Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turan Emeksiz Anıtı, 28 Nisan 1960’ta İstanbul'da Beyazıt Meydanı’ndaki öğrenci olayları sırasında hayatını kaybedenlerin anısını yaşatmak için olayların geçtiği meydana dikilmek üzere heykeltıraş tarafından bronzdan yapılmış soyut bir açık hava heykelidir.
 | |
| Koordinatlar | 41°00′35″K 28°57′47″D / 41.00972°K 28.96306°D |
|---|---|
| Tasarlayan | Semahat Acuner |
| Malzeme | Bronz |
| Açılış tarihi | 27 Mayıs 1963 |
Muhalif öğrenci Turan Emeksiz’in vurulduğu noktada “Hürriyet Anıtı” adıyla 27 Mayıs 1963’te açılan eser, heykel literatürüne “Turan Emeksiz Anıtı” olarak geçmiştir ve 27 Mayıs Darbesi'nin simgelerindendir. 21 Nisan 1985’te Emeksiz’in vurulduğu noktadaki yerinden sökülerek caddenin karşısına taşınmış ve anıtsallık özelliğini yitirmiştir.
Turan Emeksiz Anıtı, üç metre yüksekliğinde ve iki buçuk metre genişliğinde sade bir eserdir; yüksek bir kaide üzerinde değil, göz hizasında yer alır. Tamamen soyut bir yaklaşımla gerçekleştirilmiştir; herhangi bir şekilde ölü kültü ile ilişkilendirilmemiştir. Kimilerine göre özgürlüğü temsil eden bir çam kozalağından esinlenmiştir; kimi bakış açılarına göre sıkılmış ve en sonunda çatlamış bir yumruk veya parçalanıp filiz vermiş bir tohum olarak 28 Nisan günü meydana gelen tepkiyi ve mücadeleyi anlatır.
Tarihçe
Üniversite öğrencilerinin Beyazıt Meydanı’nda Menderes hükümetini protesto için düzenlediği gösteriler sırasında 28 Nisan 1960 günü hayatını kaybeden 20 yaşındaki üniversite öğrencisi Turan Emeksiz anısına bir anıt yapılması fikri, 27 Mayıs 1960 darbesinden sonraki günlerde ortaya atılmıştı. 1960 yılı içinde bir anıt yarışması yapıldı.
Başkanlığını İstanbul Üniversitesi rektörü Sıddık Sami Onar’ın yaptığı yarışma jürisi hazırladığı bir metinle, anıtın 28 Nisan günü hayatını kaybeden hürriyet şehitleri anısına yapılacağını, meydandaki Bayezid Camii, eski medrese gibi anıtsal yapılarla rekabete girerek büyük olmaya zorlanmayan, çevresi ile denge içinde, sade bir biçime sahip bir anıt beklediklerini ifade etmiş; yarışmaya katılacak projelerden izleyicide hürriyet kavramı üzerine düşünce ve duygu üretimini sağlayacak bir ifade biçimini benimsemelerini istemiştir
Ölümün ilk yıldönümü olan 28 Nisan 1961’de Emeksiz’in vurulduğu yere, kaldırım üstüne bir bayrak direği dikilmiş ve direğin etrafındaki alanın bir tören yeri olarak düzenlenmesi 27 Mayıs 1961’de başlamıştı. Anıt, uzun ve tartışmalı bir süreçten sonra bayrak direğinin olduğu yerde 27 Mayıs 1963’te “Hürriyet Anıtı” adıyla açıldı. Zamanla tamamen Turan Emeksiz figürü ile özdeşleşen eser, Hürriyet Anıtı yerine “Turan Emeksiz Anıtı” olarak anılagelmiştir.
1960’lar boyunca 28 Nisan anma törenlerinde, 27 Mayıs Hürriyet ve Anayasa Bayramı kutlamalarında ve diğer resmi bayramlarda önünde törenler düzenlenen ve çelenk bırakılan anıt; 6. Filo'ya karşı yürüyüşün ve başka önemli protesto gösterilerinin başlangıç noktası oldu.
1966 yılının Ocak ayında anıtın yerinin değiştirilmesi için İstanbul Belediyesi Meclis üyesi Şirzat Ulusoy’un verdiği teklif, 12 Eylül darbesi’nden sonra 21 Nisan 1985’te gerçekleştirildi ve anıt yerinden kaldırılarak caddenin karşısına, yerden 2metre yüksekteki bir taraçaya taşındı. Yer değişikliğinden sonra anıt merkez olma, meydanı tanımlama özelliklerini yitirmiştir.
Turan Emeksiz büstleri
Beyazıt Meydanı'ndaki soyut Turan Emeksiz Anıtının yanı sıra yurdun çeşitli yerlerine Emeksiz’in beş adet büstü yerleştirilmiştir. Aynı kalıptan üretilmiş dört büst Adana’da Turan Emeksiz’in adını taşıyan parka, İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kampusu içine, öğrencisi olduğu Orman Fakültesi’nin bahçesine ve Malatya’da Atatürk anıtının karşısına yerleştirilmişlerdir. Diğerlerinden farklı olarak Emeksiz'i olduça yaşlı oldukça yaşlı bir biçimde betimleryen bir diğer büst ise Cağaloğlu’ndaki Millî Türk Talebe Birliği binası önüne yerleştirilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Gülpınar, Turgay (2012). . Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 25 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c "Beyazıt, Hürriyet ve Tekrar Beyazıt Meydanı, Yasarkenyazilantarih.com (Yayınlanmamış NTV Tarih Dergisi Temmuz 2013 sayısı) Erişim tarihi:08.07.20132'". 8 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2013.
- ^ a b "Turgay Gülpınar, Şehitliğin İnşası ve İmhası: Turan Emeksiz Örneği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2012" (PDF). 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Temmuz 2013.
- ^ . 22 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turan Emeksiz Aniti 28 Nisan 1960 ta Istanbul da Beyazit Meydani ndaki ogrenci olaylari sirasinda hayatini kaybedenlerin anisini yasatmak icin olaylarin gectigi meydana dikilmek uzere heykeltiras tarafindan bronzdan yapilmis soyut bir acik hava heykelidir Turan Emeksiz AnitiKoordinatlar41 00 35 K 28 57 47 D 41 00972 K 28 96306 D 41 00972 28 96306TasarlayanSemahat AcunerMalzemeBronzAcilis tarihi27 Mayis 1963 Muhalif ogrenci Turan Emeksiz in vuruldugu noktada Hurriyet Aniti adiyla 27 Mayis 1963 te acilan eser heykel literaturune Turan Emeksiz Aniti olarak gecmistir ve 27 Mayis Darbesi nin simgelerindendir 21 Nisan 1985 te Emeksiz in vuruldugu noktadaki yerinden sokulerek caddenin karsisina tasinmis ve anitsallik ozelligini yitirmistir Turan Emeksiz Aniti uc metre yuksekliginde ve iki bucuk metre genisliginde sade bir eserdir yuksek bir kaide uzerinde degil goz hizasinda yer alir Tamamen soyut bir yaklasimla gerceklestirilmistir herhangi bir sekilde olu kultu ile iliskilendirilmemistir Kimilerine gore ozgurlugu temsil eden bir cam kozalagindan esinlenmistir kimi bakis acilarina gore sikilmis ve en sonunda catlamis bir yumruk veya parcalanip filiz vermis bir tohum olarak 28 Nisan gunu meydana gelen tepkiyi ve mucadeleyi anlatir TarihceUniversite ogrencilerinin Beyazit Meydani nda Menderes hukumetini protesto icin duzenledigi gosteriler sirasinda 28 Nisan 1960 gunu hayatini kaybeden 20 yasindaki universite ogrencisi Turan Emeksiz anisina bir anit yapilmasi fikri 27 Mayis 1960 darbesinden sonraki gunlerde ortaya atilmisti 1960 yili icinde bir anit yarismasi yapildi Baskanligini Istanbul Universitesi rektoru Siddik Sami Onar in yaptigi yarisma jurisi hazirladigi bir metinle anitin 28 Nisan gunu hayatini kaybeden hurriyet sehitleri anisina yapilacagini meydandaki Bayezid Camii eski medrese gibi anitsal yapilarla rekabete girerek buyuk olmaya zorlanmayan cevresi ile denge icinde sade bir bicime sahip bir anit beklediklerini ifade etmis yarismaya katilacak projelerden izleyicide hurriyet kavrami uzerine dusunce ve duygu uretimini saglayacak bir ifade bicimini benimsemelerini istemistir Olumun ilk yildonumu olan 28 Nisan 1961 de Emeksiz in vuruldugu yere kaldirim ustune bir bayrak diregi dikilmis ve diregin etrafindaki alanin bir toren yeri olarak duzenlenmesi 27 Mayis 1961 de baslamisti Anit uzun ve tartismali bir surecten sonra bayrak direginin oldugu yerde 27 Mayis 1963 te Hurriyet Aniti adiyla acildi Zamanla tamamen Turan Emeksiz figuru ile ozdeslesen eser Hurriyet Aniti yerine Turan Emeksiz Aniti olarak anilagelmistir 1960 lar boyunca 28 Nisan anma torenlerinde 27 Mayis Hurriyet ve Anayasa Bayrami kutlamalarinda ve diger resmi bayramlarda onunde torenler duzenlenen ve celenk birakilan anit 6 Filo ya karsi yuruyusun ve baska onemli protesto gosterilerinin baslangic noktasi oldu 1966 yilinin Ocak ayinda anitin yerinin degistirilmesi icin Istanbul Belediyesi Meclis uyesi Sirzat Ulusoy un verdigi teklif 12 Eylul darbesi nden sonra 21 Nisan 1985 te gerceklestirildi ve anit yerinden kaldirilarak caddenin karsisina yerden 2metre yuksekteki bir taracaya tasindi Yer degisikliginden sonra anit merkez olma meydani tanimlama ozelliklerini yitirmistir Turan Emeksiz bustleri Beyazit Meydani ndaki soyut Turan Emeksiz Anitinin yani sira yurdun cesitli yerlerine Emeksiz in bes adet bustu yerlestirilmistir Ayni kaliptan uretilmis dort bust Adana da Turan Emeksiz in adini tasiyan parka Istanbul Universitesi Beyazit Kampusu icine ogrencisi oldugu Orman Fakultesi nin bahcesine ve Malatya da Ataturk anitinin karsisina yerlestirilmislerdir Digerlerinden farkli olarak Emeksiz i olduca yasli oldukca yasli bir bicimde betimleryen bir diger bust ise Cagaloglu ndaki Milli Turk Talebe Birligi binasi onune yerlestirilmistir Kaynakca a b c d e f g h Gulpinar Turgay 2012 Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 25 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Beyazit Hurriyet ve Tekrar Beyazit Meydani Yasarkenyazilantarih com Yayinlanmamis NTV Tarih Dergisi Temmuz 2013 sayisi Erisim tarihi 08 07 20132 8 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2013 a b Turgay Gulpinar Sehitligin Insasi ve Imhasi Turan Emeksiz Ornegi Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi Ankara 2012 PDF 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Temmuz 2013 22 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Temmuz 2013