Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye’de bilim alanında varlık gösteren kadınlar, ağırlıklı olarak üniversitelerde görev almaktadır. Kadın akademisyen sayısı 2002'de 26 bin 2 iken bu sayı 2020'de yaklaşık 3 kat artışla 76 bin 668'e çıkmıştır. 8 bin 889 kadın profesör, 6 bin 514 kadın doçent, 17 bin 698 kadın ise doktora öğretim üyesi unvanıyla akademisyen olarak görev yapmaktadır.
Tarihin başlangıcından beri “bilim” ve “kadın” sözcüklerinin birlikte kullanımı herkes tarafından yadırganmıştır. Kadınların ancak yüzlerce yıl süren çabaları ve hak arama mücadeleleri sonucu eğitime ulaşmaları mümkün olabilmiştir. 21. yüzyılın başlarında kadınlar, dünyanın pek çok yerinde erkeklerle eşit koşullarda eğitim alabilmeye ve bilime katkı sunmaya başlayabilmişlerdir. Az gelişmiş ülkelerdeki eşitsizlikler ve problemler hala sürmeye devam etmektedir.
Türkiye'de kadının yükseköğrenim tarihi
Türk kadını yüksek öğrenim olanağını, ilk defa Meşrutiyet döneminde elde edebilmiştir. Kız öğrencilerine yönelik dersler ilk kez, İstanbul Darülfünununda 5 Şubat 1914 tarihinde verilmeye başlanmıştır. Kadınların sanat alanında yüksek öğretim almaları 14 Kasım 1914 tarihinde İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’nin açılması ile başlayabilmiştir. Bu dönemde kız öğrenciler, ilk defa Dârülelhân'a (konservatuvar) devam hakkını kazanmışlardır. Bu dönemde kızların yüksek öğrenim almaları esnasında kayda değer diğer bir olay, ilk kez karma eğitimin başlamasıdır. Cumhuriyet’in ilan edilmesi ile Türk kadınları, aralarında en gelişmiş ülkelerin de bulunduğu pek çok ülkenin kadınlarından önce yasal haklarını elde etmişlerdir. 31 Mayıs 1933 tarihinde “İstanbul Darülfünunu’nun Yürürlükten Kaldırılması ve Milli Eğitim Bakanlığınca Yeni Bir Üniversite Kurulmasına İlişkin Kanun” kabul edilmiştir ve bundan sonra kadınların üniversitenin her bölümüne girmeleri teşvik edilmiştir.
Türkiye'deki kadınların doktora eğitimi yapmayı tercih ettikleri alanların başında Sağlık Bilimleri gelmektedir. Ayrıca kadınların dünya genelinde en az tercih ettikleri alan olan, Mühendislik Bilimleri alanında, Türk kadınlarının oranının, AB Ülkelerindeki oranın çok üzerindedir.
Türk bilim kadınları
- Safiye Ali (1891-1952) Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kadın tıp doktoru ve tıp eğitimcisidir.
- Müfide Küley (1899-1995) İlk Kadın Klinik Profesörü, İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Kliniği Gastroenteroloji Bölümü kurucusudur.
- (1902-1993)
- Kâmile Şevki Mutlu (1906-1987) Türkiye'nin ilk kadın patoloğu olarak 1945'te Ankara Üniversitesine bağlı olarak kurulan Tıp Fakültesinde, Histoloji ve Embriyoloji Kürsüsünü ve Enstitüsünü kurmuştur.
- (1909-1987) 1947 yılında Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumunun kuruluşuna öncülük etmiştir.
- Asuman Baytop (1920-2015) Farmakognozi alanında akademik derece alan ilk Türk kadınıdır. Türkiye florasının keşfedilmesinde önemli rol oynamış ilk Türk kadın botanikçilerindendir.
- (1930-2019) Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdikten sonra, aynı üniversitede Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kürsüsünde ihtisas yapmıştır.
- Türkan Saylan (1935-2009) Çalışmaları sayesinde 15 yıl içinde Türkiye'de cüzzam hastalığı tamamen bitmiştir. Uluslararası Lepra Birliği’nin (ILU) kurucu üyesi ve Avrupa Dermato -Veneroloji Akademisinin ve Uluslararası Lepra Derneğinin de üyesi olmuştur.
- Halide Edip Adıvar (1884-1964) Türk yazar ve siyasetçi.
- Afet İnan (1908-1985) Türk sosyolog.
- Behice Boran (1910-1987) Türk siyasetçi ve sosyolog.
- Jale İnan (1914-2001) Türk arkeolog.
- Halet Çambel (1916-2014)
- Feryal Özel (1975-) Tarihin ilk kara delik fotoğrafını çeken ekipte yer almıştır. NASA Astrofizik Komitesi Başkanı olarak görev yapmaktadır.
- Muazzez İlmiye Çığ (1914), Türk sümerolog.
- Canan Dağdeviren (1985) 10 saniyede cilt kanserini teşhis eden dövme benzeri bir cihaz geliştirmiştir. Ayrıca Harvard Üniversitesi Genç Akademi üyeliği bulunan ilk Türk'tür.
- Naşide Gözde Durmuş (1985) Kanserin erken teşhisi üzerine yaptığı çalışmalar ile adını duyurmuştur. MIT tarafından "tıpta çığır açan lider" olarak tanımlanmıştır.
- Özlem Türeci (1967) Koronavirüs aşısını geliştiren BionTech'i eşi Uğur Şahin ile birlikte kumuştur. Dünyanın sayılı kanser araştırmalarını yönetmektedir.
- Burcu Özsoy (1976) Antarktikaya giden ilk Türk kadın bilim insanıdır. Araştırmaları Mars konulu uzay çalışmalarına da ışık tutmaktadır.
- Engin Arık (1948-2007) Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi CERN’de Türk bilim insanlarının da çalışması için bir ekip yönetmiştir. Türkiye’nin toryum elementi açısından zengin olduğunu savunmuştur, bu elementin nükleer santrallerde kullanılması için çalışmıştır.
- Remziye Hisar (1902-1992) Anadolu’da ve Bakü’de öğretmenlik yapmıştır. Ardından Nobel ödülünü alan ilk kadın Madam Curie’nin öğrencisi olmuştur. Curie’nin asistanlık teklifini reddedip Türkiye’ye dönmüştür. İTÜ ve İÜ’de çalışmalar yapmıştır.
- Hatice Nüzhet Gökdoğan (1910-2003) 1936’da İTÜ’nin ilk kadın akademisyeni olmuştur. Gökdoğan’ın İstanbul Üniversitesi’nde tamamladığı tez, üniversitede yapılan ilk tez olduğu için 1 numara ile kaydedilmiştir.
- Dilhan Eryurt (1926-2012) 1973 yılında ODTÜ Fizik Bölümü bünyesinde Astrofizik Anabilim Dalı’nı kurmuştur.
- Fatma Şenel Boydağ (1947-2007) Türk Hızlandırıcı Merkezi Teknik Tasarımı ve Test Laboratuvarları Proje Ekibinde yer almıştır.
- Müge Çevik - bulaşıcı hastalıklar alanında araştırma yapan Türk hekim
Türkiye'de akademide cinsiyet eşit(siz)liği
Türkiye’de ve hatta dünyada akademik çalışmalar yürütmek ve akademik hiyerarşi içerisinde yükselmek belli birtakım şartlara bağlı olup bu şartlar cinsiyet farkı olmaksızın tüm akademisyenleri zaman zaman zorlayabilmektedir. Ancak pratikte bakıldığında kadın akademisyen ve akademisyen adaylarının erkeklere göre bazı farklı sorunlara maruz kaldıkları açık bir gerçektir. Kadının kamusal alandan ziyade özel alanda kalmasını savunanların sayısı azımsanamayacak seviyededir. Kadını ikinci plana atan bu düşünce yapısı nedeniyle kadınlar sadece akademide değil tüm sektörlerde çalışma ve ilerleme konusunda erkek rakiplerine göre dezavantajlı konuma düşmekte çalıştıkları alanın gerekliliklerini yerine getirme çabasına ek olarak toplumun kendilerine yüklediği misyonun gerekliliklerini de yerine getirme gayretine düşmektedirler. Tüm bunların üzerine bir de mobbing ve taciz vakaları eklendiğinde kadınların akademide ve tüm diğer sektörlerde tutunabilme ve yükselebilme şansları oldukça azalmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s . 2010. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b . www.trthaber.com. 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ . Acilci.Net. 8 Mart 2021. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ . Hipokratist. 22 Ocak 2020. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ "Cumhuriyetin Gururu Kadın Hekimimiz Kamile Şevki Mutlu". 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ Ekşi, Elçin (11 Mart 2020). . Bilimma Bilim Haberleri. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o . Webtekno. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ Bahadır, Osman (15 Ekim 2018). . Sarkaç. 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ . biyografi.net. 12 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ a b c d e (PDF). 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye de bilim alaninda varlik gosteren kadinlar agirlikli olarak universitelerde gorev almaktadir Kadin akademisyen sayisi 2002 de 26 bin 2 iken bu sayi 2020 de yaklasik 3 kat artisla 76 bin 668 e cikmistir 8 bin 889 kadin profesor 6 bin 514 kadin docent 17 bin 698 kadin ise doktora ogretim uyesi unvaniyla akademisyen olarak gorev yapmaktadir Safiye Ali Turkiye deki ilk kadin doktor Tarihin baslangicindan beri bilim ve kadin sozcuklerinin birlikte kullanimi herkes tarafindan yadirganmistir Kadinlarin ancak yuzlerce yil suren cabalari ve hak arama mucadeleleri sonucu egitime ulasmalari mumkun olabilmistir 21 yuzyilin baslarinda kadinlar dunyanin pek cok yerinde erkeklerle esit kosullarda egitim alabilmeye ve bilime katki sunmaya baslayabilmislerdir Az gelismis ulkelerdeki esitsizlikler ve problemler hala surmeye devam etmektedir Turkiye de kadinin yuksekogrenim tarihiTurk kadini yuksek ogrenim olanagini ilk defa Mesrutiyet doneminde elde edebilmistir Kiz ogrencilerine yonelik dersler ilk kez Istanbul Darulfunununda 5 Subat 1914 tarihinde verilmeye baslanmistir Kadinlarin sanat alaninda yuksek ogretim almalari 14 Kasim 1914 tarihinde Inas Sanayi i Nefise Mektebi nin acilmasi ile baslayabilmistir Bu donemde kiz ogrenciler ilk defa Darulelhan a konservatuvar devam hakkini kazanmislardir Bu donemde kizlarin yuksek ogrenim almalari esnasinda kayda deger diger bir olay ilk kez karma egitimin baslamasidir Cumhuriyet in ilan edilmesi ile Turk kadinlari aralarinda en gelismis ulkelerin de bulundugu pek cok ulkenin kadinlarindan once yasal haklarini elde etmislerdir 31 Mayis 1933 tarihinde Istanbul Darulfununu nun Yururlukten Kaldirilmasi ve Milli Egitim Bakanliginca Yeni Bir Universite Kurulmasina Iliskin Kanun kabul edilmistir ve bundan sonra kadinlarin universitenin her bolumune girmeleri tesvik edilmistir Canan Dagdeviren Turkiye deki kadinlarin doktora egitimi yapmayi tercih ettikleri alanlarin basinda Saglik Bilimleri gelmektedir Ayrica kadinlarin dunya genelinde en az tercih ettikleri alan olan Muhendislik Bilimleri alaninda Turk kadinlarinin oraninin AB Ulkelerindeki oranin cok uzerindedir Turk bilim kadinlariOzlem Tureci BioNTech kurucusu Turk Alman bilim insani Safiye Ali 1891 1952 Turkiye Cumhuriyeti nin ilk kadin tip doktoru ve tip egitimcisidir Mufide Kuley 1899 1995 Ilk Kadin Klinik Profesoru Istanbul Tip Fakultesi Ic Hastaliklari Klinigi Gastroenteroloji Bolumu kurucusudur 1902 1993 Kamile Sevki Mutlu 1906 1987 Turkiye nin ilk kadin patologu olarak 1945 te Ankara Universitesine bagli olarak kurulan Tip Fakultesinde Histoloji ve Embriyoloji Kursusunu ve Enstitusunu kurmustur 1909 1987 1947 yilinda Turk Kanser Arastirma ve Savas Kurumunun kurulusuna onculuk etmistir Asuman Baytop 1920 2015 Farmakognozi alaninda akademik derece alan ilk Turk kadinidir Turkiye florasinin kesfedilmesinde onemli rol oynamis ilk Turk kadin botanikcilerindendir 1930 2019 Ankara Universitesi Tip Fakultesini bitirdikten sonra ayni universitede Cocuk Sagligi ve Hastaliklari Kursusunde ihtisas yapmistir Turkan Saylan 1935 2009 Calismalari sayesinde 15 yil icinde Turkiye de cuzzam hastaligi tamamen bitmistir Uluslararasi Lepra Birligi nin ILU kurucu uyesi ve Avrupa Dermato Veneroloji Akademisinin ve Uluslararasi Lepra Derneginin de uyesi olmustur Halide Edip Adivar 1884 1964 Turk yazar ve siyasetci Afet Inan 1908 1985 Turk sosyolog Behice Boran 1910 1987 Turk siyasetci ve sosyolog Jale Inan 1914 2001 Turk arkeolog Halet Cambel 1916 2014 Feryal Ozel 1975 Tarihin ilk kara delik fotografini ceken ekipte yer almistir NASA Astrofizik Komitesi Baskani olarak gorev yapmaktadir Muazzez Ilmiye Cig 1914 Turk sumerolog Canan Dagdeviren 1985 10 saniyede cilt kanserini teshis eden dovme benzeri bir cihaz gelistirmistir Ayrica Harvard Universitesi Genc Akademi uyeligi bulunan ilk Turk tur Naside Gozde Durmus 1985 Kanserin erken teshisi uzerine yaptigi calismalar ile adini duyurmustur MIT tarafindan tipta cigir acan lider olarak tanimlanmistir Ozlem Tureci 1967 Koronavirus asisini gelistiren BionTech i esi Ugur Sahin ile birlikte kumustur Dunyanin sayili kanser arastirmalarini yonetmektedir Burcu Ozsoy 1976 Antarktikaya giden ilk Turk kadin bilim insanidir Arastirmalari Mars konulu uzay calismalarina da isik tutmaktadir Engin Arik 1948 2007 Avrupa Nukleer Arastirma Merkezi CERN de Turk bilim insanlarinin da calismasi icin bir ekip yonetmistir Turkiye nin toryum elementi acisindan zengin oldugunu savunmustur bu elementin nukleer santrallerde kullanilmasi icin calismistir Remziye Hisar 1902 1992 Anadolu da ve Baku de ogretmenlik yapmistir Ardindan Nobel odulunu alan ilk kadin Madam Curie nin ogrencisi olmustur Curie nin asistanlik teklifini reddedip Turkiye ye donmustur ITU ve IU de calismalar yapmistir Hatice Nuzhet Gokdogan 1910 2003 1936 da ITU nin ilk kadin akademisyeni olmustur Gokdogan in Istanbul Universitesi nde tamamladigi tez universitede yapilan ilk tez oldugu icin 1 numara ile kaydedilmistir Dilhan Eryurt 1926 2012 1973 yilinda ODTU Fizik Bolumu bunyesinde Astrofizik Anabilim Dali ni kurmustur Fatma Senel Boydag 1947 2007 Turk Hizlandirici Merkezi Teknik Tasarimi ve Test Laboratuvarlari Proje Ekibinde yer almistir Muge Cevik bulasici hastaliklar alaninda arastirma yapan Turk hekimTurkiye de akademide cinsiyet esit siz ligiTurkiye de ve hatta dunyada akademik calismalar yurutmek ve akademik hiyerarsi icerisinde yukselmek belli birtakim sartlara bagli olup bu sartlar cinsiyet farki olmaksizin tum akademisyenleri zaman zaman zorlayabilmektedir Ancak pratikte bakildiginda kadin akademisyen ve akademisyen adaylarinin erkeklere gore bazi farkli sorunlara maruz kaldiklari acik bir gercektir Kadinin kamusal alandan ziyade ozel alanda kalmasini savunanlarin sayisi azimsanamayacak seviyededir Kadini ikinci plana atan bu dusunce yapisi nedeniyle kadinlar sadece akademide degil tum sektorlerde calisma ve ilerleme konusunda erkek rakiplerine gore dezavantajli konuma dusmekte calistiklari alanin gerekliliklerini yerine getirme cabasina ek olarak toplumun kendilerine yukledigi misyonun gerekliliklerini de yerine getirme gayretine dusmektedirler Tum bunlarin uzerine bir de mobbing ve taciz vakalari eklendiginde kadinlarin akademide ve tum diger sektorlerde tutunabilme ve yukselebilme sanslari oldukca azalmaktadir Kaynakca a b c d e f g h i j k l m n o p q r s 2010 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b www trthaber com 6 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 Acilci Net 8 Mart 2021 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 Hipokratist 22 Ocak 2020 26 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 Cumhuriyetin Gururu Kadin Hekimimiz Kamile Sevki Mutlu 16 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2021 Eksi Elcin 11 Mart 2020 Bilimma Bilim Haberleri 19 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 a b c d e f g h i j k l m n o Webtekno 7 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 Bahadir Osman 15 Ekim 2018 Sarkac 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 biyografi net 12 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 a b c d e PDF 1 Mart 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi