeki 1 5 metre capindaki delik nedeniyle denizaltinin I Dunya Savasi ndan kalan bir mayina carparak battigi gorusu hakimdir TarihceTurkiyeAdiAtilayInsa edenTaskizak TersanesiGorevlendirme1939Hizmetten cikisi17 Temmuz 1942Liste disi20 Aralik 1950AkibetMayina carpip batti 14 Temmuz 1942 gunu Donanma Komutanligi ndan istenen gemi yeni cihazlarin kontrolu maksadiyla saat 14 30 da Canakkale nda Binbasi komutasinda dalmis ve bir daha su yuzune cikamamistir Geminin donmeyisi uzerine deniz komutani ile ihbar istasyonu komutani tarafindan 3 ve 5 no lu motorlarla arama yapilmistir Dalistayken batan ve can kaybina neden olan ilk Turk denizaltisidir Denizcilik tarihine Atilay faciasi olarak gecen bu olayda 38 denizci hayatini kaybetmistir Olenler arasinda meshur ses sanatcisi Hamiyet Yuceses in ilk esi astsubay Fethi Yuceses de bulunmaktadir Kumanya almak uzere Nara Burnu ndan sahile cikan Amasra li adli bir er bu faciadan hayatta kalan tek kisi olmustur Denizaltiya Atilay adinin verilisiMustafa Kemal Ataturk un talimati Atilay la birlikte benzer uc denizaltinin isim babaligini Ataturk yapmisti Ataturk zamanin basbakani Celal Bayar a 17 Ocak 1938 tarihli aciklama notunda soyle diyordu Yeni dort denizalti gemimiz icin bildirdigimiz isimler sunlardir Saldiray Batiray Atilay Yildiray Bunlarin manalarini izaha bile hacet olmadigi kanaatindayim Manalari Turkce olan bu kelimelerin kendisindedir Kazanin gerceklesmesi ve nedenleriDenizaltinin 1939 yilinda cekilmis bir fotografi Bir emniyet botu Atilay i yuzeyden takip ediyordu Bu takip bir sure sonra kotu hava sartlari nedeniyle yarim kaldi Saatler gecti Atilay dan hicbir ses cikmadi Ayni gece saat 20 30 a dogru denizaltinin batti samandirasi bulundu Samandiradaki telefon isliyor ancak gemi personelinden ses cikmiyordu Ihbar istasyonu komutani telefonla irtibat kuramamisti Atilay in batma sebebi olayin gerceklestigi gunlerde tahminlerden ibaretti Mayina carptigi iddialarinin yaygin olmasina ragmen gunumuzde de tam bir aciklama getirilememis olup olay tartismalidir Denizalti Filosu Komutanligi nin raporu Bu soruya cevap olarak Atilay denizaltisinin batisini muteakip Denizalti Filosu Komutanligi nin Donanma Komutanligi na verdigi raporda soyle denmektedir Atilay akintili bir mahalde uzun suren bir donus muddetince akinti tesiriyle herhangi bir suretle kirletme seklinde antenli mayin atilmis bir sahaya girmistir Atilay bu sahada bir antenli mayinin patlamasi neticesi buyuk bir yara veya yaralar alarak veya personelin ani olum neticesi sevk ve idareden mahrum kalarak batmistir Atilay in bulundugu derinligin 80 metre civarinda olusu gerek personelin ve gerekse murettebatin kurtarilmasina imkan vermemistir Izinli oldugu icin olaydan kurtulan erin ifadesi Denizalti batmadan once karaya cikmis olmakla faciadan kurtulmus olan 2000 yilinda vefat etmistir 9 Haziran 1995 tarihli Milliyet gazetesinde yaptigi aciklamayla patlama olmadigi kanaatini savunmustur Gorusunu Denizalti mayina carpmis olsaydi denizin uzerinde yag ve mazot olurdu diyerek aciklamistir Ancak kendi ifadesiyle de ortamin son derece akintili oldugu dogrulandigina gore Akinti yag ve mazotu hizla dagitip yok edebilir miydi sorusu akla gelmektedir Yillarca nerede oldugu ve neden battigi anlasilamayan bu denizaltinin gizemini 52 yil sonra Rahmi M Koc Muzecilik ve Kultur Vakfi nin destegiyle bu vakfin yonetim kurulu uyesi unlu arastirmaci ve ekibi 2 5 aylik bir calisma sonunda cozmus konumunu ve derinligini tam olarak tespit etmistir Sahilden 5 6 kilometre acikta ve 68 metre derinlikte bulunan denizalti uzerinde yapilan arastirmada 1 5 m lik bir delik gorulmus boylece Atilay in I Dunya Savasi ndan kalma bir mayina carparak battigi kanaati hakim olmustur Olayda hayatini kaybeden personelSubaylar Guverte Binbasi Sadi Gurcan Guverte Yuzbasi Sebati Tasoz Makinist Yuzbasi Ahmet Torun Guverte Ustegmen Rauf Baykal Makinist Yuzbasi Adnan Erul Gemi Direk Subayi Ahmet Atakan Gemi direk astsubayi Fatih BaykusAstsubaylar Guverte Basgedikli Hakki Tezcanli Makinist Basgedikli Latif Ziya Lodos Makinist Basgedikli Necmi Sunal Telsiz Basgedikli Masum Sen Makinist Basgedikli Tahsin Donmez Elektrik Bascavus Fethi Yuceses Makinist Bascavus Huseyin Coskun Makinist Ustcavus Cemal Dincer Makinist Gedikli Onbasi Kemal Dagasan Elektrik Gedikli Onbasi Agah Perina Telsiz Gedikli Onbasi Ismet Iskil Makinist Gedikli Onbasi Ali Riza Baykus Makinist Ustcavus Selehattin Nartman Elektrik Gedikli Cavus Ismail Togay Guverte Gedikli Cavus Nurettin Gunenc Elektrik Gedikli Cavus Sabahattin Yaral Guverte Gedikli Cavus Hasan SentunaErler Guverte Er Hasan Gunes Guverte Er Ibrahim Erbas Makinist Onbasi Mustafa Ozbek Makinist Er Temel Kucukoglu Guverte Onbasi Temel Yenigun Makinist Er Mehmet Aslanturk Guverte Er Enver Karaer Guverte Er Ismail Yildiz Makinist Er Halil Ekinci Guverte Er Ilyas Unal Guverte Onbasi Dilsat Cakal Makinist Onbasi Cemal Bahar Makinist Onbasi Mehmet Clhoroz Guverte Er Eyup Kacmaz Makinist Er Huseyin Gencer Guverte Er Halil KucukSu alti muzesi teklifiMimar Kaya Sener in tasarladigi bir proje Istanbul ve Marmara Ege Akdeniz Karadeniz IMEAK Bolgeleri Deniz Ticaret Odasi Izmir Subesi nin 29 Olagan Meclis Toplantisinda uyelere Donanmamizin Batik Denizalti Gemilerinin Cikarilmasi konulu yapilan sunumda aciklandi Bu projeye gore 68 metre derinlikte bulunan Atilay Denizaltisi nin kiyiya cekilerek 30 metre derinlikte bir su alti muzesi haline getirilmesi hedefleniyor Kabul gormesi halinde bu projeye gore deniz altina inecek derin su dalgiclari Atilay Denizaltisini kemerlerle baglayarak 20 metre genisliginde 25 metre yuksekliginde bir platforma yerlestirecekler Bu sekilde denizalti suyun 30 metre derinligine kadar cekilerek Izmir sahiline tasinacak Boylelikle kiyida 30 metre derinlikte bir su alti muzesi olusturularak turizm cazibe merkezi yaratilabilecek Ayni zamanda havasiz ortamda bulunmalari nedeniyle bozulmamis oldugu varsayilan sehitlerin cenazelerinin de defnedilmeleri soz konusu olabilecek Dunyada bugune kadar batmis bir denizalti muze haline getirilmemis Deniz Kuvvetleri Komutanligi na gonderilen bu proje icin platformu tasiyacak vinc ve derin su dalgiclari konusunda destek alinacagi umulmakta Platformun 2 milyon YTL ye mal olacagi hesaplanmis olup kaynak aranmakta Toplantiya katilan emekli Guney Deniz Saha Komutani Koramiral Dumlupinar ve Atilay denizaltilarinin sig suya cekilip turist ve kendi vatandaslarimizin dalis ilgi noktasi haline gelmesinden memnuniyet duyacagini belirtmistir Ayrica bakinizTurk Deniz Kuvvetleri savas gemileri listesi TCG Atilay S 347 KaynakcaMilliyet Gazetesi 26 7 2007 28 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dezalticilar Birligi 30 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rahmi Koc Kultur Vakfi 26 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Kamera Arkasi olu kirik baglanti a b Hurriyet 20 7 2001 18 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2008 Bu kazadan sonra buyuk ses sanatkari Hamiyet YUCESES Gitti de gelmeyiverdi sarkisini okumus ve meshur olmustur 5 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Subat 2008 Selcuk Kolay Alman Lisesi ve Berlin Teknik Universitesi mezunu endustri muhendisi 1977 den bu yana Rahmi M Koc Muzesi Yonetim Kurulu Uyesi olarak calisiyor 1964 ten beri daliyor 1975 ten beri buhar cagi gemileri uzerine arastirma yapiyor Hurriyet 1 1 1999 13 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2008 Yeni Safak 6 8 2007 31 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Subat 2008