Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yadımlama veya katabolizma, enerjice zengin ve büyük moleküllü moleküllerin daha küçük moleküllere parçalanması olayı ve bu işlemler sürecidir. Yani metabolizmanın yıkım aşamaları olarak da genellenebilir. Katabolizma kapsamında besin maddeleri niteliğinde olan uzun moleküllerin hücre içinde enzimlerin katalizörlüğünde parçalanarak, molekül bağlarında depolanmış enerji açığa çıkarılıp kullanılır.
Katabolizma tepkimeleri sırasında ortaya çıkan enerjinin bir bölümü, hücrenin yaşamsal etkinliklerinde kullanılırken bir bölümü de ATP molekülünün fosfat bağlarında, daha sonra kullanılmak üzere depolanır. Fotosentez bu olay için örnek olarak gösterilebilir.
Aşamaları
Katabolizma süreçleriyle enerjinin açığa çıkması üç aşamada gerçekleşir:
- Birinci aşamada polisakkaritler, yağlar ve proteinler parçalanır. Bu işlemde bir miktar ısı ortaya çıkacaktır.
- İkinci aşamada bu ısının da katkısıyla ATP molekülleri sentezlenir.
- Üçüncü aşama ise Krebs döngüsü adı verilen tepkimeler zinciriyle besin maddelerinin su ve karbondioksite kadar yıkımları sağlanır.
ATP eldesi
Besin maddeleri olarak tanımlanan, enerji içeren organik bileşiklerin hücre içinde yıkımıyla ATP sentezlenmesi süreçleri, iki kategoride incelenir. Bunlar;
- Oksijenli (aerobik) ve
- Oksijensiz (anaerobik) katabolizma süreçleridir.
Oksijensiz katabolizma
Oksijensiz katabolizma süreçlerinde besin maddelerinin oksijen kullanılmaksızın yıkımı sonucunda ATP sentezlenir. Ancak bu moleküllerin oksijen kullanılmadan yıkımı, karbondioksit ve suya kadar sürdürülemeyeceği için, moleküler bağlar arasındaki kimyasal enerjinin büyük bir bölümü, ATP sentezi için kullanılamaz.
Oksijensiz katabolizma, büyük oranda fermantasyon tepkimeleridir. Ancak hayvansal hücrelerde de belirli durumlarda oksijensiz katabolizma tepkimelerinden yararlanılır. Retina ve kıkırdak hücrelerinde esas olan oksijensiz tepkimeler iken, kas hücrelerinde, yeterli oksijen ulaşmadığında kullanılan tepkimelerdir. Öte yandan kısa bir süre içinde yüksek efor gerektiren hareketlerde –örneğin yüzme, kısa mesafe koşu gibi sportif etkinliklerde- oksijensiz katabolizma yoluyla enerji sağlamanın daha kısa sürede gerçekleşmesi nedeniyle bu tepkimeler devreye girecektir.
Oksijenli katabolizma
Oksijenli katabolizma süreçlerinde ise besin maddelerinin yıkımı, karbondioksit ve suya kadar sürdürülebilir ve içerdikleri tüm kimyasal enerji açığa çıkarılabilir. Ancak bu enerjinin sadece yarısı ATP sentezinde kullanılabilir, kalan yarısı ısı enerjisine dönüşür.
Hücre, katabolizma tepkimelerini ister oksijenli ister oksijensiz olarak yapsın, başlangıç reaksiyonları hücrenin sitoplazmasında gerçekleşir ve hep aynıdır. Bu reaksiyon dizisi glikozun kadar parçalandığı süreçtir ve glikoliz olarak adlandırılır.
Ayrıca bakınız
- Özümleme (anabolizma)
- Metabolizma
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yadimlama veya katabolizma enerjice zengin ve buyuk molekullu molekullerin daha kucuk molekullere parcalanmasi olayi ve bu islemler surecidir Yani metabolizmanin yikim asamalari olarak da genellenebilir Katabolizma kapsaminda besin maddeleri niteliginde olan uzun molekullerin hucre icinde enzimlerin katalizorlugunde parcalanarak molekul baglarinda depolanmis enerji aciga cikarilip kullanilir Proteinler polisakkaritler ve yaglarin parcalanmasini gosteren bir cizim Katabolizma tepkimeleri sirasinda ortaya cikan enerjinin bir bolumu hucrenin yasamsal etkinliklerinde kullanilirken bir bolumu de ATP molekulunun fosfat baglarinda daha sonra kullanilmak uzere depolanir Fotosentez bu olay icin ornek olarak gosterilebilir AsamalariKatabolizma surecleriyle enerjinin aciga cikmasi uc asamada gerceklesir Birinci asamada polisakkaritler yaglar ve proteinler parcalanir Bu islemde bir miktar isi ortaya cikacaktir Ikinci asamada bu isinin da katkisiyla ATP molekulleri sentezlenir Ucuncu asama ise Krebs dongusu adi verilen tepkimeler zinciriyle besin maddelerinin su ve karbondioksite kadar yikimlari saglanir ATP eldesiBesin maddeleri olarak tanimlanan enerji iceren organik bilesiklerin hucre icinde yikimiyla ATP sentezlenmesi surecleri iki kategoride incelenir Bunlar Oksijenli aerobik ve Oksijensiz anaerobik katabolizma surecleridir Oksijensiz katabolizma Oksijensiz katabolizma sureclerinde besin maddelerinin oksijen kullanilmaksizin yikimi sonucunda ATP sentezlenir Ancak bu molekullerin oksijen kullanilmadan yikimi karbondioksit ve suya kadar surdurulemeyecegi icin molekuler baglar arasindaki kimyasal enerjinin buyuk bir bolumu ATP sentezi icin kullanilamaz Oksijensiz katabolizma buyuk oranda fermantasyon tepkimeleridir Ancak hayvansal hucrelerde de belirli durumlarda oksijensiz katabolizma tepkimelerinden yararlanilir Retina ve kikirdak hucrelerinde esas olan oksijensiz tepkimeler iken kas hucrelerinde yeterli oksijen ulasmadiginda kullanilan tepkimelerdir Ote yandan kisa bir sure icinde yuksek efor gerektiren hareketlerde ornegin yuzme kisa mesafe kosu gibi sportif etkinliklerde oksijensiz katabolizma yoluyla enerji saglamanin daha kisa surede gerceklesmesi nedeniyle bu tepkimeler devreye girecektir Oksijenli katabolizma Oksijenli katabolizma sureclerinde ise besin maddelerinin yikimi karbondioksit ve suya kadar surdurulebilir ve icerdikleri tum kimyasal enerji aciga cikarilabilir Ancak bu enerjinin sadece yarisi ATP sentezinde kullanilabilir kalan yarisi isi enerjisine donusur Hucre katabolizma tepkimelerini ister oksijenli ister oksijensiz olarak yapsin baslangic reaksiyonlari hucrenin sitoplazmasinda gerceklesir ve hep aynidir Bu reaksiyon dizisi glikozun kadar parcalandigi surectir ve glikoliz olarak adlandirilir Ayrica bakinizOzumleme anabolizma Metabolizma