Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2023) () |
Turan Emeksiz (1940, Gündüzbey, Yeşilyurt, Malatya - 28 Nisan 1960, Beyazıt Meydanı, Fatih, İstanbul), Demokrat Parti tarafından önerilen Tahkikat Komisyonu'nun kurulmasına dair kanunun kabul edilmesi üzerine 28 Nisan 1960 sabahı İstanbul Üniversitesi bahçesinde düzenlenen protesto mitingi sırasında öldürülen üniversite öğrencisidir.
Turan Emeksiz | |
|---|---|
| Doğum | 1940 Gündüzbey, Yeşilyurt, Malatya |
| Ölüm | 28 Nisan 1960 (19-20 yaşlarında) Beyazıt Meydanı, İstanbul |
| Ölüm sebebi | Polis şiddeti |
| Defin yeri | Cebeci Askerî Şehitliği, Ankara |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Tanınma nedeni | 28 Nisan 1960 Beyazıt Olayları'nda polis kurşunu sonucu aort damarından vurularak öldürülmesi. |
Üniversite öğrencilerinin düzenledikleri bu miting sırasında, polislerin okul bahçesine girmeleri üzerine olaylar büyümüş ve Beyazıt Meydanı'na kadar genişlemiştir. Bu sırada polisler tarafından öğrencilere ateş açılmış ve Malatya doğumlu İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi öğrencisi 20 yaşındaki Turan Emeksiz öldürülmüştür. Memleketi Malatya'da ismi bir caddeye ve bir liseye verilmiştir. Ancak 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında bu caddenin ismi Milli Egemenlik Caddesi, lisenin adı ise Malatya Lisesi olarak değiştirilmiştir. Caddenin adı yoğun istek üzerine 2013 yılında yeniden Turan Emeksiz yapılmış ancak, Lisenin adı Malatya Lisesi olarak kalmıştır.
İstanbul Üniversitesi öğrenci yemekhanesine ismi verilmiştir. Ayrıca İstanbul'da şehir hatları vapuruna ismi verilmiştir. Bu vapur Mudanya'da restoran olarak kullanılmaktaydı. Tekrar İstanbul'a dönerek müzeye çevrilmesi düşünülüyor. Ayrıca İstanbul Üniversitesi Beyazıt kampüsünde anıtı, Cağaloğlu'ndaki Eminönü Halk Eğitim Merkezi önünde mermer bir büstü ile Malatya'da bir büstü bulunmaktadır. Ayrıca Gaziantep'te bir mahalleye, Ankara'da Irak ve Kanada Büyükelçiği önündeki sokağa ve Elazığ'ın Maden ilçesinde bir sokağa da ismi verilmiştir. Turan Emeksizin Malatya Atatürk Anıtı yakınında bulunan büstü, 12 Eylül öncesinde TÖB-DER ve sol görüşlü kişilerin yaptığı bir yürüyüş sonunda Atatürk Anıtı önündeki saygı duruşu sırasında az sayıdaki ülkücünün provokasyonu ile polisin kitleye müdahalesi sonucu çıkan karışıklıkta parçalanmış ancak yerine yenisi konmamıştır.
Kültürel etkileri
- Enver Gökçe - Turan Emeksiz (daha sonradan Ahmet Kaya tarafından "Katlime Ferman" adıyla bestelenmiştir)
- Nâzım Hikmet, Mayıs 1960'ta yazdığı "Beyazıt Meydanındaki Ölü" başlıklı şiiriyle Emeksiz'i anmıştır.
- Cahit Külebi, 1960'ta yazdığı "28 Nisan" başlıklı şiirinde bu olaylardan bahsetmiştir.
- Tarık Zafer Tunaya, Türkiye'nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri isimli akademik kitabını "Atatürk Devrimi'ni hayatları pahasına korumayı bilmiş olan, yeni bir devrin öncüsü, şerefli bir neslin temsilcileri" olarak tanımladığı 28 Nisan gençlerine ithaf etmiştir.
- A. Kadir, Mutlu Olmak Varken adlı kitabının Dört Pencere adlı şiirinde "Turan Emeksiz'i anarak" şeklinde belirtmiştir.
- Kulüp dizisinin 2. sezonunun 8. bölümünde Turan Emeksiz'in ölümüne değinilmiştir.
Kaynakça
- ^ Kılıç, Sultan. . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
- ^ ""28 Nisan"". 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Nisan 2020.
- ^ Türkiye'nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri, Tarık Zafer Tunaya, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,
- ^ Mutlu Olmak Varken, A. Kadir, Can Sanat Yayınları,
- ^ . bianet.org. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.
Konuyla ilgili yayınlar
- Gülpınar, Turgay (2012). Şehitliğin İnşası ve İmhası: Turan Emeksiz Örneği (PDF) (Yüksek lisans tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi (Siyaset Bilimi) Anabilim Dalı. 5 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Turan Emeksiz haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Turan Emeksiz 1940 Gunduzbey Yesilyurt Malatya 28 Nisan 1960 Beyazit Meydani Fatih Istanbul Demokrat Parti tarafindan onerilen Tahkikat Komisyonu nun kurulmasina dair kanunun kabul edilmesi uzerine 28 Nisan 1960 sabahi Istanbul Universitesi bahcesinde duzenlenen protesto mitingi sirasinda oldurulen universite ogrencisidir Turan EmeksizDogum1940 Gunduzbey Yesilyurt MalatyaOlum28 Nisan 1960 19 20 yaslarinda Beyazit Meydani IstanbulOlum sebebiPolis siddetiDefin yeriCebeci Askeri Sehitligi AnkaraMilliyetTurkVatandaslikTurkiyeTaninma nedeni28 Nisan 1960 Beyazit Olaylari nda polis kursunu sonucu aort damarindan vurularak oldurulmesi Universite ogrencilerinin duzenledikleri bu miting sirasinda polislerin okul bahcesine girmeleri uzerine olaylar buyumus ve Beyazit Meydani na kadar genislemistir Bu sirada polisler tarafindan ogrencilere ates acilmis ve Malatya dogumlu Istanbul Universitesi Orman Fakultesi ogrencisi 20 yasindaki Turan Emeksiz oldurulmustur Memleketi Malatya da ismi bir caddeye ve bir liseye verilmistir Ancak 12 Eylul 1980 darbesi sonrasinda bu caddenin ismi Milli Egemenlik Caddesi lisenin adi ise Malatya Lisesi olarak degistirilmistir Caddenin adi yogun istek uzerine 2013 yilinda yeniden Turan Emeksiz yapilmis ancak Lisenin adi Malatya Lisesi olarak kalmistir Istanbul Universitesi ogrenci yemekhanesine ismi verilmistir Ayrica Istanbul da sehir hatlari vapuruna ismi verilmistir Bu vapur Mudanya da restoran olarak kullanilmaktaydi Tekrar Istanbul a donerek muzeye cevrilmesi dusunuluyor Ayrica Istanbul Universitesi Beyazit kampusunde aniti Cagaloglu ndaki Eminonu Halk Egitim Merkezi onunde mermer bir bustu ile Malatya da bir bustu bulunmaktadir Ayrica Gaziantep te bir mahalleye Ankara da Irak ve Kanada Buyukelcigi onundeki sokaga ve Elazig in Maden ilcesinde bir sokaga da ismi verilmistir Turan Emeksizin Malatya Ataturk Aniti yakininda bulunan bustu 12 Eylul oncesinde TOB DER ve sol goruslu kisilerin yaptigi bir yuruyus sonunda Ataturk Aniti onundeki saygi durusu sirasinda az sayidaki ulkucunun provokasyonu ile polisin kitleye mudahalesi sonucu cikan karisiklikta parcalanmis ancak yerine yenisi konmamistir Kulturel etkileriEnver Gokce Turan Emeksiz daha sonradan Ahmet Kaya tarafindan Katlime Ferman adiyla bestelenmistir Nazim Hikmet Mayis 1960 ta yazdigi Beyazit Meydanindaki Olu baslikli siiriyle Emeksiz i anmistir Cahit Kulebi 1960 ta yazdigi 28 Nisan baslikli siirinde bu olaylardan bahsetmistir Tarik Zafer Tunaya Turkiye nin Siyasi Hayatinda Batililasma Hareketleri isimli akademik kitabini Ataturk Devrimi ni hayatlari pahasina korumayi bilmis olan yeni bir devrin oncusu serefli bir neslin temsilcileri olarak tanimladigi 28 Nisan genclerine ithaf etmistir A Kadir Mutlu Olmak Varken adli kitabinin Dort Pencere adli siirinde Turan Emeksiz i anarak seklinde belirtmistir Kulup dizisinin 2 sezonunun 8 bolumunde Turan Emeksiz in olumune deginilmistir Kaynakca Kilic Sultan 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2015 28 Nisan 17 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Nisan 2020 Turkiye nin Siyasi Hayatinda Batililasma Hareketleri Tarik Zafer Tunaya Istanbul Bilgi Universitesi Yayinlari ISBN 975 6857 92 7 Mutlu Olmak Varken A Kadir Can Sanat Yayinlari ISBN 978 975 510 492 8 bianet org 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2023 Konuyla ilgili yayinlarGulpinar Turgay 2012 Sehitligin Insasi ve Imhasi Turan Emeksiz Ornegi PDF Yuksek lisans tezi Ankara Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Kamu Yonetimi ve Siyaset Bilimi Siyaset Bilimi Anabilim Dali 5 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Mart 2020