Ulu Ata (Yakutça: Улу Тойон, "Ulu Toyon") - Türk ve Altay mitolojisinde Yaratıcı Tanrı. Uluğ (Olı, Olu, Olo, Ulı) Ede olarak da bilinir. Ulu Toyun veya Ulu Tüyer olarak da anılır.
Mahiyeti
Büyük Yaratıcı gücü ifade eder. Yaratıcı gücün eril yönünü simgeler. Soyut bir varlıktır. Ancak zaman zaman Ak Ata yerine kullanıldığı gibi, bazen de Ak Ana, Od Ana, Kün Ana, Toprak Ana, Gök Ana (veya Yel Ana) gibi yaratıcı güçlerin tamamını da ifade eder. Sür olarak bilinen ruhu ve şamanları yeryüzüne o göndermiştir. Ulu sözcüğü Sümerce de benzer anlamlar taşımaktadır.
Yakutlann inanışlarındaki en karışık yapılı motiflerden biridir. Bir görüşe göre, Ürüng Ay Toyon'un kardeşidir. Diğer bir görüşe göre ise kayıp ve bilinmez gök ruhlarının lideridir. G. Ergis, Ulu Toyon'un şamanların koruyucusu olduğunu belirtir. Kulakovski ise, çok eski zamanlardan beri "Ayıhı" olarak bilinen iyi ruhların başı olarak tanımlar. "Sür" olarak bilinen ruhu, ateşi ve şamanları insanlara gönderen odur. İstediğinde Abası ruhlarının kılığına bürünebilir. Gökyüzünün yedinci katında yaşayan Ulu Toyon, birçok Yakut boyunun şamanlarının da koruyucu ruhudur. Onun pek çok oğlu olduğu, bu oğlanların adlarının hayvan adlarına benzediği ve onların beyaz veya boz atlarla gökyüzünden yere indikleri söylenir.
Etimoloji
(Ul) kökünden türemiştir. Yüce, büyük, aşkın, görkemli demektir. Ululamak, saygıyla anmak demektir. Ayrıca ulumak sözcüğü de kurdun kutsallığı ile alakalıdır. Moğolcada Olon çokluk ve fazlalık bildirir. Tunguz dillerinde Ülen ise iyilik manası taşır.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dipnotlar
Dış bağlantılar
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca1 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Uluu Toyon)
- Shamanism: Critical Concepts, Andrei Znamenski (İngilizce)
Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ulu Ata Yakutca Ulu Tojon Ulu Toyon Turk ve Altay mitolojisinde Yaratici Tanri Ulug Oli Olu Olo Uli Ede olarak da bilinir Ulu Toyun veya Ulu Tuyer olarak da anilir MahiyetiBuyuk Yaratici gucu ifade eder Yaratici gucun eril yonunu simgeler Soyut bir varliktir Ancak zaman zaman Ak Ata yerine kullanildigi gibi bazen de Ak Ana Od Ana Kun Ana Toprak Ana Gok Ana veya Yel Ana gibi yaratici guclerin tamamini da ifade eder Sur olarak bilinen ruhu ve samanlari yeryuzune o gondermistir Ulu sozcugu Sumerce de benzer anlamlar tasimaktadir Yakutlann inanislarindaki en karisik yapili motiflerden biridir Bir goruse gore Urung Ay Toyon un kardesidir Diger bir goruse gore ise kayip ve bilinmez gok ruhlarinin lideridir G Ergis Ulu Toyon un samanlarin koruyucusu oldugunu belirtir Kulakovski ise cok eski zamanlardan beri Ayihi olarak bilinen iyi ruhlarin basi olarak tanimlar Sur olarak bilinen ruhu atesi ve samanlari insanlara gonderen odur Istediginde Abasi ruhlarinin kiligina burunebilir Gokyuzunun yedinci katinda yasayan Ulu Toyon bircok Yakut boyunun samanlarinin da koruyucu ruhudur Onun pek cok oglu oldugu bu oglanlarin adlarinin hayvan adlarina benzedigi ve onlarin beyaz veya boz atlarla gokyuzunden yere indikleri soylenir Etimoloji Ul kokunden turemistir Yuce buyuk askin gorkemli demektir Ululamak saygiyla anmak demektir Ayrica ulumak sozcugu de kurdun kutsalligi ile alakalidir Mogolcada Olon cokluk ve fazlalik bildirir Tunguz dillerinde Ulen ise iyilik manasi tasir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dipnotlar a b Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 578 Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 579 16 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2012 Dis baglantilarTurk Mitoloji Sozlugu Pinar Karaca1 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluu Toyon Shamanism Critical Concepts Andrei Znamenski Ingilizce Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz