Turpan Hanlığı 1487 yılında Doğu Çağatay Hanı; Yunus Han'ın ikinci oğlu Ahmed Han tarafından Doğu Türkistan topraklarının kuzeyinde kurulmuştur. Hanlığın başkenti Turpan şehridir.
Turpan Hanlığı تۇرپان خانلىقى | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1487-1680 | |||||||||
Başkent | Turpan | ||||||||
Yaygın dil(ler) | Uygurca | ||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||
Han | |||||||||
| |||||||||
Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Günümüzdeki durumu | Sincan Uygur Özerk Bölgesi |
Tarih
Ahmed Han 1485 yılında Oyratlar, Kırgızlar ve Kazaklarla sık sık çatışmaya girerek Turpan şehrini ele geçirdi. Oyratlar Ahmed Han'a Alacha yani "katil" diyorlardı. Ahmed Han 1488 yılında 'nın başkenti Kumul'u ele geçirdi ve Kara Del Hanı 'i öldürdü. Ancak Kumul şehrini bir yıl ellerinde tutabildi Ahmed Han şehri Kara Del Hanı 'a terk etmek zorunda kaldı. 1493 yılında Ahmed Han Kara Del Hanı 'yı ele geçirdi ve onu esir aldı. Ming Hanedanı Kara Del Hanı 'yı destekledi Ahmed Han Ming baskısı iç huzursuzluk nedeniyle Kumul'dan vazgeçti. Ahmed Han 1499 yılında Kaşgar ve Yengisar şehirlerini 'dan ele geçirdi.
Özbek Hanı Şeybanî Han, Ahmed Han'a yardım için gelen kardeşi Mahmud Han'a saldırdı. Mahmud Han ve Ahmed Han savaşı kaybettiler ve Şeybanî Han Taşkent ve Sayram şehirlerini ele geçirdi. Ahmed Han yakalandı ama kısa süre sonra serbest bırakıldı 1504 yılında Aksu'da felçten öldü.
1503 yılında Mansur Han tahta geçti Gulca ve Aksu şehirlerini yağmalayan güçlü Kaşgar'lı mücadeleye başladı . 1514 yılında Mansur Han'ın kardeşi Said Han 'a saldırdı. Kaşgar, Yarkent ve Hotan'ı ele geçirdi. Ladakh'a kaçtı. Said Han ele geçirdiği topraklarda Yarkent Hanlığı'nı kurdu.
Mansur Han 1513 yılında 'nı ele geçirdi ve hanlık ortadan kaldırıldı. 1517 yılında Mansur Han Kumul şehrine taşındı.Kuzey Yuan Hanedanı Hanı 'dan haraç konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle kaçan İbrahim liderliğindeki Moğollarla Mansur Han ittifak kurdu. 1517, 1524 ve 1528 yıllarında birçok kez Ming-Turpan çatısması oldu Ming Hanedanı Turpan baskınlarını püskürttü.
Mansur, 1524'te 20.000 askerle Ming Hanedanı saldırmaya çalıştı ancak Ming birlikleri tarafından yenildi. Ming güçleri Turpan ve Moğolları Suzhou bölgesine yaptıkları baskınlardan geri püskürttü. Ming Hanedanı savaşa yol açan ekonomik ablukayı ve kısıtlamaları kaldırmayı reddetti ve Turpan Hanlığı ile ticareti kısıtlamaya devam etti. Ming Hanedanı Turrpan Hanlığı'nın Kumul şehrini ilhak ettiğini kabul etti.
1545 yılında Hanlığın başına geçti. Kumul'un bir kısmını ele geçiren ve Oyratlar ve ittifak kuran kardeşi Muhammet ile savaştı. Şah Han 1570'de öldü ve yerine geçti taht iddiasında Ming hanedanı'nın desteğini almaya çalışan üçüncü kardeşi 'a karşı savaşmak zorunda kaldı. 1570 yılında Muhammet Sultan'ın öldü sonraki hanlar Turpan'dan Pekin'e 1647 ve 1657'de elçi gönderirler. Çing Hanedanı onları gerçek Çağataylıların elçileri olarak görüyorlardı.
Kaynaklar
- ^ Grousset 1970, s. 495-496.
- ^ Grousset 1970, s. 496.
- ^ Grousset 1970, s. 497.
- ^ Association for Asian Studies. Ming Biographical History Project Committee, Luther Carrington Goodrich, Chao-ying Fang (1976). Dictionary of Ming biography, 1368-1644 (İngilizce). Columbia University Press. s. 1038. ISBN . Ocak 7, 2014 at the Wayback Machine
- ^ Association for Asian Studies. Ming Biographical History Project Committee, Luther Carrington Goodrich, Chao-ying Fang (1976). Dictionary of Ming biography, 1368-1644 (İngilizce). . s. 1037. ISBN . Ocak 7, 2014 at the Wayback Machine
- ^ Jonathan D. Spence; John E. Wills, Jr.; Jerry B. Dennerline (1979). From Ming to Ch'ing: Conquest, Region, and Continuity in Seventeenth-Century China (İngilizce). . s. 177. ISBN . Ocak 7, 2014 at the Wayback Machine
- ^ http://e-library.chibs.edu.tw/html/Buddhist-Islam-others_bibliography.xls[]
- ^ Grousset 1970, s. 409.
Dış bağlantılar
- Grousset, René (1970). Bozkır İmparatorluğu: Orta Asya Tarihi. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press. s. 176. 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turpan Hanligi 1487 yilinda Dogu Cagatay Hani Yunus Han in ikinci oglu Ahmed Han tarafindan Dogu Turkistan topraklarinin kuzeyinde kurulmustur Hanligin baskenti Turpan sehridir Turpan Hanligiتۇرپان خانلىقى1487 1680BaskentTurpanYaygin dil ler UygurcaHukumetMonarsiHan 1487 1503Ahmed Han 1503 1548Mansur Han 1653 1655 1655 1680Tarihce Kurulusu1487 Dagilisi1680Onculler ArdillarDogu Cagatay Hanligi Cungar HanligiGunumuzdeki durumuSincan Uygur Ozerk BolgesiTarihAhmed Han 1485 yilinda Oyratlar Kirgizlar ve Kazaklarla sik sik catismaya girerek Turpan sehrini ele gecirdi Oyratlar Ahmed Han a Alacha yani katil diyorlardi Ahmed Han 1488 yilinda nin baskenti Kumul u ele gecirdi ve Kara Del Hani i oldurdu Ancak Kumul sehrini bir yil ellerinde tutabildi Ahmed Han sehri Kara Del Hani a terk etmek zorunda kaldi 1493 yilinda Ahmed Han Kara Del Hani yi ele gecirdi ve onu esir aldi Ming Hanedani Kara Del Hani yi destekledi Ahmed Han Ming baskisi ic huzursuzluk nedeniyle Kumul dan vazgecti Ahmed Han 1499 yilinda Kasgar ve Yengisar sehirlerini dan ele gecirdi Ozbek Hani Seybani Han Ahmed Han a yardim icin gelen kardesi Mahmud Han a saldirdi Mahmud Han ve Ahmed Han savasi kaybettiler ve Seybani Han Taskent ve Sayram sehirlerini ele gecirdi Ahmed Han yakalandi ama kisa sure sonra serbest birakildi 1504 yilinda Aksu da felcten oldu 1503 yilinda Mansur Han tahta gecti Gulca ve Aksu sehirlerini yagmalayan guclu Kasgar li mucadeleye basladi 1514 yilinda Mansur Han in kardesi Said Han a saldirdi Kasgar Yarkent ve Hotan i ele gecirdi Ladakh a kacti Said Han ele gecirdigi topraklarda Yarkent Hanligi ni kurdu Mansur Han 1513 yilinda ni ele gecirdi ve hanlik ortadan kaldirildi 1517 yilinda Mansur Han Kumul sehrine tasindi Kuzey Yuan Hanedani Hani dan harac konusundaki anlasmazliklar nedeniyle kacan Ibrahim liderligindeki Mogollarla Mansur Han ittifak kurdu 1517 1524 ve 1528 yillarinda bircok kez Ming Turpan catismasi oldu Ming Hanedani Turpan baskinlarini puskurttu Mansur 1524 te 20 000 askerle Ming Hanedani saldirmaya calisti ancak Ming birlikleri tarafindan yenildi Ming gucleri Turpan ve Mogollari Suzhou bolgesine yaptiklari baskinlardan geri puskurttu Ming Hanedani savasa yol acan ekonomik ablukayi ve kisitlamalari kaldirmayi reddetti ve Turpan Hanligi ile ticareti kisitlamaya devam etti Ming Hanedani Turrpan Hanligi nin Kumul sehrini ilhak ettigini kabul etti 1545 yilinda Hanligin basina gecti Kumul un bir kismini ele geciren ve Oyratlar ve ittifak kuran kardesi Muhammet ile savasti Sah Han 1570 de oldu ve yerine gecti taht iddiasinda Ming hanedani nin destegini almaya calisan ucuncu kardesi a karsi savasmak zorunda kaldi 1570 yilinda Muhammet Sultan in oldu sonraki hanlar Turpan dan Pekin e 1647 ve 1657 de elci gonderirler Cing Hanedani onlari gercek Cagataylilarin elcileri olarak goruyorlardi Kaynaklar Grousset 1970 s 495 496 Grousset 1970 s 496 Grousset 1970 s 497 Association for Asian Studies Ming Biographical History Project Committee Luther Carrington Goodrich Chao ying Fang 1976 Dictionary of Ming biography 1368 1644 Ingilizce Columbia University Press s 1038 ISBN 0 231 03833 X KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Ocak 7 2014 at the Wayback Machine Association for Asian Studies Ming Biographical History Project Committee Luther Carrington Goodrich Chao ying Fang 1976 Dictionary of Ming biography 1368 1644 Ingilizce s 1037 ISBN 0 231 03833 X KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Ocak 7 2014 at the Wayback Machine Jonathan D Spence John E Wills Jr Jerry B Dennerline 1979 From Ming to Ch ing Conquest Region and Continuity in Seventeenth Century China Ingilizce s 177 ISBN 0 300 02672 2 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Ocak 7 2014 at the Wayback Machine http e library chibs edu tw html Buddhist Islam others bibliography xls olu kirik baglanti Grousset 1970 s 409 Dis baglantilarGrousset Rene 1970 Bozkir Imparatorlugu Orta Asya Tarihi New Brunswick NJ Rutgers University Press s 176 20 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2022