Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hotan (şehir), (Farsça: ختن; Uygurca: خوتەن, Xoten, Hotǝn shehiri, Çince: basit: 和阗 veya 和田; geleneksel: 和闐; Pinyin: Hétián; bazen Khotan veya İlchi diye de konuşulur.)Çin'e bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin güney batısında İpek Yolu'nun Taklamakan güney güzergâhı üzerinde yer alan tarihi bir vaha şehridir.
| Hotan (şehir) خوتەن, Hotǝn, 和田 | |
|---|---|
 | |
 Hotan (şehir)'ın Sincan Uygur Özerk Bölgesidaki konumu | |
| Ülke |  Çin |
| İl | Hotan İli |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 154 km² |
| Rakım | 1390 m |
| Nüfus (2007) | |
| • Toplam | 157,495 |
| • Metropol | 116,728 |
| Zaman dilimi | +8 |
| • Yaz (YSU) | UTC |
848000 | |
| Alan kodu | 0903 |
Kasaba ve köyler
Hotan şehri, dört mahalle komitesi (社区居民委员会 jūmínwěiyuánhùi), bir kasaba (镇 zhèn), üç kırsal belde (乡 xiāng) ve bir özel kırsal belde (虚拟乡) gibi yerleşim birimlerinden oluşur.
Tarih
Orhun Yazıtlarından Tunyukuk kitabesinde Kordan olarak geçmektedir. Diğer verilen isimler: Ho-tien-hsien, Ho-t'ien-chen, Khōtan, Khotan ve Ho-t'ien.Kâşgarlı Mahmud, Türk dilinin en eski ve değerli sözlüklerinden Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"ادن Udun" "Xotan şehrinin adı. Xotanda oturanlara da udun derler" ve "قاش اكوز Kaş Öküz: Xotan şehrinin iki yanından akan iki deredir” gibi bilgiler verilmiştir.
Eski Çağ'da
Hotan Eski Çağ'da Budist kültürünü Orta Asya'ya bağlayan önemli bir merkezdi. Çinliler tarih boyunca buraya büyük önem vermişler ve kutsal kabul ettikleri yeşim taşı sebebiyle Hotan'da yaşayan halk ile iyi geçinmeye çalışmışlardır. Hotan'ın 8,5 km batısında yapılan kazılarda manastır kalıntıları ve keşiş hücreleri ile birlikte Budizmle ilgili Sanskritçe belgeler bulunmuştur.
Orta Çağ'da
Batı Türkleri Miladi 632 yılında Hotanı aldılar ve Hotan beyinin 649 yılında lakabı yabgu idi. 641 yılından önce Hotan şehri yanında "Ts'io-mo" da Batı Türklerinin bir valisi vardı ve 646 yılında "She-Küei" Kağan Hotan'a sahip oldu.
658 yılında Çinliler Hotanı geri aldılar, 659 yılında da Tu-man Tigin geri aldı. 670 yılında Tibetliler Hotanı aldı. 704 yılında Kul Çur Hotan'da K'an şehrini aldı. 739 yılında etrafında Hotan Türgiş Kağanlarına bağımlı idi. 9. yüzyılda Hotan Türkistan'da sayılırdı ve hükümdarın adı "Al-mu'azzam al-Türk va al-Tubbut" (Türklerin ve Tibetlilerin muazzamı) şeklinde tanımlanmıştır.
İpek Yolu üzerinde önemli bir şehir olan Hotan'a tarih boyunca; Büyük Hun Devleti, Göktürkler, Uygurlar, Karahanlılar, Karahıtaylar, Moğollar, Çağatay Hanlığı ve Timurlular Devleti hakim oldu.
Uygur Devleti zamanında Türkleşen şehir, Karahanlılar zamanında İslamlaştı. 10. asırda yazılmış bazı İslam kaynaklarında Hotan'la ilgili ayrıntılı bilgiler mevcuttur.
Yarkand Hanlığı dönemi
Doğu Türkistan'da 1514 ile 1680 yılları arasında Altışehir (Altıshahr) olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu ve Uçturfan gibi şehirleri içine alan bölgede Yarkand Hanlığı, (mamlakati Yarkand, mamlakati Moghuliya, mamlakati Saidiya) egemenlik sürmüştür.
19. yüzyıl
Hotan 19. yüzyılda Çinliler ile Uygur Türklerinin mücadelelerine sahne oldu. 1877'de Yakup Bey'in ölümünden sonra şehir Çin idaresine geçti. Bu tarihten sonra Çin idaresine karşı çok sayıda isyan çıktı. Doğu Türkistan Türkleri, Mehmet Emin Buğra liderliğinde 1933'te Doğu Türkistan İslam Cumhuriyetini kurdu. Hotan şehri de aynı yıl bu devlete katıldı. 1949'da Çin'in kurulmasından sonra tekrar Çin idaresine giren şehir 1955'te yeni kurulan Sincan Uygur Özerk Bölgesine dahil edildi. Bu tarihte sonra da Çin idaresine karşı birkaç isyan meydana geldi. Bu isyanların tamamı kısa süre içinde bastırıldı.
Hotan aynı zamanda çok sayıda alimi ile meşhur bir şehirdir. Hoteni olarak tanınan bu alimlerden biri olan Kadı Cemaleddin el Hotani Anadolu Selçuklu sultanı IV. Kılıçarslan zamanında vezirlik yapmıştır.
Ekonomi
Bölgenin en eski ve en önemli geçim kaynağı ipekçiliktir. Bölgede meyve, üzüm, pamuk, buğday, mısır ve pirinç üretimi yaygındır, hayvancılık da gelişmiştir.
Hotan, ayrıca tarih boyunca ve günümüzdeki zenginliği yerli halkın Yurungkaş Nehri adını verdiği kurumuş olan bir nehir yatağından çıkarılan yeşim (Çince: 玉 „Yù“) taşından gelir. Daoism (Taoism) dininin en yüksek tanrılarından biri olan Yeşim imparator'un ismidir. Çin kültüründe yeşim taşı takmanın iyi şans getireceğine inanılır. Ayrıca antik çağlarda yeşim taşının böbrek hastalıklarını iyileştirici gücü olduğuna inanılır. Bunun dışında bazı bölgelerde yeşim taşının diş çürüklerine ve ağrılarına iyi geldiğine de inanılmıştır. Şehirde metal ve değerli taş işlemeciliği gelişmiştir.
1982 yılında Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu kısaltılmış XPCC (Çince: basit 新疆生产建设兵团; geleneksel: 新疆生產建設兵團; Pinyin: Xīnjiāng Shēngchǎn Jiànshè Bīngtuán), denilen onüçüncü tarımsal bölümü İl düzeyi şehir olan Hotan İlinde kurulmuştur ve Hotan'dan yönetilir.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)
- ^ The official spelling is "Hotan" according to Zhōngguó dìmínglù 中国地名录 (Beijing, Zhōngguó dìtú chūbǎnshè 中国地图出版社 1997); ; p. 312.
- ^ Tonyukuk kitabesi TYI Güney cephesi.
- ^ Hotan, China Page 4 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 76.
- ^ TDK Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı[]
- ^ E. Chavannes, Documents sur les Tou-Kiue (Turcs) Occidentaux et Notes additionelles Paris 1903, sayfa 126.
- ^ E. Chavannes, age., sayfa 30, 32.
- ^ E. Chavannes, age., sayfa 72, 73.
- ^ O. Franke, Geschichte des chinesischen Reiches Berlin 1925, Cilt II, sayfa 397.
- ^ E. Chavannes, Documents sur les Tou-Kiue (Turcs) Occidentaux et Notes additionelles Paris 1903, sayfa 185 178, 123.
- ^ W. Barthold, "Türkistan" ve "Khotan", Encycl. of islam (Leiden 1928).
Dış bağlantılar
- Hotan (şehir) için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
- Resmi Hükümet sitesi18 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Çince)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hotan sehir Farsca ختن Uygurca خوتەن Xoten Hotǝn shehiri Cince basit 和阗 veya 和田 geleneksel 和闐 Pinyin Hetian bazen Khotan veya Ilchi diye de konusulur Cin e bagli Sincan Uygur Ozerk Bolgesi nin guney batisinda Ipek Yolu nun Taklamakan guney guzergahi uzerinde yer alan tarihi bir vaha sehridir Hotan sehir خوتەن Hotǝn 和田Hotan sehir in Sincan Uygur Ozerk Bolgesidaki konumuUlkeCinIlHotan IliYuzolcumu Toplam154 km Rakim1390 mNufus 2007 Toplam157 495 Metropol116 728Zaman dilimi 8 Yaz YSU UTC848000Alan kodu0903Resmi site http www hts gov cn Cince Hotan bir camiKasaba ve koylerHotan sehri dort mahalle komitesi 社区居民委员会 juminweiyuanhui bir kasaba 镇 zhen uc kirsal belde 乡 xiang ve bir ozel kirsal belde 虚拟乡 gibi yerlesim birimlerinden olusur TarihOrhun Yazitlarindan Tunyukuk kitabesinde Kordan olarak gecmektedir Diger verilen isimler Ho tien hsien Ho t ien chen Khōtan Khotan ve Ho t ien Kasgarli Mahmud Turk dilinin en eski ve degerli sozluklerinden Divan i Lugati t Turk te ادن Udun Xotan sehrinin adi Xotanda oturanlara da udun derler ve قاش اكوز Kas Okuz Xotan sehrinin iki yanindan akan iki deredir gibi bilgiler verilmistir Eski Cag da Hotan Eski Cag da Budist kulturunu Orta Asya ya baglayan onemli bir merkezdi Cinliler tarih boyunca buraya buyuk onem vermisler ve kutsal kabul ettikleri yesim tasi sebebiyle Hotan da yasayan halk ile iyi gecinmeye calismislardir Hotan in 8 5 km batisinda yapilan kazilarda manastir kalintilari ve kesis hucreleri ile birlikte Budizmle ilgili Sanskritce belgeler bulunmustur Orta Cag da Bati Turkleri Miladi 632 yilinda Hotani aldilar ve Hotan beyinin 649 yilinda lakabi yabgu idi 641 yilindan once Hotan sehri yaninda Ts io mo da Bati Turklerinin bir valisi vardi ve 646 yilinda She Kuei Kagan Hotan a sahip oldu 658 yilinda Cinliler Hotani geri aldilar 659 yilinda da Tu man Tigin geri aldi 670 yilinda Tibetliler Hotani aldi 704 yilinda Kul Cur Hotan da K an sehrini aldi 739 yilinda etrafinda Hotan Turgis Kaganlarina bagimli idi 9 yuzyilda Hotan Turkistan da sayilirdi ve hukumdarin adi Al mu azzam al Turk va al Tubbut Turklerin ve Tibetlilerin muazzami seklinde tanimlanmistir Ipek Yolu uzerinde onemli bir sehir olan Hotan a tarih boyunca Buyuk Hun Devleti Gokturkler Uygurlar Karahanlilar Karahitaylar Mogollar Cagatay Hanligi ve Timurlular Devleti hakim oldu Uygur Devleti zamaninda Turklesen sehir Karahanlilar zamaninda Islamlasti 10 asirda yazilmis bazi Islam kaynaklarinda Hotan la ilgili ayrintili bilgiler mevcuttur Yarkand Hanligi donemi Dogu Turkistan da 1514 ile 1680 yillari arasinda Altisehir Altishahr olarak bilinen Hotan Yarkent Yengihisar Kasgar Aksu ve Ucturfan gibi sehirleri icine alan bolgede Yarkand Hanligi mamlakati Yarkand mamlakati Moghuliya mamlakati Saidiya egemenlik surmustur 19 yuzyil Hotan 19 yuzyilda Cinliler ile Uygur Turklerinin mucadelelerine sahne oldu 1877 de Yakup Bey in olumunden sonra sehir Cin idaresine gecti Bu tarihten sonra Cin idaresine karsi cok sayida isyan cikti Dogu Turkistan Turkleri Mehmet Emin Bugra liderliginde 1933 te Dogu Turkistan Islam Cumhuriyetini kurdu Hotan sehri de ayni yil bu devlete katildi 1949 da Cin in kurulmasindan sonra tekrar Cin idaresine giren sehir 1955 te yeni kurulan Sincan Uygur Ozerk Bolgesine dahil edildi Bu tarihte sonra da Cin idaresine karsi birkac isyan meydana geldi Bu isyanlarin tamami kisa sure icinde bastirildi Hotan ayni zamanda cok sayida alimi ile meshur bir sehirdir Hoteni olarak taninan bu alimlerden biri olan Kadi Cemaleddin el Hotani Anadolu Selcuklu sultani IV Kilicarslan zamaninda vezirlik yapmistir EkonomiBolgenin en eski ve en onemli gecim kaynagi ipekciliktir Bolgede meyve uzum pamuk bugday misir ve pirinc uretimi yaygindir hayvancilik da gelismistir Hotan ayrica tarih boyunca ve gunumuzdeki zenginligi yerli halkin Yurungkas Nehri adini verdigi kurumus olan bir nehir yatagindan cikarilan yesim Cince 玉 Yu tasindan gelir Daoism Taoism dininin en yuksek tanrilarindan biri olan Yesim imparator un ismidir Cin kulturunde yesim tasi takmanin iyi sans getirecegine inanilir Ayrica antik caglarda yesim tasinin bobrek hastaliklarini iyilestirici gucu olduguna inanilir Bunun disinda bazi bolgelerde yesim tasinin dis curuklerine ve agrilarina iyi geldigine de inanilmistir Sehirde metal ve degerli tas islemeciligi gelismistir 1982 yilinda Sincan Uretim ve Insaat Kolordusu kisaltilmis XPCC Cince basit 新疆生产建设兵团 geleneksel 新疆生產建設兵團 Pinyin Xinjiang Shengchǎn Jianshe Bingtuan denilen onucuncu tarimsal bolumu Il duzeyi sehir olan Hotan Ilinde kurulmustur ve Hotan dan yonetilir Ayrica bakinizHotan HavalimaniNotlar Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Ingilizce The official spelling is Hotan according to Zhōngguo diminglu 中国地名录 Beijing Zhōngguo ditu chubǎnshe 中国地图出版社 1997 ISBN 7 5031 1718 4 p 312 Tonyukuk kitabesi TYI Guney cephesi Hotan China Page 4 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 76 TDK Divanu Lugati t Turk Veri Tabani olu kirik baglanti E Chavannes Documents sur les Tou Kiue Turcs Occidentaux et Notes additionelles Paris 1903 sayfa 126 E Chavannes age sayfa 30 32 E Chavannes age sayfa 72 73 O Franke Geschichte des chinesischen Reiches Berlin 1925 Cilt II sayfa 397 E Chavannes Documents sur les Tou Kiue Turcs Occidentaux et Notes additionelles Paris 1903 sayfa 185 178 123 W Barthold Turkistan ve Khotan Encycl of islam Leiden 1928 Dis baglantilarHotan sehir icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft Resmi Hukumet sitesi18 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cince Cin Sincan Uygur Ozerk Bolgesi yonetim birimleri Baskent Urumci Il duzeyi sehir Il Ozerk il Ilce duzeyi sehir Ilce Ozerk ilce BucakUrumci Tanri Dagi Bucagi Saybag Bucagi Yenisehir Bucagi Suymogu Bucagi Tudun Haba Bucagi Tapanceng Bucagi Mitung Bucagi Urumci IlcesiKaramay Karamay Bucagi Maydag Bucagi Cerenbulak Bucagi Orku BucagiTurfan Ili Turfan Toksun Ilcesi Pican IlcesiKumul Ili Kumul sehir Ara Turuk Ilcesi Barkol Kazak Ozerk IlcesiHotan Ili Hotan sehir Hotan Ilcesi Lop Ilcesi Niya Ilcesi Guma Ilcesi Cira Ilcesi Keriye Ilcesi Karakas IlcesiAksu Ili Aksu sehir Onsu Ilcesi Sayar Ilcesi Bay Ilcesi Avat Ilcesi Kucar Ilcesi Kelpin Ilcesi Toksu Ilcesi Ucturfan IlcesiKasgar Ili Kasgar Maralbesi Ilcesi Poskam Ilcesi Feyzivat Ilcesi Kagilik Ilcesi Yopurga Ilcesi Kasgar Yenisehir Ilcesi Mekit Ilcesi Yengisar Ilcesi Yarkent Ilcesi Kasgar Kuna Sehir Ilcesi Taskurgan Tacik Ozerk IlcesiKizilsu Kirgiz Ozerk Ili Atus Ilcesi Akto Ilcesi Ulugcat Ilcesi Akci IlcesiBayangolin Mogol Ozerk Ili Korla sehir Hocing Ilcesi Lopnur Ilcesi Hosut Ilcesi Cercen Ilcesi Bagras Ilcesi Bugur Ilcesi Cakilik Ilcesi Yenci Hui Ozerk IlcesiSanci Hui Ozerk Ili Sanci sehir Fukang sehir Gucung Ilcesi Manas Ilcesi Jimisar Ilcesi Hutubi Ilcesi Mori Kazak Ozerk IlcesiBortala Mogol Ozerk Ili Bortala Cing Ilcesi Arisang IlcesiOzerk bolgesine dogrudan bagli ilce duzeyi sehir Shihezi Aral Tomsuk VujyacuIli Kazak Ozerk Ili Ili Kazak Ozerk Ili olup Tarbagatay ve Altay i yonetmektedir Dogrudan bagli Gulca Kuytun Gulca Ilcesi Tekes Ilcesi Nilka Ilcesi Mogolkure Ilcesi Kunes Ilcesi Korgas Ilcesi Dokuztara Ilcesi Capcal Sibe Ozerk IlcesiTarbagatay Ili Cocek sehir Usu sehir Dorbiljin Ilcesi Cagantogay Ilcesi Saven Ilcesi Toli Ilcesi Kobuksar Mogol Ozerk IlcesiAltay Ili Altay sehir Cinggil Ilcesi Jeminay Ilcesi Koktokay Ilcesi Burcin Ilcesi Burultokay Ilcesi Kaba Ilcesi Hotan Aksay Cin nin hakimiyeti uzerine Cin ile Hindistan arasinda anlasmazlik mevcuttur Su an fiilen Cin Halk Cumhuriyeti yonetmektedir