Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Wangari Muta Maathai (1 Nisan 1940 - 25 Eylül 2011), Kenyalı çevreci ve siyasi eylemcidir.
Wangari Maathai | ||||
|---|---|---|---|---|
 Wangari Muta Maathai, 2006 | ||||
| Doğum | 1 Nisan 1940 Kenya | |||
| Ölüm | 25 Ekim 2011 (71 yaşında) | |||
| Ölüm sebebi | Yumurtalık kanseri | |||
| Resmî site | Wangari Maathai | |||
| ||||
2004 yılında sürdürülebilir kalkınma, demokrasi ve barışa olan katkılarından dolayı Nobel Barış Ödülü alarak bu ödülü alan ilk Afrikalı kadın olmuştur. Hon. Dr. Maathai aynı zamanda Kenya Ulusal Meclisinin seçilmiş bir üyesidir ve Ocak 2003 ve Kasım 2005 tarihleri arasında başkan Mwai Kibaki'nin hükûmetinde Çevre, Doğal Kaynaklar ve Vahşi Hayat Bakan Yardımcısı olarak görev yapmıştır. etnik grubunun bir üyesidir.
Eğitimi
İlk ve orta öğrenimini Kenya'da tamamladıktan sonra, Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya'da biyoloji eğitimi almıştır. Lisans derecesini 1964 yılında bugün Benedictine College olarak bilinen Mount St. Scholastica'dan almış ve Nairobi'ye dönmeden önce yüksek lisansını Pittsburgh Üniversitesi'nde yapmıştır. 'nde veterinerlik tıbbı üzerine doktora yapmış ve doktor unvanını kazanan ilk doğu Afrikalı kadın olmuştur. 1971 yılında aynı üniversitede, veterinerlik anatomisi profesörü olmuş ve daha sonra veterinerlik fakültesinin dekanlığını yapmıştır.
Eylemleri ve siyasi hayatı
Maathai 1977'de çevreci bir hükûmet dışı örgüt (NGO) olan 'ni kurdu. Bu hareket kapsamında toprak erozyonunu önlemek için Kenya'da günümüze dek 30 milyon ağaç dikilmiştir. Bu nedenle Maathai "Ağaç Kadını" diye adlandırılmaktadır. Maathai, aynı zamanda Kenya Ulusal Kadın Konseyi'nin (Maendeleo Ya Wanawake) eski başkanlarından biridir.
'nin rejimi zamanında, Maathai seçim yapılmasını ve siyasal yozlaşmaya ve kabile politikalarına son verilmesini talep ettiği için birçok kez hapse girmiş ve saldırıya uğramıştır. 1989'da Moi'nin Kenya Times Medya bina kompleksinin inşaatını durdurarak, neredeyse tek başına Nairobi'deki Uhuru Parkı'nı kurtarmıştır.
1997'de Maathai'nin başkanlık için adaylığını koyduğu Kenya'nın ikinci çok partili seçimleri etnik şiddetle gölgelenmiş ve partisi, Maathai'nin adaylığını geri çekmiştir.
2002'de Maathai'nin partisi "Ulusal Gökkuşağı Koalisyonu", seçimlerde iktidardaki yenilgiye uğratmış ve Maathai parlamentoya seçilmiştir.
2003'te Çevre, Doğal Kaynaklar ve Vahşi Hayat Bakanlığı'nda bakan yardımcısı olarak görev almıştır. Aynı yıl içinde Kenya Mazingira Yeşiller Partisi 'ni kurmuştur.
28 Mart 2005 tarihinde, Afrika Birliği'nin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Konseyi'nin ilk başkanı seçilmiştir.
2006 yılında 2006 Kış Olimpiyatları açılış kutlamalarında sekiz bayrak taşıyıcıdan biri olmuştur. 21 Mayıs 2006 tarihinde Connecticut College tarafından kendisine fahri doktora verilmiştir.
Maathai, Ocak 2007'de Nairobi'deki Dünya Genç Yeşilleri konferansını düzenlemiş, 2008'de dünyanın her tarafından Yeşiller Partilerinin katılacağı bir Dünya Yeşilleri konferansı düzenlemeye hazırlanmaktadır.
30 Eylül 2006'da otobiyografisi, Boyun Eğmeyen: Bir Kadının Hikayesi piyasaya çıkmıştır.
Nobel Barış Ödülü
Norveç Nobel Komitesi Maathai'ye 2004 Nobel Barış Ödülü'nü verirken onun için şöyle konuşmuştur: "Maathai Kenya'daki baskıcı rejime karşı cesaretle karşı durdu. Onun bir benzeri daha olmayan eylemleri hem ulusal hem uluslararası alanda ülkesinde yaşanan siyasi baskıya dikkat çekti. Maathai demokratik haklar savaşı veren birçoklarına ilham verdi ve özellikle kadınları durumlarını iyileştirmeleri için cesaretlendirdi."
Ödülleri
- 1984: Right Livelihood Ödülü ("Alternatif Nobel Ödülü" adıyla da bilinir)
- 1987: Global 500 Roll of Honour
- 1991: Goldman Çevre Ödülü
- 1991: Africa Ödülü
- 1993: Edinburgh Madalyası ("Bilim aracılığıyla insanlığa yaptığı büyük katkılardan" dolayı)
- 2004: Petra Kelly Ödülü
- 2004: Sophie Ödülü
- 2004: Nobel Barış Ödülü
- 2006: Légion d'honneur
- 2009: legion d'homour
- 2009: Yükselen Güneş Nişanı
Bibliyografya
- Max Andrews (Ed.): Land, Art: A Cultural Ecology Handbook. London, Royal Society of Arts[], 2006 (Interview with Wangari Maathai)
- Wangari Maathai, Unbowed: A Memoir, , 2006.
- Wangari Maathai, The Greenbelt Movement: Sharing the Approach and the Experience, , 2003.
- Wangari Maathai, The Canopy of Hope: My Life Campaigning for Africa, Women, and the Environment, , 2002.
- Wangari Maathai, Bottom is Heavy Too: Edinburgh Medal Lecture, Edinburgh UP, 1994.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
- İngilizce Wikipedia'dan 30 Mayıs 2007 tarihli "Wangari Maathai" 5 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Yeşil Kuşak Hareketi Resmi Sitesi: Yeşil Kuşak Hareketi ve Wangari Maathai 5 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Nobel daveti 17 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Wangari Maathai belgeseli 12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sofie Ödülü daveti 30 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Chinadialogue Editori Isabel Hilton'un Wangari Maathai ile yaptığı röportaj 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Wangari'nin Nobel ödülü üzerine BBC haberi 7 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- BBC'de Wangari 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Maathai biyografi 14 Ağustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kenya Hükümeti: Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı "Dr Maathai'nin biyografisi 28 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Pacifica Radyosu'nun 8 Mart 2005 tarihli "Democracy Now!" programında Wangari Maathai ile söyleşi15 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- MotherJones.com adresinde Maathai ile röportaj 14 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Kenyalı Nobel Barış Ödülü Aldı" 13 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Lantern Books yayıncısının web sitesi 8 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- LearnToQuestion/Maathai Maathai hakkında linkler veren bir site 19 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Marion Enstitüsü 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Wangari Muta Maathai 1 Nisan 1940 25 Eylul 2011 Kenyali cevreci ve siyasi eylemcidir Wangari MaathaiWangari Muta Maathai 2006Dogum1 Nisan 1940 1940 04 01 KenyaOlum25 Ekim 2011 71 yasinda Olum sebebiYumurtalik kanseriResmi siteWangari MaathaiWangari Maathai nin sesi source source source Temmuz 2007 de kaydedildi Dinlerken sorun mu yasiyorsunuz Medya yardimi alin 2004 yilinda surdurulebilir kalkinma demokrasi ve barisa olan katkilarindan dolayi Nobel Baris Odulu alarak bu odulu alan ilk Afrikali kadin olmustur Hon Dr Maathai ayni zamanda Kenya Ulusal Meclisinin secilmis bir uyesidir ve Ocak 2003 ve Kasim 2005 tarihleri arasinda baskan Mwai Kibaki nin hukumetinde Cevre Dogal Kaynaklar ve Vahsi Hayat Bakan Yardimcisi olarak gorev yapmistir etnik grubunun bir uyesidir EgitimiIlk ve orta ogrenimini Kenya da tamamladiktan sonra Amerika Birlesik Devletleri ve Almanya da biyoloji egitimi almistir Lisans derecesini 1964 yilinda bugun Benedictine College olarak bilinen Mount St Scholastica dan almis ve Nairobi ye donmeden once yuksek lisansini Pittsburgh Universitesi nde yapmistir nde veterinerlik tibbi uzerine doktora yapmis ve doktor unvanini kazanan ilk dogu Afrikali kadin olmustur 1971 yilinda ayni universitede veterinerlik anatomisi profesoru olmus ve daha sonra veterinerlik fakultesinin dekanligini yapmistir Eylemleri ve siyasi hayatiMaathai 1977 de cevreci bir hukumet disi orgut NGO olan ni kurdu Bu hareket kapsaminda toprak erozyonunu onlemek icin Kenya da gunumuze dek 30 milyon agac dikilmistir Bu nedenle Maathai Agac Kadini diye adlandirilmaktadir Maathai ayni zamanda Kenya Ulusal Kadin Konseyi nin Maendeleo Ya Wanawake eski baskanlarindan biridir nin rejimi zamaninda Maathai secim yapilmasini ve siyasal yozlasmaya ve kabile politikalarina son verilmesini talep ettigi icin bircok kez hapse girmis ve saldiriya ugramistir 1989 da Moi nin Kenya Times Medya bina kompleksinin insaatini durdurarak neredeyse tek basina Nairobi deki Uhuru Parki ni kurtarmistir 1997 de Maathai nin baskanlik icin adayligini koydugu Kenya nin ikinci cok partili secimleri etnik siddetle golgelenmis ve partisi Maathai nin adayligini geri cekmistir 2002 de Maathai nin partisi Ulusal Gokkusagi Koalisyonu secimlerde iktidardaki yenilgiye ugratmis ve Maathai parlamentoya secilmistir 2003 te Cevre Dogal Kaynaklar ve Vahsi Hayat Bakanligi nda bakan yardimcisi olarak gorev almistir Ayni yil icinde Kenya Mazingira Yesiller Partisi ni kurmustur 28 Mart 2005 tarihinde Afrika Birligi nin Ekonomik Sosyal ve Kulturel Konseyi nin ilk baskani secilmistir 2006 yilinda 2006 Kis Olimpiyatlari acilis kutlamalarinda sekiz bayrak tasiyicidan biri olmustur 21 Mayis 2006 tarihinde Connecticut College tarafindan kendisine fahri doktora verilmistir Maathai Ocak 2007 de Nairobi deki Dunya Genc Yesilleri konferansini duzenlemis 2008 de dunyanin her tarafindan Yesiller Partilerinin katilacagi bir Dunya Yesilleri konferansi duzenlemeye hazirlanmaktadir 30 Eylul 2006 da otobiyografisi Boyun Egmeyen Bir Kadinin Hikayesi piyasaya cikmistir Nobel Baris OduluMaathai Kenya Ulusal Insan Haklari Komisyonu nun verdigi bir odulu kaldirirken Norvec Nobel Komitesi Maathai ye 2004 Nobel Baris Odulu nu verirken onun icin soyle konusmustur Maathai Kenya daki baskici rejime karsi cesaretle karsi durdu Onun bir benzeri daha olmayan eylemleri hem ulusal hem uluslararasi alanda ulkesinde yasanan siyasi baskiya dikkat cekti Maathai demokratik haklar savasi veren bircoklarina ilham verdi ve ozellikle kadinlari durumlarini iyilestirmeleri icin cesaretlendirdi Odulleri1984 Right Livelihood Odulu Alternatif Nobel Odulu adiyla da bilinir 1987 Global 500 Roll of Honour 1991 Goldman Cevre Odulu 1991 Africa Odulu 1993 Edinburgh Madalyasi Bilim araciligiyla insanliga yaptigi buyuk katkilardan dolayi 2004 Petra Kelly Odulu 2004 Sophie Odulu 2004 Nobel Baris Odulu 2006 Legion d honneur 2009 legion d homour 2009 Yukselen Gunes NisaniBibliyografyaMax Andrews Ed Land Art A Cultural Ecology Handbook London Royal Society of Arts olu kirik baglanti 2006 ISBN 978 0 901469 57 1 Interview with Wangari Maathai Wangari Maathai Unbowed A Memoir 2006 ISBN 0 307 26348 7 Wangari Maathai The Greenbelt Movement Sharing the Approach and the Experience 2003 ISBN 1 59056 040 X Wangari Maathai The Canopy of Hope My Life Campaigning for Africa Women and the Environment 2002 ISBN 1 59056 002 7 Wangari Maathai Bottom is Heavy Too Edinburgh Medal Lecture Edinburgh UP 1994 ISBN 0 7486 0518 5Kaynakca Arsivlenmis kopya PDF 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Temmuz 2021 Ingilizce Wikipedia dan 30 Mayis 2007 tarihli Wangari Maathai 5 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilarYesil Kusak Hareketi Resmi Sitesi Yesil Kusak Hareketi ve Wangari Maathai 5 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nobel daveti 17 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wangari Maathai belgeseli 12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sofie Odulu daveti 30 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chinadialogue Editori Isabel Hilton un Wangari Maathai ile yaptigi roportaj 28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wangari nin Nobel odulu uzerine BBC haberi 7 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC de Wangari 10 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Maathai biyografi 14 Agustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kenya Hukumeti Cevre ve Dogal Kaynaklar Bakanligi Dr Maathai nin biyografisi 28 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pacifica Radyosu nun 8 Mart 2005 tarihli Democracy Now programinda Wangari Maathai ile soylesi15 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde MotherJones com adresinde Maathai ile roportaj 14 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kenyali Nobel Baris Odulu Aldi 13 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lantern Books yayincisinin web sitesi 8 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde LearnToQuestion Maathai Maathai hakkinda linkler veren bir site 19 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marion Enstitusu 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde