Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
Vercingetorix (d. MÖ 82; ö. MÖ 46, Roma) Kelt kavimlerinin biri olan Arvernilerin lideridir. MÖ 52 yılında Galya'da Keltleri Roma Cumhuriyeti'ne karşı son bir genel direniş ve kurtuluş savaşı için birleştirdi. Julius Caesar, Roma'nın Gallia Narbonensis valisi olarak Roma emperyalizminin yayılma politikasını uygulamak için Keltlerin ülkesi Galya'yı fethetmek hedefiyle çıktığı seferde Vercingetorix ile karşı karşıya geldi.
Tarih
Romaya karşı savaş
MÖ Ocak 52'de Roma lejyonlarına karşı Vercingetorix kendi taraftarları tarafından zorlanarak, birleşmiş Galya merkezi ve doğu toplumlarının desteği ile Julius Caesar'a karşı silahlara sarılırlar.
Vercingetorix uzun zaman kendinden güçlü düşmana karşı direnir ve aynı zamanda başarılı bir şekilde Romalılara büyük zarar verir. Galya'da bulunan ve Caesar'ın askerlerine lojistik destek sağlayan tarım ürünlerinin yakılmasını emreder.
Roma lejyonları için mesafe aratma sonucu ile erzak yolları yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalır. Caesar bundan dolayı başarısız olur ve yüksek kayıplar verdiği Gergovia taarruzundan sonra zorunlu geri çekilmeye zorlanır. Neticede her yedinci (centurio) yüzbaşını kaybeder.
Vercingetorix ile güçlü Kelt birlikleri geri çekilen Roma Lejyonlarını kısa bir süre de olsa takip eder ve çatışmalar yer yer devam eder.
Kelt birliklerine o anda Aedular kavmi de katılır. Bu kavim Julius Caesar'ı o ana kadar tam desteklemektedir. Bu ihanet Julius Caesar'ı büyük tehlikeye sokar. Bilinmesi gereken nokta da Vercingetorix ve kendi kavmi olan Arverniler ile Aeduların birbirine rakip olmasıdır.
Alesia savunması
Vercingetorix bilinçli bir şekilde bu galibiyeti korumak istemektedir. Gergovia galibiyetine karşın tek bir hata tüm kazançları yok edebilecektir. Vercingetorix birliklerine Romalılara saldırmamaları için emir verir, bunun nedeni ise Caesar'ı kaynaklardan mahrum ederek askerleri arasında kargaşa çıkarmak ve onları savaş meydanından ziyade psikolojik olarak yıpratmak istemesidir. Kelt savaşçıları buna rağmen Roma Ordusu'na karşı sabırlı davranamaz ve saldırı emrini Kelt kavimlerinden bir liderin savaş borularını çalması sonrasında başlatırlar.
Kelt savaşçılarının bu sorumsuz davranışı bir muharebeye dönüşür ve Vercingetorix büyük bir yenilgiye düşer.
Sonuçta Vercingetorix 'ya (Mandubilerin bir oppidumu olarak bilinen bir kente) geri çekilir. Burada III. Napoléon 1864 yılında 6,5 metrelik bir bronz heykeli dikme emrini vermiştir. Caesar konu edilen Alesia yerleşiminin etrafını sarıp süratli bir şekilde kuşatma hazırlıklarını başlatır.
Julius Caesar öngörü ile bağlantılı şekilde toprak duvarları, harbe, cirit, mızrak dolu kargı kuyular ve çitler ile şehri kuşatır ve psikolojik açıdan her iki komutan da sabırla bekleyişlerini sürdürürler. Kuşatılan kentte erzak sıkıntısının yaşanması, şehirdeki insanların ve Vercingetorix'in uğraştığı başka bir olumsuzluktur. Nitekim halk ve askerler Vercingetorix'in planları konusunda bir fikre sahip olamıyor, Vercingetorix'in korktuğunu düşünüyorlardı.
Şehirde artan yiyecek sıkıntısını gidermek amacıyla öncelikle atlar serbest bırakılır, bunun nedeni ise Galyalıların atlarını yememesidir. İlerleyen sürede Vercingetorix radikal bir karar alır ve şehirde bulunan kadın, çocuk ve yaşlıları şehirden çıkarma kararı alır. Alesia'dan atılan kadın, çocuk ve yaşlılar Alesia surları ve Caesar'ın kurdurduğu geçici çitler arasında kendi savaşçılarının gözleri önünde kıtlıktan ölürler.
Bölgede bunlar yaşanırken, Galya'nın diğer kabileleri kendi aralarında birleşerek Alesia şehrine doğru daha önce görülmemiş büyüklükte bir orduyla yola çıkarlar. Caesar 40.000 kişilik ordusuyla Alesia ve Galya orduları arasında kalır, ancak askeri dehası ve şansı Caesar'ın yanındadır. Vercingetorix'in "saldırmazlık" emrine karşı gelen birlikler, Caesar'ın kurduğu çitlere doğru toplu bir saldırı başlatırlar. Durumu öğrenen Vercingetorix'in "Ne kadar büyük bir hata" sözünü söyleyerek hayıflandığı ve çaresiz, birliklerinin başına geçtiği söylenir. İki ateş arasında kalan Caesar, tedbirli ve disiplinli askerleri ile bu durumdan kurtulmayı başarır ve tarihte görülmemiş bir kıyım başlar. Savaş bittiğinde sayısız kayıp veren Galya birlikleri dağınık halde kaçarlar. Savaştan sonra çaresiz kalan Vercingetorix Caesar'a teslim olması karşılığında halkının esir alınmamasını isteyerek kendi hayatını Caesar'a sunar.
Roma'da ölümü
Vercingetorix MÖ 46 yılında, zincirler içinde, bir zafer alayında Roma'ya getirildi; kafes içerisinde dolaştırılıp 5 yıl boyunca Roma zindanlarında kaldıktan sonra Roma'nın zafer kutlamaları esnasında idam edildi.
Anıtı
III. Napoleon, 7 metrelik Vercingetorix abidesinin yapımı ile 1865 yılında hekeltraş Aimé Millet'i görevlendirdi. Heykel, tahmin edilen yerleşiminde yapıldı. Abide mimarisi olmaktadır. Heykel günümüze kadar direndi. Anıtın zemin bölgesinde, tarafından yaratılan sözler bulunuyor :
- « La Gaule unie
- Formant une seule nation
- Animée d'un même esprit,
- Peut défier l'Univers. »
Tercümesi:
- « Birleşik Galya
- Bir tek ulusu yaratmaktadır
- Aynı ruhdan canlandırıldı,
- Tüm evrene direnebilir. »
Ayrıca , Place de Jaude Clermont-Ferrand kentinde kalan Vercingetorix heykelini yarattı. Fransa'da, Vercingetorix halk kahramanı olarak kabul görülüyor. Hiç galibiyet imkânı gözükmeden kendi toplumu için baş kaldırdı. Serbest hür Kelt Gallik (Fransız) medeniyetin simgesi olmaktadır.
Filmler
- Druids –Vercingetorix Romaya karşı son savaş6 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Türk Tarih Tezi ile Vercingetorix
Türk Tarih Tezine göre hazırlanmış 1931 Lise Tarih kitabına göre Vercingetorix ismi Türklükle ilişkilidir.
"Fransızlar bu ismin "Grand Chef des braves" yahut "géneralisme" ifade eder gibi olduğunu ve o zaman verildiğini yazarlar. Cenk ve Toriks kelimelerini içeren bu isim, Türkçe açısından incelenmeye değerdir; Ver de er olabilir; Bu takdirde 'Er-Ceng-Türk = cenk eri Türk' demek olur."
Kaynakça
- ^ Statue of Vercingetorix 10 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . olmaktadır, Art and Architecture, 2006
- ^ Türk Tarih Tetkik Cemiyeti, Tarih I Tarihtenevelki Zamanlar ve Eski Zamanlar, Kaynak Yayınları, İstanbul, Ekim 2000, s. 307. dipnot. (İlk baskısı: 1931'de Devlet Matbaası tarafından yayımlanmıştır. )
Birincil kaynaklar
- Jül Sezar (Türkçeye Çev. ) (1942) Gallia Savaşı, İstanbul: Maarif Basımevi (Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri) Googlebooks Kitap VII
- Julius Caesar, Commentarii de Bello Gallico Book 77 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- , Roman History 40:33-4122 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 43:1924 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Plutarch, Life of Caesar 25-2719 Aralık 2019 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
- César, Vercingetorix with Gaul united, The Gaulish War, book VII,29
İkincil kaynaklar
- Yonge, Charlotte M. (1864), "The Chief of the Arverni", in Charlotte M. Yonge, A Book of Golden Deeds, London: Blackie & Son, Ltd., n.d.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Vercingetorix ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- , Vercingétorix : le politique, le straège. Paris : Perrin, 2000, 260 S.
- Curchin, Leonard A. Lingua Gallica (The Gaulish Language). Retrieved Aug. 21, 2003 from http://www.classics.uwaterloo.ca/labyrinth/gallica.htm6 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- , Vercingétorix : le politique, le straège. Paris : Perrin, 260 p.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir Vercingetorix vɛrtsɪŋˈgeːtorɪks d MO 82 o MO 46 Roma Kelt kavimlerinin biri olan Arvernilerin lideridir MO 52 yilinda Galya da Keltleri Roma Cumhuriyeti ne karsi son bir genel direnis ve kurtulus savasi icin birlestirdi Julius Caesar Roma nin Gallia Narbonensis valisi olarak Roma emperyalizminin yayilma politikasini uygulamak icin Keltlerin ulkesi Galya yi fethetmek hedefiyle ciktigi seferde Vercingetorix ile karsi karsiya geldi Vercingetorix i resmeden sikkeVercingetorix in Julius Caesar a teslim olmasini tasvir eden portre Lionel Royer in eseri Clermont Ferrandda da yer alan Frederic Auguste Bartholdi tarafindan yapilan Vercingetorix heykeliTarihRomaya karsi savas MO Ocak 52 de Roma lejyonlarina karsi Vercingetorix kendi taraftarlari tarafindan zorlanarak birlesmis Galya merkezi ve dogu toplumlarinin destegi ile Julius Caesar a karsi silahlara sarilirlar Vercingetorix uzun zaman kendinden guclu dusmana karsi direnir ve ayni zamanda basarili bir sekilde Romalilara buyuk zarar verir Galya da bulunan ve Caesar in askerlerine lojistik destek saglayan tarim urunlerinin yakilmasini emreder Roma lejyonlari icin mesafe aratma sonucu ile erzak yollari yok olma tehlikesi ile karsi karsiya kalir Caesar bundan dolayi basarisiz olur ve yuksek kayiplar verdigi Gergovia taarruzundan sonra zorunlu geri cekilmeye zorlanir Neticede her yedinci centurio yuzbasini kaybeder Vercingetorix ile guclu Kelt birlikleri geri cekilen Roma Lejyonlarini kisa bir sure de olsa takip eder ve catismalar yer yer devam eder Kelt birliklerine o anda Aedular kavmi de katilir Bu kavim Julius Caesar i o ana kadar tam desteklemektedir Bu ihanet Julius Caesar i buyuk tehlikeye sokar Bilinmesi gereken nokta da Vercingetorix ve kendi kavmi olan Arverniler ile Aedularin birbirine rakip olmasidir Alesia savunmasi Vercingetorix bilincli bir sekilde bu galibiyeti korumak istemektedir Gergovia galibiyetine karsin tek bir hata tum kazanclari yok edebilecektir Vercingetorix birliklerine Romalilara saldirmamalari icin emir verir bunun nedeni ise Caesar i kaynaklardan mahrum ederek askerleri arasinda kargasa cikarmak ve onlari savas meydanindan ziyade psikolojik olarak yipratmak istemesidir Kelt savascilari buna ragmen Roma Ordusu na karsi sabirli davranamaz ve saldiri emrini Kelt kavimlerinden bir liderin savas borularini calmasi sonrasinda baslatirlar Kelt savascilarinin bu sorumsuz davranisi bir muharebeye donusur ve Vercingetorix buyuk bir yenilgiye duser Sonucta Vercingetorix ya Mandubilerin bir oppidumu olarak bilinen bir kente geri cekilir Burada III Napoleon 1864 yilinda 6 5 metrelik bir bronz heykeli dikme emrini vermistir Caesar konu edilen Alesia yerlesiminin etrafini sarip suratli bir sekilde kusatma hazirliklarini baslatir Julius Caesar ongoru ile baglantili sekilde toprak duvarlari harbe cirit mizrak dolu kargi kuyular ve citler ile sehri kusatir ve psikolojik acidan her iki komutan da sabirla bekleyislerini surdururler Kusatilan kentte erzak sikintisinin yasanmasi sehirdeki insanlarin ve Vercingetorix in ugrastigi baska bir olumsuzluktur Nitekim halk ve askerler Vercingetorix in planlari konusunda bir fikre sahip olamiyor Vercingetorix in korktugunu dusunuyorlardi Sehirde artan yiyecek sikintisini gidermek amaciyla oncelikle atlar serbest birakilir bunun nedeni ise Galyalilarin atlarini yememesidir Ilerleyen surede Vercingetorix radikal bir karar alir ve sehirde bulunan kadin cocuk ve yaslilari sehirden cikarma karari alir Alesia dan atilan kadin cocuk ve yaslilar Alesia surlari ve Caesar in kurdurdugu gecici citler arasinda kendi savascilarinin gozleri onunde kitliktan olurler Bolgede bunlar yasanirken Galya nin diger kabileleri kendi aralarinda birleserek Alesia sehrine dogru daha once gorulmemis buyuklukte bir orduyla yola cikarlar Caesar 40 000 kisilik ordusuyla Alesia ve Galya ordulari arasinda kalir ancak askeri dehasi ve sansi Caesar in yanindadir Vercingetorix in saldirmazlik emrine karsi gelen birlikler Caesar in kurdugu citlere dogru toplu bir saldiri baslatirlar Durumu ogrenen Vercingetorix in Ne kadar buyuk bir hata sozunu soyleyerek hayiflandigi ve caresiz birliklerinin basina gectigi soylenir Iki ates arasinda kalan Caesar tedbirli ve disiplinli askerleri ile bu durumdan kurtulmayi basarir ve tarihte gorulmemis bir kiyim baslar Savas bittiginde sayisiz kayip veren Galya birlikleri daginik halde kacarlar Savastan sonra caresiz kalan Vercingetorix Caesar a teslim olmasi karsiliginda halkinin esir alinmamasini isteyerek kendi hayatini Caesar a sunar Roma da olumu Vercingetorix MO 46 yilinda zincirler icinde bir zafer alayinda Roma ya getirildi kafes icerisinde dolastirilip 5 yil boyunca Roma zindanlarinda kaldiktan sonra Roma nin zafer kutlamalari esnasinda idam edildi AnitiVercingetorix abidesi Alesiada Alise Sainte Rein Vercingetorix Bourgogne III Napoleon 7 metrelik Vercingetorix abidesinin yapimi ile 1865 yilinda hekeltras Aime Millet i gorevlendirdi Heykel tahmin edilen yerlesiminde yapildi Abide mimarisi olmaktadir Heykel gunumuze kadar direndi Anitin zemin bolgesinde tarafindan yaratilan sozler bulunuyor La Gaule unie Formant une seule nation Animee d un meme esprit Peut defier l Univers Tercumesi Birlesik Galya Bir tek ulusu yaratmaktadir Ayni ruhdan canlandirildi Tum evrene direnebilir Ayrica Place de Jaude Clermont Ferrand kentinde kalan Vercingetorix heykelini yaratti Fransa da Vercingetorix halk kahramani olarak kabul goruluyor Hic galibiyet imkani gozukmeden kendi toplumu icin bas kaldirdi Serbest hur Kelt Gallik Fransiz medeniyetin simgesi olmaktadir FilmlerDruids Vercingetorix Romaya karsi son savas6 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alesia kusatma yapilarin temsili ornekleriTurk Tarih Tezi ile VercingetorixTurk Tarih Tezine gore hazirlanmis 1931 Lise Tarih kitabina gore Vercingetorix ismi Turklukle iliskilidir Fransizlar bu ismin Grand Chef des braves yahut generalisme ifade eder gibi oldugunu ve o zaman verildigini yazarlar Cenk ve Toriks kelimelerini iceren bu isim Turkce acisindan incelenmeye degerdir Ver de er olabilir Bu takdirde Er Ceng Turk cenk eri Turk demek olur Kaynakca Statue of Vercingetorix 10 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde olmaktadir Art and Architecture 2006 Turk Tarih Tetkik Cemiyeti Tarih I Tarihtenevelki Zamanlar ve Eski Zamanlar Kaynak Yayinlari Istanbul Ekim 2000 s 307 dipnot Ilk baskisi 1931 de Devlet Matbaasi tarafindan yayimlanmistir Birincil kaynaklar Jul Sezar Turkceye Cev 1942 Gallia Savasi Istanbul Maarif Basimevi Dunya Edebiyatindan Tercumeler Latin Klasikleri Googlebooks Kitap VII Julius Caesar Commentarii de Bello Gallico Book 77 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Roman History 40 33 4122 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 43 1924 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Plutarch Life of Caesar 25 2719 Aralik 2019 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Cesar Vercingetorix with Gaul united The Gaulish War book VII 29Ikincil kaynaklar Yonge Charlotte M 1864 The Chief of the Arverni in Charlotte M Yonge A Book of Golden Deeds London Blackie amp Son Ltd n d Dis baglantilarWikimedia Commons ta Vercingetorix ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vercingetorix le politique le straege Paris Perrin 2000 260 S Curchin Leonard A Lingua Gallica The Gaulish Language Retrieved Aug 21 2003 from http www classics uwaterloo ca labyrinth gallica htm6 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vercingetorix le politique le straege Paris Perrin 260 p