Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye'de sokak köpeği sorunu, Türkiye'de yaşayan sahipsiz, sokağa terkedilen veya hali hazırda sokakta yaşayan köpeklerin neden olduğu iddia edilen sorunlardır. Türkiye'de dönem dönem tartışmalara sebep olan sokak köpekleri, 2020'li yıllar itibarıyla yeniden yoğun olarak tartışılmaya başlanmıştır. Günümüzde özellike kinofobik, bir köpek tarafından saldırıya uğrayarak yaralanmış veya bu saldırı sonucu ölenlerin yakınları tarafından gündeme getirilmiştir.
Köpeklerin sokaklarda yaşamaması, barınaklara toplanması ve/veya direkt olarak yerinde öldürülerek sorunun çözüme ulaşacağını savunan gruba karşılık hayvanseverler ise sorunun öldürerek değil, etkin bir aşılama ve kısırlaştırma ile çözüme ulaşacağını savunmaktadır.
Türkiye'de, 2004 yılına kadar, 1932 yılında yayımlanan sahipsiz köpekler hakkındaki tamim uyarınca, köpekler, belediyeler tarafından zehirlenerek yerinde itlaf edilmekteydi. 2004 yılında çıkarılan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu kapsamında yakala-kısırlaştır-yerine bırak yöntemini uygulamaya geçmiş ancak etkin olarak uygulanmamıştır. Yasa, 2004 yılında var olan 1389 belediyeye kısırlaştırma da yapılabilecekleri barınakların kurulmasının şart koşmuş olmasına rağmen bu belediyelerden 1200'ü günümüzde hala bu barınakları inşa etmemiş ve kısırlaştırma uygulamasını gerçekleştirmemektedir. Bunların dışında, barınağa sahip olan 1000'den fazla belediyenin ise yasa yürürlüğe girdiği günden itibaren hiç kısırlaştırma yapmadığı iddia edilmektedir.
Türkiye'de etkin bir yakala-kısırlaştır-yerine bırak yönteminin uygulanmaması nedeniyle sokakta yaşayan köpek popülasyonunda da bir artış gözlemlenmektedir. Köpeklerin itlaf edilmesini savunanlar, 2024 yılı itibarıyla Türkiye'deki sokak köpeği popülasyonunun 4-10 milyon arasında olduğunu iddia ederken, Evcil Hayvan Maması Üreticileri Federasyonu'nun (FEDIAF) Statista ve WorldAtlas verilerinden yola çıkarak yayınladığı raporda ise Türkiye'deki köpek popülasyonun sadece 1,3 milyon olduğunu, bu sayının içerisinde evde yaşayan köpeklerin de olduğunu göstermektedir. Aynı raporda Türkiye, 1,3 milyon köpek nüfusu ile 14 Avrupa ülkesi arasında sonuncu sıradadır.
Köpek kaynaklı sorunlar
2024 yılı Mayıs ayında, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'nın açıklaması ve Güvenli Sokaklar Derneği isimli bir derneğin yayınladığı "Başıboş Köpek Sorunu" isimli raporda sahipsiz köpeklerle ilgili şu bilgileri vermiştir:
- Son 2 yılda 50'si çocuk olmak üzere 107 kişi sahipli ya da sahipsiz köpeklerin saldırılarında öldü.[]
- İçişleri Bakanlığı verilerine göre son 5 yılda hayvana çarpmayla gerçekleşen 3 bin 534 trafik kazasında, 55 ölüm ve 5 bin 147 yaralanma vakasının kayıtlara geçti.[]
- 2018-2022 yılları arasında kuduz riskli temas sayısı ortalama 267 bin iken 2023'te kuduz riskli temas sayısı 438 bine ulaştı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından Türkiye kuduz riski açısından yüksek kategorisinde tanımlanıyor.[]
- "Kist hidatik" hastalığı 2005-2019 arasında 8,8 kat arttı.[]
- Birçok ülkenin dışişleri bakanlıkları, Türkiye'ye gidecek vatandaşlarını başıboş köpekler ve kuduz riski konusunda uyarmaya ve seyahat öncesi kuduz aşısı tavsiye etmeye başladı.[][ne zaman itibarıyla?]
İletişim Başkanlığınca, 18 Ekim-8 Kasım 2023 tarihlerinde yapılan kamuoyu araştırmasına göre Türkiye'deki mahallelerin yüzde 88,4'ünde sokak köpeklerinin bulunduğu ve katılımcıların yüzde 83,6'sının bunu "sorun" olarak gördüğü belirlendi. Bu sorun nasıl çözülmeli sorusuna, katılımcıların yüzde 80,4'ü "barınaklara yerleştirilmeli, sahiplenilmeyen ve hasta olanlar öldürülmeli", yüzde 18,4'ü "kısırlaştırılarak mevcut yaşam alanına bırakılmalı", yüzde 1,2'si "bu hâliyle mevcut yaşam alanlarında bırakılmalı" dedi. "Siz veya aile-arkadaş çevrenizden sokak köpekleri tarafından saldırı vakası yaşayan oldu mu" sorusuna ise, katılımcıların yüzde 50,1'i "evet", yüzde 49,9'u ise "hayır" yanıtını vermiştir.
Köpeklerden bulaşan hastalıklar
Farklı türler birbirleriyle temasa geçtiğinde birbirlerine bazı hastalıklar aktarabilir. Bu hastalıkları bazı türler bağışıklık sistemini geliştirdiği için kolaylıkla atlatabilirken bazı türlerde ise ölümcül sonuçlar görülebilir.Virüslerde her canlı arasında bakteriyel ve farklı aktarımlar olur. Bu aktarım kimi zaman salya ile olabileceği gibi damar yoluyla ve canlının besin olarak tüketilmesiyle de olabilir.
Sokak köpekleri ayrıca, sağlıksız koşullar altında yaşamaları ve sağlıksız yiyecekler tüketmeleri nedeniyle insanların sağlıklarını tehdit edebilir.
Sokak köpekleri, hayatlarını idâme ettirmek için çoğunlukla hijyenik olmayan şekillerde beslenme ihtiyaçlarını gidermekte. Bu beslenme yöntemlerinin başında çöp konteynerleri yer almakta. Çöp konteynerlerinden çoğu zaman zehirleyici yan etkileri olan besinler hayvanlarda ölüme veya hastalıklara sebep olmakta. Bu hastalıklar ölümcül olabildiği gibi tür içinde bir zararı olmayan ama bulaşıcı etkiye sahip hastalıklar da olabilir. Taşıyıcı görevi üstlenen hayvan bu hastalığı başka türde canlılara bulaştırabilir ve bu durum hastalık bulaşan kişide ölümcül sonuçlara yol açabilir.
Kuduz
Merkezî sinir sistemini hedef alan ve ölümcül bir hastalık olan kuduz, hayvanlardan insanlara salya veya ısırık yoluyla geçmesi yönüyle tehlikeli bir hastalıktır. Hastalık hayvana bulaştıktan sonra hayvanda saldırganlaşma ve huy değişimi gibi psikolojik etkiler gözlemlenir.
Hastalık bir insana bulaştığında kuduz aşısı yapılması gerekir. Kuduzun kuluçka süresi öncesinde ısırık baş veya boyun bölgesinden değilse aşı sayesinde antikor sağlanması, hastalığı yenmeyi sağlayabilir. Fakat aşının yapılmadığı veya gecikildiği durumlarda hasta 7 gün içinde ölür.
Türkiye'de bu hastalık tespit edildiğinde bildirilmesi zorunludur.
Köpek saldırıları
Özellikle çocuklar ve yaşlılar gibi daha hassas kesimler, köpeklerin saldırılarına daha açıktır.[] Nitekim birçok defa yaşlılar ve çocuklar kimi zaman ölümle sonuçlanan saldırılara uğramıştı.
Mart 2022'de kızını kaybeden bir ebeveyn olan Murat Pınar verdiği bir röportajda Türkiye'de, Mart 2022'den Aralık 2023'e kadar sokakta sahipsiz yaşayan köpeklerden kaynaklı ısırılma, kuduz, trafik kazası gibi nedenlerle 92 kişinin öldüğünü iddia etti.
Köpek saldırıları, köpek sebepli kazalar, köpek çeteleşmeleri, hastane/park/okul/sosyal alanda görülen köpekler, hasta/tehlikeli/saldırgan köpekler ve doğal hayata tehdit yaratan köpeklerle ilgili haberler ülke gündeminde önemli bir yer almıştır.
Yaşanan saldırılardan birinde ölen 9 yaşındaki bir kız çocuğunun ailesi, sorunun çözümü için Güvenli Sokaklar Derneğini kurmuştur. Bunun dışında Havrita adlı sokak köpeklerinin yerinin işaretlendiği bir harita uygulaması yayımlanmıştır. Sokak köpeklerinin öldürülmesi için hedef göstermesi nedeniyle tepki çeken uygulamanın internet sitesine erişim, Ankara 1. Sulh Ceza Hâkimliği’nin kararı ile engellendi.
Sahipsiz köpek sebepli Türkiye'ye seyahat uyarıları
ABD, Japonya, İsveç, Norveç, Hollanda, İrlanda, İngiltere, Fransa, Finlandiya, Almanya, Çekya, Kanada, Avustralya'nın da aralarında bulunduğu bazı ülkeler, köpek sorunu bulunan Türkiye'yi ziyaret etmek isteyen vatandaşlarını köpek saldırıları, kuduz ve diğer hayvan kaynaklı hastalıklar konusunda uyarmaktadır.
İnsan kaynaklı sorunlar
Köpeklere yönelik zulümler
Köpekler, insanlar tarafından şiddet, işkence veya öldürülmeye maruz kalabilirler. 2024 yılı ortalarında sahipsiz köpeklere yönelik "uyutma" (ilaçla öldürme) tartışmaları devam ederken, İzmir'de 6 köpek belirsiz kişilerce tarım ilacı verilerek öldürülmüştür. 2024 yılında Şanlıurfa'nın Eyyübiye ilçesinde öldürüldüğü iddia edilen köpekler ile ilgili bir video yayınlanmıştır. Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi iddiaları yalanlamış ve bir vatandaşı ısıran köpeğin kuduz testinin pozitif çıkması sonucu karantina bölgesi olarak ilan edilen bölgedeki diğer sahipsiz köpeklere yönelik çalışma yürütüldüğünü açıklamıştır.
Türkiye'de yasak olan köpek ırklarının yetiştirilmesi
Türkiye'de yasak olan köpek ırkları oldukça azdır. Türkiye'de yasak olan köpek ırkları Amerikan pitbull terrier, Dogo Argentino, Fila brasilerio, Japanese tosa, Amerikan Staffordshire teriyeri ve American Bullydir. 24.06.2004 tarihli 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ile söz konusu türleri üretmek, sergilemek, takas etmek, satışını yapmak yasaktır. Söz konusu köpekler hiçbir işlem yapmadan sokağa terk etmek para cezası ile cezalandırılır.
Sokak köpeklerine karşı kontrol tedbirleri
Osmanlı dönemi
Anadolu'da sokak köpeği sorunu Osmanlı döneminde de yaşanmıştır.
Türk hat sanatçısıHattat Şefik Bey 1880 senesinde sokak köpeklerinin saldırısından kaçarken Haliç'e düşüp boğularak ölmüştür.
Hayırsızada Sürgünü
1910 yılında İstanbul’da artan köpek sayısı sonucu artan kuduz vakaları, ısırılmalar ve halk sağlığı sorunlarından dolayı dönemin Belediye Başkanı Suphi Bey, kentteki köpekleri toplatarak Hayırsızada’ya göndermiştir. Adadaki köpekler yetersiz beslenme sonucu bir süre sonra ölmüş, olaya halk arasında “Hayırsızada Sürgünü” denmiş ve bu olayın ardından İstanbul'da meydana gelen depremi bu sürgünle ilişkilendirenler olmuştur. Sonradan Sivriada adı verilen Hayırsızada’da ölen köpekler için bir anı taşı dikilmiştir.
Cumhuriyetin ilk yıllarından 2004 yılına kadar olan dönem
Atatürk'ün cumhurbaşkanlığı döneminde 1932 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan "Köpeklere karşı ittihaz edilecek tedbirler hakkındaki" tamimde, kuduz şüpheli köpekler tarafından ısırılarak tedavihanelere sevk edilen kişilerin sayısının çoğalması ve eksik olmayan ısırık vakalarının artması nedeniyle köpeklere karşı umumi bir mücadele kararı alınmıştır. Buna göre:
- Sahipsiz olan bütün köpekler itlâf edilecek,
- Şehir ve kasabalar dahilinde beslenen sahipli köpekler; hiçbir suretle başı boş olarak mahalle aralarında, çarşı ve pazarda dolaştırılmayacak,
- Sahipli olduğu hâlde maskesiz dolaştığı görülen köpekler itlâf edilecek,
- Köylerde bulunan sahipli köpekler gündüzleri bir mahalde bağlı olarak bulundurulacak ve ancak geceleri bekçilik işini görebilmeleri için serbest bırakılacaklardır.
Köpeklerin öldürülmesinde ise zehir kullanılmış ve kullanılacak zehir masrafı, şehir ve kasabalar belediyelerinin sorumluluğuna verilmiştir.
2004 yılı 5199 sayılı kanun
Türkiye, 2004 yılında çıkarılan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ile küpeli köpeklerin toplatılmasını yasaklamış ve etkinliği tartışmalı olanyakala-kısırlaştır-yerine bırak yöntemini uygulamaya geçmiştir. Buna göre hayvanlar yakalanmış ve bazı belediyeler tarafından kısırlaştırılıp küpeli köpek olarak yaşadığı yere bırakılmıştır. Bir görüşe göre, bütün köpekler hızlı bir şekilde öldürülüp, yenilerinin sokağa terkedilmesi etkin bir şekilde engellenmezse, ölen köpeklerin yaşam alanları diğer köpekler tarafından hızla doldurulur ve yeni gelen köpeklerin eski kaynaklara da erişimleri sonucu üreme hızlarının artmasıyla "vakum etkisi" oluşur. Yakala-kısırlaştır-yerine bırak yönteminin seçilmesinin bir sebebi de vakum etkisinin oluşmaması hedefidir. Kısır olan küpeli köpekler doğurgan olmadığı için köpek sayısının artış nedeni değildir. Küpeli köpeklerin toplanması 5199 sayılı yasaya göre yasaktır. 2004 yılında çıkarılan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu olmasına rağmen Türkiye'de 1.389 belediyenin 1.200’ünde bakım evi yoktur. Bu belediyeler kısırlaştırma da yapmamaktadır. Ancak sahipleri tarafından bilinçsizce üretilen ve şehirlere bırakılan sahipsiz köpeklerin sayısı giderek artmış ve köpek sorunu daha görünür hâle gelmiştir.
2024 yılı Türkiye sokak hayvanları yasa taslağı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b "Sokakların güvenli olmasını isteyenler sahipsiz köpeklere çözüm bekliyor". Anadolu Ajansı. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.
- ^ "Sokak köpekleri düzenlemesi: 20 yıl öncesine mi dönülecek?". diken.com.tr. 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Haziran 2024.
- ^ a b c d Bakırcı, Çağrı Mert (1 Haziran 2024). "Türkiye'de Sokak Köpeği Sorunu Nasıl Çözülür?". Evrim Ağacı. 6 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ "10 yılda 60 milyon sokak köpeği olacak". www.indyturk.com/. 10 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2022.
- ^ "4 Nisan Sokak Hayvanları Günü: Türkiye'de sokak hayvanları ne durumda ve neden tartışılıyor?". BBC News. 2 Nisan 2022. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
- ^ "Facts & Figures European Overview 2022" (PDF). europeanpetfood.org (İngilizce). Brüksel. Haziran 2023. 6 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ "Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, sahipsiz köpeklerle ilgili değerlendirmelerde bulundu". Anadolu Ajansı. 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2024.
- ^ "Sokak köpekleri kamuoyu araştırması". TRT Haber. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.
- ^ Vehid, Suphi. "ZoonotİK Hastalıklar" (PDF). 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Ekim 2022.
- ^ "Zoonoz Hastalıklar". Zeytinburnu Veteriner Polikliniği. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ekim 2022.
- ^ Turan, Musab (3 Mart 2020). "Hayvandan insana bulaşan virüs kaynaklı ölümler". Anadolu Ajansı. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ekim 2022.
- ^ Oymak Cevizci, Sibel. Çöp kutularının, toplama ünitelerinin yanına bırakılan yemek artıkları iyi niyetle bırakılsa da başta sinekler olmak üzere pek çok haşare, kemirgen için sağlıksız bir kaynak yaratmakta ve bu sağlıksız ortamla buluşan sokak hayvanları da hasta olabilmekte ve bu hastalıklar bizlere de bulaşabilmektedir."Sokak hayvanları ve halk sağlığı" (PDF). 22 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Aralık 2022.
- ^ "Aç Kalan Hayvanlar Çöpten Besleniyor". Gaziantep Time. gazianteptime.com.tr. 5 Eylül 2020. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.
- ^ Mynet (30 Temmuz 2012). "Çöplerden Beslenen Başıboş Hayvanlar İnsan Sağlığını Tehdit Ediyor". Mynet YurtHaber. www.mynet.com. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.
- ^ Söğüt, Özgür (20 Mayıs 2010). "Türkiye'nin Güneydoğusunda Önlenebilir Bir Halk Sağlığı Sorunu: Kuduz Riskli Temas Olguları" (PDF). Akademik Acil Tıp Dergisi. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Ekim 2022.
- ^ Esatgil, Meltem Ulutaş (18 Aralık 2007). "Türkiye'de Hidatidozis (Ekinokokkosiz) Sorunu". İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2022.
- ^ Dağdelen, Tuğba (18 Eylül 2021). "Köpeklerde Kuduz Hakkında Bilinmesi Gerekenler | Petlebi". petlebi.com. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.
- ^ Doğrucan, Cemhan. "KUDUZ". bilheal.bilkent.edu.tr. Bilkent Üniversitesi Sağlık Merkezi. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.
- ^ "Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü". www.resmigazete.gov.tr. 18 Ocak 2012. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.
- ^ "Son 21 ayda 40'ı çocuk 92 kişi sokak köpekleri yüzünden hayattan koparıldı". ensonhaber. www.ensonhaber.com/. 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2023.
- ^ "Türkiye'de başıboş köpeklerle ilgili acı tablo: 21 ayda 40'ı çocuk 92 kişi hayatını kaybetti". www.iha.com.tr. İhlas Haber Ajansı. 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2023.
- ^ "Bir İç Güvenlik Meselesi Olarak Başıboş Köpek Sorunu". daktilo1984.com. daktilo1984. 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Kasım 2022.
- ^ . 11 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
- ^ "İzmir'de hayvan vahşeti! 6 köpek tarım ilacı ile zehirlendi". Cumhuriyet. 6 Haziran 2024. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Şanlıurfa'daki Katliama Büyük Tepki!". Günışığı Gazetesi. 8 Haziran 2024. 8 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2024.
- ^ "Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesinden Sosyal Medyadaki Köpek Katliamı İddialarını Yalanladı". Şanlıurfa Haberleri, Güncel Haber sitesi, Urfadasın - şanlıurfa Haber, Urfa Haber, Şanlıurfa Son Dakika, Urfa Güncel hab. 9 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2024.
- ^ "Yasaklı 6 köpek ırkı için son 3 gün". NTV. 18 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2024.
- ^ . 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
- ^ "Ne Olacak Bu Köpekler". Ekrem Buğrâ Ekinci. 3 Haziran 2024. 18 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2024.
- ^ ""3-4 Haziran: 80 bin köpeğin Hayırsızada'da katledildiği 1910 sürgününün 109. yılı"". 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
- ^ . A Street Dog's History. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2014.
- ^ . 11 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2019.
- ^ (PDF). T.C. Resmî Gazete (2123). 13 Haziran 1932. 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2022.
- ^ Belsare, Aniruddha (2 Kasım 2020). "Modelling the challenges of managing free-ranging dog populations". Scientific Reports. 1 (10). doi:10.1038/s41598-020-75828-6. (PMID) 18874. 11 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2024.
- ^ Boone, John D. (25 Ağustos 2015). "Better trap–neuter–return for free-roaming cats: Using models and monitoring to improve population management". Journal of Feline Medicine and Surgery. 17 (9): 800-807. doi:10.1177/1098612X15594995. (PMID) 26323805. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2021.
- ^ Spehar, Daniel D.; Wolf, Peter J. (Kasım 2017). "An Examination of an Iconic Trap-Neuter-Return Program: The Newburyport, Massachusetts Case Study". Animals (İngilizce). 7 (11): 81. doi:10.3390/ani7110081. ISSN 2076-2615. (PMC) 5704110 $2. (PMID) 29088106. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.
- ^ . Resmi Gazete. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
- ^ "Türkiye'de Sokak Köpeği Sorunu Nasıl Çözülür?". Evrim Ağacı. 1 Haziran 2024. 6 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Ankara Barosu'nda 'sokak hayvanları' düzenlemesi için 'vakum etkisi' uyarısı". DHA | Demirören Haber Ajansı. 31 Mayıs 2024. 6 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2024.
- ^ "Sokak hayvanlarının toplatılması ile ilgili | Meral Olcay". Fatih Belediyesi Yedikule Hayvan Barınağı. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ a b "Köylerde çoban köpeklerinin yavruları şehirlere atılıyor". Hürriyet. 27 Mayıs 2024. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Sokak köpekleri sorunu". 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye de sokak kopegi sorunu Turkiye de yasayan sahipsiz sokaga terkedilen veya hali hazirda sokakta yasayan kopeklerin neden oldugu iddia edilen sorunlardir Turkiye de donem donem tartismalara sebep olan sokak kopekleri 2020 li yillar itibariyla yeniden yogun olarak tartisilmaya baslanmistir Gunumuzde ozellike kinofobik bir kopek tarafindan saldiriya ugrayarak yaralanmis veya bu saldiri sonucu olenlerin yakinlari tarafindan gundeme getirilmistir Izmir Bozyaka Egitim Arastirma Hastanesi icindeki sokak kopekleri Kopeklerin sokaklarda yasamamasi barinaklara toplanmasi ve veya direkt olarak yerinde oldurulerek sorunun cozume ulasacagini savunan gruba karsilik hayvanseverler ise sorunun oldurerek degil etkin bir asilama ve kisirlastirma ile cozume ulasacagini savunmaktadir Turkiye de 2004 yilina kadar 1932 yilinda yayimlanan sahipsiz kopekler hakkindaki tamim uyarinca kopekler belediyeler tarafindan zehirlenerek yerinde itlaf edilmekteydi 2004 yilinda cikarilan 5199 sayili Hayvanlari Koruma Kanunu kapsaminda yakala kisirlastir yerine birak yontemini uygulamaya gecmis ancak etkin olarak uygulanmamistir Yasa 2004 yilinda var olan 1389 belediyeye kisirlastirma da yapilabilecekleri barinaklarin kurulmasinin sart kosmus olmasina ragmen bu belediyelerden 1200 u gunumuzde hala bu barinaklari insa etmemis ve kisirlastirma uygulamasini gerceklestirmemektedir Bunlarin disinda barinaga sahip olan 1000 den fazla belediyenin ise yasa yururluge girdigi gunden itibaren hic kisirlastirma yapmadigi iddia edilmektedir Turkiye de etkin bir yakala kisirlastir yerine birak yonteminin uygulanmamasi nedeniyle sokakta yasayan kopek populasyonunda da bir artis gozlemlenmektedir Kopeklerin itlaf edilmesini savunanlar 2024 yili itibariyla Turkiye deki sokak kopegi populasyonunun 4 10 milyon arasinda oldugunu iddia ederken Evcil Hayvan Mamasi Ureticileri Federasyonu nun FEDIAF Statista ve WorldAtlas verilerinden yola cikarak yayinladigi raporda ise Turkiye deki kopek populasyonun sadece 1 3 milyon oldugunu bu sayinin icerisinde evde yasayan kopeklerin de oldugunu gostermektedir Ayni raporda Turkiye 1 3 milyon kopek nufusu ile 14 Avrupa ulkesi arasinda sonuncu siradadir Kopek kaynakli sorunlar2024 yili Mayis ayinda Tarim ve Orman Bakani Ibrahim Yumakli nin aciklamasi ve Guvenli Sokaklar Dernegi isimli bir dernegin yayinladigi Basibos Kopek Sorunu isimli raporda sahipsiz kopeklerle ilgili su bilgileri vermistir Son 2 yilda 50 si cocuk olmak uzere 107 kisi sahipli ya da sahipsiz kopeklerin saldirilarinda oldu kaynak belirtilmeli Icisleri Bakanligi verilerine gore son 5 yilda hayvana carpmayla gerceklesen 3 bin 534 trafik kazasinda 55 olum ve 5 bin 147 yaralanma vakasinin kayitlara gecti kaynak belirtilmeli 2018 2022 yillari arasinda kuduz riskli temas sayisi ortalama 267 bin iken 2023 te kuduz riskli temas sayisi 438 bine ulasti Dunya Saglik Orgutu tarafindan Turkiye kuduz riski acisindan yuksek kategorisinde tanimlaniyor kaynak belirtilmeli Kist hidatik hastaligi 2005 2019 arasinda 8 8 kat artti kaynak belirtilmeli Bircok ulkenin disisleri bakanliklari Turkiye ye gidecek vatandaslarini basibos kopekler ve kuduz riski konusunda uyarmaya ve seyahat oncesi kuduz asisi tavsiye etmeye basladi kaynak belirtilmeli ne zaman itibariyla Iletisim Baskanliginca 18 Ekim 8 Kasim 2023 tarihlerinde yapilan kamuoyu arastirmasina gore Turkiye deki mahallelerin yuzde 88 4 unde sokak kopeklerinin bulundugu ve katilimcilarin yuzde 83 6 sinin bunu sorun olarak gordugu belirlendi Bu sorun nasil cozulmeli sorusuna katilimcilarin yuzde 80 4 u barinaklara yerlestirilmeli sahiplenilmeyen ve hasta olanlar oldurulmeli yuzde 18 4 u kisirlastirilarak mevcut yasam alanina birakilmali yuzde 1 2 si bu haliyle mevcut yasam alanlarinda birakilmali dedi Siz veya aile arkadas cevrenizden sokak kopekleri tarafindan saldiri vakasi yasayan oldu mu sorusuna ise katilimcilarin yuzde 50 1 i evet yuzde 49 9 u ise hayir yanitini vermistir Kopeklerden bulasan hastaliklar Farkli turler birbirleriyle temasa gectiginde birbirlerine bazi hastaliklar aktarabilir Bu hastaliklari bazi turler bagisiklik sistemini gelistirdigi icin kolaylikla atlatabilirken bazi turlerde ise olumcul sonuclar gorulebilir Viruslerde her canli arasinda bakteriyel ve farkli aktarimlar olur Bu aktarim kimi zaman salya ile olabilecegi gibi damar yoluyla ve canlinin besin olarak tuketilmesiyle de olabilir Sokak kopekleri ayrica sagliksiz kosullar altinda yasamalari ve sagliksiz yiyecekler tuketmeleri nedeniyle insanlarin sagliklarini tehdit edebilir Sokak kopekleri hayatlarini idame ettirmek icin cogunlukla hijyenik olmayan sekillerde beslenme ihtiyaclarini gidermekte Bu beslenme yontemlerinin basinda cop konteynerleri yer almakta Cop konteynerlerinden cogu zaman zehirleyici yan etkileri olan besinler hayvanlarda olume veya hastaliklara sebep olmakta Bu hastaliklar olumcul olabildigi gibi tur icinde bir zarari olmayan ama bulasici etkiye sahip hastaliklar da olabilir Tasiyici gorevi ustlenen hayvan bu hastaligi baska turde canlilara bulastirabilir ve bu durum hastalik bulasan kiside olumcul sonuclara yol acabilir Kuduz Merkezi sinir sistemini hedef alan ve olumcul bir hastalik olan kuduz hayvanlardan insanlara salya veya isirik yoluyla gecmesi yonuyle tehlikeli bir hastaliktir Hastalik hayvana bulastiktan sonra hayvanda saldirganlasma ve huy degisimi gibi psikolojik etkiler gozlemlenir Hastalik bir insana bulastiginda kuduz asisi yapilmasi gerekir Kuduzun kulucka suresi oncesinde isirik bas veya boyun bolgesinden degilse asi sayesinde antikor saglanmasi hastaligi yenmeyi saglayabilir Fakat asinin yapilmadigi veya gecikildigi durumlarda hasta 7 gun icinde olur Turkiye de bu hastalik tespit edildiginde bildirilmesi zorunludur Kopek saldirilari Ozellikle cocuklar ve yaslilar gibi daha hassas kesimler kopeklerin saldirilarina daha aciktir kaynak belirtilmeli Nitekim bircok defa yaslilar ve cocuklar kimi zaman olumle sonuclanan saldirilara ugramisti Mart 2022 de kizini kaybeden bir ebeveyn olan Murat Pinar verdigi bir roportajda Turkiye de Mart 2022 den Aralik 2023 e kadar sokakta sahipsiz yasayan kopeklerden kaynakli isirilma kuduz trafik kazasi gibi nedenlerle 92 kisinin oldugunu iddia etti Kopek saldirilari kopek sebepli kazalar kopek cetelesmeleri hastane park okul sosyal alanda gorulen kopekler hasta tehlikeli saldirgan kopekler ve dogal hayata tehdit yaratan kopeklerle ilgili haberler ulke gundeminde onemli bir yer almistir Yasanan saldirilardan birinde olen 9 yasindaki bir kiz cocugunun ailesi sorunun cozumu icin Guvenli Sokaklar Dernegini kurmustur Bunun disinda Havrita adli sokak kopeklerinin yerinin isaretlendigi bir harita uygulamasi yayimlanmistir Sokak kopeklerinin oldurulmesi icin hedef gostermesi nedeniyle tepki ceken uygulamanin internet sitesine erisim Ankara 1 Sulh Ceza Hakimligi nin karari ile engellendi Sahipsiz kopek sebepli Turkiye ye seyahat uyarilari ABD Japonya Isvec Norvec Hollanda Irlanda Ingiltere Fransa Finlandiya Almanya Cekya Kanada Avustralya nin da aralarinda bulundugu bazi ulkeler kopek sorunu bulunan Turkiye yi ziyaret etmek isteyen vatandaslarini kopek saldirilari kuduz ve diger hayvan kaynakli hastaliklar konusunda uyarmaktadir Insan kaynakli sorunlarKopeklere yonelik zulumler Kopekler insanlar tarafindan siddet iskence veya oldurulmeye maruz kalabilirler 2024 yili ortalarinda sahipsiz kopeklere yonelik uyutma ilacla oldurme tartismalari devam ederken Izmir de 6 kopek belirsiz kisilerce tarim ilaci verilerek oldurulmustur 2024 yilinda Sanliurfa nin Eyyubiye ilcesinde olduruldugu iddia edilen kopekler ile ilgili bir video yayinlanmistir Sanliurfa Buyuksehir Belediyesi iddialari yalanlamis ve bir vatandasi isiran kopegin kuduz testinin pozitif cikmasi sonucu karantina bolgesi olarak ilan edilen bolgedeki diger sahipsiz kopeklere yonelik calisma yurutuldugunu aciklamistir Turkiye de yasak olan kopek irklarinin yetistirilmesi Turkiye de yasak olan kopek irklari oldukca azdir Turkiye de yasak olan kopek irklari Amerikan pitbull terrier Dogo Argentino Fila brasilerio Japanese tosa Amerikan Staffordshire teriyeri ve American Bullydir 24 06 2004 tarihli 5199 sayili Hayvanlari Koruma Kanunu ile soz konusu turleri uretmek sergilemek takas etmek satisini yapmak yasaktir Soz konusu kopekler hicbir islem yapmadan sokaga terk etmek para cezasi ile cezalandirilir Sokak kopeklerine karsi kontrol tedbirleriOsmanli donemi Istanbul sokaklarinda kopekler 1907 Anadolu da sokak kopegi sorunu Osmanli doneminde de yasanmistir Turk hat sanatcisiHattat Sefik Bey 1880 senesinde sokak kopeklerinin saldirisindan kacarken Halic e dusup bogularak olmustur Hayirsizada Surgunu 1910 yilinda Istanbul da artan kopek sayisi sonucu artan kuduz vakalari isirilmalar ve halk sagligi sorunlarindan dolayi donemin Belediye Baskani Suphi Bey kentteki kopekleri toplatarak Hayirsizada ya gondermistir Adadaki kopekler yetersiz beslenme sonucu bir sure sonra olmus olaya halk arasinda Hayirsizada Surgunu denmis ve bu olayin ardindan Istanbul da meydana gelen depremi bu surgunle iliskilendirenler olmustur Sonradan Sivriada adi verilen Hayirsizada da olen kopekler icin bir ani tasi dikilmistir Cumhuriyetin ilk yillarindan 2004 yilina kadar olan donem Ataturk un cumhurbaskanligi doneminde 1932 yilinda Saglik Bakanligi tarafindan yayimlanan Kopeklere karsi ittihaz edilecek tedbirler hakkindaki tamimde kuduz supheli kopekler tarafindan isirilarak tedavihanelere sevk edilen kisilerin sayisinin cogalmasi ve eksik olmayan isirik vakalarinin artmasi nedeniyle kopeklere karsi umumi bir mucadele karari alinmistir Buna gore Sahipsiz olan butun kopekler itlaf edilecek Sehir ve kasabalar dahilinde beslenen sahipli kopekler hicbir suretle basi bos olarak mahalle aralarinda carsi ve pazarda dolastirilmayacak Sahipli oldugu halde maskesiz dolastigi gorulen kopekler itlaf edilecek Koylerde bulunan sahipli kopekler gunduzleri bir mahalde bagli olarak bulundurulacak ve ancak geceleri bekcilik isini gorebilmeleri icin serbest birakilacaklardir Kopeklerin oldurulmesinde ise zehir kullanilmis ve kullanilacak zehir masrafi sehir ve kasabalar belediyelerinin sorumluluguna verilmistir 2004 yili 5199 sayili kanun Turkiye 2004 yilinda cikarilan 5199 sayili Hayvanlari Koruma Kanunu ile kupeli kopeklerin toplatilmasini yasaklamis ve etkinligi tartismali olanyakala kisirlastir yerine birak yontemini uygulamaya gecmistir Buna gore hayvanlar yakalanmis ve bazi belediyeler tarafindan kisirlastirilip kupeli kopek olarak yasadigi yere birakilmistir Bir goruse gore butun kopekler hizli bir sekilde oldurulup yenilerinin sokaga terkedilmesi etkin bir sekilde engellenmezse olen kopeklerin yasam alanlari diger kopekler tarafindan hizla doldurulur ve yeni gelen kopeklerin eski kaynaklara da erisimleri sonucu ureme hizlarinin artmasiyla vakum etkisi olusur Yakala kisirlastir yerine birak yonteminin secilmesinin bir sebebi de vakum etkisinin olusmamasi hedefidir Kisir olan kupeli kopekler dogurgan olmadigi icin kopek sayisinin artis nedeni degildir Kupeli kopeklerin toplanmasi 5199 sayili yasaya gore yasaktir 2004 yilinda cikarilan 5199 sayili Hayvanlari Koruma Kanunu olmasina ragmen Turkiye de 1 389 belediyenin 1 200 unde bakim evi yoktur Bu belediyeler kisirlastirma da yapmamaktadir Ancak sahipleri tarafindan bilincsizce uretilen ve sehirlere birakilan sahipsiz kopeklerin sayisi giderek artmis ve kopek sorunu daha gorunur hale gelmistir 2024 yili Turkiye sokak hayvanlari yasa taslagiAyrica bakinizSokak kedisi Evcil hayvanlarKaynakca a b Sokaklarin guvenli olmasini isteyenler sahipsiz kopeklere cozum bekliyor Anadolu Ajansi 3 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2024 Sokak kopekleri duzenlemesi 20 yil oncesine mi donulecek diken com tr 13 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Haziran 2024 a b c d Bakirci Cagri Mert 1 Haziran 2024 Turkiye de Sokak Kopegi Sorunu Nasil Cozulur Evrim Agaci 6 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2024 10 yilda 60 milyon sokak kopegi olacak www indyturk com 10 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2022 4 Nisan Sokak Hayvanlari Gunu Turkiye de sokak hayvanlari ne durumda ve neden tartisiliyor BBC News 2 Nisan 2022 4 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2022 Facts amp Figures European Overview 2022 PDF europeanpetfood org Ingilizce Bruksel Haziran 2023 6 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Haziran 2024 Tarim ve Orman Bakani Yumakli sahipsiz kopeklerle ilgili degerlendirmelerde bulundu Anadolu Ajansi 29 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2024 Sokak kopekleri kamuoyu arastirmasi TRT Haber 3 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2024 Vehid Suphi ZoonotIK Hastaliklar PDF 23 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Ekim 2022 Zoonoz Hastaliklar Zeytinburnu Veteriner Poliklinigi 3 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ekim 2022 Turan Musab 3 Mart 2020 Hayvandan insana bulasan virus kaynakli olumler Anadolu Ajansi 23 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ekim 2022 Oymak Cevizci Sibel Cop kutularinin toplama unitelerinin yanina birakilan yemek artiklari iyi niyetle birakilsa da basta sinekler olmak uzere pek cok hasare kemirgen icin sagliksiz bir kaynak yaratmakta ve bu sagliksiz ortamla bulusan sokak hayvanlari da hasta olabilmekte ve bu hastaliklar bizlere de bulasabilmektedir Sokak hayvanlari ve halk sagligi PDF 22 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Aralik 2022 Ac Kalan Hayvanlar Copten Besleniyor Gaziantep Time gazianteptime com tr 5 Eylul 2020 24 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2022 Mynet 30 Temmuz 2012 Coplerden Beslenen Basibos Hayvanlar Insan Sagligini Tehdit Ediyor Mynet YurtHaber www mynet com 24 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2022 Sogut Ozgur 20 Mayis 2010 Turkiye nin Guneydogusunda Onlenebilir Bir Halk Sagligi Sorunu Kuduz Riskli Temas Olgulari PDF Akademik Acil Tip Dergisi 21 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Ekim 2022 Esatgil Meltem Ulutas 18 Aralik 2007 Turkiye de Hidatidozis Ekinokokkosiz Sorunu Istanbul Universitesi Veterinerlik Fakultesi Dergisi 21 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2022 Dagdelen Tugba 18 Eylul 2021 Kopeklerde Kuduz Hakkinda Bilinmesi Gerekenler Petlebi petlebi com 24 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2022 Dogrucan Cemhan KUDUZ bilheal bilkent edu tr Bilkent Universitesi Saglik Merkezi 7 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2022 Basbakanlik Mevzuati Gelistirme ve Yayin Genel Mudurlugu www resmigazete gov tr 18 Ocak 2012 24 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2022 Son 21 ayda 40 i cocuk 92 kisi sokak kopekleri yuzunden hayattan koparildi ensonhaber www ensonhaber com 21 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2023 Turkiye de basibos kopeklerle ilgili aci tablo 21 ayda 40 i cocuk 92 kisi hayatini kaybetti www iha com tr Ihlas Haber Ajansi 21 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2023 Bir Ic Guvenlik Meselesi Olarak Basibos Kopek Sorunu daktilo1984 com daktilo1984 27 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Kasim 2022 11 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2022 Izmir de hayvan vahseti 6 kopek tarim ilaci ile zehirlendi Cumhuriyet 6 Haziran 2024 Erisim tarihi 6 Haziran 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Sanliurfa daki Katliama Buyuk Tepki Gunisigi Gazetesi 8 Haziran 2024 8 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2024 Sanliurfa Buyuksehir Belediyesinden Sosyal Medyadaki Kopek Katliami Iddialarini Yalanladi Sanliurfa Haberleri Guncel Haber sitesi Urfadasin sanliurfa Haber Urfa Haber Sanliurfa Son Dakika Urfa Guncel hab 9 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2024 Yasakli 6 kopek irki icin son 3 gun NTV 18 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2024 29 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2022 Ne Olacak Bu Kopekler Ekrem Bugra Ekinci 3 Haziran 2024 18 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2024 3 4 Haziran 80 bin kopegin Hayirsizada da katledildigi 1910 surgununun 109 yili 8 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2020 A Street Dog s History 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2014 11 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2019 PDF T C Resmi Gazete 2123 13 Haziran 1932 9 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2022 Belsare Aniruddha 2 Kasim 2020 Modelling the challenges of managing free ranging dog populations Scientific Reports 1 10 doi 10 1038 s41598 020 75828 6 PMID 18874 11 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2024 Boone John D 25 Agustos 2015 Better trap neuter return for free roaming cats Using models and monitoring to improve population management Journal of Feline Medicine and Surgery 17 9 800 807 doi 10 1177 1098612X15594995 PMID 26323805 2 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2021 Spehar Daniel D Wolf Peter J Kasim 2017 An Examination of an Iconic Trap Neuter Return Program The Newburyport Massachusetts Case Study Animals Ingilizce 7 11 81 doi 10 3390 ani7110081 ISSN 2076 2615 PMC 5704110 2 PMID 29088106 3 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2024 KB1 bakim PMC bicimi link Resmi Gazete 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2022 Turkiye de Sokak Kopegi Sorunu Nasil Cozulur Evrim Agaci 1 Haziran 2024 6 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2024 Ankara Barosu nda sokak hayvanlari duzenlemesi icin vakum etkisi uyarisi DHA Demiroren Haber Ajansi 31 Mayis 2024 6 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2024 Sokak hayvanlarinin toplatilmasi ile ilgili Meral Olcay Fatih Belediyesi Yedikule Hayvan Barinagi 3 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2024 a b Koylerde coban kopeklerinin yavrulari sehirlere atiliyor Hurriyet 27 Mayis 2024 5 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2024 Sokak kopekleri sorunu 11 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2022