Tamar (Gürcüce: თამარ) (d. 1160 - ö. 1213), Gürcistan Krallığı’nı 1184-1213 arasında yöneten ünlü kraliçedir. Hükümdarlık dönemi Gürcistan’ın “Altın Çağı” olarak bilinir. “Krallar kralı” ve "Kraliçeler kraliçesi” olarak adlandırılmıştır. Bagrationi (Bagratlılar) hanedanından gelir. Bazı dillerde Tamara olarak da yazılır.
Tamar თამარი | |
---|---|
Gürcistan Kraliçesi | |
Vardzia'daki Dormition Kilisesi'ndeki fresk | |
Gürcistan Kraliçesi | |
Hüküm süresi | 27 Mart 1184 – 18 Ocak 1213 |
Önce gelen | III. Giorgi |
Sonra gelen | IV. Giorgi |
Doğum | 1160 |
Ölüm | 1213 |
Eş(ler)i | Yury Bogolyubsky Davit Soslan |
Çocuk(lar)ı | IV. Giorgi Rusudan |
Hanedan | Bagrationi Hanedanı |
Babası | III. Giorgi |
Annesi | |
Dini | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
İmza |
Tahta çıkışı
Tamar, III. Giorgi'nin prenses Guranduhti’den olan kızıydı. III. Giorgi, ölümünden sonra anlaşmazlıkları önlemek için Tamar’ı vârisi ilan etti ve 1179’dan itibaren krallığı birlikte yönetti. Giorgi’nin ölümü üzerine 1184’te Tamar tahta çıktı.
Tamar’ın tahta çıkmasının ardından feodal aristokratlar yitirmiş oldukları ayrıcalıkları geri almak için mücadeleye giriştiler. Hazineden sorumlu Kutlu Arslan, kraliçenin yetkilerinin sınırlandırılmasını istedi. “Karavi” adıyla yeni bir devlet organı oluşturulacaktı. “Karavi”nin üyeleri aristokratlar olacak ve bütün kararları onlar alacaktı. Bu kararı kraliçeye bildirip onaylamasını istediler. Kendi hükümdarlığını biçimsel hale getiren bu öneriyi Tamar kabul etmedi. Tamar, Kutlu Arslan’ı görevinden aldı ve ileri gelenlerle konuşarak sorunu çözüme bağladı. Kutlu Arslan’ın yönetimdeki etkisi tamamen ortadan kalktı ve “Karavi” yerine kraliçenin sarayının karar verme yetkisi kabul edildi.
Evliliği
Kraliçenin evlendirilmesi de önemli sorunlardan biri oldu. Çünkü kraliçenin kocası, krallığının ikinci önemli kişisi olacaktı ve bundan dolayı adayın seçimi önem taşıyordu. Sonunda Gürcü kaynaklarında Giorgi Rusi olarak anılan bir Rus prensiyle evlendirildi. 1185 yılında evlenen Tamar, Giorgi Rusi’den ayrıldı ve 1188 yılında Davit Soslan ile evlendi. 1191 yılında bazı ileri gelenler Giorgi Rusi’nin Gürcistan’a dönmesini destekleyerek büyük bir ayaklanma başlattı. Tamar, ayaklanmacıları yenilgiye uğrattı ve Giorgi Rusi tutsak alarak Rusya’ya geri gönderdi. Giorgi Rusi, bir kez daha Gürcistan’a döndüyse de bu kez fazla taraftar bulamadı ve kolayca yenilgiye uğratıldı.
Yönetimi
Ülke içindeki karışıklıkların bastırılmasından ve düzenin sağlanmasından sonra, Tamar dış ilişkilere önem vermeye başladı. 1192’de Giorgi (Laşa Giorgi) adlı oğlu doğan Tamar, onun onuruna bugün Azerbaycan sınırları içinde kalan Bardav kentine sefer yaptı. 1190’larda Azerbaycan atabeyi Ebu Bekir iyice güçlenmişti. Ebu Bekir, Gürcistan’ın egemenliğini tanıyan Şirvan’a savaş açtı. Şirvanşah, Gürcü krallığından yardım istedi. Davit Soslan komutasında ordu harekete geçti ve iki ordu 1195 yılında Şamkor’da karşılaştı. Gürcüler, halifenin yolladığı bayrağın da bulunduğu büyük bir ganimet ele geçirdiler.
Öte yandan, uzun zamandır Anadolu Selçukluları da Gürcistan’a karşı savaşa hazırlanıyordu. Anadolu Selçuklu sultanı II. Süleyman Şah, Tamar’a bir mektup yollayarak egemenliğini tanımasını istedi. Tamar, Anadolu Selçuklu elçisini geri göndererek ordunun hazırlanmasını buyurdu. Davit Soslan komutasındaki ordu, Basiani’ye hareket etti. 1202 yılında iki ordu burada karşılaştı. Anadolu Selçukluları bu savaşta yenilgiye uğratıldı. Gürcüler ile Anadolu Selçuklular arasındaki savaş daha sonra da sürdü ve Gürcüler 1204 yılında Kars’ı ele geçirdiler.
Bizans İmparatoru I. Andronikos'un (1183-1185 arası hükümdar) oğlu Manuil Komnenos ile Tamar'ın kızkardeşi Rusudan'ın oğlu Aleksios Komnenos'un Trabzon İmparatorluğu’nu kurmasına destek verdi ve bu devleti koruma altına aldı.
1206 yılında Davit Soslan öldü ve Tamar, oğlu Laşa Giorgi’yi yardımcısı olarak atadı.
Ölümü
Gürcü ordusu, 1210 yılında kuzey İran’a sefere çıktı ve pek çok kaleyi ele geçirdi. Tamar, 1213 yılında öldü ve Gelati’de toprağa verildi. Tamar, Gürcü krallığın gücünün doruğuna ulaştırdı ve onun döneminde Gürcistan, tarihinin en geniş sınırlarına ulaştı. Gürcistan’ın sınırları, Azerbaycan’dan Erzurum’dan Gence’ye uzanıyordu.
Dış bağlantılar
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: III. Giorgi | 1178–1213 | Sonra gelen: IV. Giorgi |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tamar Gurcuce თამარ d 1160 o 1213 Gurcistan Kralligi ni 1184 1213 arasinda yoneten unlu kralicedir Hukumdarlik donemi Gurcistan in Altin Cagi olarak bilinir Krallar krali ve Kraliceler kralicesi olarak adlandirilmistir Bagrationi Bagratlilar hanedanindan gelir Bazi dillerde Tamara olarak da yazilir Tamar თამარიGurcistan KralicesiVardzia daki Dormition Kilisesi ndeki freskGurcistan KralicesiHukum suresi27 Mart 1184 18 Ocak 1213Once gelenIII GiorgiSonra gelenIV GiorgiDogum1160Olum1213Es ler iYury Bogolyubsky Davit SoslanCocuk lar iIV Giorgi RusudanHanedanBagrationi HanedaniBabasiIII GiorgiAnnesiDiniGurcu Ortodoks KilisesiImzaTahta cikisiTamar III Giorgi nin prenses Guranduhti den olan kiziydi III Giorgi olumunden sonra anlasmazliklari onlemek icin Tamar i varisi ilan etti ve 1179 dan itibaren kralligi birlikte yonetti Giorgi nin olumu uzerine 1184 te Tamar tahta cikti Tamar in tahta cikmasinin ardindan feodal aristokratlar yitirmis olduklari ayricaliklari geri almak icin mucadeleye giristiler Hazineden sorumlu Kutlu Arslan kralicenin yetkilerinin sinirlandirilmasini istedi Karavi adiyla yeni bir devlet organi olusturulacakti Karavi nin uyeleri aristokratlar olacak ve butun kararlari onlar alacakti Bu karari kraliceye bildirip onaylamasini istediler Kendi hukumdarligini bicimsel hale getiren bu oneriyi Tamar kabul etmedi Tamar Kutlu Arslan i gorevinden aldi ve ileri gelenlerle konusarak sorunu cozume bagladi Kutlu Arslan in yonetimdeki etkisi tamamen ortadan kalkti ve Karavi yerine kralicenin sarayinin karar verme yetkisi kabul edildi EvliligiKralice Tamar Vardzia dan bir fresk Kralicenin evlendirilmesi de onemli sorunlardan biri oldu Cunku kralicenin kocasi kralliginin ikinci onemli kisisi olacakti ve bundan dolayi adayin secimi onem tasiyordu Sonunda Gurcu kaynaklarinda Giorgi Rusi olarak anilan bir Rus prensiyle evlendirildi 1185 yilinda evlenen Tamar Giorgi Rusi den ayrildi ve 1188 yilinda Davit Soslan ile evlendi 1191 yilinda bazi ileri gelenler Giorgi Rusi nin Gurcistan a donmesini destekleyerek buyuk bir ayaklanma baslatti Tamar ayaklanmacilari yenilgiye ugratti ve Giorgi Rusi tutsak alarak Rusya ya geri gonderdi Giorgi Rusi bir kez daha Gurcistan a donduyse de bu kez fazla taraftar bulamadi ve kolayca yenilgiye ugratildi YonetimiUlke icindeki karisikliklarin bastirilmasindan ve duzenin saglanmasindan sonra Tamar dis iliskilere onem vermeye basladi 1192 de Giorgi Lasa Giorgi adli oglu dogan Tamar onun onuruna bugun Azerbaycan sinirlari icinde kalan Bardav kentine sefer yapti 1190 larda Azerbaycan atabeyi Ebu Bekir iyice guclenmisti Ebu Bekir Gurcistan in egemenligini taniyan Sirvan a savas acti Sirvansah Gurcu kralligindan yardim istedi Davit Soslan komutasinda ordu harekete gecti ve iki ordu 1195 yilinda Samkor da karsilasti Gurculer halifenin yolladigi bayragin da bulundugu buyuk bir ganimet ele gecirdiler Ote yandan uzun zamandir Anadolu Selcuklulari da Gurcistan a karsi savasa hazirlaniyordu Anadolu Selcuklu sultani II Suleyman Sah Tamar a bir mektup yollayarak egemenligini tanimasini istedi Tamar Anadolu Selcuklu elcisini geri gondererek ordunun hazirlanmasini buyurdu Davit Soslan komutasindaki ordu Basiani ye hareket etti 1202 yilinda iki ordu burada karsilasti Anadolu Selcuklulari bu savasta yenilgiye ugratildi Gurculer ile Anadolu Selcuklular arasindaki savas daha sonra da surdu ve Gurculer 1204 yilinda Kars i ele gecirdiler Bizans Imparatoru I Andronikos un 1183 1185 arasi hukumdar oglu Manuil Komnenos ile Tamar in kizkardesi Rusudan in oglu Aleksios Komnenos un Trabzon Imparatorlugu nu kurmasina destek verdi ve bu devleti koruma altina aldi 1206 yilinda Davit Soslan oldu ve Tamar oglu Lasa Giorgi yi yardimcisi olarak atadi OlumuGurcu ordusu 1210 yilinda kuzey Iran a sefere cikti ve pek cok kaleyi ele gecirdi Tamar 1213 yilinda oldu ve Gelati de topraga verildi Tamar Gurcu kralligin gucunun doruguna ulastirdi ve onun doneminde Gurcistan tarihinin en genis sinirlarina ulasti Gurcistan in sinirlari Azerbaycan dan Erzurum dan Gence ye uzaniyordu Dis baglantilarResmi unvanlarOnce gelen III Giorgi 1178 1213 Sonra gelen IV Giorgi