Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Velâyet-nâme-i Hacı Bektâş-ı Velî, (Osmanlı Türkçesi: ولايت نامه حاجى بكتاش ولى ) Vilâyet-name-i Hacı Bektaş-ı Velî veya Manâkib-ı Hacı Bektâş-ı Velî 15. yüzyılda yazılmış, Hacı Bektaş-ı Veli'nin hayatı hakkında menkıbe türü bir eserdir.
Velâyet-nâme'nin içeriği
Ölümünden birkaç yüzyıl sonra bir Bektaşî dervişi tarafından yazılmış olduğu tahmin edilmektedir. Hacı Bektaş hakkında bilinen her türlü bilgi ve rivayetten oluşur, asırlar boyunca ağızdan ağza tekrarlanan tarihî olaylarla, Hacı Bektaş-ı Veli'nin mucizeleri yan yanadır. Velâyet-nâme'de yazan olayların doğruluğu her Bektaşî tarafından kabul edilir. Osmanlı döneminde her tekkede bir kopyası bulunduğu için günümüze Türkiye'de, Türkiye dışındaki bazı önemli kütüphanelerde Anadolu'dan Balkanlara kadar Bektaşîliğin yayıldığı alanlarda ve şahısların ellerinde birçok nüshası bulunmaktadır. Ancak bunların içinde yazarının kaleminden çıkmış veya yazıldığı döneme ait bir nüshaya henüz rastlanmamıştır. Hacı Bektâş-ı Velî Dergâhı'nın kütüphanesinde mevcut 16. yüzyılda kaleme alındığı tahmin edilen Velâyet-nâme nüshaların hemen hepsi 17. yüzyıl ve sonrasına aittir. Bu nüshalar Bektaşî dervişleri tarafından kopyalanmıştır. Eserin mensur manzum ve karışık olmak üzere üç tip nüshası vardır.
Yazıldığı dönem
Velâyet-nâme, 1927'de tarafından Almancaya çevrilmiştir. Velâyet-nâme 1958'de Sufilik tarihçisi Abdülbaki Gölpınarlı tarafından yayımlanmıştır. Suluca Karahöyük köyünde (günümüzde Hacıbektaş şehri) Bektaşî tekkesinde bulunan bir el yazmasına dayanan bir çeviridir. Bu el yazması halen Ankara'da Milli Kütüphane'de bulunmaktadır. Velâyet-nâme'nin ne zaman ilk yazıldığı hâlâ tartışılmakla beraber, Abdülbaki Gölpınarlı kendi kullandığı kaynağın Osmanlı yazar Firdevsî-i Rûmî olduğunu öne sürmüştür.
Velâyet-nâme'de 13. yüzyılda ve 14. yüzyıl başlarında yaşamış Âhi Evren, Fatma Bacı (Kadıncık Ana), Ahmed Yesevî, Baba İlyas (Resul Baba), , Barak Baba, Mevlânâ Celâleddin Rûmî, Yunus Emre, Şems-i Tebrizi, Sarı Saltuk, , ve Taptuk Emre gibi şahıslardan bahsedilmesinden anlaşılacağı üzere, eser 14. yüzyılın ikinci yarısında yazılmıştır. Buna karşın, Bektaşîliği etkilemiş olan Hurufilik hakkında bir şey olmaması, Velâyet-nâme'de bahsi geçen olayların, 1394'te idam edilen Hurûfi Fazlullah Ester-Abâdî'nin müridlerinin gelmesinden evvele rastladığına işaret eder. Ayrıca, metinde Balım Sultan'dan bahsedilmediği için, Balım Sultan'ın 1501'de Hacı Bektaş tekkesinin başına geçmesinden evvel yazılmış olması gerektiği düşünülmektedir. Buna karşın, Velâyet-nâme’nin sonunda Hacı Bektaş Türbesi’ni II. Murat’ın yaptırdığı, II. Bayezit’in de kubbeyi kurşunla örttürdüğü rivayetine bakılırsa, eser II. Bayezit devrinde (1481-1512) kaleme alınmıştır. Abdülbaki Gölpınarlı, Velâyet-nâme'nin yazarının o dönemde pek çok eser yazmış olan Firdevsî-i Rûmî olduğunu savunmaktadır.
Velâyet-nâme'nin sonlarında Hacı Bektaş-ı Veli'nin Osman Gazi'yi tekkeye nasıl aldığına dair bir bölüm vardır. Buna karşın tarihçi Aşıkpaşazâde, Osman Gazi ve onun soyundan kimsenin Hacı Bektaş-ı Veli ile ilişkisi olmadığını belirtir. Hacı Bektaş-ı Veli'nin Babai ayaklanması sırasında Anadolu'ya gelmiş olması ve Osman Gazi'den önceki kuşaktan kişilerle olan yakınlığı, onun Osman Gazi ile görüşmesi hikâyesini şüpheli kılmaktadır. Hacı Bektaş-ı Veli'nin 1271'deki ölümünden sonra Velâyet-nâme'ye zaman içinde yeni malzemelerin eklendiği ve Osman Gazi ile ilgili bölümün sonradan, Osmanlı Hanedanı'nın Bektaşîliği kabul etmesinden sonraya rastladığı düşünülmektedir.
Kaynakça
- ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, cilt 14 sayfa 471- 472
- ^ a b Irène Mélikoff (1998). Hadji Bektach: un mythe et ses avatars : genèse et évolution du soufisme populaire en Turquie. BRILL. s. 59. ISBN .
- ^ Huseyin Abiva. The Saintly Exploits of Haci Bektas Veli. Babagan Books. ISBN . 4 Kasım 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Velayet name i Haci Bektas i Veli Osmanli Turkcesi ولايت نامه حاجى بكتاش ولى Vilayet name i Haci Bektas i Veli veya Manakib i Haci Bektas i Veli 15 yuzyilda yazilmis Haci Bektas i Veli nin hayati hakkinda menkibe turu bir eserdir Velayet name nin icerigiOlumunden birkac yuzyil sonra bir Bektasi dervisi tarafindan yazilmis oldugu tahmin edilmektedir Haci Bektas hakkinda bilinen her turlu bilgi ve rivayetten olusur asirlar boyunca agizdan agza tekrarlanan tarihi olaylarla Haci Bektas i Veli nin mucizeleri yan yanadir Velayet name de yazan olaylarin dogrulugu her Bektasi tarafindan kabul edilir Osmanli doneminde her tekkede bir kopyasi bulundugu icin gunumuze Turkiye de Turkiye disindaki bazi onemli kutuphanelerde Anadolu dan Balkanlara kadar Bektasiligin yayildigi alanlarda ve sahislarin ellerinde bircok nushasi bulunmaktadir Ancak bunlarin icinde yazarinin kaleminden cikmis veya yazildigi doneme ait bir nushaya henuz rastlanmamistir Haci Bektas i Veli Dergahi nin kutuphanesinde mevcut 16 yuzyilda kaleme alindigi tahmin edilen Velayet name nushalarin hemen hepsi 17 yuzyil ve sonrasina aittir Bu nushalar Bektasi dervisleri tarafindan kopyalanmistir Eserin mensur manzum ve karisik olmak uzere uc tip nushasi vardir Yazildigi donemVelayet name 1927 de tarafindan Almancaya cevrilmistir Velayet name 1958 de Sufilik tarihcisi Abdulbaki Golpinarli tarafindan yayimlanmistir Suluca Karahoyuk koyunde gunumuzde Hacibektas sehri Bektasi tekkesinde bulunan bir el yazmasina dayanan bir ceviridir Bu el yazmasi halen Ankara da Milli Kutuphane de bulunmaktadir Velayet name nin ne zaman ilk yazildigi hala tartisilmakla beraber Abdulbaki Golpinarli kendi kullandigi kaynagin Osmanli yazar Firdevsi i Rumi oldugunu one surmustur Velayet name de 13 yuzyilda ve 14 yuzyil baslarinda yasamis Ahi Evren Fatma Baci Kadincik Ana Ahmed Yesevi Baba Ilyas Resul Baba Barak Baba Mevlana Celaleddin Rumi Yunus Emre Sems i Tebrizi Sari Saltuk ve Taptuk Emre gibi sahislardan bahsedilmesinden anlasilacagi uzere eser 14 yuzyilin ikinci yarisinda yazilmistir Buna karsin Bektasiligi etkilemis olan Hurufilik hakkinda bir sey olmamasi Velayet name de bahsi gecen olaylarin 1394 te idam edilen Hurufi Fazlullah Ester Abadi nin muridlerinin gelmesinden evvele rastladigina isaret eder Ayrica metinde Balim Sultan dan bahsedilmedigi icin Balim Sultan in 1501 de Haci Bektas tekkesinin basina gecmesinden evvel yazilmis olmasi gerektigi dusunulmektedir Buna karsin Velayet name nin sonunda Haci Bektas Turbesi ni II Murat in yaptirdigi II Bayezit in de kubbeyi kursunla ortturdugu rivayetine bakilirsa eser II Bayezit devrinde 1481 1512 kaleme alinmistir Abdulbaki Golpinarli Velayet name nin yazarinin o donemde pek cok eser yazmis olan Firdevsi i Rumi oldugunu savunmaktadir Velayet name nin sonlarinda Haci Bektas i Veli nin Osman Gazi yi tekkeye nasil aldigina dair bir bolum vardir Buna karsin tarihci Asikpasazade Osman Gazi ve onun soyundan kimsenin Haci Bektas i Veli ile iliskisi olmadigini belirtir Haci Bektas i Veli nin Babai ayaklanmasi sirasinda Anadolu ya gelmis olmasi ve Osman Gazi den onceki kusaktan kisilerle olan yakinligi onun Osman Gazi ile gorusmesi hikayesini supheli kilmaktadir Haci Bektas i Veli nin 1271 deki olumunden sonra Velayet name ye zaman icinde yeni malzemelerin eklendigi ve Osman Gazi ile ilgili bolumun sonradan Osmanli Hanedani nin Bektasiligi kabul etmesinden sonraya rastladigi dusunulmektedir Kaynakca Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi cilt 14 sayfa 471 472 a b Irene Melikoff 1998 Hadji Bektach un mythe et ses avatars genese et evolution du soufisme populaire en Turquie BRILL s 59 ISBN 9004109544 Huseyin Abiva The Saintly Exploits of Haci Bektas Veli Babagan Books ISBN 978 1 56316 952 6 4 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2009