Sultan Ahmet Camii veya Sultânahmed Camiî, 1609-1617 yılları arasında Osmanlı Padişahı I. Ahmed tarafından İstanbul'daki tarihî yarımadada, Mimar Sedefkâr Mehmed Ağa'ya yaptırılmıştır.Cami; mavi, yeşil ve beyaz renkli İznik çinileriyle bezendiği için ve yarım kubbeleri ile büyük kubbesinin içi de yine mavi ağırlıklı kalem işleriyle süslendiği için Avrupalılar tarafından "Mavi Camii (Blue Mosque)" olarak adlandırılır. Ayasofya'nın 1935 yılında camiden müzeye dönüştürülmesiyle, İstanbul'un ana camii konumuna ulaşmıştır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | İstanbul, Türkiye |
Koordinatlar | 41°00′19″K 28°58′37″D / 41.00528°K 28.97694°D |
İnanç | İslam |
Mimari | |
Mimar(lar) | Sedefkâr Mehmed Ağa |
Mimari tür | Cami |
Mimari biçim | Osmanlı mimarisi |
İnşaat başlangıcı | 1609 | )
Tamamlanma | 9 Haziran 1617 | )
Özellikler | |
Uzunluk | 45 metre |
Minare sayısı | 6 |
Tür | Kültürel |
Kriter | i, ii, iii, iv |
Belirleme | 1985 (9. oturum) |
Parçası | İstanbul'un Tarihî Alanları |
Referans no. | 356 |
Ülke | Türkiye |
Bölge | Avrupa |
Aslında Sultanahmet Camii külliyesiyle birlikte, İstanbul’daki en büyük eserlerden biridir. Bu külliye bir cami, medreseler, hünkar kasrı, arasta, dükkânlar, hamam, çeşme, sebiller, türbe, darüşşifa, sıbyan mektebi, imarethane ve kiralık odalardan oluşmaktadır. Bu yapıların bir kısmı günümüze ulaşamamıştır.
Yapının mimari ve sanatsal açıdan dikkate şayan en önemli yanı, 20.000'i aşkın İznik çinisiyle bezenmesidir. Bu çinilerin süslemelerinde sarı ve mavi tonlardaki geleneksel bitki motifleri kullanılmış, yapıyı sadece bir ibadethane olmaktan öteye taşımıştır. Caminin ibadethane bölümü 64 x 72 metre boyutlarındadır. 43 metre yüksekliğindeki merkezi kubbesinin çapı 23,5 metredir. Caminin içi 200'den fazla renkli cam ile aydınlatılmıştır. Yazıları Diyarbakırlı Seyyid Kasım Gubarî tarafından yazılmıştır. Çevresindeki yapılarla birlikte bir külliye oluşturur ve Sultanahmet, Türkiye'nin altı minareli ilk camiidir.
Mimari
Sultan Ahmet Camii'nin tasarımı Osmanlı cami mimarisi ile Bizans kilise mimarisinin 200 yıllık sentezinin zirvesini oluşturur. Komşusu olan Ayasofya'dan bazı Bizans esintileri içermesinin yanı sıra geleneksel İslami mimari de ağır basar ve klasik dönemin son büyük camisi olarak görülür. Caminin mimarı, Mimar Sedefkar Mehmet Ağa'nın "boyutta büyüklük, heybet ve ihtişam" fikirlerini yansıtmada başarılı olmuştur.
Dış
Köşe kubbelerin üstündeki küçük kulelerin eklenmesi dışında, geniş ön avlunun cephesi Süleymaniye Camii'nin cephesiyle aynı tarzda yapılmıştır. Avlu neredeyse caminin kendisi kadar geniştir ve kesintisiz bir kemeraltıyla çevrilmiştir. Her iki tarafında abdesthaneler vardır. Ortadaki büyük altıgen fıskiye avlunun boyutları göz önüne alındığında küçük kalır. Avluya doğru açılan dar anıtsal geçit kemeraltından mimari olarak farklı durur. Yarım kubbesi kendinden daha küçük çıkıntılı bir kubbe ile taçlandırılmış ve ince sarkıt bir yapıya sahiptir.
İç
Her katında alçak düzeyde olmak üzere, caminin içi İznik'te 50 farklı lale deseninden üretilmiş 20 binden fazla çini ile bezenmiştir. Alt seviyelerdeki çiniler gelenekselken, galerideki çinilerin desenleri çiçekler, meyveler ve servilerle gösterişli ve ihtişamlıdır. 20 binden fazla çini İznik'te çini ustası Kasap Hacı ve Kapadokyalı Barış Efendi'nin yönetiminde üretilmiştir. Her çini başına ödenecek tutar sultanın emriyle düzenlense de çini fiyatı zamanla artmış, bunun sonucunda kullanılan çinilerin kalitesi zamanla azalmıştır. Renkleri solmuş ve cilaları sönükleşmiştir. Arka balkon duvarındaki çiniler 1574'teki yangında zarar gören Topkapı Sarayı'nın hareminden geri dönüştürülen çinilerdir.
İç kısmın daha yükseklerine mavi boya hakimdir, fakat düşük kalitelidir. 200'den fazla karışık leke desenli cam doğal ışığı geçirir, bugün avizelerle desteklenmişlerdir. Avizelerde deve kuşu yumurtası kullanımının örümcekleri uzak tuttuğunun keşfedilmesi örümcek ağlarının oluşumunu engellemiştir. Kur'an'dan sözler içeren hat dekorasyonlarının çoğu zamanın en büyük hat sanatçısı Seyid Kasım Gubari tarafından yapılmıştır. Yerler yardımsever insanlarca eskidikçe yenilenen halılarla kaplıdır. Pek çok büyük pencere geniş ve ferah bir ortam hissi vermektedir. Zemin kattaki açılır pencereler "opus sectile" adı verilen bir döşeme şekliyle dekore edilmiştir. Her kavisli bölüm bazıları ışık geçirmeyen 5 pencereye sahiptir. Her yarım kubbe 14 pencereye ve merkez kubbe 4'ü kör olmak üzere 28 pencereye sahiptir. Pencereler için renkli camlar Venedik sinyorundan sultana hediyedir. Bu renkli camların çoğu bugün sanatsal değeri olmayan modern versiyonlarıyla değiştirilmiştir.
Caminin içindeki en önemli unsur ince işçilikle oyulmuş ve yontulmuş mermerden yapılma mihraptır. Bitişik duvarlar seramik çinilerle kaplanmıştır. Fakat çevresindeki çok sayıda pencere onu daha az ihtişamlı gösterir. Mihrabın sağında zengin dekore edilmiş minber bulunur. Cami en kalabalık halinde dahi olsa herkesin imamı duyabileceği şekilde tasarlanmıştır.[]
güneydoğu köşesindedir. Bir platform, iki küçük dinlenme odası ve sundurmadan oluşur ve padişahın güneydoğu üst galerideki locasına geçişi bulunur. Bu dinlenme odaları 1826'da yeniçerilerin ayaklanması sırasında veziriazamın yönetim merkezi oldu. Hünkar Mahfili 10 adet mermer sütunla desteklenmiştir. Zümrüt, gül ve yaldızlarla süslenmiş ve yaldızlarla 100 adet Kuran işlenmiş kendi mihrabı vardır.
Caminin içindeki birçok lamba zamanında altın ve diğer değerli taşlarla ve içinde devekuşu yumurtası ya da kristal toplar bulunabilecek cam kaselerle kaplıydı. Bu dekorların tümü ya kaldırıldı ya da yağmalandı.
Duvarlardaki büyük tabletlerde halifelerin isimleri ve Kur'an'dan parçalar yazılıdır. Bunları orijinal haliyle 17. yüzyılın büyük hat sanatçısı Diyarbakırlı Kasım Gubari yapmıştır, fakat yakın zamanda restore edilmek için kaldırılmışlardır.
Sultan Ahmet Camii tarihin en büyük kapsamlı restorasyonunu 2017 yılında Starwood Orman Ürünleri A.Ş üstlenmiştir.
Minareler
Sultan Ahmet Camii Türkiye'de 6 minaresi olan 5 camiden biridir. Diğer 4 tanesi ise İstanbul Çamlıca Camii, İstanbul Arnavutköy'de Taşoluk Yeni Camii, Adana'daki Sabancı Camii ve Mersin'deki Muğdat Camii'dir. Minarelerin sayısı ortaya çıkınca sultan küstahlıkla suçlanmıştır çünkü o zamanlarda, Mekke'deki Kâbe'de de 6 minare bulunmaktadır. Sultan bu problemi Mekkede olan (Mescidi Haram) camiye yedinci minareyi yaptırarak çözer. 4 minare caminin köşelerindedir. Kalem şeklindeki bu minarelerin her birinin 3 şerefesi vardır. Ön avludaki diğer iki minare ise ikişer şerefelidir.
Yakın zamana kadar müezzin günde 5 kere dar sarmal merdivenleri çıkmak zorunda kalıyordu, bugün ise toplu dağıtım sistemi uygulanıyor ve diğer camilerce de yankılanan ezan şehrin eski bölümlerinde de duyuluyor. Türklerin ve turistlerin oluşturduğu kalabalık gün batımı vaktinde, güneş batarken ve cami renkli projektörlerle parlak bir şekilde aydınlatılmaya başlarken parkta toplanıp yüzünü camiye vererek akşam ezanını dinliyorlar.
Cami inşa edildiği dönemlerde uzunca bir süre cuma günleri Topkapı Sarayı'ndakilerin ibadetlerini gerçekleştirdiği mekân olmuştur.
Galeri
- İç mekan ve kubbe
- 6 Minareli cami
- Ana giriş
- Kubbelerin dış görünümü
- Gece aydınlatması
- Avlu
- Ziyaretçiler
- Destek kubbeler, sütunlar ve iç aydınlatma
- Kubbe ve tavan işlemeleri
- Hünkar mahfili
- Mihrab
- 1912 yılında Camii
Kaynakça
- ^ International Dictionary of Historic Places Volume 3 Southern Europe (İngilizce). Fitzroy Dearborn. 1995. s. 335. ISBN .
The Blue Mosque, so named for its interior tile decoration, was built for Sultan Ahmed I between 1609 and 1616 by Turkish architect Mehmed Aga.
- ^ International Dictionary of Historic Places Volume 3 Southern Europe (İngilizce). Fitzroy Dearborn. 1995. s. 335. ISBN .
In the vast interior prayer hall, the most prominent feature is the faience of more than 20,000 İznik tiles decorated with floral designs.
- ^ Katie Hallam, (Ed.) (2009). The Traveler's Atlas: Europe (İngilizce). Londra: Barron's Educational Series. ss. 121. ISBN .
More than 200 stained-glass windows let light flood into the Blue Mosque.
- ^ . Anadolu Ajansı. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ Stierlin, Henri (2006). Korkut E. Erdur (Ed.). İmanın ve İktidarın Hizmetinde İslam Mimarisi. İstanbul: YKY. s. 124. ISBN .
- ^ Wikipedia: Muğdat Camii
- ^ BELGE Murat,İstanbul Gezi Rehberi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları,Nisan 2002,
- ^ Diana Darke ((Ed.)). Turkey (İngilizce). Passport Books. s. 37. ISBN .
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Sultanahmet Camii ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Sultanahmet Camii6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sultan Ahmet Camii veya Sultanahmed Camii 1609 1617 yillari arasinda Osmanli Padisahi I Ahmed tarafindan Istanbul daki tarihi yarimadada Mimar Sedefkar Mehmed Aga ya yaptirilmistir Cami mavi yesil ve beyaz renkli Iznik cinileriyle bezendigi icin ve yarim kubbeleri ile buyuk kubbesinin ici de yine mavi agirlikli kalem isleriyle suslendigi icin Avrupalilar tarafindan Mavi Camii Blue Mosque olarak adlandirilir Ayasofya nin 1935 yilinda camiden muzeye donusturulmesiyle Istanbul un ana camii konumuna ulasmistir Sultan Ahmet CamiiTemel bilgilerKonumIstanbul TurkiyeKoordinatlar41 00 19 K 28 58 37 D 41 00528 K 28 97694 D 41 00528 28 97694InancIslamMimariMimar lar Sedefkar Mehmed AgaMimari turCamiMimari bicimOsmanli mimarisiInsaat baslangici1609 414 yil once 1609 Tamamlanma9 Haziran 1617 407 yil once 1617 06 09 OzelliklerUzunluk45 metreMinare sayisi6UNESCO Dunya MirasiTurKulturelKriteri ii iii ivBelirleme1985 9 oturum ParcasiIstanbul un Tarihi AlanlariReferans no 356Ulke TurkiyeBolgeAvrupa Aslinda Sultanahmet Camii kulliyesiyle birlikte Istanbul daki en buyuk eserlerden biridir Bu kulliye bir cami medreseler hunkar kasri arasta dukkanlar hamam cesme sebiller turbe darussifa sibyan mektebi imarethane ve kiralik odalardan olusmaktadir Bu yapilarin bir kismi gunumuze ulasamamistir Yapinin mimari ve sanatsal acidan dikkate sayan en onemli yani 20 000 i askin Iznik cinisiyle bezenmesidir Bu cinilerin suslemelerinde sari ve mavi tonlardaki geleneksel bitki motifleri kullanilmis yapiyi sadece bir ibadethane olmaktan oteye tasimistir Caminin ibadethane bolumu 64 x 72 metre boyutlarindadir 43 metre yuksekligindeki merkezi kubbesinin capi 23 5 metredir Caminin ici 200 den fazla renkli cam ile aydinlatilmistir Yazilari Diyarbakirli Seyyid Kasim Gubari tarafindan yazilmistir Cevresindeki yapilarla birlikte bir kulliye olusturur ve Sultanahmet Turkiye nin alti minareli ilk camiidir Sultan Ahmet Camii nin 1895 yilindaki haliMimariSultan Ahmet Camii nin girisi Sultan Ahmet Camii nin tasarimi Osmanli cami mimarisi ile Bizans kilise mimarisinin 200 yillik sentezinin zirvesini olusturur Komsusu olan Ayasofya dan bazi Bizans esintileri icermesinin yani sira geleneksel Islami mimari de agir basar ve klasik donemin son buyuk camisi olarak gorulur Caminin mimari Mimar Sedefkar Mehmet Aga nin boyutta buyukluk heybet ve ihtisam fikirlerini yansitmada basarili olmustur Dis Ayasofya nin ust katindan Sultan Ahmet Camii nin gorunumu Kose kubbelerin ustundeki kucuk kulelerin eklenmesi disinda genis on avlunun cephesi Suleymaniye Camii nin cephesiyle ayni tarzda yapilmistir Avlu neredeyse caminin kendisi kadar genistir ve kesintisiz bir kemeraltiyla cevrilmistir Her iki tarafinda abdesthaneler vardir Ortadaki buyuk altigen fiskiye avlunun boyutlari goz onune alindiginda kucuk kalir Avluya dogru acilan dar anitsal gecit kemeraltindan mimari olarak farkli durur Yarim kubbesi kendinden daha kucuk cikintili bir kubbe ile taclandirilmis ve ince sarkit bir yapiya sahiptir Ic Her katinda alcak duzeyde olmak uzere caminin ici Iznik te 50 farkli lale deseninden uretilmis 20 binden fazla cini ile bezenmistir Alt seviyelerdeki ciniler gelenekselken galerideki cinilerin desenleri cicekler meyveler ve servilerle gosterisli ve ihtisamlidir 20 binden fazla cini Iznik te cini ustasi Kasap Haci ve Kapadokyali Baris Efendi nin yonetiminde uretilmistir Her cini basina odenecek tutar sultanin emriyle duzenlense de cini fiyati zamanla artmis bunun sonucunda kullanilan cinilerin kalitesi zamanla azalmistir Renkleri solmus ve cilalari sonuklesmistir Arka balkon duvarindaki ciniler 1574 teki yanginda zarar goren Topkapi Sarayi nin hareminden geri donusturulen cinilerdir Sultan Ahmet Camii nin kubbe ve tavan islemeleri Sultan Ahmet Camii 1985 yilinda Istanbul Tarihi Alanlari Zones historiques d Istanbul adiyla UNESCO Dunya Mirasi listesi listesine eklenen alanin bir parcasidir Sultan Ahmet Camii ve cevresinin havadan gorunumu Ekim 2014 Ic kismin daha yukseklerine mavi boya hakimdir fakat dusuk kalitelidir 200 den fazla karisik leke desenli cam dogal isigi gecirir bugun avizelerle desteklenmislerdir Avizelerde deve kusu yumurtasi kullaniminin orumcekleri uzak tuttugunun kesfedilmesi orumcek aglarinin olusumunu engellemistir Kur an dan sozler iceren hat dekorasyonlarinin cogu zamanin en buyuk hat sanatcisi Seyid Kasim Gubari tarafindan yapilmistir Yerler yardimsever insanlarca eskidikce yenilenen halilarla kaplidir Pek cok buyuk pencere genis ve ferah bir ortam hissi vermektedir Zemin kattaki acilir pencereler opus sectile adi verilen bir doseme sekliyle dekore edilmistir Her kavisli bolum bazilari isik gecirmeyen 5 pencereye sahiptir Her yarim kubbe 14 pencereye ve merkez kubbe 4 u kor olmak uzere 28 pencereye sahiptir Pencereler icin renkli camlar Venedik sinyorundan sultana hediyedir Bu renkli camlarin cogu bugun sanatsal degeri olmayan modern versiyonlariyla degistirilmistir Caminin icindeki en onemli unsur ince iscilikle oyulmus ve yontulmus mermerden yapilma mihraptir Bitisik duvarlar seramik cinilerle kaplanmistir Fakat cevresindeki cok sayida pencere onu daha az ihtisamli gosterir Mihrabin saginda zengin dekore edilmis minber bulunur Cami en kalabalik halinde dahi olsa herkesin imami duyabilecegi sekilde tasarlanmistir kaynak belirtilmeli guneydogu kosesindedir Bir platform iki kucuk dinlenme odasi ve sundurmadan olusur ve padisahin guneydogu ust galerideki locasina gecisi bulunur Bu dinlenme odalari 1826 da yenicerilerin ayaklanmasi sirasinda veziriazamin yonetim merkezi oldu Hunkar Mahfili 10 adet mermer sutunla desteklenmistir Zumrut gul ve yaldizlarla suslenmis ve yaldizlarla 100 adet Kuran islenmis kendi mihrabi vardir Caminin icindeki bircok lamba zamaninda altin ve diger degerli taslarla ve icinde devekusu yumurtasi ya da kristal toplar bulunabilecek cam kaselerle kapliydi Bu dekorlarin tumu ya kaldirildi ya da yagmalandi Duvarlardaki buyuk tabletlerde halifelerin isimleri ve Kur an dan parcalar yazilidir Bunlari orijinal haliyle 17 yuzyilin buyuk hat sanatcisi Diyarbakirli Kasim Gubari yapmistir fakat yakin zamanda restore edilmek icin kaldirilmislardir Sultan Ahmet Camii tarihin en buyuk kapsamli restorasyonunu 2017 yilinda Starwood Orman Urunleri A S ustlenmistir Minareler Sultan Ahmet Camii Turkiye de 6 minaresi olan 5 camiden biridir Diger 4 tanesi ise Istanbul Camlica Camii Istanbul Arnavutkoy de Tasoluk Yeni Camii Adana daki Sabanci Camii ve Mersin deki Mugdat Camii dir Minarelerin sayisi ortaya cikinca sultan kustahlikla suclanmistir cunku o zamanlarda Mekke deki Kabe de de 6 minare bulunmaktadir Sultan bu problemi Mekkede olan Mescidi Haram camiye yedinci minareyi yaptirarak cozer 4 minare caminin koselerindedir Kalem seklindeki bu minarelerin her birinin 3 serefesi vardir On avludaki diger iki minare ise ikiser serefelidir Yakin zamana kadar muezzin gunde 5 kere dar sarmal merdivenleri cikmak zorunda kaliyordu bugun ise toplu dagitim sistemi uygulaniyor ve diger camilerce de yankilanan ezan sehrin eski bolumlerinde de duyuluyor Turklerin ve turistlerin olusturdugu kalabalik gun batimi vaktinde gunes batarken ve cami renkli projektorlerle parlak bir sekilde aydinlatilmaya baslarken parkta toplanip yuzunu camiye vererek aksam ezanini dinliyorlar Cami insa edildigi donemlerde uzunca bir sure cuma gunleri Topkapi Sarayi ndakilerin ibadetlerini gerceklestirdigi mekan olmustur GaleriIc mekan ve kubbe 6 Minareli cami Ana giris Kubbelerin dis gorunumu Gece aydinlatmasi Avlu Ziyaretciler Destek kubbeler sutunlar ve ic aydinlatma Kubbe ve tavan islemeleri Hunkar mahfili Mihrab 1912 yilinda CamiiKaynakca International Dictionary of Historic Places Volume 3 Southern Europe Ingilizce Fitzroy Dearborn 1995 s 335 ISBN 1 884964 02 8 The Blue Mosque so named for its interior tile decoration was built for Sultan Ahmed I between 1609 and 1616 by Turkish architect Mehmed Aga International Dictionary of Historic Places Volume 3 Southern Europe Ingilizce Fitzroy Dearborn 1995 s 335 ISBN 1 884964 02 8 In the vast interior prayer hall the most prominent feature is the faience of more than 20 000 Iznik tiles decorated with floral designs Katie Hallam Ed 2009 The Traveler s Atlas Europe Ingilizce Londra Barron s Educational Series ss 121 ISBN 0 7641 6176 8 More than 200 stained glass windows let light flood into the Blue Mosque Anadolu Ajansi 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 Stierlin Henri 2006 Korkut E Erdur Ed Imanin ve Iktidarin Hizmetinde Islam Mimarisi Istanbul YKY s 124 ISBN 975 08 1158 5 Wikipedia Mugdat Camii BELGE Murat Istanbul Gezi Rehberi Tarih Vakfi Yurt Yayinlari Nisan 2002 ISBN 9753330022 Diana Darke Ed Turkey Ingilizce Passport Books s 37 ISBN 0 8442 4818 5 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Sultanahmet Camii ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sultanahmet Camii6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde