Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkmen halısı geleneksel olarak Orta Asya kökenli bir tür el yapımı yer kaplama tekstilidir. Orijinal Türkmen aşiret halıları ile bugün başta Pakistan ve İran olmak üzere ihracata yönelik çok sayıda üretilen kilimleri birbirinden ayırmakta fayda vardır. Orijinal Türkmen halıları, Türkmenistan'ın ana etnik grubu olan ve Afganistan ve İran'da da bulunan Türkmen aşiretleri tarafından üretilmiştir. Çadır halılarından, kapı süslerine, irili ufaklı çantalara kadar pek çok amaç için kullanılmaktadırlar.
| Türkmenistan'da geleneksel Türkmen halı sanatı | |
|---|---|
 Teke tasarımı Türkmen halısı. Bu desene genellikle "Buhara" baskı tasarımı denir. | |
| Ülke | Türkmenistan |
| Kaynak | 01486 |
| Tescil geçmişi | |
| Tescil | 2019 (14. oturum) |
Geleneksel Türkmen halı sanatı, UNESCO'nun Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükümetler
arası Komitesi tarafından 2019 yılında İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilci listesine alınmıştır.
Tarihi
Birkaç yüzyıl önce, neredeyse tüm Türkmen kilimleri göçebe aşiretler tarafından neredeyse tamamen yerel olarak elde edilen malzemelerle, sürülerden elde edilen yünlerle, bitkisel boyalarla veya topraktan elde edilen diğer doğal boyalarla üretiliyordu. aşiretten aşirete değişen geometrik tasarımlar kullandılar; en ünlüleri Yomut, Ersari, Sarık, Salor ve Tekke'dir. Birçok kilim koleksiyoncusu tarafından cazibenin bir parçası olarak kabul edilen düzensizlikler oldukça yaygındı, çünkü doğal malzemeler parçadan parçaya değişiklik gösteriyordu. Yünlü çözgü veya atkı, özellikle taşıma için düzenli olarak katlanan ve başka bir kampta yeniden kurulan bir dokuma tezgahında esneyebiliyordu. Son zamanlarda şehirlerde büyük halı atölyeleri ortaya çıktı, düzensizlikler azaldı ve teknoloji biraz değişti. Yaklaşık 1910'lardan beri doğal boyaların yanı sıra sentetik boyalar da kullanılmaktadır. Çözgü ve atkı ipliklerinde pamuk kullanımı da yaygınlaştı.
Pakistan ve İran'da ihracata yönelik çok sayıda üretilen ve Türkmen kilimleri adı altında satılan kilimler çoğunlukla sentetik boyalar kullanılarak, pamuklu çözgü ve atkılar ile yün havlı olarak yapılmaktadır. Orijinal Türkmen kabile halılarıyla çok az ortak noktaları vardır. Bu ihraç halılarında çeşitli desen ve renkler kullanılmaktadır, ancak en tipik olanı Tekke ana halısından türetilen, genellikle kırmızı veya ten rengi bir arka plana sahip olan Buhara desenidir (resim). Bir diğeri ise sekizgen fil ayağı desenli Ersari ana halısından türetilmiştir. Orijinal Türkmen kabile halılarının örneklerini koruyan Türkmen Halı Müzesi Aşkabat'ta bulunuyor.
Geleneksel Türkmen desenli birçok bu ülkede yaşayan etnik Türkmenler tarafından yapılmaktadır. Afganistan, çoğunlukla ihracat için çok sayıda kilim üretiyor ve bunların çoğu "Buhara" deseninde. Ancak Türkmen desenlerinin kullanıldığı Afgan halıları da vardır.
Türkmenistan'da
20. yüzyılın sonlarında Türkmenistan'da halı dokumacılığı ekonominin en önemli sektörlerinden biri haline gelmişti. 1992 yılında Türkmen Halı Günü resmi olarak ulusal bayram haline geldi ve her yıl Mayıs ayının son Pazar günü kutlandı. Modern Türkmen halıları arasında 2001 yılında dokunan ve 2003 yılında Guinness Rekorlar Kitabı'na giren 301m²'lik toplam alanıyla dünyanın en büyük el yapımı halısı yer almaktadır.
Arma
Türkmenistan Bayrağının dikey şeridi, Türkmen halılarının beş ana desenini göstermektedir. Bu desenler, kenarlara dağıtılmış ikincil şekillerle süslenir. Desenler Türkmenistan'ın ulusal birliğini yansıtır. Türkmenistan Amblemi'nin kırmızı diskindeki beş geleneksel halı motifi, beş büyük boyu veya evi ve ülkenin geleneksel ve dini değerlerini temsil etmektedir. Bu Türkmen boyları geleneksel sıralamaya göre Teke, Yomut, Ersari, Çavuldur ve Sarık'tır
 |  |  |  |  |
| Türkmenistan bayrağı | Türkmenistan amblemi | Türkmenistan Amblemi (1992—2000) | Türkmenistan Amblemi (2000—2003) | Sovyetler Birliği içinde bir cumhuriyet olarak (1937-1991) ve bağımsızlık sonrası (1991-1992) Türkmenistan'ın amblemi |
Halı Bakanlığı
Devlet Derneği , Türkmenistan'dan gelen saf yün tüylü el yapımı Türkmen halılarının dünya pazarının önemli bir tedarikçisidir. Şirketin ana faaliyet konusu Türkmen halı ve kilimlerinin üretimi ve satışı, el halı dokuma geleneklerinin korunması, eski halı süs eşyaları ve eşyalarının restorasyonudur.
Türkmen Millî Halı Müzesi
Aşkabat'ta 20 Mart 1993 tarihli Türkmenistan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türkmen Halı Müzesi oluşturuldu. Halı Müzesi, aralarında nadir bulunanların da bulunduğu 2.000'e yakın halının sergilendiği Türkmenistan'ın kültür merkezlerinden biridir. Mesela müzede anahtarlarla giyilmek üzere tasarlanmış dünyanın en küçük halı ürünü var. Müzede ayrıca antika halıların restorasyonu da yapılıyor. Bu zorlu bir süreç; ustaca dokunmuş bazı eski örnekler 1.350.000 kadar düğüm içerebilir. Müze sürekli güncelleniyor ve çalışanları eski halı koleksiyonlarını araştırıp derliyor. Ulusal Türkmen Halıları Müzesi'nin yeni binasının toplam alanı 5089m²'dir. Müze ayrıca uluslararası bilimsel forumlara ve konferanslara da ev sahipliği yapıyor.
Halı üreten başlıca şehirler
Bereket'te 1923 yılından bu yana faaliyet gösteren bir Türkmen halı dokuma fabrikası bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Traditional turkmen carpet making art in Turkmenistan". UNESCO. 7 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Treasures from the Cooper Union Museum. Smithsonian Institution Press. 1967.
- ^ Atanova, S. A. (29 Mart 2018). "REPRESENTATION OF TURKMEN NATIONAL IMAGE. THE TURKMEN CARPET AND NATIONAL SELF-IDENTIFICATION". Islam in the modern world. 14 (1): 199-208. doi:10.22311/2074-1529-2018-14-1-199-208. ISSN 2074-1529.
- ^ "forum-18-news-service-turkmenistan-protestant-pastors-trial-set-for-21-october-oct-18-2010". Human Rights Documents online. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Orazklychev, O. A.; Khodzhakuliev, B. G.; Kurdova, M. K.; Ovezklychev, B. M. (30 Temmuz 2022). "Features of using antihypertensive drugs by family physicians". Farmacevticheskoe delo i tehnologija lekarstv (Pharmacy and Pharmaceutical Technology) (4): 17-18. doi:10.33920/med-13-2208-03.
 | Kültür ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkmen halisi geleneksel olarak Orta Asya kokenli bir tur el yapimi yer kaplama tekstilidir Orijinal Turkmen asiret halilari ile bugun basta Pakistan ve Iran olmak uzere ihracata yonelik cok sayida uretilen kilimleri birbirinden ayirmakta fayda vardir Orijinal Turkmen halilari Turkmenistan in ana etnik grubu olan ve Afganistan ve Iran da da bulunan Turkmen asiretleri tarafindan uretilmistir Cadir halilarindan kapi suslerine irili ufakli cantalara kadar pek cok amac icin kullanilmaktadirlar Turkmenistan da geleneksel Turkmen hali sanatiUNESCO Somut Olmayan Kulturel MirasiTeke tasarimi Turkmen halisi Bu desene genellikle Buhara baski tasarimi denir UlkeTurkmenistanKaynak01486Tescil gecmisiTescil2019 14 oturum Geleneksel Turkmen hali sanati UNESCO nun Somut Olmayan Kulturel Mirasin Korunmasi Hukumetler arasi Komitesi tarafindan 2019 yilinda Insanligin Somut Olmayan Kulturel Mirasi Temsilci listesine alinmistir TarihiBir Turkmen halisi uzerinde duran iki Turkmen erkegi 1905 1915 Birkac yuzyil once neredeyse tum Turkmen kilimleri gocebe asiretler tarafindan neredeyse tamamen yerel olarak elde edilen malzemelerle surulerden elde edilen yunlerle bitkisel boyalarla veya topraktan elde edilen diger dogal boyalarla uretiliyordu asiretten asirete degisen geometrik tasarimlar kullandilar en unluleri Yomut Ersari Sarik Salor ve Tekke dir Bircok kilim koleksiyoncusu tarafindan cazibenin bir parcasi olarak kabul edilen duzensizlikler oldukca yaygindi cunku dogal malzemeler parcadan parcaya degisiklik gosteriyordu Yunlu cozgu veya atki ozellikle tasima icin duzenli olarak katlanan ve baska bir kampta yeniden kurulan bir dokuma tezgahinda esneyebiliyordu Son zamanlarda sehirlerde buyuk hali atolyeleri ortaya cikti duzensizlikler azaldi ve teknoloji biraz degisti Yaklasik 1910 lardan beri dogal boyalarin yani sira sentetik boyalar da kullanilmaktadir Cozgu ve atki ipliklerinde pamuk kullanimi da yayginlasti Pakistan ve Iran da ihracata yonelik cok sayida uretilen ve Turkmen kilimleri adi altinda satilan kilimler cogunlukla sentetik boyalar kullanilarak pamuklu cozgu ve atkilar ile yun havli olarak yapilmaktadir Orijinal Turkmen kabile halilariyla cok az ortak noktalari vardir Bu ihrac halilarinda cesitli desen ve renkler kullanilmaktadir ancak en tipik olani Tekke ana halisindan turetilen genellikle kirmizi veya ten rengi bir arka plana sahip olan Buhara desenidir resim Bir digeri ise sekizgen fil ayagi desenli Ersari ana halisindan turetilmistir Orijinal Turkmen kabile halilarinin orneklerini koruyan Turkmen Hali Muzesi Askabat ta bulunuyor Geleneksel Turkmen desenli bircok bu ulkede yasayan etnik Turkmenler tarafindan yapilmaktadir Afganistan cogunlukla ihracat icin cok sayida kilim uretiyor ve bunlarin cogu Buhara deseninde Ancak Turkmen desenlerinin kullanildigi Afgan halilari da vardir Turkmenistan daTurkmen hali dokumacilarini tasvir eden 1950 Sovyet pulu 20 yuzyilin sonlarinda Turkmenistan da hali dokumaciligi ekonominin en onemli sektorlerinden biri haline gelmisti 1992 yilinda Turkmen Hali Gunu resmi olarak ulusal bayram haline geldi ve her yil Mayis ayinin son Pazar gunu kutlandi Modern Turkmen halilari arasinda 2001 yilinda dokunan ve 2003 yilinda Guinness Rekorlar Kitabi na giren 301m lik toplam alaniyla dunyanin en buyuk el yapimi halisi yer almaktadir Arma Dunyanin en buyuk halisi Turkmenistan Bayraginin dikey seridi Turkmen halilarinin bes ana desenini gostermektedir Bu desenler kenarlara dagitilmis ikincil sekillerle suslenir Desenler Turkmenistan in ulusal birligini yansitir Turkmenistan Amblemi nin kirmizi diskindeki bes geleneksel hali motifi bes buyuk boyu veya evi ve ulkenin geleneksel ve dini degerlerini temsil etmektedir Bu Turkmen boylari geleneksel siralamaya gore Teke Yomut Ersari Cavuldur ve Sarik tir Arma gorselleri Turkmenistan bayragi Turkmenistan amblemi Turkmenistan Amblemi 1992 2000 Turkmenistan Amblemi 2000 2003 Sovyetler Birligi icinde bir cumhuriyet olarak 1937 1991 ve bagimsizlik sonrasi 1991 1992 Turkmenistan in amblemiUlusal desenli Turkmen Teke halisiHali Bakanligi Salir tasarimi Turkmen deve tuzagi motifi Turkmen evreninin dort kapisinin koruyucu figurlerinin desenini gosteren bir Turkmen halisi parcasi Devlet Dernegi Turkmenistan dan gelen saf yun tuylu el yapimi Turkmen halilarinin dunya pazarinin onemli bir tedarikcisidir Sirketin ana faaliyet konusu Turkmen hali ve kilimlerinin uretimi ve satisi el hali dokuma geleneklerinin korunmasi eski hali sus esyalari ve esyalarinin restorasyonudur Turkmen Milli Hali Muzesi Askabat ta 20 Mart 1993 tarihli Turkmenistan Cumhurbaskanligi Kararnamesi ile Turkmen Hali Muzesi olusturuldu Hali Muzesi aralarinda nadir bulunanlarin da bulundugu 2 000 e yakin halinin sergilendigi Turkmenistan in kultur merkezlerinden biridir Mesela muzede anahtarlarla giyilmek uzere tasarlanmis dunyanin en kucuk hali urunu var Muzede ayrica antika halilarin restorasyonu da yapiliyor Bu zorlu bir surec ustaca dokunmus bazi eski ornekler 1 350 000 kadar dugum icerebilir Muze surekli guncelleniyor ve calisanlari eski hali koleksiyonlarini arastirip derliyor Ulusal Turkmen Halilari Muzesi nin yeni binasinin toplam alani 5089m dir Muze ayrica uluslararasi bilimsel forumlara ve konferanslara da ev sahipligi yapiyor Hali ureten baslica sehirler Bereket te 1923 yilindan bu yana faaliyet gosteren bir Turkmen hali dokuma fabrikasi bulunmaktadir Kaynakca Traditional turkmen carpet making art in Turkmenistan UNESCO 7 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2024 Treasures from the Cooper Union Museum Smithsonian Institution Press 1967 Atanova S A 29 Mart 2018 REPRESENTATION OF TURKMEN NATIONAL IMAGE THE TURKMEN CARPET AND NATIONAL SELF IDENTIFICATION Islam in the modern world 14 1 199 208 doi 10 22311 2074 1529 2018 14 1 199 208 ISSN 2074 1529 forum 18 news service turkmenistan protestant pastors trial set for 21 october oct 18 2010 Human Rights Documents online Erisim tarihi 6 Mart 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Orazklychev O A Khodzhakuliev B G Kurdova M K Ovezklychev B M 30 Temmuz 2022 Features of using antihypertensive drugs by family physicians Farmacevticheskoe delo i tehnologija lekarstv Pharmacy and Pharmaceutical Technology 4 17 18 doi 10 33920 med 13 2208 03 Kultur ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz