Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Utupursi, Proto Güney Kafkas dilini konuşan halkların yaşadığı düşünülen Diaohi Krallığı'nın bilinen son hükümdarıdır. Saltanatı otuz yıl süren Utupursi, bu süre zarfında komşu krallık Urartular'ın yayılmacı politikasıyla mücadele etti. MÖ 8. yüzyılın ilk yarısında kral Menua ve I. Argişti'nin ordularına karşı savaştı. Saltanatı Urartu metinlerinde geçmektedir.
| Utupursi | |
|---|---|
| Diaohi Kralı | |
| Diaohi Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 9. yüzyıl - 8. yüzyıl |
| Önce gelen | Bilinmiyor |
| Sonra gelen | Bilinmiyor |
Hayatı
Menua'nın İstilası
Utupursi, Kuzeydoğu Anadolu'daki halklar konfederasyonu Diaohi Krallığı'nın bilinen son hükümdarıdır.MÖ 9. yüzyılın sonlarında ve MÖ 8. yüzyılın başlarında krallığının başkenti Sasilu'dan (günümüz Tortum civarı) Kolhis'e kadar uzunan bölgede yaşayan düzinelerce Proto-Kartvel (Gürcü-Laz) kabileye hükmetti.
Urartu kralı Menua'nın (MÖ 810 - 786) Güney Kafkasya'ya doğru yayılmacı politikasıyla mücadele etti. Menua, iki krallık arasındaki savaştan sonra Diaohi'nin başkenti Sasilu'yu ele geçirdi. Utupursi, krallığının kuzeydoğusuna sığındı. Menua, yol üstündeki birkaç kaleyi ve Zua şehrini ele geçirerek seferine devam etti.
Utupursi, son kalesi Utu'nun düşmesinin ardından yenilgiyi kabul etmek zorunda kaldı. Kendisini Urartu'nun tebaası olarak tanıdı ve işgal sırasında ele geçirilen Diaohili mahkumlarının serbest bırakılmasına karşılık yıllık altın ve gümüş haraç ödemeye zorlandı.
İsyan
Utupursi, Urartu'ya sadık kalmadı. Menua'nın MÖ 786'daki ölümünü fırsat bilgi ve, MÖ 785'te Menua'nın yerine geçen I. Argişti'ye (MÖ 786-764) haraç ödemeyi reddederek bağımsızlığını ilan etti. Utupursi, krallığın yeni başkenti belirlediği Zua'nın ele geçirilmesinin ardından kısa sürede mağlup oldu ve Urartu'nun krallığı üzerindeki hakimiyetini bir kez daha kabul etti. I. Argişti, zaferini Zua'daki bir binaya yazdırdı.
Birkaç yıl sonra Urartular Asurlularla savaşırken Utupursi bir kez daha isyan etti. Bunun üzerine Argişti Diaohi'ye döndü ve Zua şehrini yaktı. Buna karşın Utupursi'yi tahttan indirmedi.
MÖ 768'de Utupursi üçüncü bir isyan başlattı ancak Diaohi'nin güney topraklarını ilhak eden I. Argişti tarafından bir kez daha yenilgiye uğratıldı. Urartu, Utupursi'nin yeniden isyan çıkarma ihtimaline karşılık isyanlara daha hızlı cevap verebilmek için Diaohi sınırlarında birkaç kale inşa etti. I. Argişti dört yıl sonra öldü ve bu tarihten sonra Utupursi'den bahseden bir kaynak yayımlanmadı. Utupursi, Diaohi krallığının Kolhis-Urartu ittifakı sonucu yıkıldığı dönemde veya krallığın yıkılışından kısa bir süre sonra öldü.
Kaynakça
- Asatiani, Nodar; Bendianashvili, Alexandre (1997). Histoire de la Géorgie. Paris: L'Harmattan. ISBN .
- Asatiani, Nodar; Janelidze, Otar (2009). History of Georgia. Tiflis: Publishing House Petite. ISBN .
- Chkhartishvili, Mariam (2014). Ქართული წყაროთმცოდნეობა [Georgian studies of ancient sources] (Gürcüce). Tiflis: Universali.
- Suny, Ronald Grigor (1994). The Making of the Georgian Nation. Indianapolis: Indiana University Press. ISBN .
- Asatiani, Nodar (2001). Საქართველოს ისტორია [History of Georgia] (Gürcüce). Tiflis: Sakartvelos Matsne.
- Melikishvili, Giorgi (1970). Სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოს მოსახლეობის უძველესი გაერთიანებები. საქართველოს ისტორიის ნარკვევები. ტ 1 [Ancient associations of the population of South-West Georgia. Essays on the history of Georgia. Volume 1] (Gürcüce). Tiflis.
- Kavtaradze, Giorgi Leon (2002). An Attempt to Interpret some Anatolian and Caucasian Ethnonyms of the Classical Sources. Tiflis: Tbilisi State University.
Notlar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Utupursi Proto Guney Kafkas dilini konusan halklarin yasadigi dusunulen Diaohi Kralligi nin bilinen son hukumdaridir Saltanati otuz yil suren Utupursi bu sure zarfinda komsu krallik Urartular in yayilmaci politikasiyla mucadele etti MO 8 yuzyilin ilk yarisinda kral Menua ve I Argisti nin ordularina karsi savasti Saltanati Urartu metinlerinde gecmektedir UtupursiDiaohi KraliDiaohi KraliHukum suresiMO 9 yuzyil 8 yuzyilOnce gelenBilinmiyorSonra gelenBilinmiyorHayatiMenua nin Istilasi Utupursi Kuzeydogu Anadolu daki halklar konfederasyonu Diaohi Kralligi nin bilinen son hukumdaridir MO 9 yuzyilin sonlarinda ve MO 8 yuzyilin baslarinda kralliginin baskenti Sasilu dan gunumuz Tortum civari Kolhis e kadar uzunan bolgede yasayan duzinelerce Proto Kartvel Gurcu Laz kabileye hukmetti Urartu krali Menua nin MO 810 786 Guney Kafkasya ya dogru yayilmaci politikasiyla mucadele etti Menua iki krallik arasindaki savastan sonra Diaohi nin baskenti Sasilu yu ele gecirdi Utupursi kralliginin kuzeydogusuna sigindi Menua yol ustundeki birkac kaleyi ve Zua sehrini ele gecirerek seferine devam etti Utupursi son kalesi Utu nun dusmesinin ardindan yenilgiyi kabul etmek zorunda kaldi Kendisini Urartu nun tebaasi olarak tanidi ve isgal sirasinda ele gecirilen Diaohili mahkumlarinin serbest birakilmasina karsilik yillik altin ve gumus harac odemeye zorlandi Isyan Utupursi Urartu ya sadik kalmadi Menua nin MO 786 daki olumunu firsat bilgi ve MO 785 te Menua nin yerine gecen I Argisti ye MO 786 764 harac odemeyi reddederek bagimsizligini ilan etti Utupursi kralligin yeni baskenti belirledigi Zua nin ele gecirilmesinin ardindan kisa surede maglup oldu ve Urartu nun kralligi uzerindeki hakimiyetini bir kez daha kabul etti I Argisti zaferini Zua daki bir binaya yazdirdi Birkac yil sonra Urartular Asurlularla savasirken Utupursi bir kez daha isyan etti Bunun uzerine Argisti Diaohi ye dondu ve Zua sehrini yakti Buna karsin Utupursi yi tahttan indirmedi MO 768 de Utupursi ucuncu bir isyan baslatti ancak Diaohi nin guney topraklarini ilhak eden I Argisti tarafindan bir kez daha yenilgiye ugratildi Urartu Utupursi nin yeniden isyan cikarma ihtimaline karsilik isyanlara daha hizli cevap verebilmek icin Diaohi sinirlarinda birkac kale insa etti I Argisti dort yil sonra oldu ve bu tarihten sonra Utupursi den bahseden bir kaynak yayimlanmadi Utupursi Diaohi kralliginin Kolhis Urartu ittifaki sonucu yikildigi donemde veya kralligin yikilisindan kisa bir sure sonra oldu KaynakcaAsatiani Nodar Bendianashvili Alexandre 1997 Histoire de la Georgie Paris L Harmattan ISBN 2 7384 6186 7 Asatiani Nodar Janelidze Otar 2009 History of Georgia Tiflis Publishing House Petite ISBN 978 9941 9063 6 7 Chkhartishvili Mariam 2014 ართული წყაროთმცოდნეობა Georgian studies of ancient sources Gurcuce Tiflis Universali Suny Ronald Grigor 1994 The Making of the Georgian Nation Indianapolis Indiana University Press ISBN 978 0 253 35579 9 Asatiani Nodar 2001 აქართველოს ისტორია History of Georgia Gurcuce Tiflis Sakartvelos Matsne Melikishvili Giorgi 1970 ამხრეთ დასავლეთ საქართველოს მოსახლეობის უძველესი გაერთიანებები საქართველოს ისტორიის ნარკვევები ტ 1 Ancient associations of the population of South West Georgia Essays on the history of Georgia Volume 1 Gurcuce Tiflis Kavtaradze Giorgi Leon 2002 An Attempt to Interpret some Anatolian and Caucasian Ethnonyms of the Classical Sources Tiflis Tbilisi State University Notlar a b c d Chkhartishvili 2014 Kavtaradze 2002 Suny 1994 a b c d Melikishvili 1970 Asatiani amp Janelidze 2009 Asatiani amp Bendianashvili 1997 Asatiani 2001