Yöresel mimari, genellikle profesyonel mimarların gözetimi olmadan yerel malzemelerin ve bilginin kullanımı ile karakterize edilen mimaridir. Yöresel mimari, endüstriyel toplumlarda yaratılan binaların ve yerleşimlerin çoğunluğunu temsil etmektedir. Çok çeşitli binaların, inşaat geleneklerini ve inşaat yöntemlerini içermektedir. Yerel bölgede inşa edilen binalar, konut evleri veya başka amaçlar için inşa edilmiş olsun, genellikle basit ve pratiktir.
1969 yılında dünyanın yapı çevresinin %95'ini kapsamasına rağmen, yöresel mimari, geleneksel tasarım tarihlerinde göz ardı edilme eğilimindedir. Belirli bir stili yoktur. Bu nedenle kolay desen, malzeme veya öğeye damıtılamazdır. Geleneksel inşaat yöntemlerinin ve yerel ustaların kullanımı nedeniyle, yerel yapılar bölgesel kültürün bir parçası olarak kabul edilmiştir.
Yöresel mimari, bir yapının işlevsel gereksinimlerinin ötesine geçen estetik amaçlar için kasıtlı olarak dahil edilen tasarımın üslup unsurları ile karakterize edilmesidir. Elit veya kibar mimariye karşı tezat oluşturabilir. Bu aynı zamanda iki uç arasında bir yerde var olan, ancak yine de otantik temalara dayanan geleneksel mimari terimini de kapsamaktadır.
Tanımı
Yerel mimari, yerel ihtiyaçlara dayanan yapılı bir ortam olarak tanımlanmaktadır. Belirli bir bölgeye özgü belirli malzemelerle birlikte tanımlanmaktadır. Yerel gelenekleri ve kültürel uygulamaları yansıtmaktadır. Geleneksel olarak, yerel mimarlığın incelenmesi, resmi olarak eğitilmiş mimarlar değil, nadiren iş için herhangi bir atıf verilen yerel ustaların becerileri ve tasarımları yapılmaktadır. Daha yakın zamanlarda, yerel mimari, tasarımcılar ve inşaat endüstrisi tarafından, sürdürülebilmektedir. Tasarıma daha geniş bir ilginin parçası olan çağdaş tasarım ve inşaat ile daha fazla enerji bilincine sahip olmak amacıyla incelenmektedir.
Yöresel, halk, geleneksel, ortak, sıradan ve popüler mimari terimleri bazen birbirinin yerine kullanılmaktadır. Bununla birlikte, Allen Noble, geleneksel binalarda bu terimlerin uzun bir tartışmasını yazmıştır. Geleneksel Binalar: Yapısal Formlar ve Kültürel İşlevler Küresel Bir Araştırmasıdır. Halk yapının veya halk mimarisinin "inşaat sanatlarında profesyonel olarak eğitilmemiş kişiler" tarafından inşa edildiğine dair bilimsel görüşler sunmaktadır. Yerel mimarinin halk arasından insanlar olduğu, ancak profesyoneller tarafından inşa edilmemiştir. Bununla yine de yerel halk, geleneksel tasarımlar ve malzemeleri kullanarak inşa etmiştir. Geleneksel mimari, insandan insana, nesilden nesille, özellikle sözlü olarak, ancak toplumun herhangi bir seviyesinde, sadece insanlar tarafından değil, aktarılan mimaridir. Noble, ilkel mimarlık teriminin olumsuz bir çağrışıma sahip olarak kullanılmasını cesaretlendirmiştir. Popüler mimarlık terimi Doğu Avrupa'da daha çok kullanılmaktadır.
Her ne kadar yerel mimari yapısını tasarlarken az da olsa eğitim alan insanlar tarafından tasarlanmıştır. Ronald Brunskill'in yine de yerel mimari hakkında şöyle demiştir. ''Tasarım konusunda herhangi bir eğitim almadan, bir amatör tarafından tasarlanan bir yapı; insanın kendi bölgesinde inşa ettiği bir dizi profesyonel (mimar, mühendis) tarafından yönlendirilmemiştir. Neyin moda olabileceğine çok az dikkat edip, yapının işlevi baskın faktör olacaktır. Estetik düşünceler, küçük bir detay kadar mevcut olsa da, oldukça minimaldir. Tabii ki, yerel malzemeler kullanılacak ve diğer malzemeler oldukça istisnai olarak seçilecek ve ithal edilecektir''.
Yerel mimari, ikisi arasında bağlantılar olmasına rağmen, "geleneksel" mimari ile karıştırılmamalıdır. Geleneksel mimari aynı zamanda kibar tasarım unsurlarını taşıyan binaları da içermektedir. Örnek vermek gerekirse, normalde tapınaklar ve saraylardır. Mimari açıdan, geleneksel bir yapının işlevsel gereksinimlerinin ötesine geçen estetik amaçlar için profesyonel bir mimar tarafından kasıtlı olarak dahil edilmiştir. Tasarımın üslup unsurları ile karakterize edilen 'kibar' ile tezat oluşturmaktadır. Tamamen geleneksel ve tamamen kibar aşırılıklar arasında, bazı geleneksel ve bazı kibar içeriğe sahip örnekler vardır. Genellikle yerel ve kibar arasındaki farkları bir derece meselesi haline getirmektedir.
Dünya Halk mimarisi Ansiklopedisi, halk mimarisini şu şekilde tanımlamaktadır. İnsanların konutlarını ve diğer tüm binalarını içermektedir. Çevresel bağlamları ve mevcut kaynakları ile ilgili olarak, geleneksel teknolojileri kullanarak geleneksel olarak sahip veya topluluk tarafından inşa edilmişlerdir. Her türlü yerel mimari, belirli ihtiyaçları karşılamak, onları üreten kültürlerin değerlerini, ekonomilerini ve yaşam biçimlerini barındırmak için inşa edilmiştir.
Geleneksel mimari ile yerli, geleneksel, atalarının, kırsal ve etnik mimarlık dahildir. Mimari çalışma alanları kapsayan ve sadece halk sanat güzel Sanatlar ile kıyaslanmaktadır. Kibar denilen daha entelektüel mimari, resmi veya akademik mimari ile tezat olan, geniş, tabandan gelen bir kavramdır.
Brunskill'den sonra William, "yerel bölge" yi iki eşik arasında bir dizi bina olarak görmektedir. Yerel ve kibar, bunlar kibar eşiğin altındaydı, fakat aynı zamanda yerel eşiğin üzerinde olmalıdır. Bundan daha kaba binalar hayatta kalmadı ve bu yüzden kaydedilmemiştir. Bu onlar için para da kötü malzemelerinin yetersiz tabiata hem önemsiz ve eksikliği nedeniyle olmuştur. 1940'larda Sir Cyril Fox ve Lord Raglan tarafından yapılan bir anket, monmouthshire'daki 450 'eski' kır evlerini Orta Çağ dönemine tarihlemesi beklenmektedir. Bununla birlikte, dikkatli bir çalışma onları on sekizinci yüzyılın sonlarına ya da daha sonrasına tarihlendirmiştir. Bundan daha önce hayatta kalmamıştır.
Profesyonel mimarlar tarafından tasarlanan mimari genellikle yöresel olarak kabul edilmemektedir. Gerçektende, bir binayı bilinçli olarak tasarlama sürecinin onu yöresel olmayan hale getirdiği iddia edilmektedir. Paul Oliver, Dwellings adlı kitabında şöyle demektedir. Profesyonel mimarlar ve usatalar tarafından popüler kullanım için tasarlanan 'popüler mimarlığın', geleneksel kavramına girmediği iddia edilmektedir". Oliver ayrıca halk mimarisinin şu basit tanımını da sunmaktadır. "Halkın mimarisi ve insanlar tarafından, ancak insanlar için değildir."
Frank Lloyd Wright, yerel mimariyi "gerçek ihtiyaçlara cevap olarak büyüyen, onları yerli duygulara uymaktan daha iyi bilmeyen insanlar tarafından çevreye yerleştirilen yerel yapı"olarak nitelendirmiştir. Bunun ilkel bir tasarım biçimi olduğunu, akıllı düşünceden yoksun olduğunu öne sürmektedir. Aynı zamanda "bizim için Avrupa çapında güzel olan tüm yüksek bilinçli akademik girişimlerden daha iyi çalışmaya değer" olduğunu belirtmiştir.
En azından sanat ve el sanatları hareketinden bu yana, birçok modern mimar yerel binaları incelemiştir. Tasarımlarında yerel yönleri de dahil olmak üzere onlardan ilham aldığını iddia etmiştir. 1946'da Mısırlı mimar Hassan Fathy, Luxor yakınlarındaki New Gourna kasabasını tasarlamak için atanmıştır. Geleneksel Nubian yerleşimlerini yapılarını inceledikten sonra, Nubian yerleşimlerinin geleneksel kerpiç tonozlarını tasarımlarına dahil etmiştir. Deney, çeşitli sosyal ve ekonomik nedenlerden dolayı başarısız olmuştur.
1964 yılında, mimarsız sergi, Modern Sanat Müzesi'nde, New York'taki Bernard Rudofsky tarafından konulmuştur. Dünyanın dört bir yanındaki yerel binaların siyah-beyaz fotoğrafçılığı da dahil olmaktadır. Aynı başlığın bir kitabının eşliğinde, sergi son derece popülerdir. İlk önce geleneksel terimini bir mimari bağlamda kullanan ve konsepti halkın ve ana mimarinin gözüne getiren Rudofsky'dir. "Genel bir etiketin isteğinde bulunduğumuzda köyün, olabileceği gibidir." Ancak, kitabın yayınlanmasından bu yana, yerel mimari ile ilgili çalışma yelpazesi, Rudofsky'nin karakteriz asyönünün sınırlandırdığını ve sorunlu olduğunu göstermektedir. Nitekim, oldukça sıklıkla yerel mimari isimsiz değildir. Pratik nesiller aracılığıyla öğrenilen ve belirli malzemelerin kullanılabilirliğine dayanan ve iklimden derinden etkilenmiştir. Mimari tasarımlarda geleneksel düşünceler artan bir rol oynamaktadır.
Sri Lankalı mimar Geoffrey Bawa, Güney Asya'da bölgesel modernizmin öncüsü olarak kabul edilmektedir. Onunla birlikte, mimari tasarım geleneksel kullanımı modern savunucuları, bölgenin yöresel mimari araştırma Chennai Charles Correa, tanınmış Hint bir mimardır. Muzharul İslam ve Bashirul Haq, uluslararası bilinen Bangladeşli mimarlardır. Vastu Kuran Balkrishna Doshi, başka bir Hint-Shilpa Vakfı vardır ve Kırsal Hint mimarisini çevresel ve sosyo-ekonomik açıdan sürdürülebilmektedir. Tasarım ve planlamadaki yenilikler için ilham kaynağı olarak kullanan Sheila Sri Prakash’dır. Hollandalı mimar Aldo van Eyck de yerel mimarinin bir savunucusuydur. Çalışmaları yerel mimariye modern bir bakış açısı gösteren Mimarlar Samuel Mockbee, Christopher Alexander ve Paolo Soleri olacaktır.
Mimarlar, sürdürülebilir tasarım için bir model olarak yerel mimariye yeni bir ilgi geliştirmişlerdiir. Çağdaş tamamlayıcı mimari, büyük ölçüde yerel mimari tarafından bilgilendirilmektedir.
Yöresel yapıyı etkileyen faktörler
Yöresel mimari insan davranışları ve çevre farklı yönlerini büyük bir alanı etkilemiştir. Farklı bina formları için neredeyse her farklı bağlam için öndedir. Komşu köylerde ilk bakışta aynı görünse bile, onların konut inşaatı ve kullanımı için farklı yaklaşımlar olmaktadır. Bu varyasyonlara rağmen, her bina aynı fizik yasalarına tabidir. Bu nedenle yapısal formlarda önemli benzerlikler görülmektedir.
Geleneksel mimari üzerindeki en önemli etkilerden biri, binanın inşa edildiği bölgenin makro iklimidir. Soğuk iklimlerdeki binalar her zaman yüksek ısı kütlesine veya önemli miktarda yalıtıma sahiptir. Genellikle ısı kaybını önlemek için her boşluk kapatılmaktadır. Pencereler küçük ve dar olmaktadır. Sıcak iklimlerdeki binalar, aksine, daha hafif malzemelerden inşa edilmeye ve binanın dokusundaki açıklıklardan önemli çapraz havalandırmaya izin vermelidir.
Karasal iklime sahip binalar, önemli sıcaklık değişimleriyle başa çıkabilmelidir. Hatta yılın zamanına bağlı olarak sakinleri tarafından değiştirilebilmelidir. Sıcak kurak ve yarı kurak bölgelerde, yerel yapılar tipik olarak havalandırma ve sıcaklık kontrolü sağlamak için bir dizi ayırt edici eleman içermelidir.
Binalar, bölgedeki yağış seviyelerine bağlı olarak farklı şekiller almaktadır. Bu da sık sık sel veya yağmurlu muson mevsimleri olan birçok bölgede yapılar zeminden yükseğe yapılmıştır.. Örneğin, Queenslander, Avustralya'nın Kuzey eyaletlerinde muson yağmurunun neden olduğu yıllık sellere bir çözüm olarak 19.yüzyılın başlarında gelişen eğimli, çatı ve yapının yerden yüksek bir hava evidir. Düz çatılar, yüksek yağış seviyelerine sahip bölgelerde nadirdir. Benzer şekilde, yüksek rüzgarlı bölgelerde, rüzgarla başa çıkabilen özel yapılar yapılmıştır. Binalar, rüzgarlara minimum yüzey alanı sunma eğilimindedir. Potansiyel fırtına hasarını en aza indirmek için genellikle peyzajın altında yer almaktadır.
Yerel mimari üzerindeki iklimsel etkiler önemlidir. Son derece karmaşık olabilmektedir. Akdeniz geleneksel ve Orta Doğu'nun çoğu, genellikle bir çeşme ile bir avlu içermektedir. Benzer şekilde, Kuzey Afrika halk geleneği genellikle yolcuları serin tutmak için çok yüksek bir termal kütleye ve küçük pencerelere sahiptir. Çoğu durumda yangınlar için değil, iç mekanlardan hava çekmek için bacalar da içermektedir. Bu tür uzmanlıklar tasarlanmamıştır. Yerel mimari de yerel vatandaşların amaçları için kullanılmaktadır.
Bina sakinlerinin yaşam tarzı ve barınaklarını kullanma biçimleri, bina formları üzerinde büyük etkiye sahiptir. Aile birimlerinin büyüklüğü, kimin hangi alanları paylaştığı, yiyeceklerin nasıl hazırlandığı ve yenildiği, insanların nasıl etkileşime girdiği ve diğer birçok kültürel husus konutların düzenini ve boyutunu etkileyecektir.
Örneğin, birkaç Doğu Afrika etnik topluluğunun aile birimleri, ailenin farklı üyelerini barındırmak için ayrı tek odalı konutların inşa edildiği belirgin sınırlarla çevrili aile bileşiklerinde yaşamaktadır. Çok eşli topluluklarda, farklı eşler için ayrı konutlar ve ailenin kadınlarıyla yer paylaşmak için en büyük olan oğullar için daha fazlası olabilmektedir. Aile içindeki sosyal etkileşim, aile üyelerinin yaşadığı yapılar arasındaki ayrım tarafından yönetilmektedir. Gizlilik sağlanır, buna karşılık, Batı Avrupa'da, bu tür bir ayrım, binayı ayrı odalara bölerek bir konut içinde gerçekleştirilmektedir.
Kültür, yerel binaların görünümü üzerinde de büyük bir etkiye sahiptir, çünkü sakinler genellikle binaları yerel geleneklere ve inançlara uygun olarak dekore etmişlerdir.
Göçebe konutlar
Dünyada göçebe yaşamın bir yönünü içeren birçok kültür vardır. Hepsi barınak ihtiyacı için yerel çözümler geliştirmişlerdir. Bunların hepsi, kulübeler gibi basit inşaatın pratikliği ve gerekirse çadırlar gibi ulaşım da dahil olmak üzere, sakinlerinin iklimine ve geleneklerine uygun teknikleri içermektedir.
Inuit halkı, ıgloo (Kış için) ve tupiq (yaz için) dahil olmak üzere farklı mevsimlere ve coğrafi konumlara uygun bir dizi farklı barınak biçimine sahiptir. Inuitlerin yaşadığı iklimlere benzer iklimlerde yaşayan Kuzey Avrupa Sami, kültürlerine uygun farklı barınaklar geliştirmiştir.lavvu ve goahti dahil. Kültürel etkiler nedeniyle benzer koşullarda farklı çözümlerin geliştirilmesi, yerel mimarinin tipik bir örneğidir.
Birçok göçebe insan, palmiye yaprakları kullanan Sarawak Punanı veya kubbeli kulübeler inşa etmiştir. Fidan ve mongongo yaprakları kullanan Ituri Pigmeleri gibi geçici konutlar inşa etmek için yerel çevrede yaygın olan malzemeleri kullanmaktadır. Diğer kültürler malzemeleri yeniden kullanır, hareket ettikçe onlarla birlikte taşımaktadır. Bunun örnekleri, yurtlarını yanlarında taşıyan Moğolistan kabileleri veya İran'daki Qashgai'nin kara çöl çadırlarıdır. Her durumda dikkat çekici olan, malzemelerin mevcudiyetinin ve paket hayvanların veya diğer ulaşım biçimlerinin mevcudiyetinin barınakların nihai şekli üzerindeki önemli etkisidir.
Tüm barınaklar yerel iklime uyacak şekilde uyarlanmıştır. Örneğin, Moğol, sıcak karasal yazlarda serin ve Moğol kışlarının sıfırın altındaki sıcaklıklarda sıcak olacak kadar çok yönlüdür. Merkezde yakın bir havalandırma deliği ve soba için bir baca içermektedir. Tipik olarak sık sık yer değiştirmez ve bu nedenle ahşap ön kapı ve birkaç kat kaplama dahil olmak üzere sağlam ve güvenlidir. Geleneksel çadırı, aksine, günlük olarak yeniden yerleştirilebilir ve dikilmesi ve sökülmesi çok daha hafif ve hızlıdır. Kullanıldığı iklim nedeniyle, elementlerden aynı derecede koruma sağlamaya gerek yoktur.
Kalıcı konutlar
Bir konut için kullanılan yapı ve malzeme türü, ne kadar kalıcı olduğuna bağlı olarak değişmektedir. Sık sık taşınan göçebe yapılar hafif ve basit olacak, daha kalıcı olanlar daha az olacaktır. İnsanlar kalıcı olarak bir yere yerleştiğinde, konutlarının mimarisi bunu yansıtacak şekilde değişecektir.
Kullanılan malzemeler daha ağır, daha sağlam ve daha dayanıklı hale gelecektir. Ayrıca, daha karmaşık ve daha pahalı hale gelebilirler, çünkü bunları inşa etmek için gereken sermaye ve emek bir kerelik bir maliyettir. Kalıcı konutlar genellikle elementlerden daha fazla koruma ve barınak sağlamaktadır. Bazı durumlarda, ancak, konut sık sel veya yüksek rüzgarlar gibi kötü hava koşullarına maruz, binalar kasıtlı olarak "başarısız olmak yerine, daha ziyade onlara dayanmak için gerekli hesapsız hatta imkansız yapılar gerektiren fazla tasarlanmış" olabilmektedir. Nispeten çürük, hafif bir yapının çökmesi de ağır bir yapıya göre ciddi yaralanmalara neden olma olasılığı daha düşüktür.
Zamanla, konutların mimarisi çok özel bir coğrafi konumu yansıtmaya başlanmaktadır.
Yerel çevre ve sağlayabileceği inşaat malzemeleri, yerel mimarinin birçok yönünü yönetir. Ağaç bakımından zengin alanlar ahşap bir geleneksel geliştirirken, fazla ahşap olmayan alanlar kerpiç veya taş kullanabilir. Uzak Doğuda, hem bol hem de çok yönlü olduğu için bambu kullanmak yaygındır. Yöresel, neredeyse tanım gereği, sürdürülebilir ve yerel kaynakları tüketmeyecektir. Sürdürülebilir değilse, yerel bağlamı için uygun değildir ve yöresel olmamaktır.
Yerel binalarda sıklıkla bulunan yapı elemanları ve malzemeler şunlardır: Kerpiç, ağaç. taştır.
Türkiye'deki yöresel mimari örnekleri
Kırsal bölgde inşa edilmiş birçok yapı bu tür mimari içinde yer almaktadır. Bina yapılarının yanı sıra kırsal yaşamın gerekleri olan ve yöresel malzeme ve teknik ile oluşturulmuştur. İnşaatta aynı sınıfa dahil edilmiştir. Güneşte kurutulmuş tuğla (kerpiç) kullanımı Anadolu´nun büyük bölümünde egemendir. Bu malzemeyi bina yapımında yine bölgenin çok rastlanan ağacı kavak tamamlamıştır.
Ahşap, bütün Karadeniz kıyıları, Marmara, Trakya ayrıca, iç Ege ve iç Akdeniz´de görülmüştür. Kıyı Ege, Kapadokya ve Güneydoğu Anadolu'nun büyük bir bölümüne kârgir inşaat hakimdir. Orta ve Doğu Anadolu´nun en eski yapı malzemesi ise güneşte kurutulmuş tuğadır. Ancak her malzeme her yörede, özelde yaşam tarzının gereği olan bazı vazgeçilmez unsurlara rağmen aynı mimariyi sağlamamaktadır. Bu nedenle Doğu Karadeniz bölgesinin yöresel ahşap mimarisi diğer bölgelerden dikkate değer farklılıklar göstermektedir. Kıyı Ege, Kapadokya ve güneydoğudaki kargir mimariler de birbirlerinden farklıdır. Ancak bütün bu önemli farklılıklar konut yapılarında belirginleşmektedir. Karadeniz´in serenderleri dışında tahıl ambarları ve hayvan barınaklarında dikkate değer farklar görülmemektedir. Karadeniz bölgesindeki ahşap köprüler ve serenderler, Bodrum civarındaki yel değirmenleri ile kubbeli su rezervuarları, Trakya'nın dal örme duvarlı saz veya dal parçalarından oluşan hayvan barınakları türlerinin istisnai örnekleri olarak kabul edilmiştir.
XVIII. yüzyıldan daha geri dönemlere ait Osmanlı dönemi evlerinden günümüze belirgin bir örneğin varlığı kesin olarak bilinmektedir. Daha sonraki dönemlerde Osmanlı halkı, ülkenin farklı bölgelerine göre, o dönemin o bölgelerdeki yaşam şekline uygun olarak değiştirilmiş veya yeni inşa edilmiş evlerde oturmaktadır. Ancak bu yenilikler binanın daha çok içinde görülmekte olup dışardan pek fark edilmiyordur. İnsanların özel yaşamı da bundan farklı değildir.
Yörenin havası, kullanılan materyalların olanakları ve bir takım bölgeye ayrılan veriler, Amasya’daki evlerin oluşmasında önemli etkenlerdir. Genellikle kerpiç ve ahşap materyaların kullanılmış olup evler yapıldığı günün niteliklerini yansıtmaktadır. Zaman içinde tamir ve tadilatlarla özgünlüklerini yitirmişlerdir. Binalara yeni girişler eklenip, binanın bölünmesine, ek alanların oluşmasına saf ve güzelliklerinin kaybolmasına neden olmuştur.
Tarihi güzelliği oluşmaya binaların çoğu 19. yy sonu - 20. yüzyılına aittir. Eski Balıkesir binalarında yapısal şema olarak iç ve orta sofalı mekân örgütlemesine gidildiği görülmektedir. Şehir nüfusunda giderek artmasıyla beraber evlerde daha iç içe ve dar arazilerde yer almaya başlamıştır. Bununla beraber kentte normal olarak ev yapısında “içe kapanışı” getirmiştir. Hol goğal olarak olarak evin merkezinlerine, odaların kesişim noktalarında yer almaktadır. Buradan da bir merdiven vasıtasıyla ikinci kata çıkmayı sağlamıştır. Hol, bu bakımdan katlar arası irtibatı sağladığı gibi, ev halkının da birleşim noktası ve ortak kullanım alanı olmuştur.. Zemin kat genelde üst kata göre daha basık tutulmuş yapılardır. Asıl yaşam merkezi üst kattır. Ahşap kaplama ve eli böğründelerle taşınan cephe estetiği belirleyici rol oynamaktadır. İçe dönük bir görünüm vadeden binalar, çıkmalar vasıtasıyla mekânda yer kazanmanın yanı sıra, binanın sokağın güzellikleriyle birleşmesini sağlamaktadır. Balıkesir´de yöresel yapı mimarisini yansıtan örneklerin tamamı neredeyse, şehrin çekirdek dokusunu oluşturan Dumlupınar, Aygören, Karaoğlan ve Karesi mahallelerinde yer almaktadır.
Doğu Karadeniz, her şeyin başında önce bir ahşap bölgesidir. Ilıman nemli ve yağışlı iklim koşulları, tüm Karadeniz bölgesinde farklı ağaç türlerinin yetişmesine, gür ormanlar oluşmasına olanak vermiştir. Binalarda kullanılan ağaçların ortak özelliği güçlü, rutubete ve ısının değişimlerine dayanıklı, uzun süre bozulup, çürümez olmasıdır. Bu olanakları sağlayan ağaçların başında Kestane, Dişbudak, Karaağaç, Kayın gibi ağaçlar gelmektedir. Bölgenin yapısında taş vazgeçilmez malzemelerden biridir. Ağaç gibi organik materyallerden oluşan binayı, yüksek rutubet alan zeminle başlamak en uygun geçiş materyali kuşkusuz taştır. Bölgede binaların yapılış şekli materyale bağlıdır. Ağaç geçme tekniği olarak ön plana çıkmaktadır. Tamamen veya kısmen çivisiz geçme tekniği ile oluşturulan bu teknik yöredeki bu geleneğe bağlı yapılan binalarda dikkat çekici bir karakter katmaktadır. “Çatma”, “Ahşap İskelet”, “Ahşap Karkas” gibi yöreye ait deyimler her kesimde belirli bir yapı tekniğini tanımlayabilmektedir. Bu tip yapı tekniklerinde ana durum tüm yapı yükünü temel duvarlarına ileten taşıyıcı elemanlar, ahşap yığma sistemlerin tersine düşey olarak kullanılmaktadır.
Kaynakça
- ^ Encyclopedia of the city. Roger W. Caves. Abingdon, Oxon, OX: Routledge. 2005. ISBN . OCLC 55948158.
- ^ . 29 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 17 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Noble, Allen G. (2007). Traditional buildings : a global survey of structural forms and cultural functions. Londra: I.B. Tauris. ISBN . OCLC 216931397.
- ^ a b c Brunskill, R. W. (2000). Vernacular architecture : an illustrated handbook. 4th ed. R. W.. Brunskill. Londra: Faber. ISBN . OCLC 42621686.
- ^ a b Wiliam, Eurwyn (2011). The Welsh cottage : building traditions of the rural poor 1750-1900. Royal Commission on Ancient and Historical Monuments in Wales. Aberystwyth: Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales. ISBN . OCLC 755069515.
- ^ . 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 16 Ocak 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c d e f Oliver, Paul (2003). Dwellings : the vernacular house world wide. Londra. ISBN . OCLC 50495617.
- ^ . 6 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Weber, Willi; Yannas, Simos, (Ed.) (15 Ağustos 2013). "Lessons from Vernacular Architecture". doi:10.4324/9780203756164.
- ^ . 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 11 Temmuz 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 20 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ (PDF). 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ (PDF). 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yoresel mimari genellikle profesyonel mimarlarin gozetimi olmadan yerel malzemelerin ve bilginin kullanimi ile karakterize edilen mimaridir Yoresel mimari endustriyel toplumlarda yaratilan binalarin ve yerlesimlerin cogunlugunu temsil etmektedir Cok cesitli binalarin insaat geleneklerini ve insaat yontemlerini icermektedir Yerel bolgede insa edilen binalar konut evleri veya baska amaclar icin insa edilmis olsun genellikle basit ve pratiktir Safranbolu evleri 1969 yilinda dunyanin yapi cevresinin 95 ini kapsamasina ragmen yoresel mimari geleneksel tasarim tarihlerinde goz ardi edilme egilimindedir Belirli bir stili yoktur Bu nedenle kolay desen malzeme veya ogeye damitilamazdir Geleneksel insaat yontemlerinin ve yerel ustalarin kullanimi nedeniyle yerel yapilar bolgesel kulturun bir parcasi olarak kabul edilmistir Yoresel mimari bir yapinin islevsel gereksinimlerinin otesine gecen estetik amaclar icin kasitli olarak dahil edilen tasarimin uslup unsurlari ile karakterize edilmesidir Elit veya kibar mimariye karsi tezat olusturabilir Bu ayni zamanda iki uc arasinda bir yerde var olan ancak yine de otantik temalara dayanan geleneksel mimari terimini de kapsamaktadir TanimiHarran Evleri Yerel mimari yerel ihtiyaclara dayanan yapili bir ortam olarak tanimlanmaktadir Belirli bir bolgeye ozgu belirli malzemelerle birlikte tanimlanmaktadir Yerel gelenekleri ve kulturel uygulamalari yansitmaktadir Geleneksel olarak yerel mimarligin incelenmesi resmi olarak egitilmis mimarlar degil nadiren is icin herhangi bir atif verilen yerel ustalarin becerileri ve tasarimlari yapilmaktadir Daha yakin zamanlarda yerel mimari tasarimcilar ve insaat endustrisi tarafindan surdurulebilmektedir Tasarima daha genis bir ilginin parcasi olan cagdas tasarim ve insaat ile daha fazla enerji bilincine sahip olmak amaciyla incelenmektedir Yoresel halk geleneksel ortak siradan ve populer mimari terimleri bazen birbirinin yerine kullanilmaktadir Bununla birlikte Allen Noble geleneksel binalarda bu terimlerin uzun bir tartismasini yazmistir Geleneksel Binalar Yapisal Formlar ve Kulturel Islevler Kuresel Bir Arastirmasidir Halk yapinin veya halk mimarisinin insaat sanatlarinda profesyonel olarak egitilmemis kisiler tarafindan insa edildigine dair bilimsel gorusler sunmaktadir Yerel mimarinin halk arasindan insanlar oldugu ancak profesyoneller tarafindan insa edilmemistir Bununla yine de yerel halk geleneksel tasarimlar ve malzemeleri kullanarak insa etmistir Geleneksel mimari insandan insana nesilden nesille ozellikle sozlu olarak ancak toplumun herhangi bir seviyesinde sadece insanlar tarafindan degil aktarilan mimaridir Noble ilkel mimarlik teriminin olumsuz bir cagrisima sahip olarak kullanilmasini cesaretlendirmistir Populer mimarlik terimi Dogu Avrupa da daha cok kullanilmaktadir Yali Her ne kadar yerel mimari yapisini tasarlarken az da olsa egitim alan insanlar tarafindan tasarlanmistir Ronald Brunskill in yine de yerel mimari hakkinda soyle demistir Tasarim konusunda herhangi bir egitim almadan bir amator tarafindan tasarlanan bir yapi insanin kendi bolgesinde insa ettigi bir dizi profesyonel mimar muhendis tarafindan yonlendirilmemistir Neyin moda olabilecegine cok az dikkat edip yapinin islevi baskin faktor olacaktir Estetik dusunceler kucuk bir detay kadar mevcut olsa da oldukca minimaldir Tabii ki yerel malzemeler kullanilacak ve diger malzemeler oldukca istisnai olarak secilecek ve ithal edilecektir Yerel mimari ikisi arasinda baglantilar olmasina ragmen geleneksel mimari ile karistirilmamalidir Geleneksel mimari ayni zamanda kibar tasarim unsurlarini tasiyan binalari da icermektedir Ornek vermek gerekirse normalde tapinaklar ve saraylardir Mimari acidan geleneksel bir yapinin islevsel gereksinimlerinin otesine gecen estetik amaclar icin profesyonel bir mimar tarafindan kasitli olarak dahil edilmistir Tasarimin uslup unsurlari ile karakterize edilen kibar ile tezat olusturmaktadir Tamamen geleneksel ve tamamen kibar asiriliklar arasinda bazi geleneksel ve bazi kibar icerige sahip ornekler vardir Genellikle yerel ve kibar arasindaki farklari bir derece meselesi haline getirmektedir Dunya Halk mimarisi Ansiklopedisi halk mimarisini su sekilde tanimlamaktadir Insanlarin konutlarini ve diger tum binalarini icermektedir Cevresel baglamlari ve mevcut kaynaklari ile ilgili olarak geleneksel teknolojileri kullanarak geleneksel olarak sahip veya topluluk tarafindan insa edilmislerdir Her turlu yerel mimari belirli ihtiyaclari karsilamak onlari ureten kulturlerin degerlerini ekonomilerini ve yasam bicimlerini barindirmak icin insa edilmistir Geleneksel mimari ile yerli geleneksel atalarinin kirsal ve etnik mimarlik dahildir Mimari calisma alanlari kapsayan ve sadece halk sanat guzel Sanatlar ile kiyaslanmaktadir Kibar denilen daha entelektuel mimari resmi veya akademik mimari ile tezat olan genis tabandan gelen bir kavramdir Brunskill den sonra William yerel bolge yi iki esik arasinda bir dizi bina olarak gormektedir Yerel ve kibar bunlar kibar esigin altindaydi fakat ayni zamanda yerel esigin uzerinde olmalidir Bundan daha kaba binalar hayatta kalmadi ve bu yuzden kaydedilmemistir Bu onlar icin para da kotu malzemelerinin yetersiz tabiata hem onemsiz ve eksikligi nedeniyle olmustur 1940 larda Sir Cyril Fox ve Lord Raglan tarafindan yapilan bir anket monmouthshire daki 450 eski kir evlerini Orta Cag donemine tarihlemesi beklenmektedir Bununla birlikte dikkatli bir calisma onlari on sekizinci yuzyilin sonlarina ya da daha sonrasina tarihlendirmistir Bundan daha once hayatta kalmamistir Profesyonel mimarlar tarafindan tasarlanan mimari genellikle yoresel olarak kabul edilmemektedir Gercektende bir binayi bilincli olarak tasarlama surecinin onu yoresel olmayan hale getirdigi iddia edilmektedir Paul Oliver Dwellings adli kitabinda soyle demektedir Profesyonel mimarlar ve usatalar tarafindan populer kullanim icin tasarlanan populer mimarligin geleneksel kavramina girmedigi iddia edilmektedir Oliver ayrica halk mimarisinin su basit tanimini da sunmaktadir Halkin mimarisi ve insanlar tarafindan ancak insanlar icin degildir Frank Lloyd Wright yerel mimariyi gercek ihtiyaclara cevap olarak buyuyen onlari yerli duygulara uymaktan daha iyi bilmeyen insanlar tarafindan cevreye yerlestirilen yerel yapi olarak nitelendirmistir Bunun ilkel bir tasarim bicimi oldugunu akilli dusunceden yoksun oldugunu one surmektedir Ayni zamanda bizim icin Avrupa capinda guzel olan tum yuksek bilincli akademik girisimlerden daha iyi calismaya deger oldugunu belirtmistir En azindan sanat ve el sanatlari hareketinden bu yana bircok modern mimar yerel binalari incelemistir Tasarimlarinda yerel yonleri de dahil olmak uzere onlardan ilham aldigini iddia etmistir 1946 da Misirli mimar Hassan Fathy Luxor yakinlarindaki New Gourna kasabasini tasarlamak icin atanmistir Geleneksel Nubian yerlesimlerini yapilarini inceledikten sonra Nubian yerlesimlerinin geleneksel kerpic tonozlarini tasarimlarina dahil etmistir Deney cesitli sosyal ve ekonomik nedenlerden dolayi basarisiz olmustur 1964 yilinda mimarsiz sergi Modern Sanat Muzesi nde New York taki Bernard Rudofsky tarafindan konulmustur Dunyanin dort bir yanindaki yerel binalarin siyah beyaz fotografciligi da dahil olmaktadir Ayni basligin bir kitabinin esliginde sergi son derece populerdir Ilk once geleneksel terimini bir mimari baglamda kullanan ve konsepti halkin ve ana mimarinin gozune getiren Rudofsky dir Genel bir etiketin isteginde bulundugumuzda koyun olabilecegi gibidir Ancak kitabin yayinlanmasindan bu yana yerel mimari ile ilgili calisma yelpazesi Rudofsky nin karakteriz asyonunun sinirlandirdigini ve sorunlu oldugunu gostermektedir Nitekim oldukca siklikla yerel mimari isimsiz degildir Pratik nesiller araciligiyla ogrenilen ve belirli malzemelerin kullanilabilirligine dayanan ve iklimden derinden etkilenmistir Mimari tasarimlarda geleneksel dusunceler artan bir rol oynamaktadir Sri Lankali mimar Geoffrey Bawa Guney Asya da bolgesel modernizmin oncusu olarak kabul edilmektedir Onunla birlikte mimari tasarim geleneksel kullanimi modern savunuculari bolgenin yoresel mimari arastirma Chennai Charles Correa taninmis Hint bir mimardir Muzharul Islam ve Bashirul Haq uluslararasi bilinen Bangladesli mimarlardir Vastu Kuran Balkrishna Doshi baska bir Hint Shilpa Vakfi vardir ve Kirsal Hint mimarisini cevresel ve sosyo ekonomik acidan surdurulebilmektedir Tasarim ve planlamadaki yenilikler icin ilham kaynagi olarak kullanan Sheila Sri Prakash dir Hollandali mimar Aldo van Eyck de yerel mimarinin bir savunucusuydur Calismalari yerel mimariye modern bir bakis acisi gosteren Mimarlar Samuel Mockbee Christopher Alexander ve Paolo Soleri olacaktir Mimarlar surdurulebilir tasarim icin bir model olarak yerel mimariye yeni bir ilgi gelistirmislerdiir Cagdas tamamlayici mimari buyuk olcude yerel mimari tarafindan bilgilendirilmektedir Yoresel yapiyi etkileyen faktorlerYoresel mimari insan davranislari ve cevre farkli yonlerini buyuk bir alani etkilemistir Farkli bina formlari icin neredeyse her farkli baglam icin ondedir Komsu koylerde ilk bakista ayni gorunse bile onlarin konut insaati ve kullanimi icin farkli yaklasimlar olmaktadir Bu varyasyonlara ragmen her bina ayni fizik yasalarina tabidir Bu nedenle yapisal formlarda onemli benzerlikler gorulmektedir Iklim Geleneksel mimari uzerindeki en onemli etkilerden biri binanin insa edildigi bolgenin makro iklimidir Soguk iklimlerdeki binalar her zaman yuksek isi kutlesine veya onemli miktarda yalitima sahiptir Genellikle isi kaybini onlemek icin her bosluk kapatilmaktadir Pencereler kucuk ve dar olmaktadir Sicak iklimlerdeki binalar aksine daha hafif malzemelerden insa edilmeye ve binanin dokusundaki acikliklardan onemli capraz havalandirmaya izin vermelidir Karasal iklime sahip binalar onemli sicaklik degisimleriyle basa cikabilmelidir Hatta yilin zamanina bagli olarak sakinleri tarafindan degistirilebilmelidir Sicak kurak ve yari kurak bolgelerde yerel yapilar tipik olarak havalandirma ve sicaklik kontrolu saglamak icin bir dizi ayirt edici eleman icermelidir Binalar bolgedeki yagis seviyelerine bagli olarak farkli sekiller almaktadir Bu da sik sik sel veya yagmurlu muson mevsimleri olan bircok bolgede yapilar zeminden yuksege yapilmistir Ornegin Queenslander Avustralya nin Kuzey eyaletlerinde muson yagmurunun neden oldugu yillik sellere bir cozum olarak 19 yuzyilin baslarinda gelisen egimli cati ve yapinin yerden yuksek bir hava evidir Duz catilar yuksek yagis seviyelerine sahip bolgelerde nadirdir Benzer sekilde yuksek ruzgarli bolgelerde ruzgarla basa cikabilen ozel yapilar yapilmistir Binalar ruzgarlara minimum yuzey alani sunma egilimindedir Potansiyel firtina hasarini en aza indirmek icin genellikle peyzajin altinda yer almaktadir Yerel mimari uzerindeki iklimsel etkiler onemlidir Son derece karmasik olabilmektedir Akdeniz geleneksel ve Orta Dogu nun cogu genellikle bir cesme ile bir avlu icermektedir Benzer sekilde Kuzey Afrika halk gelenegi genellikle yolculari serin tutmak icin cok yuksek bir termal kutleye ve kucuk pencerelere sahiptir Cogu durumda yanginlar icin degil ic mekanlardan hava cekmek icin bacalar da icermektedir Bu tur uzmanliklar tasarlanmamistir Yerel mimari de yerel vatandaslarin amaclari icin kullanilmaktadir Kultur Bina sakinlerinin yasam tarzi ve barinaklarini kullanma bicimleri bina formlari uzerinde buyuk etkiye sahiptir Aile birimlerinin buyuklugu kimin hangi alanlari paylastigi yiyeceklerin nasil hazirlandigi ve yenildigi insanlarin nasil etkilesime girdigi ve diger bircok kulturel husus konutlarin duzenini ve boyutunu etkileyecektir Ornegin birkac Dogu Afrika etnik toplulugunun aile birimleri ailenin farkli uyelerini barindirmak icin ayri tek odali konutlarin insa edildigi belirgin sinirlarla cevrili aile bilesiklerinde yasamaktadir Cok esli topluluklarda farkli esler icin ayri konutlar ve ailenin kadinlariyla yer paylasmak icin en buyuk olan ogullar icin daha fazlasi olabilmektedir Aile icindeki sosyal etkilesim aile uyelerinin yasadigi yapilar arasindaki ayrim tarafindan yonetilmektedir Gizlilik saglanir buna karsilik Bati Avrupa da bu tur bir ayrim binayi ayri odalara bolerek bir konut icinde gerceklestirilmektedir Kultur yerel binalarin gorunumu uzerinde de buyuk bir etkiye sahiptir cunku sakinler genellikle binalari yerel geleneklere ve inanclara uygun olarak dekore etmislerdir Gocebe konutlar Dunyada gocebe yasamin bir yonunu iceren bircok kultur vardir Hepsi barinak ihtiyaci icin yerel cozumler gelistirmislerdir Bunlarin hepsi kulubeler gibi basit insaatin pratikligi ve gerekirse cadirlar gibi ulasim da dahil olmak uzere sakinlerinin iklimine ve geleneklerine uygun teknikleri icermektedir Inuit halki igloo Kis icin ve tupiq yaz icin dahil olmak uzere farkli mevsimlere ve cografi konumlara uygun bir dizi farkli barinak bicimine sahiptir Inuitlerin yasadigi iklimlere benzer iklimlerde yasayan Kuzey Avrupa Sami kulturlerine uygun farkli barinaklar gelistirmistir lavvu ve goahti dahil Kulturel etkiler nedeniyle benzer kosullarda farkli cozumlerin gelistirilmesi yerel mimarinin tipik bir ornegidir Bircok gocebe insan palmiye yapraklari kullanan Sarawak Punani veya kubbeli kulubeler insa etmistir Fidan ve mongongo yapraklari kullanan Ituri Pigmeleri gibi gecici konutlar insa etmek icin yerel cevrede yaygin olan malzemeleri kullanmaktadir Diger kulturler malzemeleri yeniden kullanir hareket ettikce onlarla birlikte tasimaktadir Bunun ornekleri yurtlarini yanlarinda tasiyan Mogolistan kabileleri veya Iran daki Qashgai nin kara col cadirlaridir Her durumda dikkat cekici olan malzemelerin mevcudiyetinin ve paket hayvanlarin veya diger ulasim bicimlerinin mevcudiyetinin barinaklarin nihai sekli uzerindeki onemli etkisidir Tum barinaklar yerel iklime uyacak sekilde uyarlanmistir Ornegin Mogol sicak karasal yazlarda serin ve Mogol kislarinin sifirin altindaki sicakliklarda sicak olacak kadar cok yonludur Merkezde yakin bir havalandirma deligi ve soba icin bir baca icermektedir Tipik olarak sik sik yer degistirmez ve bu nedenle ahsap on kapi ve birkac kat kaplama dahil olmak uzere saglam ve guvenlidir Geleneksel cadiri aksine gunluk olarak yeniden yerlestirilebilir ve dikilmesi ve sokulmesi cok daha hafif ve hizlidir Kullanildigi iklim nedeniyle elementlerden ayni derecede koruma saglamaya gerek yoktur Kalici konutlar Bir konut icin kullanilan yapi ve malzeme turu ne kadar kalici olduguna bagli olarak degismektedir Sik sik tasinan gocebe yapilar hafif ve basit olacak daha kalici olanlar daha az olacaktir Insanlar kalici olarak bir yere yerlestiginde konutlarinin mimarisi bunu yansitacak sekilde degisecektir Kullanilan malzemeler daha agir daha saglam ve daha dayanikli hale gelecektir Ayrica daha karmasik ve daha pahali hale gelebilirler cunku bunlari insa etmek icin gereken sermaye ve emek bir kerelik bir maliyettir Kalici konutlar genellikle elementlerden daha fazla koruma ve barinak saglamaktadir Bazi durumlarda ancak konut sik sel veya yuksek ruzgarlar gibi kotu hava kosullarina maruz binalar kasitli olarak basarisiz olmak yerine daha ziyade onlara dayanmak icin gerekli hesapsiz hatta imkansiz yapilar gerektiren fazla tasarlanmis olabilmektedir Nispeten curuk hafif bir yapinin cokmesi de agir bir yapiya gore ciddi yaralanmalara neden olma olasiligi daha dusuktur Zamanla konutlarin mimarisi cok ozel bir cografi konumu yansitmaya baslanmaktadir Cevre yapi elemanlari ve Malzemeleri Yerel cevre ve saglayabilecegi insaat malzemeleri yerel mimarinin bircok yonunu yonetir Agac bakimindan zengin alanlar ahsap bir geleneksel gelistirirken fazla ahsap olmayan alanlar kerpic veya tas kullanabilir Uzak Doguda hem bol hem de cok yonlu oldugu icin bambu kullanmak yaygindir Yoresel neredeyse tanim geregi surdurulebilir ve yerel kaynaklari tuketmeyecektir Surdurulebilir degilse yerel baglami icin uygun degildir ve yoresel olmamaktir Yerel binalarda siklikla bulunan yapi elemanlari ve malzemeler sunlardir Kerpic agac tastir Turkiye deki yoresel mimari ornekleriKirsal bolgde insa edilmis bircok yapi bu tur mimari icinde yer almaktadir Bina yapilarinin yani sira kirsal yasamin gerekleri olan ve yoresel malzeme ve teknik ile olusturulmustur Insaatta ayni sinifa dahil edilmistir Guneste kurutulmus tugla kerpic kullanimi Anadolu nun buyuk bolumunde egemendir Bu malzemeyi bina yapiminda yine bolgenin cok rastlanan agaci kavak tamamlamistir Ahsap butun Karadeniz kiyilari Marmara Trakya ayrica ic Ege ve ic Akdeniz de gorulmustur Kiyi Ege Kapadokya ve Guneydogu Anadolu nun buyuk bir bolumune kargir insaat hakimdir Orta ve Dogu Anadolu nun en eski yapi malzemesi ise guneste kurutulmus tugadir Ancak her malzeme her yorede ozelde yasam tarzinin geregi olan bazi vazgecilmez unsurlara ragmen ayni mimariyi saglamamaktadir Bu nedenle Dogu Karadeniz bolgesinin yoresel ahsap mimarisi diger bolgelerden dikkate deger farkliliklar gostermektedir Kiyi Ege Kapadokya ve guneydogudaki kargir mimariler de birbirlerinden farklidir Ancak butun bu onemli farkliliklar konut yapilarinda belirginlesmektedir Karadeniz in serenderleri disinda tahil ambarlari ve hayvan barinaklarinda dikkate deger farklar gorulmemektedir Karadeniz bolgesindeki ahsap kopruler ve serenderler Bodrum civarindaki yel degirmenleri ile kubbeli su rezervuarlari Trakya nin dal orme duvarli saz veya dal parcalarindan olusan hayvan barinaklari turlerinin istisnai ornekleri olarak kabul edilmistir XVIII yuzyildan daha geri donemlere ait Osmanli donemi evlerinden gunumuze belirgin bir ornegin varligi kesin olarak bilinmektedir Daha sonraki donemlerde Osmanli halki ulkenin farkli bolgelerine gore o donemin o bolgelerdeki yasam sekline uygun olarak degistirilmis veya yeni insa edilmis evlerde oturmaktadir Ancak bu yenilikler binanin daha cok icinde gorulmekte olup disardan pek fark edilmiyordur Insanlarin ozel yasami da bundan farkli degildir Amasya Yorenin havasi kullanilan materyallarin olanaklari ve bir takim bolgeye ayrilan veriler Amasya daki evlerin olusmasinda onemli etkenlerdir Genellikle kerpic ve ahsap materyalarin kullanilmis olup evler yapildigi gunun niteliklerini yansitmaktadir Zaman icinde tamir ve tadilatlarla ozgunluklerini yitirmislerdir Binalara yeni girisler eklenip binanin bolunmesine ek alanlarin olusmasina saf ve guzelliklerinin kaybolmasina neden olmustur Balikesir Tarihi guzelligi olusmaya binalarin cogu 19 yy sonu 20 yuzyilina aittir Eski Balikesir binalarinda yapisal sema olarak ic ve orta sofali mekan orgutlemesine gidildigi gorulmektedir Sehir nufusunda giderek artmasiyla beraber evlerde daha ic ice ve dar arazilerde yer almaya baslamistir Bununla beraber kentte normal olarak ev yapisinda ice kapanisi getirmistir Hol gogal olarak olarak evin merkezinlerine odalarin kesisim noktalarinda yer almaktadir Buradan da bir merdiven vasitasiyla ikinci kata cikmayi saglamistir Hol bu bakimdan katlar arasi irtibati sagladigi gibi ev halkinin da birlesim noktasi ve ortak kullanim alani olmustur Zemin kat genelde ust kata gore daha basik tutulmus yapilardir Asil yasam merkezi ust kattir Ahsap kaplama ve eli bogrundelerle tasinan cephe estetigi belirleyici rol oynamaktadir Ice donuk bir gorunum vadeden binalar cikmalar vasitasiyla mekanda yer kazanmanin yani sira binanin sokagin guzellikleriyle birlesmesini saglamaktadir Balikesir de yoresel yapi mimarisini yansitan orneklerin tamami neredeyse sehrin cekirdek dokusunu olusturan Dumlupinar Aygoren Karaoglan ve Karesi mahallelerinde yer almaktadir Rize Dogu Karadeniz her seyin basinda once bir ahsap bolgesidir Iliman nemli ve yagisli iklim kosullari tum Karadeniz bolgesinde farkli agac turlerinin yetismesine gur ormanlar olusmasina olanak vermistir Binalarda kullanilan agaclarin ortak ozelligi guclu rutubete ve isinin degisimlerine dayanikli uzun sure bozulup curumez olmasidir Bu olanaklari saglayan agaclarin basinda Kestane Disbudak Karaagac Kayin gibi agaclar gelmektedir Bolgenin yapisinda tas vazgecilmez malzemelerden biridir Agac gibi organik materyallerden olusan binayi yuksek rutubet alan zeminle baslamak en uygun gecis materyali kuskusuz tastir Bolgede binalarin yapilis sekli materyale baglidir Agac gecme teknigi olarak on plana cikmaktadir Tamamen veya kismen civisiz gecme teknigi ile olusturulan bu teknik yoredeki bu gelenege bagli yapilan binalarda dikkat cekici bir karakter katmaktadir Catma Ahsap Iskelet Ahsap Karkas gibi yoreye ait deyimler her kesimde belirli bir yapi teknigini tanimlayabilmektedir Bu tip yapi tekniklerinde ana durum tum yapi yukunu temel duvarlarina ileten tasiyici elemanlar ahsap yigma sistemlerin tersine dusey olarak kullanilmaktadir Kaynakca Encyclopedia of the city Roger W Caves Abingdon Oxon OX Routledge 2005 ISBN 0 415 25225 3 OCLC 55948158 29 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 21 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 17 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Noble Allen G 2007 Traditional buildings a global survey of structural forms and cultural functions Londra I B Tauris ISBN 978 1 4356 3489 3 OCLC 216931397 a b c Brunskill R W 2000 Vernacular architecture an illustrated handbook 4th ed R W Brunskill Londra Faber ISBN 0 571 19503 2 OCLC 42621686 a b Wiliam Eurwyn 2011 The Welsh cottage building traditions of the rural poor 1750 1900 Royal Commission on Ancient and Historical Monuments in Wales Aberystwyth Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales ISBN 978 1 871184 42 6 OCLC 755069515 21 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 16 Ocak 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF 5 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b c d e f Oliver Paul 2003 Dwellings the vernacular house world wide Londra ISBN 0 7148 4202 8 OCLC 50495617 6 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Weber Willi Yannas Simos Ed 15 Agustos 2013 Lessons from Vernacular Architecture doi 10 4324 9780203756164 22 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 11 Temmuz 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi 20 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF 24 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi PDF 24 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi PDF 24 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi