John Pym (1584 - 8 Aralık 1643) İngiliz milletvekili, Uzun Parlamento lideri, kral I. James ve sonrasında kral I. Charles'ın azılı muhalifi. 1642 yılında İngiliz İç Savaşını başlatan olayda başroldedir. Aralarında kendisinin de olduğu beş muhalif vekili bizzat tutuklamak üzere Avam Kamarası'na gelen kral I. Charles uzlaşmaz tavrıyla iç savaşı başlatmış olur. Pym, kralın danışmanı olan William Laud'u İngiltere'yi yeniden Katolikleştirmeye çalışmakla suçlar.
John Pym | |
---|---|
Doğum | 1584 Somerset, İngiltere |
Ölüm | 8 Aralık 1643 Londra, İngiltere |
Din | Anglikan Kilisesi |
Evlilik | Anne Hooke |
Gençliği
Somerset'de asil bir ailede dünyaya gelen Pym'in babası o küçük yaştayken ölünce eşi ikinci kez evlenmiştir. Üvey babası Sir Anthony Rous'dır. Broadgates Hall'de 1599 yılında hukuk eğitimi alır. 1614 yılı Mayıs ayında Hampshire'da Anne Hooke ile evlenir. Eşi üvey babasının akrabalarındandır ve Rous ailesi sayesinde John Pym de güçlü bağlantılara sahip olur. Bu ailenin de etkisiyle güçlü bir şekilde Püriten inancına bağlanır ve Katoliklik inancına cephe alır.
Siyasi hayatı
Bedford Earlünün etkisiyle siyasete girer. Wiltshire Maliye Bakanlığında çalıştıktan sonra 1614 yılında Wiltshire vekili olarak Parlamentoya girer. Radikal Püriten çıkışlarına rağmen Parlamentonunöne çıkan isimlerinden olur. Parlamentonun 1621 yılında lağvedilmesinin ardından 1622 yılı Ocak ayında ev hapsi cezasına çarptırılır. 1624 yılında Devon'dan vekil seçilir.1626 yılında Buckingham Dükü 'nin görevden alınması karar önerisinin imzacılarındandır. 1628 yılı parlamentosunda kralın ilahi güçleri olduğu yönünde vaaz veren iki rahip aleyhine önerge vererek, bu kişilerin İngiltere'de vatandaşların anayasal haklarına tecavüzde bulunduklarını savunur. Parlamentoların açık olmadığı dönemlerde adlı Karayipler'de kurulan muhalif Püriten kolonisinin maliye işlerini takip eder. 13 Nisan - 4 Mayıs 1640 tarihleri arasında faaliyet gösteren 'da öne çıkan vekil olur, parlamentonun kapatılma gerekçesi sayılan konuşmaları yapan hatip olmuştur. Aynı yıl Kasım ayında toplanan Uzun Parlamento'da hakkında yapılan vatan hainliği ithamını mahkûm ederek, kralı karşı yapılan muhalefetin lideri konumuna yükselir.
Parlamentonun haklarını savunarak öne çıkan John Pym, kralın en yakın çevresinde olan Strafford Earlü Thomas Wentworth ile kralın danışmanı William Laud'a cepheden saldırır. Halk arasındaki popülerliği sayesinde protesto ve gösteri yürüyüşleri düzenlediği öne sürülür. Kralın başına buyruk davranışları çoğu vekili rahatsız etse de Pym liderliğindeki aşırı Püriten muhalefet tarzı ılımlı muhalifleri rahatsız eder. Avam Kamarasındaki desteği azalan Pym zor durumda kalır. Daha önce İrlanda'daki gelişen ayaklanmayla başa çıkabilmek ve bir ordu meydana getirebilmek adına Parlamentoyla uzlaşma yolunu seçmek zorunda kalan kral I. Charles bu kez geri adım atmaz. 5 Ocak 1642 günü Avam Kamarasına bizzat gelerek kendisine muhalif beş vekili tutuklamaya kalkar. Ancak olaydan önceden haberi olan Pym o gün meclise gelmez. Kralın bu doğrudan çıkışı hem meclisteki muhalefete hem de Pym'in liderliğine verdiği önem açısından dikkat çekicidir.
İngiliz İç Savaşı
İngiliz İç Savaşı 1642 yılında başladığında John Pym Parlamento saflarındaki mali konularla ilgilenir, 4 Temmuz 1642 tarihinde Güvenlik Komitesine liderlik yapar. İç savaş sırasında kral yanlılarıyla çarpışmak için kurulan silahlı birlikler için başlatılan mali yardım kampanyaları ve vergileri koordine eder. Savaşa İskoçya'nın dahil olmaması için kulis faaliyetinde bulunur ve İskoç Presbiteryenlerinin desteğini alır. Bu sayede Parlamento tarafı güçlü mali altyapı ve askeri kaynaklarla monarşi yanlılarına üstünlük sağlar.
Ölümü
Pym, 8 Aralık 1643 günü hayatını kaybeder ve Westminster Abbey'de defnedilir. 1660 yılından sonra başlatılan Restorasyon döneminde monarşi karşıtlarının yargılanmaları sürecinde gıyabında suçlu bulunur, naaşı defnedildiği yerden alınarak aşağılayıcı bir şekilde lağıma atılır.
Kaynakça
- ^ Bugünkü Oxford, Pembroke Koleji
- ^ Bu karar önerisi nedeniyle kral parlamentoyu feshedecektir
- ^ Roger Maynwaring ve Robert Sibthorpe
- ^ Yasayla vaaz vermeleri engellenen bu kişileri kral I. Charles daha sonra taltif etmiş ve önemli görevlere getirmiştir
- ^ Kralın bu saldırgan çıkışının İngiliz İç Savaşını başlatan kıvılcımlardan birisi olduğu konusunda tarihçiler arasında görüş birliği vardır
- ^ Bu aşağılayıcı muameleye rağmen naaşı önde gelen ve hayatta olmayan I. Charles'ın mahkemesindeki hakimlerin naaşlarına yapıldığı gibi kafası kesilmemiş veya asılmamıştır.
- ^ Günümüzde Westminster Abbey'de mezarın bulunduğu yerde şu şekilde bir yazı vardır:
Under the gravestone adjoining were buried John Pym M.P. 1643, William Strode M.P. 1645, Colonel Edward Popham 1651. [All these] were removed by Royal Warrant 1661.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
John Pym 1584 8 Aralik 1643 Ingiliz milletvekili Uzun Parlamento lideri kral I James ve sonrasinda kral I Charles in azili muhalifi 1642 yilinda Ingiliz Ic Savasini baslatan olayda basroldedir Aralarinda kendisinin de oldugu bes muhalif vekili bizzat tutuklamak uzere Avam Kamarasi na gelen kral I Charles uzlasmaz tavriyla ic savasi baslatmis olur Pym kralin danismani olan William Laud u Ingiltere yi yeniden Katoliklestirmeye calismakla suclar John PymDogum1584 Somerset IngiltereOlum8 Aralik 1643 Londra IngiltereDinAnglikan KilisesiEvlilikAnne HookeGencligiSomerset de asil bir ailede dunyaya gelen Pym in babasi o kucuk yastayken olunce esi ikinci kez evlenmistir Uvey babasi Sir Anthony Rous dir Broadgates Hall de 1599 yilinda hukuk egitimi alir 1614 yili Mayis ayinda Hampshire da Anne Hooke ile evlenir Esi uvey babasinin akrabalarindandir ve Rous ailesi sayesinde John Pym de guclu baglantilara sahip olur Bu ailenin de etkisiyle guclu bir sekilde Puriten inancina baglanir ve Katoliklik inancina cephe alir Siyasi hayatiBedford Earlunun etkisiyle siyasete girer Wiltshire Maliye Bakanliginda calistiktan sonra 1614 yilinda Wiltshire vekili olarak Parlamentoya girer Radikal Puriten cikislarina ragmen Parlamentonunone cikan isimlerinden olur Parlamentonun 1621 yilinda lagvedilmesinin ardindan 1622 yili Ocak ayinda ev hapsi cezasina carptirilir 1624 yilinda Devon dan vekil secilir 1626 yilinda Buckingham Duku nin gorevden alinmasi karar onerisinin imzacilarindandir 1628 yili parlamentosunda kralin ilahi gucleri oldugu yonunde vaaz veren iki rahip aleyhine onerge vererek bu kisilerin Ingiltere de vatandaslarin anayasal haklarina tecavuzde bulunduklarini savunur Parlamentolarin acik olmadigi donemlerde adli Karayipler de kurulan muhalif Puriten kolonisinin maliye islerini takip eder 13 Nisan 4 Mayis 1640 tarihleri arasinda faaliyet gosteren da one cikan vekil olur parlamentonun kapatilma gerekcesi sayilan konusmalari yapan hatip olmustur Ayni yil Kasim ayinda toplanan Uzun Parlamento da hakkinda yapilan vatan hainligi ithamini mahkum ederek krali karsi yapilan muhalefetin lideri konumuna yukselir Parlamentonun haklarini savunarak one cikan John Pym kralin en yakin cevresinde olan Strafford Earlu Thomas Wentworth ile kralin danismani William Laud a cepheden saldirir Halk arasindaki populerligi sayesinde protesto ve gosteri yuruyusleri duzenledigi one surulur Kralin basina buyruk davranislari cogu vekili rahatsiz etse de Pym liderligindeki asiri Puriten muhalefet tarzi ilimli muhalifleri rahatsiz eder Avam Kamarasindaki destegi azalan Pym zor durumda kalir Daha once Irlanda daki gelisen ayaklanmayla basa cikabilmek ve bir ordu meydana getirebilmek adina Parlamentoyla uzlasma yolunu secmek zorunda kalan kral I Charles bu kez geri adim atmaz 5 Ocak 1642 gunu Avam Kamarasina bizzat gelerek kendisine muhalif bes vekili tutuklamaya kalkar Ancak olaydan onceden haberi olan Pym o gun meclise gelmez Kralin bu dogrudan cikisi hem meclisteki muhalefete hem de Pym in liderligine verdigi onem acisindan dikkat cekicidir Ingiliz Ic SavasiIngiliz Ic Savasi 1642 yilinda basladiginda John Pym Parlamento saflarindaki mali konularla ilgilenir 4 Temmuz 1642 tarihinde Guvenlik Komitesine liderlik yapar Ic savas sirasinda kral yanlilariyla carpismak icin kurulan silahli birlikler icin baslatilan mali yardim kampanyalari ve vergileri koordine eder Savasa Iskocya nin dahil olmamasi icin kulis faaliyetinde bulunur ve Iskoc Presbiteryenlerinin destegini alir Bu sayede Parlamento tarafi guclu mali altyapi ve askeri kaynaklarla monarsi yanlilarina ustunluk saglar OlumuPym 8 Aralik 1643 gunu hayatini kaybeder ve Westminster Abbey de defnedilir 1660 yilindan sonra baslatilan Restorasyon doneminde monarsi karsitlarinin yargilanmalari surecinde giyabinda suclu bulunur naasi defnedildigi yerden alinarak asagilayici bir sekilde lagima atilir Kaynakca Bugunku Oxford Pembroke Koleji Bu karar onerisi nedeniyle kral parlamentoyu feshedecektir Roger Maynwaring ve Robert Sibthorpe Yasayla vaaz vermeleri engellenen bu kisileri kral I Charles daha sonra taltif etmis ve onemli gorevlere getirmistir Kralin bu saldirgan cikisinin Ingiliz Ic Savasini baslatan kivilcimlardan birisi oldugu konusunda tarihciler arasinda gorus birligi vardir Bu asagilayici muameleye ragmen naasi onde gelen ve hayatta olmayan I Charles in mahkemesindeki hakimlerin naaslarina yapildigi gibi kafasi kesilmemis veya asilmamistir Gunumuzde Westminster Abbey de mezarin bulundugu yerde su sekilde bir yazi vardir Under the gravestone adjoining were buried John Pym M P 1643 William Strode M P 1645 Colonel Edward Popham 1651 All these were removed by Royal Warrant 1661