Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tayk, Çoruh Nehri'nin orta havzasında, bugün Türkiye sınırları içinde bulunan Ermenistan Krallığı'nın tarihsel bölgelerinden biridir. Tarihte ilk kez MÖ 1112’de, Asur kralı I. Tiglat-Pileser'in yazıtında “Diaeni” adıyla söz edilmiştir. Bölge, Urartu kaynaklarında Diaohi, Gürcü kaynaklarında Tao adıyla geçer. MÖ 401 yılında Yunan tarihçi Ksenofon, bu topraklarda yaşayan insanlardan "Taohiler" adıyla söz etmiştir. Ksenefon, batıdaki Kartveli boyları Halibler ve Skvitinlerden de söz etmiştir. MÖ 1. binyılın başlangıcında Tayk, Kolhis Krallığı sınırları içinde yer alıyordu. Doğudaki Kartveli boylarının batıya göçünün ve kültürel etkisinin bu dönemde başladığı sanılır. Sonraki dönemde Doğu Kartveli devleti olan Kartli Krallığı'nın (MÖ 4.-3. yüzyıl) sınırları içerisinde yer aldı. MÖ 2. yüzyılın başlangıcında Ermeni devletinin denetimine geçti. Sonraki yüzyıllarda, Kartli ve Ermenistan arasında sınır çatışmalarının yaşandığı bir yer oldu. MS 1-2. yüzyıllarda Kartli sınırlarına bağlandı. Sonrasında Ermeniler Tayk'ı yeniden ele geçirdi. Tayk, 4.-7. yüzyıllarda Mamikonyan ailesinin mülkü olarak kaldı. Mamikonyan ailesi, Nicholas Adontz ve Cyril Toumanoff gibi bazı tarihçilere göre Çan (Laz) kökenlidir.
Ermenistan devletinin ekseni içinde bulunması, Tayk'ın Ermeni etkisi altında kalmasına yol açıyordu. Kartveli nüfusu, kendi etnik ve kültürel çehresini giderek kaybediyordu. Dinsel ayrışma sırasında, Ermeni Kilisesi monofizitliği seçereken Gürcü Kilisesi diofizitliği benimsedi. Tao, diofizitliğin güçlü merkezi haline geldi. 7. yüzyılda Kartveli nüfusu kendi etnik ve dinsel kültürüne dönmeye başladı. Tao, yönetsel açıdan Kartli Krallığı'nın bir parçası haline geldiği 8. yüzyılda bu süreç daha da pekişti. 8.-10. yüzyıllarda burada çok sayıda manastır inşa edildi. Bana, Hahuli, Oşki, Parhali, Dört Kilise bunların başında gelir. Tayk, Kartveli devletinin ve kültürünün başta gelen merkezlerinden biri oldu. Bagrationi (Bagratlı) hanedanın krallığı burada başladı. I. Aşot Büyük Kuropalati, Tornike Eristavi gibi devlet adamları, İoane Mtatzmindeli, Ekvtime Mtatzmindeli gibi kültür adamları burada yetiştiler. Tao, 12-13. yüzyıllarda Gürcistan'ın sınır prensliklerinden biriydi. 13. yüzyılın ikinci yarısında Samtshe-Saatabago sınırları içinde yer aldı. 14. yüzyıldan itibaren birleşik Gürcistan’ın bir parçasıydı. Gürcistan’ın krallık ve prensliklere bölündüğü 15. yüzyılın ikinci yarısında Samtshe-Saatabago topraklarına katıldı. 1550'lerde, Samtshe-Saatabago’nun batı bölümünü, Mesheti, Şavşeti ve Tayk'ı Osmanlılar ele geçirdiler.
Kaynakça
- ^ Maraşlı, Recep (2008). Ermeni ulusal demokratik hareketi ve 1915 soykırımı. Pêrî Yayınları. ISBN . Erişim tarihi: 10 Şubat 2021.
- ^ Garsoïan, Nika (1991). "Mamikonean". Kazhdan, Alexander (Ed.). . Oxford University Press. ss. 1278-1279. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tayk Coruh Nehri nin orta havzasinda bugun Turkiye sinirlari icinde bulunan Ermenistan Kralligi nin tarihsel bolgelerinden biridir Tarihte ilk kez MO 1112 de Asur krali I Tiglat Pileser in yazitinda Diaeni adiyla soz edilmistir Bolge Urartu kaynaklarinda Diaohi Gurcu kaynaklarinda Tao adiyla gecer MO 401 yilinda Yunan tarihci Ksenofon bu topraklarda yasayan insanlardan Taohiler adiyla soz etmistir Ksenefon batidaki Kartveli boylari Halibler ve Skvitinlerden de soz etmistir MO 1 binyilin baslangicinda Tayk Kolhis Kralligi sinirlari icinde yer aliyordu Dogudaki Kartveli boylarinin batiya gocunun ve kulturel etkisinin bu donemde basladigi sanilir Sonraki donemde Dogu Kartveli devleti olan Kartli Kralligi nin MO 4 3 yuzyil sinirlari icerisinde yer aldi MO 2 yuzyilin baslangicinda Ermeni devletinin denetimine gecti Sonraki yuzyillarda Kartli ve Ermenistan arasinda sinir catismalarinin yasandigi bir yer oldu MS 1 2 yuzyillarda Kartli sinirlarina baglandi Sonrasinda Ermeniler Tayk i yeniden ele gecirdi Tayk 4 7 yuzyillarda Mamikonyan ailesinin mulku olarak kaldi Mamikonyan ailesi Nicholas Adontz ve Cyril Toumanoff gibi bazi tarihcilere gore Can Laz kokenlidir Tayk in konumunu gosteren harita Ermenistan devletinin ekseni icinde bulunmasi Tayk in Ermeni etkisi altinda kalmasina yol aciyordu Kartveli nufusu kendi etnik ve kulturel cehresini giderek kaybediyordu Dinsel ayrisma sirasinda Ermeni Kilisesi monofizitligi secereken Gurcu Kilisesi diofizitligi benimsedi Tao diofizitligin guclu merkezi haline geldi 7 yuzyilda Kartveli nufusu kendi etnik ve dinsel kulturune donmeye basladi Tao yonetsel acidan Kartli Kralligi nin bir parcasi haline geldigi 8 yuzyilda bu surec daha da pekisti 8 10 yuzyillarda burada cok sayida manastir insa edildi Bana Hahuli Oski Parhali Dort Kilise bunlarin basinda gelir Tayk Kartveli devletinin ve kulturunun basta gelen merkezlerinden biri oldu Bagrationi Bagratli hanedanin kralligi burada basladi I Asot Buyuk Kuropalati Tornike Eristavi gibi devlet adamlari Ioane Mtatzmindeli Ekvtime Mtatzmindeli gibi kultur adamlari burada yetistiler Tao 12 13 yuzyillarda Gurcistan in sinir prensliklerinden biriydi 13 yuzyilin ikinci yarisinda Samtshe Saatabago sinirlari icinde yer aldi 14 yuzyildan itibaren birlesik Gurcistan in bir parcasiydi Gurcistan in krallik ve prensliklere bolundugu 15 yuzyilin ikinci yarisinda Samtshe Saatabago topraklarina katildi 1550 lerde Samtshe Saatabago nun bati bolumunu Mesheti Savseti ve Tayk i Osmanlilar ele gecirdiler Kaynakca Marasli Recep 2008 Ermeni ulusal demokratik hareketi ve 1915 soykirimi Peri Yayinlari ISBN 9759010682 Erisim tarihi 10 Subat 2021 Garsoian Nika 1991 Mamikonean Kazhdan Alexander Ed Oxford University Press ss 1278 1279 ISBN 978 0 19 504652 6