Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vytautas (Litvanca: , Belarusça: Вітаўт, Türkçe: telâffuz- Vidôdēz Didizîs Lehçe: Witold Kiejstutowicz; 15. yüzyıldan itibaren "Görkemli, Muhteşem" unvanlarıyla anılmıştır; d. 1350 - 27 Ekim, 1430) Orta Çağ Litvanyası'nın en ünlü hükümdârlarından biri. Vytautas;(1392–1430) döneminde, Litvanya ve Rutenya'yı kapsayan Litvanya Büyük Dükalığı'nı yönetmiştir. Ayrıca Hrodna (1370–1382) ve Lutsk (1387–1389) prensliği yapmıştır. Krallığı döneminde ön plana çıkmıştır.
| Vytautas | |
|---|---|
 | |
| Litvanya Büyük Dükü | |
| Hüküm süresi | 4 Ağustos 1392 – 27 Ekim 1430 |
| Önce gelen | Skirgaila |
| Sonra gelen | |
| Doğum | ~1350 |
| Ölüm | 27 Ekim 1430 Trakai |
| Defin | |
| Hanedan | Gediminids |
| Babası | |
| Annesi | |
Çağdaş Litvanya'da Vytautas, önemli bir ulusal kahramanlık figürü olarak; 19. yüzyıldaki ulus geri dönüşünün zihinsel önderi olmuştur. Vytautas bugün de Litvanya'da en çok kullanılan erkek adlarındandır. Vytautas'ın 500. ölüm yıl dönümünde bir anma etkinliği olarak; ülkedeki bir üniversiteye Vytautas Magnus Üniversitesi adı verilmiştir. Dünya savaşları yıllarında; Litvanya'da birçok Vytautas anıtı yapılmıştır.
Güç mücadelesi
1377–1384
Vytautas'ın babası ve amcası 'tı. Vytautas'ın tahta geçmesi kardeşler için bir güç mücadelesi yoktu. Algirdas Büyük Litvanya Dükü'ydü. Kestutis ise ülkeyi Töton Şövalyeleri'ne karşı korumakla sorumluydu. Ancak, 1377'de Algirdas öldü. Yerine erkek kardeşi Jogaila geçti ve Büyük Dük oldu. Bu olaydan sonra Vytautas'ın babası ve amcası arasındaki uyumlu ilişkiler bozuldu ve bir iktidar mücadelesi başladı. 1380'de, Jogaila; Töton Şövalyeleri'yle gizli bir antlaşma olan 'nı Kestutis olmaksızın imzaladı. Kestutis bu olayı daha sonra keşfetti, Vilnius'u ele geçirdi, Jogaila'yı hapsetti ve kendisini Büyük Litvanya Dükü ilan etti. Ancak, Jogaila kaçmayı başardı ve Kestutis ile Vytautas'a karşı bir ordu oluşturdu. Ancak iki taraf hiçbir zaman bir savaş için karşı karşıya gelmedi. Kestutis, Jogaila ile görüşmeye hazır olduğunu söyledi, ama Vytautas tutuklandı ve Kreva Kalesi'ne sürüldü. Bir hafta sonra, Kestutis ölü bulundu. Bu ölümün doğal bir ölüm mü yoksa bir suikast mı olduğu hala tarihçiler arasında tartışmalıdır.
1382'de, Vytautas Kreva'dan kaçtı. Bu kaçısın ardından, Vytautas Töton Şövalyeleri'yle bağlantı kurdu . Aynı zaman diliminde Jogaila, Töton Tarikatı ile müzakere halindeydi. 'yla varılan anlaşma ile, Jogoila tarikata ulusunu Hristiyanlık dinine davet edeceği konusunda söz verdi, böylece tarikatla birliktelik sağlandı ve Tötonlara Samogitya ile 'nın bazı bölgelerinde yer verildi. Ancak, anlaşmaya asla uyulmadı. 1383 yazında, Jogaila ve tarikat yeniden savaşa başladı. Vytautas Katolik töreniyle vaftiz oldu ve Hristiyan oldu. Adını Wigand (Litvanca: Vygandas) olarak değiştirdi. Jogoila'ya karşı birçok baskına katıldı. Ocak 1384'te, Vytautas Samogitya'yı Töton Tarikatı'na terk etmeyi kabul etti, Büyük Litvanya Dükü sıfatıyla 'na kadar çekildi. Ancak, aynı yılın temmuz ayında, Jogoila Tötonlarla anlaşınca bölgeden tamamen çekilmeye karar verdi. Daha sonra ise üç önemli Töton kalesini yakmak için bu kalelerin üzerine yürüdü.
1389–1392
1385'te Vytautas Polonya ile 'ne katıldı ve 1386'da yeniden Katolik töreniyle vaftiz oldu. Aleksandır ismini almayı kabul etti. Bu antlaşmanın ardından Jogaila ile Polonya kraliçesi Jadwiga evlendi ve Jogaila Polonya kralı oldu. Bunun üzerine Vytautas'ın kardeşi Skirgaila Büyük Litvanya Dük vekili oldu. Ancak, Skirgaila halk ve saray çevresinde sözü geçer biri değildi ve Vytautas'a yeniden dük olma şansı doğdu. 1389'da Vytautas Vilnius kentinin üzerine yürüdü ama başarılı olamadı. Bunun üzerine Vytautas, 1390'da ikinci kez Töton Şövalyeleri'nden yardım istedi. 1384'te yaptığı anlaşmayla verdiği sözü tutması ve Samogitya'yı Töton Tarikatı bırakması; Tötonlardan yardım istemesini doğuran faktördü. Vytautas'ın orduları bu tarihlerde Litvanya topraklarındaydı.
Bu durumun ileriye etkisi büyük oldu, Vytautas'ın tek kız kardeşi olan Sofya, Rus Çarı I. Vasili ile 1391'de evlendi. Polonya seçkinleri yeni kralları Jogaila'nın yönetiminden memnun değildi. Çünkü Jogaila, Polonya'dan çok; zamanının büyük bir kısmını Litvanya Büyük Dükalığı'nın işleriyle uğraşarak geçiriyordu. 1392'de, Wladyslaw II Jagiello'nun elçisi Masovya, Skirgaila'nın yerine Vytautas'a hükümdarlık vekilliği önerdi. Vytautas bunu kabul ederek Töton kalelerine saldırarak, Vilnius'a geri döndü. Jagiello ve Vytautas 'nı imzaladı. Trakai Kalesi de dahil olmak üzere Kestutis'in topraklarından daha fazlası Vytautas'a bırakıldı.
Reformlar
Vytautas döneminde ekonomik olarak ülke gelişti ve ülke birçok reformla tanıştı. Onun döneminde ülkenin merkez otoritesi yavaş yavaş sağlamlaşmaya başladı, yerel prenslikleri bir çatı altında topladı ve bu bölgelerin yönetilmesi için sadık valiler atadı. Valiler ülkedeki soylulardan seçildi. Onun hükümdarlığının döneminde, ve gibi aileler güç kazandı..
Bibliyografya
- Inga Deidule, Vytauto Didziojo ivaizdzio genezes misle, - "ieškokite moteru" 11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Vartiklis. Mayıs 20, 2006'da ulaşılmıştır.
- Andrius Mingela, , Juventa high school. Mayıs 20, 2006'da ulaşılmıştır.
- Oskar Halecki, , 2nd edition, Chapter 8, Simon Publications, July 2001,
- Vytautas and Karaims5 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Lithuanian Karaims Culture Community. Mayıs 20, 2006'da ulaşılmıştır.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Vytautas ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Skirgaila | Litvanya Büyük Dükü 1392–1430 | Sonra gelen: |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vytautas Litvanca Belarusca Vitayt Turkce telaffuz Vidodez Didizis Lehce Witold Kiejstutowicz 15 yuzyildan itibaren Gorkemli Muhtesem unvanlariyla anilmistir d 1350 27 Ekim 1430 Orta Cag Litvanyasi nin en unlu hukumdarlarindan biri Vytautas 1392 1430 doneminde Litvanya ve Rutenya yi kapsayan Litvanya Buyuk Dukaligi ni yonetmistir Ayrica Hrodna 1370 1382 ve Lutsk 1387 1389 prensligi yapmistir Kralligi doneminde on plana cikmistir VytautasLitvanya Buyuk DukuHukum suresi4 Agustos 1392 27 Ekim 1430Once gelenSkirgailaSonra gelenDogum 1350Olum27 Ekim 1430 TrakaiDefinHanedanGediminidsBabasiAnnesi Cagdas Litvanya da Vytautas onemli bir ulusal kahramanlik figuru olarak 19 yuzyildaki ulus geri donusunun zihinsel onderi olmustur Vytautas bugun de Litvanya da en cok kullanilan erkek adlarindandir Vytautas in 500 olum yil donumunde bir anma etkinligi olarak ulkedeki bir universiteye Vytautas Magnus Universitesi adi verilmistir Dunya savaslari yillarinda Litvanya da bircok Vytautas aniti yapilmistir Guc mucadelesi1377 1384 Vytautas in babasi ve amcasi ti Vytautas in tahta gecmesi kardesler icin bir guc mucadelesi yoktu Algirdas Buyuk Litvanya Duku ydu Kestutis ise ulkeyi Toton Sovalyeleri ne karsi korumakla sorumluydu Ancak 1377 de Algirdas oldu Yerine erkek kardesi Jogaila gecti ve Buyuk Duk oldu Bu olaydan sonra Vytautas in babasi ve amcasi arasindaki uyumlu iliskiler bozuldu ve bir iktidar mucadelesi basladi 1380 de Jogaila Toton Sovalyeleri yle gizli bir antlasma olan ni Kestutis olmaksizin imzaladi Kestutis bu olayi daha sonra kesfetti Vilnius u ele gecirdi Jogaila yi hapsetti ve kendisini Buyuk Litvanya Duku ilan etti Ancak Jogaila kacmayi basardi ve Kestutis ile Vytautas a karsi bir ordu olusturdu Ancak iki taraf hicbir zaman bir savas icin karsi karsiya gelmedi Kestutis Jogaila ile gorusmeye hazir oldugunu soyledi ama Vytautas tutuklandi ve Kreva Kalesi ne suruldu Bir hafta sonra Kestutis olu bulundu Bu olumun dogal bir olum mu yoksa bir suikast mi oldugu hala tarihciler arasinda tartismalidir Vytautas ve Kestutis in Jogaila tarafindan hapsedilisi tarafindan cizilmistir 1382 de Vytautas Kreva dan kacti Bu kacisin ardindan Vytautas Toton Sovalyeleri yle baglanti kurdu Ayni zaman diliminde Jogaila Toton Tarikati ile muzakere halindeydi yla varilan anlasma ile Jogoila tarikata ulusunu Hristiyanlik dinine davet edecegi konusunda soz verdi boylece tarikatla birliktelik saglandi ve Totonlara Samogitya ile nin bazi bolgelerinde yer verildi Ancak anlasmaya asla uyulmadi 1383 yazinda Jogaila ve tarikat yeniden savasa basladi Vytautas Katolik toreniyle vaftiz oldu ve Hristiyan oldu Adini Wigand Litvanca Vygandas olarak degistirdi Jogoila ya karsi bircok baskina katildi Ocak 1384 te Vytautas Samogitya yi Toton Tarikati na terk etmeyi kabul etti Buyuk Litvanya Duku sifatiyla na kadar cekildi Ancak ayni yilin temmuz ayinda Jogoila Totonlarla anlasinca bolgeden tamamen cekilmeye karar verdi Daha sonra ise uc onemli Toton kalesini yakmak icin bu kalelerin uzerine yurudu 1389 1392 1386 1434 tarihlerinde Polonya ve Litvanya 1385 te Vytautas Polonya ile ne katildi ve 1386 da yeniden Katolik toreniyle vaftiz oldu Aleksandir ismini almayi kabul etti Bu antlasmanin ardindan Jogaila ile Polonya kralicesi Jadwiga evlendi ve Jogaila Polonya krali oldu Bunun uzerine Vytautas in kardesi Skirgaila Buyuk Litvanya Duk vekili oldu Ancak Skirgaila halk ve saray cevresinde sozu gecer biri degildi ve Vytautas a yeniden duk olma sansi dogdu 1389 da Vytautas Vilnius kentinin uzerine yurudu ama basarili olamadi Bunun uzerine Vytautas 1390 da ikinci kez Toton Sovalyeleri nden yardim istedi 1384 te yaptigi anlasmayla verdigi sozu tutmasi ve Samogitya yi Toton Tarikati birakmasi Totonlardan yardim istemesini doguran faktordu Vytautas in ordulari bu tarihlerde Litvanya topraklarindaydi Bu durumun ileriye etkisi buyuk oldu Vytautas in tek kiz kardesi olan Sofya Rus Cari I Vasili ile 1391 de evlendi Polonya seckinleri yeni krallari Jogaila nin yonetiminden memnun degildi Cunku Jogaila Polonya dan cok zamaninin buyuk bir kismini Litvanya Buyuk Dukaligi nin isleriyle ugrasarak geciriyordu 1392 de Wladyslaw II Jagiello nun elcisi Masovya Skirgaila nin yerine Vytautas a hukumdarlik vekilligi onerdi Vytautas bunu kabul ederek Toton kalelerine saldirarak Vilnius a geri dondu Jagiello ve Vytautas ni imzaladi Trakai Kalesi de dahil olmak uzere Kestutis in topraklarindan daha fazlasi Vytautas a birakildi Reformlar Vytautas doneminde ekonomik olarak ulke gelisti ve ulke bircok reformla tanisti Onun doneminde ulkenin merkez otoritesi yavas yavas saglamlasmaya basladi yerel prenslikleri bir cati altinda topladi ve bu bolgelerin yonetilmesi icin sadik valiler atadi Valiler ulkedeki soylulardan secildi Onun hukumdarliginin doneminde ve gibi aileler guc kazandi BibliyografyaInga Deidule Vytauto Didziojo ivaizdzio genezes misle ieskokite moteru 11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vartiklis Mayis 20 2006 da ulasilmistir Andrius Mingela Juventa high school Mayis 20 2006 da ulasilmistir Oskar Halecki 2nd edition Chapter 8 Simon Publications July 2001 ISBN 0 9665734 8 X Vytautas and Karaims5 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lithuanian Karaims Culture Community Mayis 20 2006 da ulasilmistir Kaynakca Turnbull Stephen 2004 The Hussite Wars 1419 36 Ospreypublishing ss 11 ISBN 1841766658 Wikimedia Commons ta Vytautas ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi unvanlarOnce gelen Skirgaila Litvanya Buyuk Duku 1392 1430 Sonra gelen