Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Flüt, yanlamasına çalınan, metalden ya da tahtadan yapılabilen bir üflemeli çalgıdır. Flüt ailesinin en yaygın türüdür, orkestralarda ve bandolarda sıkça kullanılır.Pikolo flüt, alto flüt, gibi enstrümanlar da flüt ailesindendir; Pikolo flüt normal flütün yarısı boyundadır, alto flüt ise normal flütlerden biraz daha büyüktür.
Çalgının baş bölümünde bir üfleme deliği vardır. Bu nedenle bu bölüme "ağızlık" da denir. Üfleme deliği çalıcının alt dudağına dayalıdır. Sağ omuz yönünde, yere koşut olarak tutulur. Sol el ağızlık tarafında, sağ el ise kuyruk tarafında tutulur. İki elin başparmağı alttan flütü destekler. Flütün borusu silindir şeklindedir. Çapı 1,9 cm'dir. Flüt ağızlıktan başlayarak kapalı uca dek 67,2 cm'dir.
Günümüzde nikel, gümüş, altın gibi madenlerden yapılmaktadır. Fakat XX. yy.'lın başlarına kadar abanoz, nar gibi sert ağaçlardan yapılırdı. Metal olduğu halde tahta nefesli çalgılar grubu üyesidir. Bunun öncelikli nedeni flütün orjini tahtadır, ayrıca ses renginin tahta tınısı vermesi ve diğer tahta nefesliler ile iyi kaynaşması ve ses elde ediliş yönteminin tahta enstrümanlar gibi olmasındandır. Tahta flütün en önemli özelliği tatlı, yuvarlak ve olgun olmasıydı. Metal alaşımlardan yapılmaya başlamasıyla bu özelliklerini büyük ölçüde yitiren flüt daha çevik, ses niteliği yönünden ise parlaklık kazanmıştır. Özellikle ince sesler metalden yapılan flütlerde daha kolay ve güvenlidir.
Boehm Sistemi
XIX. yy. ortalarına dek, flütte bugünkü perde sistemi yoktu. Çalgının gövdesindeki delikler parmak uçları ile kapatılarak sesler elde ediliyordu. Fakat daha iyi seslerin elde edilebilmesi ve tam bir entonasyon için bu deliklerin arasındaki uzaklığın daha geniş olması gerekiyordu. Theobald Boehm adlı alman flütçü bugün ufak geliştirimler dışında halen kullanılmakta olan sistemi buldu. Kendi adıyla "Boehm Sistemi" olarak adlandırılan bu sistem, güzel ses niteliği ve tam bir entonasyon için, deliklerin sesbilim "Akustik" yönünden doğru yerlere ve istenilen genişlikte açılmasını sağlamıştır. Delikler üzerine, doğal olarak açık duran kapaklar yerleştirilmiştir. Çalıcı, tüm delikleri kapaklar, miller, yaylar ve perdeler sayesinde kontrol etme olanağı bulmaktadır.
Ses genişliği
Notalar flüt için sol anahtarı ile yazılır. Üç oktavlık bir genişliği vardır ve bu sınırlar içinde her türlü kromatik ve diyatonik sesler elde edilir. En incedeki birkaç ses çok sert ve kulakları rahatsız edici olduğundan pek kullanılmaz ya da orkestranın hep birlikte çaldığı kısımlarda kullanılır...
Tınlama bölgeleri
Tüm çalgıların ve özellikle de tahta nefesli çalgıların ses genişliği içinde kendine özgü bir ses rengi olmakla birlikte kalın, orta ve ince sesleri arasında tını ayrılıkları görülür. Bu tını ayrılıkları ancak dinleme yoluyla en iyi biçimde anlaşılabilir ve birbirinden ayırt edilebilir. Bununla birlikte, değişik tınlayan ses bölgeleri için, aşağıdan yukarıya bir izlenim edinilmesini sağlayıcı birkaç söz söylenebilir.
Kalın ses bölgesi
En kalın sesler ılık, pürüzlü, kadifemsi ve havalı biçimde tınlayabilir. Tek olarak duyulduğunda çok etkili ve dokunaklıdır. Yalnız, bu sesler başka çalgılar tarafından kolayca örtülebileceğinden, orkestralamanın buna göre olması gerekir.
Orta ses bölgesi
Birinci ve ikinci oktav içerisindeki la sesleri arasında kalan oktavdır. Bu sesler oldukça yumuşak ve tatlı duyulur. En güzel ezgiler, doğayı ya da kırları yansıtan flüt soloları bu ses genişliği içerisinde yazılabilir.
İnce ses bölgesi
İkinci oktav içerisindeki la notasından sonraki ince seslerdir. Sesler yukarı doğru çıktıkça sesler parlaklaşır. Bu ses bölgesinde çalınan ezgiler, huzurlu ve sakin bir hava yaratır. En ince sesler ise çok gür ve parlaktır. KıÜÜığı kısımlarda bu sesler kullanılır.. Besteciler bu sesleri kullanmak istediklerinde çoğunlukla pikolo flüt kullanmışlardır.
Orkestradaki görevleri
Flüte orkestrada solo olarak, geniş, cantabile (şarkı söylenir gibi çalınan) melodilerden en hızlı pasajlara dek her türlü görev verilebilir. Tatlı, duygusal, pastoral (doğayı yansıtan) ezgiler daha çok orta ses bölgesinde verilir, kuş cıvıltıları, neşeli melodiler ve çocuksu pasajlar daha çok ince oktavlarına yazılır. Diğer tahta nefesli çalgılar ile çok uyumludur, iyi kaynaşır. Arka planda gerek armoniyi uzun seslerle ve çeşitli eşlik figürleri biçiminde sağlamakta çok kullanışlıdır. Tutti çalınan kısımlarda ana melodinin kemanlarda olduğu durumlarda ya kemanlarla birlikte ya da bir oktav tizlerde aynı melodiyi çalarak zenginlik sağlar.
Flütün Teknik Özellikleri
Flüt tüm üflemeli çalgılar içinde en çevik ve en hünerli çalgıdır, çalamayacağı çok az şey vardır. Kromatik ve ezgiler, arpejler, uçarı ve gösterişli pasajlar, bağlı ve dilli olarak çok hızlı tempolarda çalınabilir. Ayrıca, yakın ve uzak atlamalı aralıkların tekrar tekrar gelişleri, (staccato İt.), , tremolo, ve benzeri teknikler flütte çok kolay çalınabilir. Tek dil, çift dil, üç dil ve kurbağa dili tekniği rahatlıkla yapılır.
Flütün (kreşendo okunur) ve (dekreşendo okunur) olanakları, diğer çalgılara göre büyük ölçüde kısıtlıdır. Bazı tril ve tremololar ise olanaksızdır. Özellikle ince seslerdeki gür pasajların çalımında çok nefes harcanması gerektiği için cümle yapısı, flütçüye arada bir nefes alma ihtiyacını giderecek nitelikte boşluklar içermelidir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Flute Acoustics Akustik özellikler - İngilizce18 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Flut yanlamasina calinan metalden ya da tahtadan yapilabilen bir uflemeli calgidir Flut ailesinin en yaygin turudur orkestralarda ve bandolarda sikca kullanilir Pikolo flut alto flut gibi enstrumanlar da flut ailesindendir Pikolo flut normal flutun yarisi boyundadir alto flut ise normal flutlerden biraz daha buyuktur Flut un calinisi Calginin bas bolumunde bir ufleme deligi vardir Bu nedenle bu bolume agizlik da denir Ufleme deligi calicinin alt dudagina dayalidir Sag omuz yonunde yere kosut olarak tutulur Sol el agizlik tarafinda sag el ise kuyruk tarafinda tutulur Iki elin basparmagi alttan flutu destekler Flutun borusu silindir seklindedir Capi 1 9 cm dir Flut agizliktan baslayarak kapali uca dek 67 2 cm dir Gunumuzde nikel gumus altin gibi madenlerden yapilmaktadir Fakat XX yy lin baslarina kadar abanoz nar gibi sert agaclardan yapilirdi Metal oldugu halde tahta nefesli calgilar grubu uyesidir Bunun oncelikli nedeni flutun orjini tahtadir ayrica ses renginin tahta tinisi vermesi ve diger tahta nefesliler ile iyi kaynasmasi ve ses elde edilis yonteminin tahta enstrumanlar gibi olmasindandir Tahta flutun en onemli ozelligi tatli yuvarlak ve olgun olmasiydi Metal alasimlardan yapilmaya baslamasiyla bu ozelliklerini buyuk olcude yitiren flut daha cevik ses niteligi yonunden ise parlaklik kazanmistir Ozellikle ince sesler metalden yapilan flutlerde daha kolay ve guvenlidir Modern Boehm flutBoehm SistemiXIX yy ortalarina dek flutte bugunku perde sistemi yoktu Calginin govdesindeki delikler parmak uclari ile kapatilarak sesler elde ediliyordu Fakat daha iyi seslerin elde edilebilmesi ve tam bir entonasyon icin bu deliklerin arasindaki uzakligin daha genis olmasi gerekiyordu Theobald Boehm adli alman flutcu bugun ufak gelistirimler disinda halen kullanilmakta olan sistemi buldu Kendi adiyla Boehm Sistemi olarak adlandirilan bu sistem guzel ses niteligi ve tam bir entonasyon icin deliklerin sesbilim Akustik yonunden dogru yerlere ve istenilen genislikte acilmasini saglamistir Delikler uzerine dogal olarak acik duran kapaklar yerlestirilmistir Calici tum delikleri kapaklar miller yaylar ve perdeler sayesinde kontrol etme olanagi bulmaktadir Ses genisligi Notalar flut icin sol anahtari ile yazilir Uc oktavlik bir genisligi vardir ve bu sinirlar icinde her turlu kromatik ve diyatonik sesler elde edilir En incedeki birkac ses cok sert ve kulaklari rahatsiz edici oldugundan pek kullanilmaz ya da orkestranin hep birlikte caldigi kisimlarda kullanilir Tinlama bolgeleri Tum calgilarin ve ozellikle de tahta nefesli calgilarin ses genisligi icinde kendine ozgu bir ses rengi olmakla birlikte kalin orta ve ince sesleri arasinda tini ayriliklari gorulur Bu tini ayriliklari ancak dinleme yoluyla en iyi bicimde anlasilabilir ve birbirinden ayirt edilebilir Bununla birlikte degisik tinlayan ses bolgeleri icin asagidan yukariya bir izlenim edinilmesini saglayici birkac soz soylenebilir Kalin ses bolgesi En kalin sesler ilik puruzlu kadifemsi ve havali bicimde tinlayabilir Tek olarak duyuldugunda cok etkili ve dokunaklidir Yalniz bu sesler baska calgilar tarafindan kolayca ortulebileceginden orkestralamanin buna gore olmasi gerekir Orta ses bolgesi Birinci ve ikinci oktav icerisindeki la sesleri arasinda kalan oktavdir Bu sesler oldukca yumusak ve tatli duyulur En guzel ezgiler dogayi ya da kirlari yansitan flut sololari bu ses genisligi icerisinde yazilabilir Ince ses bolgesi Ikinci oktav icerisindeki la notasindan sonraki ince seslerdir Sesler yukari dogru ciktikca sesler parlaklasir Bu ses bolgesinde calinan ezgiler huzurlu ve sakin bir hava yaratir En ince sesler ise cok gur ve parlaktir KiUUigi kisimlarda bu sesler kullanilir Besteciler bu sesleri kullanmak istediklerinde cogunlukla pikolo flut kullanmislardir Orkestradaki gorevleriFlute orkestrada solo olarak genis cantabile sarki soylenir gibi calinan melodilerden en hizli pasajlara dek her turlu gorev verilebilir Tatli duygusal pastoral dogayi yansitan ezgiler daha cok orta ses bolgesinde verilir kus civiltilari neseli melodiler ve cocuksu pasajlar daha cok ince oktavlarina yazilir Diger tahta nefesli calgilar ile cok uyumludur iyi kaynasir Arka planda gerek armoniyi uzun seslerle ve cesitli eslik figurleri biciminde saglamakta cok kullanislidir Tutti calinan kisimlarda ana melodinin kemanlarda oldugu durumlarda ya kemanlarla birlikte ya da bir oktav tizlerde ayni melodiyi calarak zenginlik saglar Flutun Teknik OzellikleriFlut tum uflemeli calgilar icinde en cevik ve en hunerli calgidir calamayacagi cok az sey vardir Kromatik ve ezgiler arpejler ucari ve gosterisli pasajlar bagli ve dilli olarak cok hizli tempolarda calinabilir Ayrica yakin ve uzak atlamali araliklarin tekrar tekrar gelisleri staccato It tremolo ve benzeri teknikler flutte cok kolay calinabilir Tek dil cift dil uc dil ve kurbaga dili teknigi rahatlikla yapilir Flutun kresendo okunur ve dekresendo okunur olanaklari diger calgilara gore buyuk olcude kisitlidir Bazi tril ve tremololar ise olanaksizdir Ozellikle ince seslerdeki gur pasajlarin caliminda cok nefes harcanmasi gerektigi icin cumle yapisi flutcuye arada bir nefes alma ihtiyacini giderecek nitelikte bosluklar icermelidir Kaynakca Sadie Stanley 2021 The new Grove dictionary of music and musicians 5 bas New York Grove ISBN 978 0195170672 Dis baglantilarFlute Acoustics Akustik ozellikler Ingilizce18 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde