Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Toruń zencefilli kek (Lehçe: pierniki toruńskie, Almanca: Thorner Lebkuchen) Toruń şehrinde Orta Çağ'dan beri üretilen geleneksel bir Polonya zencefilli keki.
| Toruń Zencefilli Kek | |
|---|---|
 | |
| Ülke(ler) | Polonya |
| Bölgesi | Toruń |
| Türü | Tatlı |
Tarih
Eski Polonya sözleri Toruń'u bir çeşit zencefilli kurabiye yapımı ile 13. yüzyılda başlayan zanaatın genişlemesini birbirine bağlıyor.
Toruń'da zencefilli kurabiye yapımının gelişiminin arkasındaki önemli bir faktör, mükemmel bir şehir olmasıydı. Yüksek kaliteli topraklarda bulunan bölge, un için ince buğday sağlamıştır. Yakındaki köylerden de bal sağlamıştır. Gerekli baharatlar, başta Hindistan olmak üzere uzak ülkelerden, kuzey Alman ticaret şirketleri tarafından taşınarak Kutsal Roma İmparatorluğu'na, Karadeniz ve Lwów üzerinden bir yolla getirildi. Bazıları deniz yoluyla Danzig limanına geldi.
Toruń zencefilli kek ilk kez 1380'de söz ediliyor ve o sözlerde Niclos Czana adlı yerel bir fırıncıdan bahsediliyor. Ürün Polonya'da ve yurtdışında hızla ün kazandı. Özel pankekleriyle ünlü Toruń ve Nürnberg şehirleri, tariflerinin sırlarını birbirinden korumak için istekliydiler. Sonunda 1556'da, her şehrin diğerinin özel yemeklerini pişirebileceği bir anlaşma oluşturdular.
Lezzetin üretimini yapan sadece zanaatkârlar değildi. 16. yüzyılda, Toruń'un kenar mahallelerindeki Sistersiyen Düzeni esas olarak bu faaliyet nedeniyle gelişti ve hatta ürünlerini diğer ülkelere sattı. 17. yüzyılda, Grauer ailesinin tanınmış atölyesi ortaya çıktı. Şehir yetkilileri kazançlı ticareti destekliyorlardı ve ticaretin artırılabilmesi için baharat ithalatında ve fırıncı loncaları tarafından yapılan ihracatta çeşitli vergi indirimleri düzenlediler.
18. ve 19. yüzyıllarda, şehir pişirme ve diğer işçilikte bir düşüş gördü. 1825'te sadece üç fırıncı kaldı. Kapitalizmin gelişiyle birlikte, büyük şirketler yerel zanaatkarlardan ve zencefilli keklerin seri üretiminden devralındı.
En büyük fabrika, Johann Weese'nin zencefilli kurabiye pişirmeye başladığı 1763'ten kalma geleneğe dayanan Gustav Weese'ye aitti. Gustav Traugott Weese, 1824'te babası Andreas'ın ardından küçük bir atölye miras aldı ve büyük bir şirket haline getirdi. 1875'te the Toruń Gazetesi (Gazeta Toruńska) Yılbaşı arifesinde talep nedeniyle Afrika'da satıldığını yazdı. Diğer uzak ihracat yerleri arasında Türkiye, Japonya, Çin ve Honolulu sayılabilir. 1913'te Gustav Traugott Weese'nin torunu olan Gustav Weese, I. Dünya Savaşı sona erdikten sonra 500'den fazla işçi istihdam eden bir fabrika inşa etti. Gustav Weese, Ocak 1939'da Polonyalı şirket "Społem"'e sattı ve Almanya'daki diğer zencefilli kek fabrikası için ayrıldı. Toruń'daki şirket hala var ve bugün Polonya'nın ve dünyanın en eski şekerleme şirketi olarak bilinir.
Weese'nin şirketinin yanı sıra, 1857'de kurulan ve 1907'de 200 işçi çalıştıran Hermann Thomas'ın şirketi de vardı. Zencefilli kek üretimi yapan bir başka önemli şirket, 1907 yılında Jan Ruchniewicz tarafından kuruldu. İşletme oldukça başarılı bir şekilde gelişti ve 50 çalışanı vardı. Bu işletme özellikle Toruń'un armasıyla süslenmiş zencefilli kek ile biliniyordu.
Polonya kültüründe Toruń zencefilli kek
Toruń zencefilli kek (Lehçe bilindiği üzere Pierniki Toruńskie), Polonya'nın ulusal mutfağının simgesidir. Geleneksel olarak Toruń şehri tarafından Polonyalı liderlere, sanatçılara ve kendilerini Polonya toplumunda ayırt eden diğer kişilere ve Polonyalı krallara hediye olarak sunuldu. Pişirme kalıpları kral III. Zygmunt Waza, kral IV. Władysław Waza, Kraliçe Cecilia Renata, Polonya kartalı kraliyet mührü ve çeşitli eyaletlerin armalarıyla hayatta kalıyor. Şehirden hediye zencefilli kurabiye alan diğer önemli kişiler: Marie Casimire Louise (Fransız prensesi ve III. Jan Sobieski'nin dul eşi), Napolyon Bonapart (ziyareti sırasında tüm şehir aydınlandı ve şehrin her tarafında çanlar çaldı), Zygmunt Krasiński (Polonya'nın Üç Ozanı'ndan biri), ressam Jan Matejko, kadın oyuncu Helena Modjeska, Mareşal Józef Piłsudski, piyanist Arthur Rubinstein, şair Czesław Miłosz, Lech Wałęsa ve Papa II. Ioannes Paulus.
En azından Orta Çağ'dan beri, pierniki Polonyalı atasözleri ve efsanelerde Toruń ile bağlantılıdır. Bir efsane, zencefilli keklerin Arılar Kraliçesi'nden çırak Bogumił'ye bir hediye olduğunu iddia ediyor. 17. yüzyıldan kalma bir taşlamada Şair Fryderyk Hoffman Polonya'daki en iyi dört şeyden bahsediyor: "Gdańsk'ın votkası, Toruń zencefilli kek, Kraków'un kadınları ve Varşova ayakkabıları".
18. yüzyıl şairi ve fabl yazarı Ignacy Krasicki, büyük ölçüde desteklediği zencefilli kekleri ünlü şiirlerinde yazdı.
15 yaşındaki yaşına göre erken yetişmiş besteci Frédéric Chopin, Drwęca nehri yakınlarındaki küçük bir köy olan Szafarnia'yı ziyaret ettiğinde, vaftiz babası penolog Fryderyk Florian Skarbek'in olduğu Toruń'da durdu. Chopin, şehrin ünlü zencefilli kekini örnekledi ve arkadaşlarına ve meslektaşlarına yazdığı mektupta o kekin üstüne çok düştü. Hatta bazılarını Varşova'ya gönderdi. Bunun onuruna, Polonya'nın en büyük Toruń zencefilli kek üreticisi olan Kopernik Şekerleme Şirketi, Chopin'in ambalajdaki benzerliğini taşıyan Scherzo adı verilen özel bir kalıp şeklinde zencefilli kek yaptı.
Toruń şehri Święto Piernika (Zencefilli Kek Festivali) adı verilen zencefilli kek adına yıllık kutlama düzenler.
Mevcut üreticiler
Toruń zencefilli kekin iki ana üreticisi vardır: "Kopernik Şekerleme Şirketi" ve "Toruń Fırıncılık". Birincisi, marka adına yasal haklarını korur ve 1763 yılında Johann Weese tarafından kurulan bir şirketin halefidir. İkinci şirket zencefilli kek üretiminde uzmanlaşmış Toruń fırıncıları tarafından kuruldu; amacı zanaat bilgisini yaymak ve restoranlar, partiler ve seçkin toplantılar için zencefilli kek üretmektir.
Kaynakça
- ^ . confectionarychalet.com. 15 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ a b . 9 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ www.3xw.pl, 3xW -. . www.kopernik.com.pl. 13 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ . www.icimss.edu.pl. 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ . 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ "Wyborcza.pl". wyborcza.pl. 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ "Toruńskie pierniki - www.torun.pl". www.torun.pl. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ . ezakupy.tesco.pl. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ a b . otoruniu.net. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ . 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ Development, JW Web. . www.turystyka.torun.pl. 15 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ . magictravelsaroundtheworld.wordpress.com. 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2020.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Toruń zencefilli keki ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Kopernik.com.pl 27 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kopernik S.A.: en büyük Toruń zencefilli kek üreticisi
- (Lehçe) , Toruń zencefilli kek fırını
- (Almanca) Weihnachtsseiten.de 22 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Toruń zencefilli kek tarifleri
- (Lehçe, Almanca, İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Torun zencefilli kek Lehce pierniki torunskie Almanca Thorner Lebkuchen Torun sehrinde Orta Cag dan beri uretilen geleneksel bir Polonya zencefilli keki Torun Zencefilli KekUlke ler PolonyaBolgesiTorunTuruTatliTarihGeleneksel ahsap zencefilli kek kalibiAhsap zencefilli kek kalibi ornegi Eski Polonya sozleri Torun u bir cesit zencefilli kurabiye yapimi ile 13 yuzyilda baslayan zanaatin genislemesini birbirine bagliyor Torun da zencefilli kurabiye yapiminin gelisiminin arkasindaki onemli bir faktor mukemmel bir sehir olmasiydi Yuksek kaliteli topraklarda bulunan bolge un icin ince bugday saglamistir Yakindaki koylerden de bal saglamistir Gerekli baharatlar basta Hindistan olmak uzere uzak ulkelerden kuzey Alman ticaret sirketleri tarafindan tasinarak Kutsal Roma Imparatorlugu na Karadeniz ve Lwow uzerinden bir yolla getirildi Bazilari deniz yoluyla Danzig limanina geldi Torun zencefilli kek muzesi Torun zencefilli kek ilk kez 1380 de soz ediliyor ve o sozlerde Niclos Czana adli yerel bir firincidan bahsediliyor Urun Polonya da ve yurtdisinda hizla un kazandi Ozel pankekleriyle unlu Torun ve Nurnberg sehirleri tariflerinin sirlarini birbirinden korumak icin istekliydiler Sonunda 1556 da her sehrin digerinin ozel yemeklerini pisirebilecegi bir anlasma olusturdular Lezzetin uretimini yapan sadece zanaatkarlar degildi 16 yuzyilda Torun un kenar mahallelerindeki Sistersiyen Duzeni esas olarak bu faaliyet nedeniyle gelisti ve hatta urunlerini diger ulkelere satti 17 yuzyilda Grauer ailesinin taninmis atolyesi ortaya cikti Sehir yetkilileri kazancli ticareti destekliyorlardi ve ticaretin artirilabilmesi icin baharat ithalatinda ve firinci loncalari tarafindan yapilan ihracatta cesitli vergi indirimleri duzenlediler 18 ve 19 yuzyillarda sehir pisirme ve diger iscilikte bir dusus gordu 1825 te sadece uc firinci kaldi Kapitalizmin gelisiyle birlikte buyuk sirketler yerel zanaatkarlardan ve zencefilli keklerin seri uretiminden devralindi En buyuk fabrika Johann Weese nin zencefilli kurabiye pisirmeye basladigi 1763 ten kalma gelenege dayanan Gustav Weese ye aitti Gustav Traugott Weese 1824 te babasi Andreas in ardindan kucuk bir atolye miras aldi ve buyuk bir sirket haline getirdi 1875 te the Torun Gazetesi Gazeta Torunska Yilbasi arifesinde talep nedeniyle Afrika da satildigini yazdi Diger uzak ihracat yerleri arasinda Turkiye Japonya Cin ve Honolulu sayilabilir 1913 te Gustav Traugott Weese nin torunu olan Gustav Weese I Dunya Savasi sona erdikten sonra 500 den fazla isci istihdam eden bir fabrika insa etti Gustav Weese Ocak 1939 da Polonyali sirket Spolem e satti ve Almanya daki diger zencefilli kek fabrikasi icin ayrildi Torun daki sirket hala var ve bugun Polonya nin ve dunyanin en eski sekerleme sirketi olarak bilinir Weese nin sirketinin yani sira 1857 de kurulan ve 1907 de 200 isci calistiran Hermann Thomas in sirketi de vardi Zencefilli kek uretimi yapan bir baska onemli sirket 1907 yilinda Jan Ruchniewicz tarafindan kuruldu Isletme oldukca basarili bir sekilde gelisti ve 50 calisani vardi Bu isletme ozellikle Torun un armasiyla suslenmis zencefilli kek ile biliniyordu Polonya kulturunde Torun zencefilli kekTorun zencefilli kek Lehce bilindigi uzere Pierniki Torunskie Polonya nin ulusal mutfaginin simgesidir Geleneksel olarak Torun sehri tarafindan Polonyali liderlere sanatcilara ve kendilerini Polonya toplumunda ayirt eden diger kisilere ve Polonyali krallara hediye olarak sunuldu Pisirme kaliplari kral III Zygmunt Waza kral IV Wladyslaw Waza Kralice Cecilia Renata Polonya kartali kraliyet muhru ve cesitli eyaletlerin armalariyla hayatta kaliyor Sehirden hediye zencefilli kurabiye alan diger onemli kisiler Marie Casimire Louise Fransiz prensesi ve III Jan Sobieski nin dul esi Napolyon Bonapart ziyareti sirasinda tum sehir aydinlandi ve sehrin her tarafinda canlar caldi Zygmunt Krasinski Polonya nin Uc Ozani ndan biri ressam Jan Matejko kadin oyuncu Helena Modjeska Maresal Jozef Pilsudski piyanist Arthur Rubinstein sair Czeslaw Milosz Lech Walesa ve Papa II Ioannes Paulus En azindan Orta Cag dan beri pierniki Polonyali atasozleri ve efsanelerde Torun ile baglantilidir Bir efsane zencefilli keklerin Arilar Kralicesi nden cirak Bogumil ye bir hediye oldugunu iddia ediyor 17 yuzyildan kalma bir taslamada Sair Fryderyk Hoffman Polonya daki en iyi dort seyden bahsediyor Gdansk in votkasi Torun zencefilli kek Krakow un kadinlari ve Varsova ayakkabilari 18 yuzyil sairi ve fabl yazari Ignacy Krasicki buyuk olcude destekledigi zencefilli kekleri unlu siirlerinde yazdi 15 yasindaki yasina gore erken yetismis besteci Frederic Chopin Drweca nehri yakinlarindaki kucuk bir koy olan Szafarnia yi ziyaret ettiginde vaftiz babasi penolog Fryderyk Florian Skarbek in oldugu Torun da durdu Chopin sehrin unlu zencefilli kekini ornekledi ve arkadaslarina ve meslektaslarina yazdigi mektupta o kekin ustune cok dustu Hatta bazilarini Varsova ya gonderdi Bunun onuruna Polonya nin en buyuk Torun zencefilli kek ureticisi olan Kopernik Sekerleme Sirketi Chopin in ambalajdaki benzerligini tasiyan Scherzo adi verilen ozel bir kalip seklinde zencefilli kek yapti Torun sehri Swieto Piernika Zencefilli Kek Festivali adi verilen zencefilli kek adina yillik kutlama duzenler Mevcut ureticilerPolonya da bir Torun zencefilli kek dukkaninin ic kismi Torun zencefilli kekin iki ana ureticisi vardir Kopernik Sekerleme Sirketi ve Torun Firincilik Birincisi marka adina yasal haklarini korur ve 1763 yilinda Johann Weese tarafindan kurulan bir sirketin halefidir Ikinci sirket zencefilli kek uretiminde uzmanlasmis Torun firincilari tarafindan kuruldu amaci zanaat bilgisini yaymak ve restoranlar partiler ve seckin toplantilar icin zencefilli kek uretmektir Kaynakca confectionarychalet com 15 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2020 a b 9 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2020 www 3xw pl 3xW www kopernik com pl 13 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2020 www icimss edu pl 5 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2020 13 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2020 Wyborcza pl wyborcza pl 8 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2020 Torunskie pierniki www torun pl www torun pl 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2020 ezakupy tesco pl 15 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2020 a b otoruniu net 15 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2020 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2020 Development JW Web www turystyka torun pl 15 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2020 magictravelsaroundtheworld wordpress com 21 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mayis 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Torun zencefilli keki ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kopernik com pl 27 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kopernik S A en buyuk Torun zencefilli kek ureticisi Lehce Torun zencefilli kek firini Almanca Weihnachtsseiten de 22 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Torun zencefilli kek tarifleri Lehce Almanca Ingilizce