Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tennessee Williams takma adıyla bilinen Thomas Lanier Williams (26 Mart 1911 – 25 Şubat 1983), büyük bir Amerikalı oyun yazarı ve 20. yüzyılın en seçkin oyun yazarlarından biriydi. “Tennessee” adı kendisine, okul arkadaşları tarafından güneyli aksanı ve babasının Tennessee geçmişinden dolayı verilmiştir. Arzu Tramvayı ile 1948’de ve Kızgın Damdaki Kedi ile de 1955 yılında Pulitzer Tiyatro Ödüllerine layık görülmüştür. Bu iki oyunun yanı sıra, Sırça Hayvan Koleksiyonu 1945'te ve de 1961 yılında “New York Eleştirmenler Birliği” ödülünü kazandı. 1952 yılında yazdığı “Gül Dövmesi” oyunu (erkek arkadaşı Frank Merlo’ya ithaf etmiştir) Tony Ödülleri’nde en iyi oyun ödülünü kazandı. Eleştirmenler, Williams’ın Güneyli Gotik tarzında yazdığı düşüncesini sürdürmektedirler.
| Thomas Lanier Williams | |
|---|---|
 Williams'ın 1965 yılında çekilmiş bir fotoğrafı | |
| Doğum | 26 Mart 1911 Columbus, Mississippi, Amerika Birleşik Devletleri |
| Ölüm | 25 Şubat 1983 (71 yaşında) New York, Amerika Birleşik Devletleri |
| Takma ad | Tennessee Williams |
| Meslek | Oyun yazarı |
| Milliyet | Amerikalı |
| Dönem | 1930-1983 |
Etkilendikleri | |
Yaşamı
Tennessee Williams’ın sorunlu bir ailesi vardı ve bu ona eserlerinde ilham kaynağı oldu. Mississippi, Columbus’ta doğdu. Anne tarafından büyükbabasının evi piskoposlarca yönetilen bölge papazının eviydi. (Evi artık, Mississippi Karşılama Merkezi ve şehrin seyahat acentesidir.) Babası, Cornelius Williams, çocukları büyüdükçe gitgide tacizkarlaşmaya başlayan bir pazarlamacıydı. Erkek kardeşi Dakin Williams, babaları tarafından genellikle el üstünde tutulurdu. Annesi, Edwina Williams, soylu güneyli bir aileden geliyordu ve bu hali kısmen boğucuydu. Thomas üç yaşındayken, aile Mississippi Clarksdale’e taşındı. Sekiz yaşındayken difteri teşhisi konuldu ve iki yıl boyunca neredeyse hiçbir şey yapamadı; ama sonra annesi onun zamanını ayakkabı çekeceğiyle konuşarak harcamasına izin vermemesi gerektiğine karar verdi. Onu, hayal gücünü kullanmasına teşvik etti ve on üçündeyken ona bir daktilo hediye etti.
1918’de, aile Missouri St.Louis’e yerleşti. 1927 yılında, 16 yaşındayken, Williams İyi Bir Kadın İyi Bir Eğlence Olabilir mi? başlıklı, Smart Set’te yayınlanan yazısıyla beş dolarlık üçüncülük ödülünü kazandı. Ertesi yıl, Nitocris'in İntikamı’nı Weird Tales’ta yayınladı. 1930’ların başında Missouri Columbia Üniversitesi’ne gitti ve burada Alpha Tau Omega Derneği’ne üye oldu. Burası, dernek arkadaşları tarafından, koyu güneyli aksanı yüzünden Tennessee adının koyulduğu yerdir. 1930’ların sonunda Williams bir yıllığına Washington Üniversitesi’ne geçti ama sonunda, 1938 yılında, Iowa Üniversitesi’nden mezun oldu. Bu zamana kadar, Williams seyirci karşısına çıkan ilk oyunu olan Cairo, Shangai, Bombay!’ı 1917 yılında Memphis, Tennessee’deki Snowden kasabasında yazdı. Bu eser ilk olarak 1935 yılında 1780 Glenviewve’de ve ayrıca Memphis’te sahnelendi.
Williams, New Orleans, Louisiana’nın Fransız bölgesinde yaşadı. Buraya ilk olarak, WPA’de yazmak için 1939 yılında Toulouse Sokağı’na taşındı ve burası şimdi, Tarihi New Orleans Derlemesi’nin bir parçası olan, 1977 yılında kaleme aldığı Vieux Carré oyununun geçtiği yerdir. Arzu Tramvayı’nı 1947 yılında 632 St. Peter Sokağı’nda otururken yazdı.
Tennessee, belki de kendine en büyük ilham kaynağı olan kızkardeşi Rose’a çok yakındı. Rose, hayatının büyük bir bölümünü şizofreni tanısı altında akıl hastanelerinde geçiren, narin, güzel bir kızdı. Birkaç başarısız terapi girişiminden sonra, paranoyak oldu. Anne babası, onu iyileştirmek amacıyla izin verdi sonunda. 1937’de Washington’da yapılan ameliyat kötü geçti ve Rose hayatının geri kalanına zihinsel engelli olarak devam etti. Rose’un başarısızlıkla geçen lobotomisi Williams’ın üzerinde derin izler bıraktı ve ailesini bu ameliyata izin verdikleri için asla affetmedi. Bu onu alkolizme sürükleyen nedenlerden biri olabilir. Pek çok oyununda görülen “dengesiz kahraman” temasının, kız kardeşi Rose’dan esinlendiği söylenebilir.
Oyunlarındaki karakterler, genellikle aile üyelerinin yansımalarıdır. Sırça Kümes oyunundaki Laura Wingfield, Rose’un bir sureti olarak anlaşılmaktadır. Bazı biyografi yazarları, Arzu Tramvayı oyunundaki Blanche DuBois karakterinin de yine ondan esinlendiğini söylerler. Lobotomi motifi “Geçen Yaz Birdenbire”de de kendini gösterir. “Sırça Kümes'teki Amanda Wingfield karakterinin Williams’ın annesi olduğu rahatlıkla görülmektedir. Sırça Kümes”teki Tom Wingfield ve Geçen Yaz Birdenbire'deki Sebastian’ın da içinde bulunduğu karakterlerin çoğu kendisinden izler taşımaktadır. Aktris Anne Meacham, Tennessee Williams’ın yakın bir arkadaşıydı ve “Geçen Yaz Birdenbire” dahil olmak züere, onun pek çok oyununda başrolü oynadı.
Günlüklerinde, cinsel olarak aktifleşmeye ergenlik döneminde başladığını dile getirir. Onun biyografisini kaleme alan Lyle Leverich, bunun aslında, yirmili yaşlarının sonlarında olduğunu öne sürer. Provincetown, Massachusetts’te geçen otobiyografik özellikler taşıyan bir erken dönem aşk hikâyesi olan The Parade or Approaching the End of the Summer'ı yirmi dokuz yaşındayken yazmaya başladı ve üzerinde hayatı boyunca çalıştı. Bu oyun, ilk defa 1 Ekim 2006 Provincetown Tennessee Williams Festivali’nde sahnelendi. Sekreteri Frank Merlo’yla olan ilişkisi 1947’den Merlo’nun kanser sonucu 1963’teki ölümüne kadar sürdü ve Williams’ın ölümsüz eserlerinin ortaya çıktığı dönemde ona bir düzen sağladı. Merlo, Williams’ın kız kardeşi gibi delireceği yönündeki korkusu başta olmak üzere, birçok bunalım eğilimlerinde onun hayatında bir denge unsuru oldu. Sevgilisinin ölümü Williams’ı on yıl kadar süren büyük bir depresyonun içine sürükledi.
Williams, Key West’te 1979 yılının Ocak ayında, eşcinsel karşıtı bir saldırının kurbanı oldu. Beş genç erkek tarafından dövüldü, fakat ciddi bir şekilde yaralanmadı. Bu olay yerel bir papazın homoseksüellik karşıtı bir gazete bildirisi yayınlamasından sonra oluşan eşcinsellik karşıtı eylemlerin bir parçasıydı. Bazı edebiyat eleştirmenleri, eserlerindeki aşırılıkları ağır bir şekilde eleştiriyorlardı; ancak bir kısmı da bunu, Williams’ın eşcinselliğine karşı bir saldırı olarak yorumluyordu.
Tennessee Williams, New York Elysee Oteli’ndeki odasında boğazına bir şişe kapağı kaçması sonucu yetmiş bir yaşında öldü. Erkek kardeşi Dakin de dahil olmak üzere bazıları, onun öldürüldüğünü düşünüyorlardı. Hâlbuki, ölümüyle ilgili tutulan polis kayıtlarına göre ölümünde ilaçlar etkili olmuştu, odasında birçok ilaç reçetesi bulundu ve vücudunda bulunan alkol ve ilacın etkisiyle boğazına kaçan şişe kapağını dışarı atacak tepkiyi veremedi.
Williams'ın kendine en çok örnek aldığı isimlerden biri olan şair Hart Crane gibi denize yakın bir yere gömülmesi isteğine rağmen, St. Louis Missouri’deki Calvary mezarlığına defnedildi. Telif haklarını, Sewanee Tennessee’deki bir üniversitenin kurucusu olan büyükbabası Walter Dakin’e ithafen güney bölgesinin üniversitesi olan Sewanee’ye bıraktı. Üniversite ödeneği, günümüzde, yaratıcı yazarlık programını desteklemektedir. Kızkardeşi Rose, yaşamının çoğunu akıl hastanesinde geçirdikten sonra,öldüğünde, elli milyon doların üzerindeki mirasını yine aynı üniversiteye bağışlamıştır. 2007 baharında Sewanee Tiyatrosu beş tane tek perdelik oyununu sahnelemiştir. Bunlar Mr. Paradise, Escape, The Palooka, The Municipal Abattoir ve Adam and Eve on the Ferry’dir.
Williams’ın çalkantılı hayatında elde ettiği pek çok deneyim, yapıtlarında birer isyan olarak göze çarpmaktadır. Örneğin, Kızgın Damdaki Kedi eşcinselliğine, zihinsel dengesizliğinin ve alkolizminin izlerini diğer eserlerinden daha çok taşımaktadır. St. Louis Ünlüler Geçidi'ne 1989 yılında dahil edilmiştir.
Kültürel referanslar
- Williams’ın eserleri, İngiliz müzik grubu “The The ” üzerinde çok etkili olmuştur. Örneğin, Infected albümlerindeki bir şarkının ismi, “Sweet Bird of Youth” ve Mind Bomb albümlerindeki “August and September” şarkısı “Geçen yaz birdenbire / Aklımı kaybetmeye başladım.” dizeleriyle başlar.
- II. Dünya Savaşı’ndan sonra Roma’da Williams’la tanışan Gore Vidal, onu “İhtişamlı Kuş” olarak anar. Vidal, eserlerinde “O kuş her yerde.” der.
- Ünlü rock müzik grubu Manic Street Preachers, 1992 tarihli “Generation Terrorists” adlı tartışmalı ilk albümlerindeki Tennessee adlı şarkılarında Williams’a gönderme yapmaktadır. Albüm kartonetinin içinde 1867 yılında “Lodge Creek Tıp Kurulu”na üye Comanche şefi Ten Bears (On ayı)’dan bir alıntı vardır.
- Amerikan bağımsız rock grubu “The National” Alligator albümlerindeki City Middle şarkısının şu sözleriyle Williams’a gönderme yaparlar:
"Dediğine göre, Tennessee Williams olduğumu düşünüyorum
İlham bekliyorum
Ama aklıma bir şey gelmiyor. Gecenin ortasında kızı almaya geldim."
- Country şarkıcısı Don Williams Bob McDill tarafından yazılan “Good Ole Boys Like Me” adlı 1980 tarihli hit şarkısında Williams’tan şu şekilde bahseder:
"Hala meşe ağaçlarındaki o güney kokan rüzgarları hissederim
Ve o Williams oğlanları benim için çok şey ifade ediyorlar.
Hank ve Tennessee
Sanırım hepimiz, ne olacaksak, o olacağız."
Kaynakça
- Wikipedia'nın ilgili maddesi26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tennessee Williams takma adiyla bilinen Thomas Lanier Williams 26 Mart 1911 25 Subat 1983 buyuk bir Amerikali oyun yazari ve 20 yuzyilin en seckin oyun yazarlarindan biriydi Tennessee adi kendisine okul arkadaslari tarafindan guneyli aksani ve babasinin Tennessee gecmisinden dolayi verilmistir Arzu Tramvayi ile 1948 de ve Kizgin Damdaki Kedi ile de 1955 yilinda Pulitzer Tiyatro Odullerine layik gorulmustur Bu iki oyunun yani sira Sirca Hayvan Koleksiyonu 1945 te ve de 1961 yilinda New York Elestirmenler Birligi odulunu kazandi 1952 yilinda yazdigi Gul Dovmesi oyunu erkek arkadasi Frank Merlo ya ithaf etmistir Tony Odulleri nde en iyi oyun odulunu kazandi Elestirmenler Williams in Guneyli Gotik tarzinda yazdigi dusuncesini surdurmektedirler Thomas Lanier WilliamsWilliams in 1965 yilinda cekilmis bir fotografiDogum26 Mart 1911 Columbus Mississippi Amerika Birlesik DevletleriOlum25 Subat 1983 71 yasinda New York Amerika Birlesik DevletleriTakma adTennessee WilliamsMeslekOyun yazariMilliyetAmerikaliDonem1930 1983Etkilendikleri Anton Cehov D H Lawrence August StrindbergYasamiTennessee Williams in sorunlu bir ailesi vardi ve bu ona eserlerinde ilham kaynagi oldu Mississippi Columbus ta dogdu Anne tarafindan buyukbabasinin evi piskoposlarca yonetilen bolge papazinin eviydi Evi artik Mississippi Karsilama Merkezi ve sehrin seyahat acentesidir Babasi Cornelius Williams cocuklari buyudukce gitgide tacizkarlasmaya baslayan bir pazarlamaciydi Erkek kardesi Dakin Williams babalari tarafindan genellikle el ustunde tutulurdu Annesi Edwina Williams soylu guneyli bir aileden geliyordu ve bu hali kismen bogucuydu Thomas uc yasindayken aile Mississippi Clarksdale e tasindi Sekiz yasindayken difteri teshisi konuldu ve iki yil boyunca neredeyse hicbir sey yapamadi ama sonra annesi onun zamanini ayakkabi cekecegiyle konusarak harcamasina izin vermemesi gerektigine karar verdi Onu hayal gucunu kullanmasina tesvik etti ve on ucundeyken ona bir daktilo hediye etti 1918 de aile Missouri St Louis e yerlesti 1927 yilinda 16 yasindayken Williams Iyi Bir Kadin Iyi Bir Eglence Olabilir mi baslikli Smart Set te yayinlanan yazisiyla bes dolarlik ucunculuk odulunu kazandi Ertesi yil Nitocris in Intikami ni Weird Tales ta yayinladi 1930 larin basinda Missouri Columbia Universitesi ne gitti ve burada Alpha Tau Omega Dernegi ne uye oldu Burasi dernek arkadaslari tarafindan koyu guneyli aksani yuzunden Tennessee adinin koyuldugu yerdir 1930 larin sonunda Williams bir yilligina Washington Universitesi ne gecti ama sonunda 1938 yilinda Iowa Universitesi nden mezun oldu Bu zamana kadar Williams seyirci karsisina cikan ilk oyunu olan Cairo Shangai Bombay i 1917 yilinda Memphis Tennessee deki Snowden kasabasinda yazdi Bu eser ilk olarak 1935 yilinda 1780 Glenviewve de ve ayrica Memphis te sahnelendi Williams New Orleans Louisiana nin Fransiz bolgesinde yasadi Buraya ilk olarak WPA de yazmak icin 1939 yilinda Toulouse Sokagi na tasindi ve burasi simdi Tarihi New Orleans Derlemesi nin bir parcasi olan 1977 yilinda kaleme aldigi Vieux Carre oyununun gectigi yerdir Arzu Tramvayi ni 1947 yilinda 632 St Peter Sokagi nda otururken yazdi Tennessee belki de kendine en buyuk ilham kaynagi olan kizkardesi Rose a cok yakindi Rose hayatinin buyuk bir bolumunu sizofreni tanisi altinda akil hastanelerinde geciren narin guzel bir kizdi Birkac basarisiz terapi girisiminden sonra paranoyak oldu Anne babasi onu iyilestirmek amaciyla izin verdi sonunda 1937 de Washington da yapilan ameliyat kotu gecti ve Rose hayatinin geri kalanina zihinsel engelli olarak devam etti Rose un basarisizlikla gecen lobotomisi Williams in uzerinde derin izler birakti ve ailesini bu ameliyata izin verdikleri icin asla affetmedi Bu onu alkolizme surukleyen nedenlerden biri olabilir Pek cok oyununda gorulen dengesiz kahraman temasinin kiz kardesi Rose dan esinlendigi soylenebilir Arzu Tramvayi oyununun filminde Vivien Leigh rolunde 1951 Oyunlarindaki karakterler genellikle aile uyelerinin yansimalaridir Sirca Kumes oyunundaki Laura Wingfield Rose un bir sureti olarak anlasilmaktadir Bazi biyografi yazarlari Arzu Tramvayi oyunundaki Blanche DuBois karakterinin de yine ondan esinlendigini soylerler Lobotomi motifi Gecen Yaz Birdenbire de de kendini gosterir Sirca Kumes teki Amanda Wingfield karakterinin Williams in annesi oldugu rahatlikla gorulmektedir Sirca Kumes teki Tom Wingfield ve Gecen Yaz Birdenbire deki Sebastian in da icinde bulundugu karakterlerin cogu kendisinden izler tasimaktadir Aktris Anne Meacham Tennessee Williams in yakin bir arkadasiydi ve Gecen Yaz Birdenbire dahil olmak zuere onun pek cok oyununda basrolu oynadi Gunluklerinde cinsel olarak aktiflesmeye ergenlik doneminde basladigini dile getirir Onun biyografisini kaleme alan Lyle Leverich bunun aslinda yirmili yaslarinin sonlarinda oldugunu one surer Provincetown Massachusetts te gecen otobiyografik ozellikler tasiyan bir erken donem ask hikayesi olan The Parade or Approaching the End of the Summer i yirmi dokuz yasindayken yazmaya basladi ve uzerinde hayati boyunca calisti Bu oyun ilk defa 1 Ekim 2006 Provincetown Tennessee Williams Festivali nde sahnelendi Sekreteri Frank Merlo yla olan iliskisi 1947 den Merlo nun kanser sonucu 1963 teki olumune kadar surdu ve Williams in olumsuz eserlerinin ortaya ciktigi donemde ona bir duzen sagladi Merlo Williams in kiz kardesi gibi delirecegi yonundeki korkusu basta olmak uzere bircok bunalim egilimlerinde onun hayatinda bir denge unsuru oldu Sevgilisinin olumu Williams i on yil kadar suren buyuk bir depresyonun icine surukledi Williams Key West te 1979 yilinin Ocak ayinda escinsel karsiti bir saldirinin kurbani oldu Bes genc erkek tarafindan dovuldu fakat ciddi bir sekilde yaralanmadi Bu olay yerel bir papazin homoseksuellik karsiti bir gazete bildirisi yayinlamasindan sonra olusan escinsellik karsiti eylemlerin bir parcasiydi Bazi edebiyat elestirmenleri eserlerindeki asiriliklari agir bir sekilde elestiriyorlardi ancak bir kismi da bunu Williams in escinselligine karsi bir saldiri olarak yorumluyordu Tennessee Williams New York Elysee Oteli ndeki odasinda bogazina bir sise kapagi kacmasi sonucu yetmis bir yasinda oldu Erkek kardesi Dakin de dahil olmak uzere bazilari onun olduruldugunu dusunuyorlardi Halbuki olumuyle ilgili tutulan polis kayitlarina gore olumunde ilaclar etkili olmustu odasinda bircok ilac recetesi bulundu ve vucudunda bulunan alkol ve ilacin etkisiyle bogazina kacan sise kapagini disari atacak tepkiyi veremedi Williams in kendine en cok ornek aldigi isimlerden biri olan sair Hart Crane gibi denize yakin bir yere gomulmesi istegine ragmen St Louis Missouri deki Calvary mezarligina defnedildi Telif haklarini Sewanee Tennessee deki bir universitenin kurucusu olan buyukbabasi Walter Dakin e ithafen guney bolgesinin universitesi olan Sewanee ye birakti Universite odenegi gunumuzde yaratici yazarlik programini desteklemektedir Kizkardesi Rose yasaminin cogunu akil hastanesinde gecirdikten sonra oldugunde elli milyon dolarin uzerindeki mirasini yine ayni universiteye bagislamistir 2007 baharinda Sewanee Tiyatrosu bes tane tek perdelik oyununu sahnelemistir Bunlar Mr Paradise Escape The Palooka The Municipal Abattoir ve Adam and Eve on the Ferry dir Williams in calkantili hayatinda elde ettigi pek cok deneyim yapitlarinda birer isyan olarak goze carpmaktadir Ornegin Kizgin Damdaki Kedi escinselligine zihinsel dengesizliginin ve alkolizminin izlerini diger eserlerinden daha cok tasimaktadir St Louis Unluler Gecidi ne 1989 yilinda dahil edilmistir Kulturel referanslarWilliams in eserleri Ingiliz muzik grubu The The uzerinde cok etkili olmustur Ornegin Infected albumlerindeki bir sarkinin ismi Sweet Bird of Youth ve Mind Bomb albumlerindeki August and September sarkisi Gecen yaz birdenbire Aklimi kaybetmeye basladim dizeleriyle baslar II Dunya Savasi ndan sonra Roma da Williams la tanisan Gore Vidal onu Ihtisamli Kus olarak anar Vidal eserlerinde O kus her yerde der Unlu rock muzik grubu Manic Street Preachers 1992 tarihli Generation Terrorists adli tartismali ilk albumlerindeki Tennessee adli sarkilarinda Williams a gonderme yapmaktadir Album kartonetinin icinde 1867 yilinda Lodge Creek Tip Kurulu na uye Comanche sefi Ten Bears On ayi dan bir alinti vardir Amerikan bagimsiz rock grubu The National Alligator albumlerindeki City Middle sarkisinin su sozleriyle Williams a gonderme yaparlar Dedigine gore Tennessee Williams oldugumu dusunuyorum Ilham bekliyorum Ama aklima bir sey gelmiyor Gecenin ortasinda kizi almaya geldim Country sarkicisi Don Williams Bob McDill tarafindan yazilan Good Ole Boys Like Me adli 1980 tarihli hit sarkisinda Williams tan su sekilde bahseder Hala mese agaclarindaki o guney kokan ruzgarlari hissederim Ve o Williams oglanlari benim icin cok sey ifade ediyorlar Hank ve Tennessee Sanirim hepimiz ne olacaksak o olacagiz KaynakcaWikipedia nin ilgili maddesi26 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi