Afrika Birliği, Afrika kıtasında yer alan Afrika ülkelerinin tek çatı altında toplandığı ve Afrika Birliği Örgütü'nün ardılı olarak 2002 yılında oluşturulan uluslararası kuruluştur. Afrika Birliği'nin en önemli kararları, üye devletlerin devlet ve hükûmet başkanlarının altı ayda bir yaptığı toplantı olan Afrika Birliği Meclisi tarafından alınır.
| |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bayrak Arma | |||||||
Başkent | Addis Ababa, Etiyopya | ||||||
En büyük | Kahire | ||||||
Resmî dil(ler) | Arapça, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Portekizce, Svahili | ||||||
Tanınan bölgesel dil(ler) | Tüm Afrika dilleri | ||||||
Hükûmet | |||||||
| |||||||
Tarihçe | |||||||
| |||||||
Yüzölçümü | |||||||
• Kara | 30.370.000 km2 | ||||||
Nüfus | |||||||
• Tahminî | 1.216.000.000 | ||||||
GSYİH (SAGP) | tahminî | ||||||
• Toplam | 7,573 Trilyon | ||||||
• Kişi başına | 5,735 $ | ||||||
GSYİH (nominal) | tahminî | ||||||
• Toplam | 2,587 Trilyon | ||||||
• Kişi başına | 1,958 $ |
Afrika Birliği, Habeşistan İmparatoru Haile Selassie'nin gayretleri ile 22-25 Mayıs 1963'te Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da bir araya gelen otuz iki bağımsız Afrika ülkesinin imzaladığı antlaşma ile Afrika Birliği Örgütü adıyla kuruldu. 9 Temmuz 2002 tarihinden itibaren Afrika Birliği adını alan örgütün temel amacı Afrika ülkeleri arasında dayanışma ve iş birliğini artırmaktır. Merkezi hâlen Addis Ababa'da bulunan bu birliğe Afrika'da bulunan tüm ülkeler üyedir.
Afrika Birliği'ndeki en büyük şehir Nijerya'nın Lagos şehridir; en büyük kentsel yığılma ise Mısır'ın Kahire kentindedir. Afrika Birliği 1,3 milyardan fazla insana ve yaklaşık 30 milyon km²'lik (12 milyon mil kare) bir alana sahiptir ve Sahra ve Nil gibi dünya simge yapılarını içermektedir.. Başlıca çalışma dilleri Arapça, İngilizce, Fransızca, Portekizce, İspanyolca ve Swahili'dir. Afrika Birliği içerisinde Barış ve Güvenlik Konseyi ve Pan-Afrika Parlamentosu gibi resmi organlar bulunmaktadır.
Üye devletler
Ayrılıp tekrar dahil olan üye
- Fas: 1984 yılında Batı Sahra'nın ilhakını Afrika Birliği'nin kabul etmemesi yüzünden bu birlikten ayrıldı. Fas, Temmuz 2016'da yaptığı açıklamada yeniden Afrika Birliği içerisinde yer almayı hedeflediğini açıklamıştır. Ülke Aralık 2016'da yaptığı yeni üyelik başvurusu ile birlik içerisinde yeniden yer almak istediğini ifade etmiştir. 30 Ocak 2017 tarihinde gerçekleştirilen 28. Afrika Birliği toplantısında Fas yeniden üyeliğe dahil edilmiştir.
Üyelik talebi
- Somaliland: 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmesine rağmen uluslararası alanda Somali'nin bir parçası olarak görülen Somaliland, 2005 yılında Afrika Birliği'ne üye olmak için başvuru yapmıştır. Bu başvuru işleme alınmamıştır.
- Haiti: 2 Şubat 2012 tarihinde Afrika Birliği'nde gözlemci üye statüsünü elde eden Haiti, bu tarihten sonra Afrika Birliği'ne Afrika kıtası ülkesi olmamasına rağmen resmen ortak üye olabilmek için resmi başvuru yapmıştır.
Gözlemci üyeler
- Kazakistan: Ülke 2013 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.
- Letonya: Ülke 2012 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.
- Litvanya: Ülke 2013 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.
- Filistin: 2013 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.
- Sırbistan: Gözlemci üye statüsüne sahip olan ülkede, ülke Dışişleri bakanları 2011, 2012 ve 2014 yıllarında gerçekleştirilen Afrika Birliği zirvelerine katılmışlardır.
- Türkiye: 2005 yılında gözlemci üye, 2008 yılında stratejik ortak olmuştur.
- Ukrayna: Ülke 2016 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.
- Haiti: 2 Şubat 2012 tarihinde Afrika Birliği'nde gözlemci üye statüsünü elde etti.
Afrika Birliği başkanları
İsim | Göreve başlama | Görev bitişi | Ülke |
---|---|---|---|
Thabo Mbeki | 9 Temmuz 2002 | 10 Temmuz 2003 | |
Joaquim Chissano | 10 Temmuz 2003 | 6 Temmuz 2004 | |
Olusegun Obasanjo | 6 Temmuz 2004 | 24 Ocak 2006 | |
Denis Sassou Nguesso | 24 Ocak 2006 | 24 Ocak 2007 | |
John Kufuor | 30 Ocak 2007 | 31 Ocak 2008 | |
Jakaya Kikwete | 31 Ocak 2008 | 2 Ocak 2009 | |
Muammer Kaddafi | 2 Şubat 2009 | 31 Ocak 2010 | |
Bingu wa Mutharika | 31 Ocak 2010 | 31 Ocak 2011 | |
Teodoro Obiang Nguema Mbasogo | 31 Ocak 2011 | 29 Ocak 2012 | |
Yayi Boni | 29 Ocak 2012 | 27 Ocak 2013 | |
Hailemariam Desalegn | 27 Ocak 2013 | 30 Ocak 2014 | |
Mohamed Ould Abdel Aziz | 30 Ocak 2014 | 30 Ocak 2015 | |
Robert Mugabe | 30 Ocak 2015 | 30 Ocak 2016 | |
Idriss Déby | 30 Ocak 2016 | 30 Ocak 2017 | |
Alpha Condé | 30 Ocak 2017 | 28 Ocak 2018 | |
Paul Kagame | 28 Ocak 2018 | 10 Şubat 2019 | |
Abdülfettah es-Sisi | 10 Şubat 2019 | 10 Şubat 2020 | |
Cyril Ramaphosa | 10 Şubat 2020 | 6 Şubat 2021 | |
Félix Tshisekedi | 6 Şubat 2021 | 5 Şubat 2022 | |
Macky Sall | 5 Şubat 2022 | 18 Şubat 2023 | |
Azali Assoumani | 18 Şubat 2023 | 17 Şubat 2024 | |
Muhammed Veled Gazvani | 17 Şubat 2024 | Görevde |
Komisyon başkanları
Görev dönemi | Komisyon başkanı | Üye ülke |
---|---|---|
2002-2003 | (Geçici) | Fildişi Sahili |
2003-2008 | Alpha Oumar Konaré | Mali |
2008-2012 | Jean Ping | Gabon |
2012-2017 | Nkosazana Dlamini-Zuma | Güney Afrika Cumhuriyeti |
2017-günümüze | Moussa Faki | Çad |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2011.
- ^ "Official Languages "Art. 11 AU" Protocol on amendments to the constitutive act of the African Union" (PDF). 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2014.
- ^ Manboah-Rockson, Joseph (23 Eylül 2016). Politics & the Struggle for Democracy in Ghana: An Introduction to Political Science.
- ^ . African Union. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021.
- ^ . 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
- ^ "Fas yeniden üyelik başvurusunda bulundu". 16 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2016.
- ^ "Fas tekrar Afrika Birliği üyeliğine kabul edildi". 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2017.
- ^ "Somaliland'dan Afrika Birliği başvurusu". 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
- ^ "Haiti'den Afrika Birliği başvurusu". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
- ^ . 31 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ . 18 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ "Litvanya, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti". 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ "Filistin, Afrika Birliği'nde gözlemci üye oldu". 29 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ "Sırbistan Dışişleri Bakanı, 2014 Afrika Birliği zirvesine katıldı". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ "Sırbistan Dışişleri Bakanı, 2011 Afrika Birliği zirvesine katıldı". 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ "Türkiye 2005 yılında Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ "Ukrayna, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti". 7 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ Gaddafi fails in bid to remain African Union chair, Reuters, 31 January 2010 []
- ^ Malawi president takes over as AU president 30 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., AFP, 31 January 2010
- ^ According to the AU 6 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., his official style is Son Excellence Obiang Nguema Mbasogo, Président de la République, Chef de l'État et Président Fondateur du Parti Démocratique de Guinée Equatoriale (Fransızca). Retrieved 4 October 2011.
- ^ "Guinea President Alpha Conde elected AU chair succeeding Deby". The Star Kenya. 13 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2017.
- ^ "President Paul Kagame, Elected as New Chairperson of the African Union for the year 2018 - African Union". au.int. 13 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2020.
- ^ "AU, in: rulers.org". 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ . 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2017.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Afrika Birliği ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:
|
- AU resmi sitesi Arapça 13 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İngilizce 27 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve Fransızca 26 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Afrika Birligi Afrika kitasinda yer alan Afrika ulkelerinin tek cati altinda toplandigi ve Afrika Birligi Orgutu nun ardili olarak 2002 yilinda olusturulan uluslararasi kurulustur Afrika Birligi nin en onemli kararlari uye devletlerin devlet ve hukumet baskanlarinin alti ayda bir yaptigi toplanti olan Afrika Birligi Meclisi tarafindan alinir Afrika Birligi الاتحاد الأفريقي Arapca Union africaine Fransizca African Union Ingilizce Union Africana Ispanyolca Uniao Africana Portekizce Umoja wa Afrika Svahilice Bayrak ArmaMilli marsBaskentAddis Ababa EtiyopyaEn buyukKahireResmi dil ler Arapca Fransizca Ingilizce Ispanyolca Portekizce SvahiliTaninan bolgesel dil ler Tum Afrika dilleriHukumet BaskanMuhammed Veled Gazvani Komisyon BaskaniMoussa Faki BaskaniTarihce ABO olarak25 Mayis 1963 Afrika Birligi olarak9 Temmuz 2002Yuzolcumu Kara30 370 000 km2Nufus Tahmini1 216 000 000GSYIH SAGP tahmini Toplam7 573 Trilyon Kisi basina5 735 GSYIH nominal tahmini Toplam2 587 Trilyon Kisi basina1 958 Afrika Birligi Habesistan Imparatoru Haile Selassie nin gayretleri ile 22 25 Mayis 1963 te Etiyopya nin baskenti Addis Ababa da bir araya gelen otuz iki bagimsiz Afrika ulkesinin imzaladigi antlasma ile Afrika Birligi Orgutu adiyla kuruldu 9 Temmuz 2002 tarihinden itibaren Afrika Birligi adini alan orgutun temel amaci Afrika ulkeleri arasinda dayanisma ve is birligini artirmaktir Merkezi halen Addis Ababa da bulunan bu birlige Afrika da bulunan tum ulkeler uyedir Afrika Birligi ndeki en buyuk sehir Nijerya nin Lagos sehridir en buyuk kentsel yigilma ise Misir in Kahire kentindedir Afrika Birligi 1 3 milyardan fazla insana ve yaklasik 30 milyon km lik 12 milyon mil kare bir alana sahiptir ve Sahra ve Nil gibi dunya simge yapilarini icermektedir Baslica calisma dilleri Arapca Ingilizce Fransizca Portekizce Ispanyolca ve Swahili dir Afrika Birligi icerisinde Baris ve Guvenlik Konseyi ve Pan Afrika Parlamentosu gibi resmi organlar bulunmaktadir Uye devletlerRenkler ulkelerin oncel olusum ABO ye ya da ardili Afrika Birligi ne uyelik yilini gostermektedirAngola Benin Botsvana Burkina Faso Burundi Cezayir Cibuti Cad Ekvator Ginesi Eritre Esvatini Etiyopya Fas Fildisi Sahili Gabon Gambiya Gana Gine Gine Bissau Guney Afrika Cumhuriyeti Guney Sudan Kamerun Kenya Komorlar Kongo Cumhuriyeti Kongo Demokratik Cumhuriyeti Lesotho Liberya Libya Madagaskar Malavi Mali Misir Moritanya Mauritius Mozambik Namibya Nijer Nijerya Orta Afrika Cumhuriyeti Ruanda Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti tartismali Sao Tome ve Principe Senegal Seyseller Sierra Leone Somali Sudan Tanzanya Togo Tunus Uganda Yesil Burun Adalari Zambiya Zimbabve Ayrilip tekrar dahil olan uye Fas 1984 yilinda Bati Sahra nin ilhakini Afrika Birligi nin kabul etmemesi yuzunden bu birlikten ayrildi Fas Temmuz 2016 da yaptigi aciklamada yeniden Afrika Birligi icerisinde yer almayi hedefledigini aciklamistir Ulke Aralik 2016 da yaptigi yeni uyelik basvurusu ile birlik icerisinde yeniden yer almak istedigini ifade etmistir 30 Ocak 2017 tarihinde gerceklestirilen 28 Afrika Birligi toplantisinda Fas yeniden uyelige dahil edilmistir Uyelik talebi Somaliland 1991 yilinda bagimsizligini ilan etmesine ragmen uluslararasi alanda Somali nin bir parcasi olarak gorulen Somaliland 2005 yilinda Afrika Birligi ne uye olmak icin basvuru yapmistir Bu basvuru isleme alinmamistir Haiti 2 Subat 2012 tarihinde Afrika Birligi nde gozlemci uye statusunu elde eden Haiti bu tarihten sonra Afrika Birligi ne Afrika kitasi ulkesi olmamasina ragmen resmen ortak uye olabilmek icin resmi basvuru yapmistir Gozlemci uyeler Kazakistan Ulke 2013 yilindan bu yana gozlemci uye devlet konumundadir Letonya Ulke 2012 yilindan bu yana gozlemci uye devlet konumundadir Litvanya Ulke 2013 yilindan bu yana gozlemci uye devlet konumundadir Filistin 2013 yilindan bu yana gozlemci uye devlet konumundadir Sirbistan Gozlemci uye statusune sahip olan ulkede ulke Disisleri bakanlari 2011 2012 ve 2014 yillarinda gerceklestirilen Afrika Birligi zirvelerine katilmislardir Turkiye 2005 yilinda gozlemci uye 2008 yilinda stratejik ortak olmustur Ukrayna Ulke 2016 yilindan bu yana gozlemci uye devlet konumundadir Haiti 2 Subat 2012 tarihinde Afrika Birligi nde gozlemci uye statusunu elde etti Afrika Birligi baskanlariAfrika Birligi bolgeleri Kuzey Guney Dogu Bati Merkez Afrika Birligi baskanlari Isim Goreve baslama Gorev bitisi UlkeThabo Mbeki 9 Temmuz 2002 10 Temmuz 2003Joaquim Chissano 10 Temmuz 2003 6 Temmuz 2004Olusegun Obasanjo 6 Temmuz 2004 24 Ocak 2006Denis Sassou Nguesso 24 Ocak 2006 24 Ocak 2007John Kufuor 30 Ocak 2007 31 Ocak 2008Jakaya Kikwete 31 Ocak 2008 2 Ocak 2009Muammer Kaddafi 2 Subat 2009 31 Ocak 2010Bingu wa Mutharika 31 Ocak 2010 31 Ocak 2011Teodoro Obiang Nguema Mbasogo 31 Ocak 2011 29 Ocak 2012Yayi Boni 29 Ocak 2012 27 Ocak 2013Hailemariam Desalegn 27 Ocak 2013 30 Ocak 2014Mohamed Ould Abdel Aziz 30 Ocak 2014 30 Ocak 2015Robert Mugabe 30 Ocak 2015 30 Ocak 2016Idriss Deby 30 Ocak 2016 30 Ocak 2017Alpha Conde 30 Ocak 2017 28 Ocak 2018Paul Kagame 28 Ocak 2018 10 Subat 2019Abdulfettah es Sisi 10 Subat 2019 10 Subat 2020Cyril Ramaphosa 10 Subat 2020 6 Subat 2021Felix Tshisekedi 6 Subat 2021 5 Subat 2022Macky Sall 5 Subat 2022 18 Subat 2023Azali Assoumani 18 Subat 2023 17 Subat 2024Muhammed Veled Gazvani 17 Subat 2024 GorevdeKomisyon baskanlariGorev donemi Komisyon baskani Uye ulke2002 2003 Gecici Fildisi Sahili2003 2008 Alpha Oumar Konare Mali2008 2012 Jean Ping Gabon2012 2017 Nkosazana Dlamini Zuma Guney Afrika Cumhuriyeti2017 gunumuze Moussa Faki CadAyrica bakinizAfrika Birligi Orgutu Afrika Birligi Orgutu Baskani Afrika Birligi BaskaniKaynakca 15 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2011 Official Languages Art 11 AU Protocol on amendments to the constitutive act of the African Union PDF 30 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Eylul 2014 Manboah Rockson Joseph 23 Eylul 2016 Politics amp the Struggle for Democracy in Ghana An Introduction to Political Science African Union 7 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2021 5 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2016 Fas yeniden uyelik basvurusunda bulundu 16 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2016 Fas tekrar Afrika Birligi uyeligine kabul edildi 2 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2017 Somaliland dan Afrika Birligi basvurusu 27 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2016 Haiti den Afrika Birligi basvurusu 12 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2016 31 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2016 18 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2016 Litvanya Afrika Birligi gozlemci uye statusunu elde etti 20 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2016 Filistin Afrika Birligi nde gozlemci uye oldu 29 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2016 Sirbistan Disisleri Bakani 2014 Afrika Birligi zirvesine katildi 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2016 Sirbistan Disisleri Bakani 2011 Afrika Birligi zirvesine katildi 23 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2016 Turkiye 2005 yilinda Afrika Birligi gozlemci uye statusunu elde etti 18 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2016 Ukrayna Afrika Birligi gozlemci uye statusunu elde etti 7 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2016 Gaddafi fails in bid to remain African Union chair Reuters 31 January 2010 olu kirik baglanti Malawi president takes over as AU president 30 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde AFP 31 January 2010 According to the AU 6 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde his official style is Son Excellence Obiang Nguema Mbasogo President de la Republique Chef de l Etat et President Fondateur du Parti Democratique de Guinee Equatoriale Fransizca Retrieved 4 October 2011 Guinea President Alpha Conde elected AU chair succeeding Deby The Star Kenya 13 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2017 President Paul Kagame Elected as New Chairperson of the African Union for the year 2018 African Union au int 13 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2020 AU in rulers org 10 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2016 2 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2017 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Afrika Birligi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikihaber de bu konuyla ilgili haber var Kategorie Afrikanische UnionAfrika BirligiAU resmi sitesi Arapca 13 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 27 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve Fransizca 26 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce