Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Thomas Wentworth, 1. Strafford Earlü (13 Nisan 1593 - 12 Mayıs 1641) İngiliz devlet adamı İngiliz İç Savaşına giden dönemde önde gelen siyasi kişiliklerdendir. Parlamentoda görev almıştır, koyu I. Charlestaraftarıdır. 1632-1639 arasında İrlanda'da yöneticilik görevi yapmış, İngiltere'ye döndüğünde kralın baş danışmanı olmuştur. Parlamentoya karşı monarşinin konumunu kuvvetlendirmeye çalışmıştır. Parlamentonun, idamını isteyen kararı I. Charles tarafından onaylanınca idam edilmiştir.
Thomas Wentworth | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 13 Nisan 1593 Londra, İngiltere |
| Ölüm | 12 Mayıs 1641 (48 yaşında) Londra Kalesi, İngiltere |
| Evlilik | Margaret Clifford Arabella Holles Elizabeth Rhodes |
| Çocuk(lar) | William |
Gençlik yılları
Londra'da 13 Nisan 1593 günü Sir William Wentworth'un oğlu olarak dünyaya gelir. Eski bir Yorkshire ailesinin mensubu olarak Cambridge'deki St. John's College'da eğitim görür. 1607 yılında hukuk eğitimi almaya başlar. 1611 yılında ise asalet unvanı alarak 4. Cumberland Earlü Francis Clifford'un kızı Margaret ile evlenir.
Parlamento yılları
1614 yılında Yorkshire bölgesinden parlamentoya girer. 1621 yılında aynı bölgenin temsilcisi olana dek aktif siyasete karışmaz. Bu dönemdeki tutumu belirsizdir, I. James'in parlamentoya haklarını vermemesini kabul etmeyip, protestoları desteklerken, İspanya ile savaşa da karşı tutum almıştır. 1622 yılında eşi Margaret ölünce derin bir kedere kapılır. 1625 yılında Clare Earlü John Holles'in kızı Arabella Holles ile evlenir.1625 yılında I. Charles'ın ilk parlamentosunda Yorkshire vekili olur. Bu dönemde İspanya ile gündemde olan savaşa karşı çıkar. I. James'ın ölümünden sonra savaş vergilerine karşı çıkar. Kasım ayında parlamento kapatılınca Yorkshire valisi olarak görevlendirilir. Wentworth'un muhalif tutumu diğerlerinden farklıydı, monarşiye hizmet etmek istiyor ancak kralın siyasi hattını eleştiriyordu. 1627 yılında zoraki vergileri ödemeyi reddettiği için kısa süreli olarak hapse atılır. 1628 yılında Wentworth kralın yetkilerini kısıtlamayı amaç edinen Petition of Right belgesinin önde gelen destekçilerinden birisi haline gelir. Kral zorla da olsa belgeyi imzalayınca Wentworth monarşiye desteğini sunduğu için arkadaşları tarafından hain ilan edilir, 1628 yılı 22 Temmuz günü Baron olur. Aynı yıl içinde keyfi vergilendirme ve cezai yaptırım olarak verilen hapis cezalarına karşı yükselen muhalif seslere katılsa da kralın mutlak otoritesini sorgulamaz. Bu dönemde monarşinin ayrıcalıklarıyla halkın özgürlüklerini ayrılmaz bir bağla bir arada tutma amacındadır. 1629 dönemi parlamentosu kral ve parlamento arasında orta yol bulunamadan sona erer. Wentworth bu dönemde kralın parlamentoya hakim olması yönünde çalışır. Kralın önde gelen danışmanlarından birisi konumuna gelir ve parlamento olmaksızın 11 yıl boyunca süren mutlak monarşi döneminde krala hizmet eder.
İrlanda
1629 yılı Kasım ayında kraliyet danışma meclisi üyesi olur. 1632 yılı Ocak ayında İrlanda'ya vali olarak atanır, 1633 yılı Temmuz ayında Dublin'e geçer. Burada henüz ulusal birliğin sağlanamadığı bir toplumla karşı karşıya gelmiştir. Protestan ve Katolik nüfus arasında sorunlar, yerli İrlandalılarla Norman döneminden gelmiş olan İngiliz koloniciler arasındaki sorunlar sürmektedir. Neredeyse bir kral yetkileriyle adaya gelen Wentworth idari yönetimde reformlar yapar. İspanya ile ticareti güçlendirir, dokuma sanayisine eğilir ve ülkenin hammadde kaynaklarının çıkartılmasına yönelik girişimlerde bulunur. Gümrük vergilerini artıran Wentworth kıyılardaki korsanlığa karşı kurduğu kolluk kuvvetleriyle başarı kazanır. İrlanda Kilisesini destekleyerek mal varlığını güvenceye alır. Yönetimi sırasında tarafgir olduğu ve baskıcı yöntemler kullandığı için eleştirilir. İrlanda'da şehre ait kamu kurumlarının mallarına keyfi olarak el koyması hükûmetine karşı tepki çeker. Wentworth bu dönemde özellikle köklü Burke ailesiyle şiddetli sorunlar yaşar. Wentworth'un sorun yaşadığı başka bir kuvvetli derebeyi ise Cork Earlü olur. Kraliyet otoritesine karşı Boyle'un etkisinin azaltılması gereğine inanan Wentworth, Boyle hakkında kamu kurumlarını zarara uğratma suçlamasını öne sürer. İrlanda'nın İngiltere'ye bağlanması için Katolik inancının geriletilmesi gereğine inanan Protestan Wentworth bu görüşüne rağmen Katolikliğe doğrudan saldırmaz. Onun döneminde hiç de azımsanmayacak yenilikler yaşanmış, İrlanda'da ilk tiyatro bu dönemde kurulmuştur. İrlanda'daki Katolik derebeylerinin etkisini azaltmak için arazilerine el koymayı planlayan Wentworth, karşısında birleşmiş halde derebeylerini bulunca geri adım atmak durumunda kalır. Wentworth İrlanda'daki uygulamalarından sonra zorba ve despotik olarak anılmış, görüşünün sorulduğu konularda da disipline edici şekilde davranılmasını salık vermiştir.
İngiltere'ye geri dönüşü
Wentworth 1639 yılı Eylül ayında İngiltere'ye geri çağrılır. Bu dönemde İngiltere'de kraliyetin içinde bulunduğu iflas durumu ve İskoçya ile askeri durum hakkında kralın baş danışmanı konumuna getirilir. İngiltere'de bulunmadığı dönemde krala ve savaş vergilerine karşı oluşmuş olan muhalefetten habersiz olarak savaş bütçesi hazırlayacak olan bir parlamento çağrısı yapılmasını önerir. 1640 yılı Ocak ayında Strafford Earlü olarak ödüllendirilir. Mart ayında İrlanda'ya geçerek buradaki parlamentodan İskoçlara karşı yapılacak askeri seferin desteklenmesi amacıyla yüklü bir bütçe kabul edilmesini sağlar. Döndüğünde İngiltere'de halen bütçe onayının çözülmediğini görerek Avam Kamarasında kral yanlısı isimlerden destek istemeye karar verir. Buna rağmen Avam Kamarası İskoçlarla barış yapılması kararında ısrarcı olur. Avam Kamarasını aşarak Londralı vergi mükelleflerinden bir kaynak yaratmaya çalışan Wentworth, paranın değerini düşürüp artırılan altına el koymayı planlar. tüm bu çalışmaları işe yaramayınca Charles yeniden parlamentoyu açmak zorunda kalır. "Long Parliament" olarak adlandırılacak olan bu parlamento 3 Kasım 1640 tarihinde açılır.
1640 yılına gelindiğinde monarşinin krizi nedeniyle yeni bir Parlamento çağrılmasından başka bir yol kalmamış durumdadır. Wentworth, 3 Kasım 1640 tarihinde toplanan ve tarihte Long Parliament olarak anılan parlamentoya katılması için kral tarafından Londra'ya çağrılır. 11 yıldır toplanması engellenmiş olan parlamentonun ilk icraatlarından birisi Wentworth'u İrlanda'daki uygulamalarından dolayı soruşturmak olur. 9 Kasım günü oturumlara atılan Wentworth kralla görüşerek hakkındaki soruşturmayı durdurmasını söyler, muhalif liderlerin İskoçlarla temas ettiği söylentisinin yayılmasını salık verir. Parlamentoda John Pym tarafından yapılan suçlamalara bizzat cevap veren Wentworth gözaltına alınır. Wentworth'un kraliyet kurumlarına karşı gizli darbe planları peşinde olduğu iddia edilir.
Sonraki dönem
Wentworth'un öncek görevlerindeki otoriter tutumu aşırıya kaçsa da suçu vatan hainliği değildi. İrlanda'dan çok sayıda şikayet gelse de, düşmanları hangi eyleminin hainlik olarak tanımlanabileceğini gösterememiştir. Kendisi hakkında başlatılan soruşturma Wentworth tarafından yapılan başarılı savunmanın ardından 10 Nisan 1641 günü başarısız olarak kapatılır. Avam Kamarasındaki muhalifler Wentworth'un ellerinden kaçmakta olduğunu görünce taktik değiştirip soruşturma yerine doğrudan vatana ihanetten azil yönünde karar almaya koyulurlar. Karar 204'e karşı 59 oyla kabul edilir. Bu aşamada lordlar Wentworth'un ömür boyunca kamu hizmetinden men edilmesini yeterli bir ceza olarak görmektedir. Parlamentonun Wentworth'un 5 Mayıs 1641 tarihli askeri bir harekâtla kurtarılması planından haberdar olunca ılımlıların önerisi rafa kaldırılır. Özellikle halkın iradesi olarak görülen parlamentoya karşı askeri zor aygıtına başvurulmasına yönelik aşağıdaki sözlerinin yazılı kaydı onun sonunu hazırlar:
| “ | Efendim, siz görevinizi yaptınız ancak kullarınız kendi görevlerini yapmakta başarısız oldular. Bu durumda hükûmet idaresindeki geleneksel usullerden azade olarak olağanüstü çözüm yollarına başvurabilirsiniz. İrlanda'da bir ordunuz var, bununla krallığınızda denetimi yeniden kurabilirsiniz. | „ |
—Kral I. Charles'a özel toplantıda düşüncelerini aktaran Strafford Earlü Thomas Wentworth | ||
Wentworth'un düşmanları artık onun öldürülmesi için uğraşmaktadır. Karar onaylanmak için kralın onayını beklemektedir. Kendisine son derece sadakatle bağlı olan ve monarşi için çalışan Wentworth'un ölüm fermanının önüne gelmesiyle kral çok büyük bir çelik yaşar. Ancak Parlamentonun bu kararını reddetmek monarşi için çok olumsuz sonuçlara yol açacaktır. I. Charles karar vermeden önce piskoposlardan durumu değerlendirmelerini isteyince burada da görüş farklılıkları oluşur. Charles, 10 Mayıs günü çaresiz kararı onaylamak zorunda kalmıştır, Wentworth da kralın manevi sorumluluk hissetmemesi için uzlaşmanın önemine dair bir mektup kaleme alır.
Ölümü
Wentworth, fermanın onaylanmasından iki gün sonra Tower Hill'de infaz edilir. İdama Başpiskopos Laud nezaret etmiştir. 12 Mayıs 1641 günü yapılan infaza katılan Londralıların sayısı hakkında tutarsız bilgiler olsa da oldukça büyük bir kalabalığın katıldığı bilinmektedir.
Wentworth'un idamından sonra İrlanda'da 1641 yılı Ekim ayından başlayarak kanlı ayaklanmalar patlak verir. Ayaklanmaya müdahale etmek için ordu meydana getirme gündemi kralla Parlamento arasında yeni gerilimlere yol açar. Wentworth'un İrlandalı düşmanları bile onun ölümünden sonra durumun daha kötüye gittiğini itiraf etmiştir. Kral I.Charles, 1649 yılındaki kendi idamı öncesinde, Tanrının onu Wentworth'un idamını onayladığı için cezalandırdığını söyleyecektir.
Değerlendirme
Wentworth hayatı boyunca hem çok şiddetli düşmanlar kazanmış, hem de kendisine çok bağlı dostları olmuştur. İrlanda'da kendisiyle birlikte görev yapan Christopher Wandesford, George Radcliffe ve Guildford Slingsby ona sonuna kadar sadık kalmışlardır. Wentworth'un idamı öncesinde Slingsby'ye oldukça duygu yüklü bir mektup yazmış olduğu bilinmektedir. Ailesine bağlı bir eş ve baba olmuştur. Korkutucu dış görüntüsüne rağmen fiziksel şiddet uyguladığına dair bir gösterge mevcut değildir.
Ailesi
Stafford üç kez evlenmiştir:
- Margaret Clifford (ö.1622)
- Arabella Holles (ö.1631), 1625 yılında Stafford ile evlenmiştir
- Elizabeth Rhodes (ö.1688), 1632 yılında Stafford ile evlenmiştir
Stafford'un oğlu William 1662 yılında parlamento kararıyla 2. Stafford Earlü olarak tanınır ve babasının yasal mirasını devam ettirir. Stafford ve Arabella'nın William'ın dışında iki kızı da vardır. 1627 doğumlu olan Anne Edward Watson ile evlenir. 1630 doğumlu Arabella ise Justin McCarthy ile evlenir. Anne üzerinden ilerleyen ailenin bireyleri arasında ünlü devlet adamı da bulunur. Wentworth'a duyulan öfke iç savaş yıllarında ailesine karşı tepki olarak ortaya konmamış, aileye parlamento saygıyla davranmıştır.
Canlandırmaları
- adlı 1970 İngiliz yapımı sinema filminde Patrick Wymark tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça
- ^ Bakınız İngiliz-İspanyol Savaşı (1585-1604)
- ^ High Sheriff
- ^ buna rağmen Wentworth'un kralın idam fermanını öğrenince rahatsız olduğu ve "Krallara güvenilmez" dediği rivayet edilir.
- ^ Laud'un kendisi de 10 Ocak 1645 günü aynı yerde idam edilecektir
- ^ Lord Cork bu yönde bir açıklama yapmıştır
- ^ Robert Esmonde'ye kötü davrandığı ve bu muamele yüzünden ölümüne sebebiyet verildiği iddia edilir
- ^ Charles Watson-Wentworth (1730-1782) Whig siyasetçi ve III. George döneminde iki kez İngiltere Başbakanı
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Thomas Wentworth 1 Strafford Earlu 13 Nisan 1593 12 Mayis 1641 Ingiliz devlet adami Ingiliz Ic Savasina giden donemde onde gelen siyasi kisiliklerdendir Parlamentoda gorev almistir koyu I Charlestaraftaridir 1632 1639 arasinda Irlanda da yoneticilik gorevi yapmis Ingiltere ye dondugunde kralin bas danismani olmustur Parlamentoya karsi monarsinin konumunu kuvvetlendirmeye calismistir Parlamentonun idamini isteyen karari I Charles tarafindan onaylaninca idam edilmistir Thomas WentworthDogum13 Nisan 1593 Londra IngiltereOlum12 Mayis 1641 48 yasinda Londra Kalesi IngiltereEvlilikMargaret Clifford Arabella Holles Elizabeth RhodesCocuk lar WilliamGenclik yillariLondra da 13 Nisan 1593 gunu Sir William Wentworth un oglu olarak dunyaya gelir Eski bir Yorkshire ailesinin mensubu olarak Cambridge deki St John s College da egitim gorur 1607 yilinda hukuk egitimi almaya baslar 1611 yilinda ise asalet unvani alarak 4 Cumberland Earlu Francis Clifford un kizi Margaret ile evlenir Parlamento yillari1614 yilinda Yorkshire bolgesinden parlamentoya girer 1621 yilinda ayni bolgenin temsilcisi olana dek aktif siyasete karismaz Bu donemdeki tutumu belirsizdir I James in parlamentoya haklarini vermemesini kabul etmeyip protestolari desteklerken Ispanya ile savasa da karsi tutum almistir 1622 yilinda esi Margaret olunce derin bir kedere kapilir 1625 yilinda Clare Earlu John Holles in kizi Arabella Holles ile evlenir 1625 yilinda I Charles in ilk parlamentosunda Yorkshire vekili olur Bu donemde Ispanya ile gundemde olan savasa karsi cikar I James in olumunden sonra savas vergilerine karsi cikar Kasim ayinda parlamento kapatilinca Yorkshire valisi olarak gorevlendirilir Wentworth un muhalif tutumu digerlerinden farkliydi monarsiye hizmet etmek istiyor ancak kralin siyasi hattini elestiriyordu 1627 yilinda zoraki vergileri odemeyi reddettigi icin kisa sureli olarak hapse atilir 1628 yilinda Wentworth kralin yetkilerini kisitlamayi amac edinen Petition of Right belgesinin onde gelen destekcilerinden birisi haline gelir Kral zorla da olsa belgeyi imzalayinca Wentworth monarsiye destegini sundugu icin arkadaslari tarafindan hain ilan edilir 1628 yili 22 Temmuz gunu Baron olur Ayni yil icinde keyfi vergilendirme ve cezai yaptirim olarak verilen hapis cezalarina karsi yukselen muhalif seslere katilsa da kralin mutlak otoritesini sorgulamaz Bu donemde monarsinin ayricaliklariyla halkin ozgurluklerini ayrilmaz bir bagla bir arada tutma amacindadir 1629 donemi parlamentosu kral ve parlamento arasinda orta yol bulunamadan sona erer Wentworth bu donemde kralin parlamentoya hakim olmasi yonunde calisir Kralin onde gelen danismanlarindan birisi konumuna gelir ve parlamento olmaksizin 11 yil boyunca suren mutlak monarsi doneminde krala hizmet eder Irlanda1629 yili Kasim ayinda kraliyet danisma meclisi uyesi olur 1632 yili Ocak ayinda Irlanda ya vali olarak atanir 1633 yili Temmuz ayinda Dublin e gecer Burada henuz ulusal birligin saglanamadigi bir toplumla karsi karsiya gelmistir Protestan ve Katolik nufus arasinda sorunlar yerli Irlandalilarla Norman doneminden gelmis olan Ingiliz koloniciler arasindaki sorunlar surmektedir Neredeyse bir kral yetkileriyle adaya gelen Wentworth idari yonetimde reformlar yapar Ispanya ile ticareti guclendirir dokuma sanayisine egilir ve ulkenin hammadde kaynaklarinin cikartilmasina yonelik girisimlerde bulunur Gumruk vergilerini artiran Wentworth kiyilardaki korsanliga karsi kurdugu kolluk kuvvetleriyle basari kazanir Irlanda Kilisesini destekleyerek mal varligini guvenceye alir Yonetimi sirasinda tarafgir oldugu ve baskici yontemler kullandigi icin elestirilir Irlanda da sehre ait kamu kurumlarinin mallarina keyfi olarak el koymasi hukumetine karsi tepki ceker Wentworth bu donemde ozellikle koklu Burke ailesiyle siddetli sorunlar yasar Wentworth un sorun yasadigi baska bir kuvvetli derebeyi ise Cork Earlu olur Kraliyet otoritesine karsi Boyle un etkisinin azaltilmasi geregine inanan Wentworth Boyle hakkinda kamu kurumlarini zarara ugratma suclamasini one surer Irlanda nin Ingiltere ye baglanmasi icin Katolik inancinin geriletilmesi geregine inanan Protestan Wentworth bu gorusune ragmen Katoliklige dogrudan saldirmaz Onun doneminde hic de azimsanmayacak yenilikler yasanmis Irlanda da ilk tiyatro bu donemde kurulmustur Irlanda daki Katolik derebeylerinin etkisini azaltmak icin arazilerine el koymayi planlayan Wentworth karsisinda birlesmis halde derebeylerini bulunca geri adim atmak durumunda kalir Wentworth Irlanda daki uygulamalarindan sonra zorba ve despotik olarak anilmis gorusunun soruldugu konularda da disipline edici sekilde davranilmasini salik vermistir Ingiltere ye geri donusuWentworth 1639 yili Eylul ayinda Ingiltere ye geri cagrilir Bu donemde Ingiltere de kraliyetin icinde bulundugu iflas durumu ve Iskocya ile askeri durum hakkinda kralin bas danismani konumuna getirilir Ingiltere de bulunmadigi donemde krala ve savas vergilerine karsi olusmus olan muhalefetten habersiz olarak savas butcesi hazirlayacak olan bir parlamento cagrisi yapilmasini onerir 1640 yili Ocak ayinda Strafford Earlu olarak odullendirilir Mart ayinda Irlanda ya gecerek buradaki parlamentodan Iskoclara karsi yapilacak askeri seferin desteklenmesi amaciyla yuklu bir butce kabul edilmesini saglar Dondugunde Ingiltere de halen butce onayinin cozulmedigini gorerek Avam Kamarasinda kral yanlisi isimlerden destek istemeye karar verir Buna ragmen Avam Kamarasi Iskoclarla baris yapilmasi kararinda israrci olur Avam Kamarasini asarak Londrali vergi mukelleflerinden bir kaynak yaratmaya calisan Wentworth paranin degerini dusurup artirilan altina el koymayi planlar tum bu calismalari ise yaramayinca Charles yeniden parlamentoyu acmak zorunda kalir Long Parliament olarak adlandirilacak olan bu parlamento 3 Kasim 1640 tarihinde acilir 1640 yilina gelindiginde monarsinin krizi nedeniyle yeni bir Parlamento cagrilmasindan baska bir yol kalmamis durumdadir Wentworth 3 Kasim 1640 tarihinde toplanan ve tarihte Long Parliament olarak anilan parlamentoya katilmasi icin kral tarafindan Londra ya cagrilir 11 yildir toplanmasi engellenmis olan parlamentonun ilk icraatlarindan birisi Wentworth u Irlanda daki uygulamalarindan dolayi sorusturmak olur 9 Kasim gunu oturumlara atilan Wentworth kralla goruserek hakkindaki sorusturmayi durdurmasini soyler muhalif liderlerin Iskoclarla temas ettigi soylentisinin yayilmasini salik verir Parlamentoda John Pym tarafindan yapilan suclamalara bizzat cevap veren Wentworth gozaltina alinir Wentworth un kraliyet kurumlarina karsi gizli darbe planlari pesinde oldugu iddia edilir Sonraki donemWentworth un oncek gorevlerindeki otoriter tutumu asiriya kacsa da sucu vatan hainligi degildi Irlanda dan cok sayida sikayet gelse de dusmanlari hangi eyleminin hainlik olarak tanimlanabilecegini gosterememistir Kendisi hakkinda baslatilan sorusturma Wentworth tarafindan yapilan basarili savunmanin ardindan 10 Nisan 1641 gunu basarisiz olarak kapatilir Avam Kamarasindaki muhalifler Wentworth un ellerinden kacmakta oldugunu gorunce taktik degistirip sorusturma yerine dogrudan vatana ihanetten azil yonunde karar almaya koyulurlar Karar 204 e karsi 59 oyla kabul edilir Bu asamada lordlar Wentworth un omur boyunca kamu hizmetinden men edilmesini yeterli bir ceza olarak gormektedir Parlamentonun Wentworth un 5 Mayis 1641 tarihli askeri bir harekatla kurtarilmasi planindan haberdar olunca ilimlilarin onerisi rafa kaldirilir Ozellikle halkin iradesi olarak gorulen parlamentoya karsi askeri zor aygitina basvurulmasina yonelik asagidaki sozlerinin yazili kaydi onun sonunu hazirlar Efendim siz gorevinizi yaptiniz ancak kullariniz kendi gorevlerini yapmakta basarisiz oldular Bu durumda hukumet idaresindeki geleneksel usullerden azade olarak olaganustu cozum yollarina basvurabilirsiniz Irlanda da bir ordunuz var bununla kralliginizda denetimi yeniden kurabilirsiniz Kral I Charles a ozel toplantida dusuncelerini aktaran Strafford Earlu Thomas Wentworth Wentworth un dusmanlari artik onun oldurulmesi icin ugrasmaktadir Karar onaylanmak icin kralin onayini beklemektedir Kendisine son derece sadakatle bagli olan ve monarsi icin calisan Wentworth un olum fermaninin onune gelmesiyle kral cok buyuk bir celik yasar Ancak Parlamentonun bu kararini reddetmek monarsi icin cok olumsuz sonuclara yol acacaktir I Charles karar vermeden once piskoposlardan durumu degerlendirmelerini isteyince burada da gorus farkliliklari olusur Charles 10 Mayis gunu caresiz karari onaylamak zorunda kalmistir Wentworth da kralin manevi sorumluluk hissetmemesi icin uzlasmanin onemine dair bir mektup kaleme alir OlumuWentworth fermanin onaylanmasindan iki gun sonra Tower Hill de infaz edilir Idama Baspiskopos Laud nezaret etmistir 12 Mayis 1641 gunu yapilan infaza katilan Londralilarin sayisi hakkinda tutarsiz bilgiler olsa da oldukca buyuk bir kalabaligin katildigi bilinmektedir Wentworth un idamindan sonra Irlanda da 1641 yili Ekim ayindan baslayarak kanli ayaklanmalar patlak verir Ayaklanmaya mudahale etmek icin ordu meydana getirme gundemi kralla Parlamento arasinda yeni gerilimlere yol acar Wentworth un Irlandali dusmanlari bile onun olumunden sonra durumun daha kotuye gittigini itiraf etmistir Kral I Charles 1649 yilindaki kendi idami oncesinde Tanrinin onu Wentworth un idamini onayladigi icin cezalandirdigini soyleyecektir DegerlendirmeWentworth hayati boyunca hem cok siddetli dusmanlar kazanmis hem de kendisine cok bagli dostlari olmustur Irlanda da kendisiyle birlikte gorev yapan Christopher Wandesford George Radcliffe ve Guildford Slingsby ona sonuna kadar sadik kalmislardir Wentworth un idami oncesinde Slingsby ye oldukca duygu yuklu bir mektup yazmis oldugu bilinmektedir Ailesine bagli bir es ve baba olmustur Korkutucu dis goruntusune ragmen fiziksel siddet uyguladigina dair bir gosterge mevcut degildir AilesiStafford uc kez evlenmistir Margaret Clifford o 1622 Arabella Holles o 1631 1625 yilinda Stafford ile evlenmistir Elizabeth Rhodes o 1688 1632 yilinda Stafford ile evlenmistir Stafford un oglu William 1662 yilinda parlamento karariyla 2 Stafford Earlu olarak taninir ve babasinin yasal mirasini devam ettirir Stafford ve Arabella nin William in disinda iki kizi da vardir 1627 dogumlu olan Anne Edward Watson ile evlenir 1630 dogumlu Arabella ise Justin McCarthy ile evlenir Anne uzerinden ilerleyen ailenin bireyleri arasinda unlu devlet adami da bulunur Wentworth a duyulan ofke ic savas yillarinda ailesine karsi tepki olarak ortaya konmamis aileye parlamento saygiyla davranmistir Canlandirmalariadli 1970 Ingiliz yapimi sinema filminde Patrick Wymark tarafindan canlandirilmistir Kaynakca Bakiniz Ingiliz Ispanyol Savasi 1585 1604 High Sheriff buna ragmen Wentworth un kralin idam fermanini ogrenince rahatsiz oldugu ve Krallara guvenilmez dedigi rivayet edilir Laud un kendisi de 10 Ocak 1645 gunu ayni yerde idam edilecektir Lord Cork bu yonde bir aciklama yapmistir Robert Esmonde ye kotu davrandigi ve bu muamele yuzunden olumune sebebiyet verildigi iddia edilir Charles Watson Wentworth 1730 1782 Whig siyasetci ve III George doneminde iki kez Ingiltere BasbakaniAyrica bakinizIngiliz Ic Savasi