Volapük, 1879 yılında Alman din adamı Johann Martin Schleyer tarafından oluşturulmuş bir yapay dildir. Datuval (Büyük Kaşif) olarak da bilinen Schleyer, Volapük hareketinde uzun yıllar Cifal (Lider) olarak görev almıştır. Volapük, dil bilgisi kurallarının oldukça karmaşık olmasına rağmen yüz binlerce kişi tarafından öğrenilmiş, bu dilde kurultaylar toplanmış, dil bilgisi kitapları ve dergiler yayımlanmıştır. Volapük yerini zamanla önce Idiom Neutral, sonra İnterlingua ve Esperanto gibi yapay dillere bırakmıştır.
Volapük | |
---|---|
Volapük | |
Telaffuz | |
Oluşturan | Johann Martin Schleyer |
Tarih | 1879 – 1880 |
Ayar ve kullanım | Uluslararası, daha çok Avrupa |
Kullanıcılar | 20 (2000) |
Amaç | Yapay dil
|
Yazı sistemi | Latin |
Kaynaklar | İngilizce, Almanca ve Fransızca |
Resmî durumu | |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | vo |
ISO 639-2 | vol |
ISO 639-3 | vol |
Bu sayfa fonetik Unicode semboller içerir. Doğru bir bulunmadığı takdirde, veya diğer Unicode karakterleri görebilirsiniz. IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak için, bakınız . |
Dil bilgisi
Bitişimli bir yapı içeren bu yardımcı dilin sözcükleri ve söz kökleri büyük ölçüde İngilizceye ve Rumenceye[] dayanmaktadır.
Alfabe
Volapük alfabesinde 27 harf vardır.
Aa Ää Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Öö Pp Rr Ss Tt Uu Üü Vv Xx Yy Zz
İsmin Hâlleri
Yalın Hâl = vol (dünya) vols (dünyalar)
-in Hâli = vola (dünyanın) volas (dünyaların)
-e Hâli = vole (dünyaya) voles (dünyalara)
-i Hâli = voli (dünyayı) volis (dünyaları)
Dil ismi = -in Hâli = vola (dünyanın), pük (dil) = Volapük (Dünyanın dili)
Örnek metin
Valik menas labons leig e lib in dinits e dets. Givons lisäls e konsiens e mutons dunön okes in flenüg tikäl.
Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.
Volapük Hareketi Tarihi
Schleyer, 1878 yılında altı tane dilden (Almanca, İngilizce, İspanyolca, Fransızca, İtalyanca ve Rusça) bir tane dünya dili oluşturmak için araştırmalara başladı, 1879-1880 yıllarında çalışmaları sonuç verdi ve Volapük adlı yeni bir dil ortaya çıktı. Sonraki on yıl içinde dil hızlıca popülerleşti ve üç tane uluslararası konferans yapıldı (1884, 1887, 1889). Münih'teki ikinci konferansta Kadäm Bevünetik Volapüka (Uluslararası Valapük Akademisi) kuruldu ve Schleyer ilk Cifal (Lider), Dilekei (Müdür) oldu. 1889 yılında, Paris'te üçüncü konferansın yapıldığı senede, neredeyse 1 milyon kişi tarafından konuşulan Volapük diliyle ilgili yüzlerce kulüp ve kitap, ayrıca 25 dergi vardı. Volapük Paris konferansı, yapma bir dilde düzenlenmiş ilk uluslararası konferanstı. Paris konferansında umulduğunun aksine Schleyer ve Kerckhoffs arasındaki fikir ayrılıkları iyice keskinleşti. Schleyer, veto yetkisinin uygulatılmaması üzerine akademiyi lağvetmeye çalıştı ve yeni bir kadäm (akademi) kurdu, ama bu akademi birkaç sene içinde kapandı, hareket Cifal'ler önderliğinde günümüze değin geldi.
Öte yandan, 1892 yılında Kerckhoffs'un yerine Waldemar Rosenberger akademide yeni Dilekei oldu. Rosenberger yönetimindeki akademide, dil gitgide Avrupa dillerine yaklaştı ve bir zaman sonra, 1898 yılında, orijinal Valapük'ten ayrı bir haline geldi. Bu yeni dile Idiom Neutral denildi. Aynı yıl akademinin de adı değişti ve (Uluslararası Evrensel Dil Akademisi) oldu. Bu akademi, Idiom Neutral'i bir on sene geliştirdikten sonra ünlü matematikçi Peano'nun geliştirdiği dilinin lehine terk etti. Peano, akademinin yeni müdürü oldu. 1912 yılında, Rosenberger dilini geliştirdi. Aynı yıl, Schleyer öldü ve yerine geçti. Sleumer 1934 yılında Cifal'lerin görevlerini tanımladı, 36 yıl Cifal olarak görev yaptıktan sonra 1948 yılında istifa etti.
Liderlik
Cifal listesi
2016 yılına kadar Volapük hareketinin 7 tane Cifal'i olmuştur.
- Johann Martin Schleyer 1879 – 1912 (33 yıl)
- 1912 – 1948 (36 yıl)
- 1948 – 1950 (2 yıl)
- 1950 – 1977 (27 yıl)
- 1977 – 1983 (6 yıl)
- 1984 – 2014 (20 yıl)
- 2014 – günümüz
Kadäm Bevünetik Volapüka Dilekei'leri
- 1887 – 1892
- 1892 - 1898
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Paul LaFarge (Ağustos 2000). "Pük, Memory: Why I Learned a Universal Language No One Speaks". The Village Voice. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ The Loom of Language F. Bodmer and L. Hogben (eds.) Ch. XI Pioneers of Language Planning; Allen & Unwin Ltd, London (1944)
- ^ (İngilizce). 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ (1889). Das erste Jahrzehnt der Weltsprache Volapük. A. Schoy.
- ^ Schmidt, Johann. 1996. Historio de la universala lingvo Volapuko. Tradukinto: Philippe Combot. Courgenard: La Blanchetière.
- ^ (1888). [Volapük el kitabı] (İngilizce). NYC: The Office Company. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ ; Cable, Thomas (2002). A History of the English Language (İngilizce) (5 bas.). Upper Saddle River, New Jersey,ABD: Prentice Hall. ISBN . LCCN 2001133068. 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ (1995). Konciza gramatiko de Volapuko (Esperanto). Courgenard, Fransa: Memeld, Okdabükot. ss. Önsöz. ISBN . 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
Dış bağlantılar
- Volapük.com23 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Curlie'de Volapük (DMOZ tabanlı)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Volapuk 1879 yilinda Alman din adami Johann Martin Schleyer tarafindan olusturulmus bir yapay dildir Datuval Buyuk Kasif olarak da bilinen Schleyer Volapuk hareketinde uzun yillar Cifal Lider olarak gorev almistir Volapuk dil bilgisi kurallarinin oldukca karmasik olmasina ragmen yuz binlerce kisi tarafindan ogrenilmis bu dilde kurultaylar toplanmis dil bilgisi kitaplari ve dergiler yayimlanmistir Volapuk yerini zamanla once Idiom Neutral sonra Interlingua ve Esperanto gibi yapay dillere birakmistir VolapukVolapukTelaffuz volaˈpyk OlusturanJohann Martin SchleyerTarih1879 1880Ayar ve kullanimUluslararasi daha cok AvrupaKullanicilar20 2000 AmacYapay dil Uluslararasi yapay dilVolapukYazi sistemiLatinKaynaklarIngilizce Almanca ve FransizcaResmi durumuDil kodlariISO 639 1voISO 639 2volISO 639 3volBu sayfa UFA fonetik Unicode semboller icerir Dogru bir goruntuleme desteginiz bulunmadigi takdirde veya diger Unicode karakterleri gorebilirsiniz IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak icin bakiniz Yardim IPA Dil bilgisiBitisimli bir yapi iceren bu yardimci dilin sozcukleri ve soz kokleri buyuk olcude Ingilizceye ve Rumenceye kaynak belirtilmeli dayanmaktadir Alfabe Volapuk alfabesinde 27 harf vardir Aa Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Oo Pp Rr Ss Tt Uu Uu Vv Xx Yy Zz Ismin Halleri Yalin Hal vol dunya vols dunyalar in Hali vola dunyanin volas dunyalarin e Hali vole dunyaya voles dunyalara i Hali voli dunyayi volis dunyalari Dil ismi in Hali vola dunyanin puk dil Volapuk Dunyanin dili Ornek metin Valik menas labons leig e lib in dinits e dets Givons lisals e konsiens e mutons dunon okes in flenug tikal Butun insanlar hur haysiyet ve haklar bakimindan esit dogarlar Akil ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karsi kardeslik zihniyeti ile hareket etmelidirler Volapuk Hareketi TarihiSchleyer aniti Schleyer 1878 yilinda alti tane dilden Almanca Ingilizce Ispanyolca Fransizca Italyanca ve Rusca bir tane dunya dili olusturmak icin arastirmalara basladi 1879 1880 yillarinda calismalari sonuc verdi ve Volapuk adli yeni bir dil ortaya cikti Sonraki on yil icinde dil hizlica populerlesti ve uc tane uluslararasi konferans yapildi 1884 1887 1889 Munih teki ikinci konferansta Kadam Bevunetik Volapuka Uluslararasi Valapuk Akademisi kuruldu ve Schleyer ilk Cifal Lider Dilekei Mudur oldu 1889 yilinda Paris te ucuncu konferansin yapildigi senede neredeyse 1 milyon kisi tarafindan konusulan Volapuk diliyle ilgili yuzlerce kulup ve kitap ayrica 25 dergi vardi Volapuk Paris konferansi yapma bir dilde duzenlenmis ilk uluslararasi konferansti Paris konferansinda umuldugunun aksine Schleyer ve Kerckhoffs arasindaki fikir ayriliklari iyice keskinlesti Schleyer veto yetkisinin uygulatilmamasi uzerine akademiyi lagvetmeye calisti ve yeni bir kadam akademi kurdu ama bu akademi birkac sene icinde kapandi hareket Cifal ler onderliginde gunumuze degin geldi Ote yandan 1892 yilinda Kerckhoffs un yerine Waldemar Rosenberger akademide yeni Dilekei oldu Rosenberger yonetimindeki akademide dil gitgide Avrupa dillerine yaklasti ve bir zaman sonra 1898 yilinda orijinal Valapuk ten ayri bir haline geldi Bu yeni dile Idiom Neutral denildi Ayni yil akademinin de adi degisti ve Uluslararasi Evrensel Dil Akademisi oldu Bu akademi Idiom Neutral i bir on sene gelistirdikten sonra unlu matematikci Peano nun gelistirdigi dilinin lehine terk etti Peano akademinin yeni muduru oldu 1912 yilinda Rosenberger dilini gelistirdi Ayni yil Schleyer oldu ve yerine gecti Sleumer 1934 yilinda Cifal lerin gorevlerini tanimladi 36 yil Cifal olarak gorev yaptiktan sonra 1948 yilinda istifa etti Liderlik Cifal listesi 2016 yilina kadar Volapuk hareketinin 7 tane Cifal i olmustur Johann Martin Schleyer 1879 1912 33 yil 1912 1948 36 yil 1948 1950 2 yil 1950 1977 27 yil 1977 1983 6 yil 1984 2014 20 yil 2014 gunumuzKadam Bevunetik Volapuka Dilekei leri 1887 1892 1892 1898Ayrica bakinizIdiom NeutralKaynakca Paul LaFarge Agustos 2000 Puk Memory Why I Learned a Universal Language No One Speaks The Village Voice 22 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2016 The Loom of Language F Bodmer and L Hogben eds Ch XI Pioneers of Language Planning Allen amp Unwin Ltd London 1944 Ingilizce 23 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Agustos 2016 1889 Das erste Jahrzehnt der Weltsprache Volapuk A Schoy erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Schmidt Johann 1996 Historio de la universala lingvo Volapuko Tradukinto Philippe Combot Courgenard La Blanchetiere ISBN 2 906134 30 9 1888 Volapuk el kitabi Ingilizce NYC The Office Company 23 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Agustos 2016 Cable Thomas 2002 A History of the English Language Ingilizce 5 bas Upper Saddle River New Jersey ABD Prentice Hall ISBN 9780130151667 LCCN 2001133068 11 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2016 1995 Konciza gramatiko de Volapuko Esperanto Courgenard Fransa Memeld Okdabukot ss Onsoz ISBN 2 906134 27 9 17 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2016 Dis baglantilarVolapuk com23 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Curlie de Volapuk DMOZ tabanli Vikikaynak ta Volapuk kaynaklar bulunmaktadir