Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye, %7seçim barajı uygulaması ile dünyadaki en yüksek seçim barajına sahip ülkelerdendir. Baraj bağımsız adaylara uygulanmamaktadır. Buna ek olarak siyasi partilerin Hazine yardımından yararlanmaları için %3 oy alma zorunluluğu bulunmaktadır.
Tarihçe
12 Eylül 1980 öncesinde Türkiye'de uygulanan seçim sistemi partilerin aldıkları oya yakın oranda mecliste temsil edildikleri barajsız d’Hondt sistemi idi. 12 Eylül askerî darbesinden sonraki dönemde Milli Güvenlik Konseyi cuntası tarafından atanan ya da onaylanan Danışma Meclisi d’Hondt sistemini modifiye ederek 10 Haziran 1983 tarihli 2839 sayılı kanun çerçevesinde illerin seçmen sayısının milletvekili sayısına bölünmesiyle elde edilen "çevre barajı" ve %10 ulusal baraj olmak üzere iki baraj eklemiştir.
Başta Kamer Genç olmak üzere bazı Danışma Meclisi üyeleri %10'luk baraja karşı çıkmıştır. Seçim barajına neden olarak darbe öncesinde Türkiye'nin içerisinde bulunduğu siyasal iktidarsızlık ve politik şiddet ortamı gösterilmiştir. Seçim çevrelerinin en fazla 7 milletvekilline sahip olması da küçük partileri sınırlandırmıştır. 1987 seçimleri öncesinde Turgut Özal liderliğindeki ANAP, seçim çevrelerinin maksimum milletvekili sayısını 6’ya indirmiş, 4, 5 ve 6 milletvekili seçen çevrelerde en çok oyu alan partiye ekstra 1 milletvekili verilmesi yasalaşmıştır. Bu nedenden ötürü 1987 seçimlerinde ANAP oyların %36,31'ini alırken sandalyelerin y. %62'sine sahip olmuştur.
1983'ten 2018'e kadar gerçekleştirilmiş 11 genel seçimde 40 milyonu aşkın oy baraj nedeni ile parlamentoda temsil edilmemiştir. 2002 genel seçimlerinde 14 milyonu aşkın oyun (toplam oyun %46.33'ü) seçim barajını geçemeyen partilere gitmesiyle bu seçimler en çok baraja takılan oyun kullanıldığı seçimleri oluşturmuştur. Bu seçimde Adalet ve Kalkınma Partisi oyların %34'üne sahip olurken, meclisteki milletvekillerinin %64'üne sahip olmuştur. Aynı şekilde barajı geçen tek diğer parti olan Cumhuriyet Halk Partisi de aldığı oya oransız oranda milletvekili çıkartmıştır.
2004'te Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Türkiye'nin seçim barajını düşürmesi gerektiğini açıklamış, ancak 2007 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde görülmüş 'nda Türkiye'deki %10'luk seçim barajının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin özgür seçimlere ilişkin ilk maddesinin 3. kısmına karşı bir ihlal oluşturamayacağına kanaat getirilmiştir.
Seçim barajının kabulünden beri bağımsız adaylarda barajın olmamasından ötürü çeşitli seçimlerde partiler bağımsız aday çıkartarak baraj kuralını aşmaya çalışmıştır. 2002 Türkiye genel seçimlerinde Mehmet Ağar, Edip Safder Gaydalı, Sabahattin Cevheri ve Ülkü Güney gibi siyasetçiler bağımsız olarak seçilmiştir. 2007 Türkiye genel seçimlerine 604 adet bağımsız aday katılmıştır.
2014 yılından beri, parti başkanı Selahattin Demirtaş'ın seçimler sırasında partisine kıyasla çok daha düşük bir oy yüzdesine sahip olması neden gösterilerek barajı geçmesi adına Halkların Demokratik Partisi'ne Adalet ve Kalkınma Partisi'ne muhalif partilerden "emanet oy" verildiği rapor edilmiştir. Bu emanet oy sonucunda HDP’nin baraj altında kalıp AKP’nin Meclis’te çoğunluğu sağlamaması amaçlanmaktadır.
2021 yılında Recep Tayyip Erdoğan ve Devlet Bahçeli, MHP ve AKP'nin beraber yürüttüğü yeni seçim yasası çalışmaları kapsamında halen yüzde 10 olan seçim barajının yüzde 7 olarak netleştiğini açıkladı.
Seçim barajı 31 Mart 2022 tarihinde %7 olarak değiştirildi.
Hazine yardımı
Hukuken en son yapılan genel seçimlerde %10 barajını aşan tüm partilere genel bütçe gelirlerinin 5 binde 2'si oranında devlet yardımı yapılmaktadır. Bunun dışında %10'luk barajın altında kalan ancak %3'ten fazla oy alan partilere de bu hesabın dışında, en düşük yardımı alan siyasi partinin oy oranıyla orantılı olarak yardım gerçekleştirilmektedir.
2021 yılında açıklanan yeni seçim yasası çalışmaları çerçevesinde ilk başta bu sınırın %7'ye çıkartılabileceği öne sürülmüş olsa da, Erdoğan ve Bahçeli %3 sınırının korunacağını açıklamıştır.
Tepki ve eleştiriler
Türkiye'nin dünyadaki en yüksek seçim barajına sahip olması bu uygulamanın sorgulanmasına sebep olmuştur. Baraj sitemi yeni ve küçük partilerin büyümesinin önüne geçen bir sistem olarak görülmektedir. Çeşitli parti üyeleri seçim barajının kendi partilerini veya belirli seçmen gruplarını hedeflediğini öne sürmektedir.
Kemal Kılıçdaroğlu ve diğer politikacılar yüksek seçim barajının ülkedeki Kürt seçmeni baskılamak amacıyla kullanıldığı öne sürmüştür. CHP milletvekili Aytuğ Atıcı ise barajın ilk başta Millî Görüş ideolojisine karşı konulmuş olduğunu, ancak aslen 1995 Türkiye genel seçimlerinde bu ideolojiye mensup Refah Partisi'nin %24 ile iktidara gelmesine neden olduğunu açıklamıştır. Gazeteci Ruşen Çakır'a göre baraj merkez sağ ve solda yer almayan her partinin baskılanması için kullanılmıştır.
Bülent Arınç barajı desteklemektedir. 2015'te Erdoğan ise barajın kaldırılması halinde Türkiye'nin bir koalisyon ülkesi olacağını öne sürmüştür. Erdoğan barajı "demokrasi ile ilintili bir konu değil" olarak tanımlamıştır. Baraj destekçisi Burhan Kuzu barajın kaldırılması halinde Türkiye'nin 2001'e döneceğini öne sürmüştür.
Ayrıca bakınız
- (Ülkelere göre seçim barajı)
Kaynakça
- ^ a b "Seçim barajı yüzde 7 oldu - Son Dakika". www.milliyet.com.tr. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
- ^ a b c Toker, Cem (2008). (PDF). Turkish Policy Quarterly. Turkish Policy. 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2013.
- ^ a b . NTV. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ a b c 140journos (29 Ocak 2019). . 140journos (İngilizce). 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2021.
- ^ Council of Europe Resolution 1380 (2004)
- ^ Turkish Daily News, 31 January 2007, European court rules election threshold not violation 23 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . Bianet. 6 Haziran 2007. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Turkish Daily News, 24 July 2007, Here come the independents 23 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ odatv4.com. . www.odatv4.com. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ a b "Yeni seçim yasası: Baraj yüzde 7, seçime girmek için 'grup kurmak yeterli olmayacak'". BBC News Türkçe. 1 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2021.
- ^ . Sözcü. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ . Independent Türkçe. 10 Mart 2021. 10 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye 7secim baraji uygulamasi ile dunyadaki en yuksek secim barajina sahip ulkelerdendir Baraj bagimsiz adaylara uygulanmamaktadir Buna ek olarak siyasi partilerin Hazine yardimindan yararlanmalari icin 3 oy alma zorunlulugu bulunmaktadir Tarihce12 Eylul 1980 oncesinde Turkiye de uygulanan secim sistemi partilerin aldiklari oya yakin oranda mecliste temsil edildikleri barajsiz d Hondt sistemi idi 12 Eylul askeri darbesinden sonraki donemde Milli Guvenlik Konseyi cuntasi tarafindan atanan ya da onaylanan Danisma Meclisi d Hondt sistemini modifiye ederek 10 Haziran 1983 tarihli 2839 sayili kanun cercevesinde illerin secmen sayisinin milletvekili sayisina bolunmesiyle elde edilen cevre baraji ve 10 ulusal baraj olmak uzere iki baraj eklemistir Basta Kamer Genc olmak uzere bazi Danisma Meclisi uyeleri 10 luk baraja karsi cikmistir Secim barajina neden olarak darbe oncesinde Turkiye nin icerisinde bulundugu siyasal iktidarsizlik ve politik siddet ortami gosterilmistir Secim cevrelerinin en fazla 7 milletvekilline sahip olmasi da kucuk partileri sinirlandirmistir 1987 secimleri oncesinde Turgut Ozal liderligindeki ANAP secim cevrelerinin maksimum milletvekili sayisini 6 ya indirmis 4 5 ve 6 milletvekili secen cevrelerde en cok oyu alan partiye ekstra 1 milletvekili verilmesi yasalasmistir Bu nedenden oturu 1987 secimlerinde ANAP oylarin 36 31 ini alirken sandalyelerin y 62 sine sahip olmustur 1983 ten 2018 e kadar gerceklestirilmis 11 genel secimde 40 milyonu askin oy baraj nedeni ile parlamentoda temsil edilmemistir 2002 genel secimlerinde 14 milyonu askin oyun toplam oyun 46 33 u secim barajini gecemeyen partilere gitmesiyle bu secimler en cok baraja takilan oyun kullanildigi secimleri olusturmustur Bu secimde Adalet ve Kalkinma Partisi oylarin 34 une sahip olurken meclisteki milletvekillerinin 64 une sahip olmustur Ayni sekilde baraji gecen tek diger parti olan Cumhuriyet Halk Partisi de aldigi oya oransiz oranda milletvekili cikartmistir 2004 te Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Turkiye nin secim barajini dusurmesi gerektigini aciklamis ancak 2007 yilinda Avrupa Insan Haklari Mahkemesi nde gorulmus nda Turkiye deki 10 luk secim barajinin Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi nin ozgur secimlere iliskin ilk maddesinin 3 kismina karsi bir ihlal olusturamayacagina kanaat getirilmistir Secim barajinin kabulunden beri bagimsiz adaylarda barajin olmamasindan oturu cesitli secimlerde partiler bagimsiz aday cikartarak baraj kuralini asmaya calismistir 2002 Turkiye genel secimlerinde Mehmet Agar Edip Safder Gaydali Sabahattin Cevheri ve Ulku Guney gibi siyasetciler bagimsiz olarak secilmistir 2007 Turkiye genel secimlerine 604 adet bagimsiz aday katilmistir 2014 yilindan beri parti baskani Selahattin Demirtas in secimler sirasinda partisine kiyasla cok daha dusuk bir oy yuzdesine sahip olmasi neden gosterilerek baraji gecmesi adina Halklarin Demokratik Partisi ne Adalet ve Kalkinma Partisi ne muhalif partilerden emanet oy verildigi rapor edilmistir Bu emanet oy sonucunda HDP nin baraj altinda kalip AKP nin Meclis te cogunlugu saglamamasi amaclanmaktadir 2021 yilinda Recep Tayyip Erdogan ve Devlet Bahceli MHP ve AKP nin beraber yuruttugu yeni secim yasasi calismalari kapsaminda halen yuzde 10 olan secim barajinin yuzde 7 olarak netlestigini acikladi Secim baraji 31 Mart 2022 tarihinde 7 olarak degistirildi Hazine yardimiHukuken en son yapilan genel secimlerde 10 barajini asan tum partilere genel butce gelirle rinin 5 binde 2 si oraninda devlet yardimi yapilmaktadir Bunun disinda 10 luk barajin altinda kalan ancak 3 ten fazla oy alan partilere de bu hesabin disinda en dusuk yardimi alan siyasi partinin oy ora niyla orantili olarak yardim gerceklestirilmektedir 2021 yilinda aciklanan yeni secim yasasi calismalari cercevesinde ilk basta bu sinirin 7 ye cikartilabilecegi one surulmus olsa da Erdogan ve Bahceli 3 sinirinin korunacagini aciklamistir Tepki ve elestirilerTurkiye nin dunyadaki en yuksek secim barajina sahip olmasi bu uygulamanin sorgulanmasina sebep olmustur Baraj sitemi yeni ve kucuk partilerin buyumesinin onune gecen bir sistem olarak gorulmektedir Cesitli parti uyeleri secim barajinin kendi partilerini veya belirli secmen gruplarini hedefledigini one surmektedir Kemal Kilicdaroglu ve diger politikacilar yuksek secim barajinin ulkedeki Kurt secmeni baskilamak amaciyla kullanildigi one surmustur CHP milletvekili Aytug Atici ise barajin ilk basta Milli Gorus ideolojisine karsi konulmus oldugunu ancak aslen 1995 Turkiye genel secimlerinde bu ideolojiye mensup Refah Partisi nin 24 ile iktidara gelmesine neden oldugunu aciklamistir Gazeteci Rusen Cakir a gore baraj merkez sag ve solda yer almayan her partinin baskilanmasi icin kullanilmistir Bulent Arinc baraji desteklemektedir 2015 te Erdogan ise barajin kaldirilmasi halinde Turkiye nin bir koalisyon ulkesi olacagini one surmustur Erdogan baraji demokrasi ile ilintili bir konu degil olarak tanimlamistir Baraj destekcisi Burhan Kuzu barajin kaldirilmasi halinde Turkiye nin 2001 e donecegini one surmustur Ayrica bakinizUlkelere gore secim barajiKaynakca a b Secim baraji yuzde 7 oldu Son Dakika www milliyet com tr 31 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2022 a b c Toker Cem 2008 PDF Turkish Policy Quarterly Turkish Policy 4 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2013 a b NTV 2 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2021 a b c 140journos 29 Ocak 2019 140journos Ingilizce 2 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Eylul 2021 Council of Europe Resolution 1380 2004 Turkish Daily News 31 January 2007 European court rules election threshold not violation 23 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bianet 6 Haziran 2007 2 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Turkish Daily News 24 July 2007 Here come the independents 23 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde odatv4 com www odatv4 com 2 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2021 a b Yeni secim yasasi Baraj yuzde 7 secime girmek icin grup kurmak yeterli olmayacak BBC News Turkce 1 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Eylul 2021 Sozcu 23 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2021 Independent Turkce 10 Mart 2021 10 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2021