Dikilitaş ya da Theodosius Dikilitaşı, Sultanahmet Meydanı'nın güney tarafında, Yılanlı Sütun'un yanında bulunan bir Antik Mısır dikilitaşıdır. MS 390 yılında Roma imparatoru I. Theodosius tarafından Mısır'dan getirilerek şimdiki yerine dikilmiştir.
Genel bilgiler | |
---|---|
Tür | Dikilitaş |
Konum | Sultanahmet Meydanı, Fatih, İstanbul |
Koordinatlar | 41°00′22″K 28°58′31″D / 41.00611°K 28.97528°D |
Tamamlanma | MÖ 15. yüzyıl |
Yükseklik | Orijinal: 30 metre Günümüz: 18,45 metre |
Teknik ayrıntılar | |
Malzeme | Granit |
Tarihçe
Dikilitaş ilk olarak Mısır firavunu III. Thutmose tarafından MÖ 15. yüzyılda yaptırılmış ve Karnak tapınağının yedinci pilonunun güneyine dikilmişti. Roma imparatoru II. Constantius MS 357 yılında dikilitaşı tahtta bulunuşunun 20. yılı onuruna Nil ırmağı üzerinden İskenderiye şehrine getirtti. Daha sonra, MS 390 yılında imparator I. Theodosius dikilitaşı gemi ile İstanbul'a getirterek Hipodrom'da şimdiki yerine diktirdi.
Dikilitaş kırmızı Asvan granitinden yapılmıştı ve orijinal yüksekliği 30 m idi. Ama ya nakliye sırasında ya da şimdiki yerine yerleştirilirken alt bölümü tahrip olduğu için bugünkü yüksekliği 18,45 m'dir (kaidesi ile birlikte 24,87 m). Ağırlığı yaklaşık olarak 200 ton'dur.
Şark Mektupları kitabının sahibi Lady Montagu, 1718 tarihindeki mektupların birinde şunları yazmıştır: Bu taş, murabba şeklinde yontma taştan bir ayak üzerine mevzu dört sütun üzerinde duruyor. Taşın iki ayağında Kabartma olarak bir muharebe ve bir meclis resmi var. Diğer ikisinde ise Rumca ve Latince şunlar yazmaktadır:
- Kuzeybatı cephesi
- “18. sülaleden Yukarı ve Aşağı Mısır’ın sahibi 3. Thutmosis, Tanrı Amon’a kurbanını sunduktan sonra Horus’un yardımıyla bütün denizleri ve nehirleri hükmü altına alarak hükümdarlığının otuzuncu yılı bayramında bu sütunu daha nice zamanların getireceği bayramlar için yaptırdı ve dikti.”
- Kuzey cephesi
- “Gizli ve kutsal ismin her tecellisine mazhar olan tanrı Amon’a kurbanını büyük bir acz içinde sunduktan sonra, ondan yardımlar dilenerek güneyin dostu, dinin nuru iki tacın (Aşağı ve Yukarı Mısır) sahibi, kudretli hükümdar ülkesinin sınırlarını Mezopotamya’ya kadar götürmeye azmetti.”
- Güneydoğu cephesi
- “Güneşin doğduğu sırada sahip olduğu altın renkleri dünyaya yayan Horus’un verdiği kuvveti, serveti, kuvvetli sevgi, saygıyı taşıyan ve Aşağı ve Yukarı Mısır’ın tacına sahip olan ve bizzat Güneş tarafından seçilmiş olan firavun, bu eseri babası Ra için yaptırdı.”
- Güney Cephesi
- "Tanrı Horus’un lütfuna mazhar olan ve Güneş’in oğlu unvanını taşıyan Aşağı ve Yukarı Mısır’ın hükümdarı olan firavun, kudret ve adaletle bütün ufuklara nur saçtı. Ordusunun önüne geçti. Akdeniz’de dolaştı, bütün dünyayı mağlup etti. Sınırlarını Naharin’e kadar yaydı. Mezopotamya’ya azimle gitti, büyük savaşlar yaptı".
Dikilitaşın kaidesinde yer alan yazılarsa Doğu Roma İmparatorluğunda adet olduğu üzere Grekçe ve Latince yazılmış.
- Grekçe yazı bir anlatıcı ağzından şöyle diyor
Devamlı bir suretle yerde duran bu taşı dikme cesaretini İmparator Theodosius gösterdi ve yardımına Proclus çağrıldı. Bu şekilde otuz iki günde yerine dikildi.
- Latince metinse taşın ağzından yazılmış
Önceleri direnmiştim; fakat yüce efendimizin emirlerine itaat ederek, yenilen tiranlar üzerinde zafer çelengini taşımam gerekti. Her şey Theodosius ve onun kesintisiz sülalesine boyun eğiyor. Bana da galip geldiler ve reis Proclus’un idaresi altında otuz günde yükselmeye mecbur oldum.
ve çemberle çevrili alanın toprak boyu eskideki toprağın boyudur.
Resim galerisi
- II. Abdülhamid arşivinden Sultanahmet Camii ve Dikilitaş
- Hiyerogliflerin alt bölümü (güney yüzü)
- Dikilitaşın kaidesinden bir kesit
- Hiyerogliflerin üst bölümü (batı yüzü)
Kaynakça
- ^ Freely, John (Aralık 2005). Selahattin Özpalabıyıklar (Ed.). İstanbul'un Bizans Anıtları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 37. 975-08-1030-9.
- Labib Habachi, The Obelisks of Egypt, skyscrapers of the past, American University in Cairo Press, 1985
- E. A. Wallis Budge, Cleopatra's Needles and Other Egyptian Obelisks, The Religious Tract Society, London, 1926
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Dikilitaş (Sultanahmet) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dikilitas ya da Theodosius Dikilitasi Sultanahmet Meydani nin guney tarafinda Yilanli Sutun un yaninda bulunan bir Antik Misir dikilitasidir MS 390 yilinda Roma imparatoru I Theodosius tarafindan Misir dan getirilerek simdiki yerine dikilmistir DikilitasGenel bilgilerTurDikilitasKonumSultanahmet Meydani Fatih IstanbulKoordinatlar41 00 22 K 28 58 31 D 41 00611 K 28 97528 D 41 00611 28 97528TamamlanmaMO 15 yuzyilYukseklikOrijinal 30 metre Gunumuz 18 45 metreTeknik ayrintilarMalzemeGranitTarihceDikilitas ilk olarak Misir firavunu III Thutmose tarafindan MO 15 yuzyilda yaptirilmis ve Karnak tapinaginin yedinci pilonunun guneyine dikilmisti Roma imparatoru II Constantius MS 357 yilinda dikilitasi tahtta bulunusunun 20 yili onuruna Nil irmagi uzerinden Iskenderiye sehrine getirtti Daha sonra MS 390 yilinda imparator I Theodosius dikilitasi gemi ile Istanbul a getirterek Hipodrom da simdiki yerine diktirdi Dikilitas kirmizi Asvan granitinden yapilmisti ve orijinal yuksekligi 30 m idi Ama ya nakliye sirasinda ya da simdiki yerine yerlestirilirken alt bolumu tahrip oldugu icin bugunku yuksekligi 18 45 m dir kaidesi ile birlikte 24 87 m Agirligi yaklasik olarak 200 ton dur Sark Mektuplari kitabinin sahibi Lady Montagu 1718 tarihindeki mektuplarin birinde sunlari yazmistir Bu tas murabba seklinde yontma tastan bir ayak uzerine mevzu dort sutun uzerinde duruyor Tasin iki ayaginda Kabartma olarak bir muharebe ve bir meclis resmi var Diger ikisinde ise Rumca ve Latince sunlar yazmaktadir Kuzeybati cephesi 18 sulaleden Yukari ve Asagi Misir in sahibi 3 Thutmosis Tanri Amon a kurbanini sunduktan sonra Horus un yardimiyla butun denizleri ve nehirleri hukmu altina alarak hukumdarliginin otuzuncu yili bayraminda bu sutunu daha nice zamanlarin getirecegi bayramlar icin yaptirdi ve dikti Kuzey cephesi Gizli ve kutsal ismin her tecellisine mazhar olan tanri Amon a kurbanini buyuk bir acz icinde sunduktan sonra ondan yardimlar dilenerek guneyin dostu dinin nuru iki tacin Asagi ve Yukari Misir sahibi kudretli hukumdar ulkesinin sinirlarini Mezopotamya ya kadar goturmeye azmetti Guneydogu cephesi Gunesin dogdugu sirada sahip oldugu altin renkleri dunyaya yayan Horus un verdigi kuvveti serveti kuvvetli sevgi saygiyi tasiyan ve Asagi ve Yukari Misir in tacina sahip olan ve bizzat Gunes tarafindan secilmis olan firavun bu eseri babasi Ra icin yaptirdi Guney Cephesi Tanri Horus un lutfuna mazhar olan ve Gunes in oglu unvanini tasiyan Asagi ve Yukari Misir in hukumdari olan firavun kudret ve adaletle butun ufuklara nur sacti Ordusunun onune gecti Akdeniz de dolasti butun dunyayi maglup etti Sinirlarini Naharin e kadar yaydi Mezopotamya ya azimle gitti buyuk savaslar yapti Dikilitasin kaidesinde yer alan yazilarsa Dogu Roma Imparatorlugunda adet oldugu uzere Grekce ve Latince yazilmis Grekce yazi bir anlatici agzindan soyle diyorDevamli bir suretle yerde duran bu tasi dikme cesaretini Imparator Theodosius gosterdi ve yardimina Proclus cagrildi Bu sekilde otuz iki gunde yerine dikildi Latince metinse tasin agzindan yazilmisOnceleri direnmistim fakat yuce efendimizin emirlerine itaat ederek yenilen tiranlar uzerinde zafer celengini tasimam gerekti Her sey Theodosius ve onun kesintisiz sulalesine boyun egiyor Bana da galip geldiler ve reis Proclus un idaresi altinda otuz gunde yukselmeye mecbur oldum ve cemberle cevrili alanin toprak boyu eskideki topragin boyudur Resim galerisiII Abdulhamid arsivinden Sultanahmet Camii ve Dikilitas Hiyerogliflerin alt bolumu guney yuzu Dikilitasin kaidesinden bir kesit Hiyerogliflerin ust bolumu bati yuzu Kaynakca Freely John Aralik 2005 Selahattin Ozpalabiyiklar Ed Istanbul un Bizans Anitlari Istanbul Yapi Kredi Yayinlari s 37 975 08 1030 9 Labib Habachi The Obelisks of Egypt skyscrapers of the past American University in Cairo Press 1985 E A Wallis Budge Cleopatra s Needles and Other Egyptian Obelisks The Religious Tract Society London 1926Dis baglantilarWikimedia Commons ta Dikilitas Sultanahmet ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir