Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yapay yağmur (suni yağış veya yağmur bombası), mevcut buluttan insan müdahalesi ile yağış elde etme yöntemidir. Temel hedef; enerji ihtiyacını karşılamak, kurak bölgelere su temin etmek, sisi dağıtmak, hava olaylarını kontrol altına almaktır. Temeli, yağışa uygun sıcaklıkta olan bulutlara yoğunlaşma çekirdeklerini dışarıdan suni olarak vermektir.
Tarihi gelişimi
1940'lı yıllarda gümüş iyodür kullanılmasıyla çalışmalar başlamıştır. 1960'lı yıllarda ABD tarafından geliştirilen sistem günümüzde 24 ülke tarafından uygulanmaktadır. Türkiye'de 1990'larda İSKİ tarafından İstanbul'da ve değişik zamanlarda İzmir ve Ankara'da uygulanmıştır. Bulut tohumlama olayı Türkiye'de günlük dilde yağmur bombası' adıyla anılmaktadır.
İlk uygulamayı Irving Langmuir ve Vincent Schaefer 1940'ların sonlarında yapmıştır. Uçaktan bulutlara CO2 buzu atarak denediler. Bulut tohumlama işini Bernard Vonnegut gümüş iyodür kullanarak uyguladı (1947). Gümüş iyodür kuru buzdan (CO2 buzu) daha kolay kullanıma sahiptir ve günümüzde de halen çoğunlukla o kullanılmaktadır.
Bulut tohumlama ve yağış
Yağışın oluşabilmesi için öncelikle bulutun olması gerekir. Bulut yeterince soğuduktan sonra havada doğal olarak bulunan ve yoğunlaşma çekirdeği adı verilen zerreciklerin üzerinde su birikmeye başlar. Büyüyen damlalar yerçekimine karşı koyamayarak yere doğru düşmeye başlarlar. Yoğuşmanın başlaması için yeterince soğumasına rağmen ortamda yoğunlaşma çekirdekleri yoksa yağış oluşmaz. Suni yağışta bulutlara buz parçacıkları vererek yağış oluşturulmaya çalışılır. Bulut tohumlamada; amonyum nitrat, kadmiyum iyodür, bakır sülfür, kurşun iyodür, CO2 buzu ve gümüş iyodür kullanılabilir.
Bulut tohumlamada dikkat edilmez ise olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir: dolunun artması veya yağışın azalması gibi. Uygulama sırasında; rüzgar durumu, hava şartları, havanın yükselme hızı, soğumuş su damlacıkları, damlacıkların birleşerek büyüme özellikleri, çekirdek konsantrasyonu özellikleri göz önüne alınır. Tohumlamadan 15 dakika ile 1 saat içinde yağış alınabilir. Genellikle yaz mevsimindeki kümülüs bulutları ile kışın görülen alçak bulutlar suni yağış için uygundur.
Bir yamaçtan yükselmekte olan orografik bulutlarda bulut tohumlamanın yağış artışına neden olduğu tespit edilmiştir. Stratiform bulutları ise ince bulutlar oldukları için tohumlama ile yağış bırakır ve yok olarak yerlerini açık havaya bırakırlar.
Tohumlama işlemi birkaç türlü yapılır. Genelde uçaklar, yerden havaya atılan roketler ve jeneratörler kullanılır. Jenaratörler yerden havaya yoğunlaşma zerreciklerini püskürtürler. Bulut tohumlamanın yağışı %5 ile %20 arasında artırdığı görülmüştür. Türkiye'de bulut tohumlamaya itiraz eden bilim adamları da mevcuttur.
Kaynakça
- Özel
- ^ "Bulutsuz zirvenin bedeli 650 bin dolar". hurriyet.com.tr. Erişim tarihi: 1 Ocak 2015.[]
- ^ "İstanbul'a 21 yağmur bombası atıldı". haber7.com. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2015.
- ^ . memurlar.net. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2015.
- ^ "Yağmur bombası çözüm değil cahil ülkeleri sömürme aracı". hurriyet.com.tr. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2015.
- Genel
- Suni Yağış20 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yapay yagmur suni yagis veya yagmur bombasi mevcut buluttan insan mudahalesi ile yagis elde etme yontemidir Temel hedef enerji ihtiyacini karsilamak kurak bolgelere su temin etmek sisi dagitmak hava olaylarini kontrol altina almaktir Temeli yagisa uygun sicaklikta olan bulutlara yogunlasma cekirdeklerini disaridan suni olarak vermektir Havadan ve yerden bulut tohumlama Suni yagis icin uygun Kumulus bulutlariTayland da bulut tohumlama uygulamasiTarihi gelisimi1940 li yillarda gumus iyodur kullanilmasiyla calismalar baslamistir 1960 li yillarda ABD tarafindan gelistirilen sistem gunumuzde 24 ulke tarafindan uygulanmaktadir Turkiye de 1990 larda ISKI tarafindan Istanbul da ve degisik zamanlarda Izmir ve Ankara da uygulanmistir Bulut tohumlama olayi Turkiye de gunluk dilde yagmur bombasi adiyla anilmaktadir Ilk uygulamayi Irving Langmuir ve Vincent Schaefer 1940 larin sonlarinda yapmistir Ucaktan bulutlara CO2 buzu atarak denediler Bulut tohumlama isini Bernard Vonnegut gumus iyodur kullanarak uyguladi 1947 Gumus iyodur kuru buzdan CO2 buzu daha kolay kullanima sahiptir ve gunumuzde de halen cogunlukla o kullanilmaktadir Bulut tohumlama ve yagisYagisin olusabilmesi icin oncelikle bulutun olmasi gerekir Bulut yeterince soguduktan sonra havada dogal olarak bulunan ve yogunlasma cekirdegi adi verilen zerreciklerin uzerinde su birikmeye baslar Buyuyen damlalar yercekimine karsi koyamayarak yere dogru dusmeye baslarlar Yogusmanin baslamasi icin yeterince sogumasina ragmen ortamda yogunlasma cekirdekleri yoksa yagis olusmaz Suni yagista bulutlara buz parcaciklari vererek yagis olusturulmaya calisilir Bulut tohumlamada amonyum nitrat kadmiyum iyodur bakir sulfur kursun iyodur CO2 buzu ve gumus iyodur kullanilabilir Bulut tohumlamada dikkat edilmez ise olumsuz sonuclar ortaya cikabilir dolunun artmasi veya yagisin azalmasi gibi Uygulama sirasinda ruzgar durumu hava sartlari havanin yukselme hizi sogumus su damlaciklari damlaciklarin birleserek buyume ozellikleri cekirdek konsantrasyonu ozellikleri goz onune alinir Tohumlamadan 15 dakika ile 1 saat icinde yagis alinabilir Genellikle yaz mevsimindeki kumulus bulutlari ile kisin gorulen alcak bulutlar suni yagis icin uygundur Bir yamactan yukselmekte olan orografik bulutlarda bulut tohumlamanin yagis artisina neden oldugu tespit edilmistir Stratiform bulutlari ise ince bulutlar olduklari icin tohumlama ile yagis birakir ve yok olarak yerlerini acik havaya birakirlar Tohumlama islemi birkac turlu yapilir Genelde ucaklar yerden havaya atilan roketler ve jeneratorler kullanilir Jenaratorler yerden havaya yogunlasma zerreciklerini puskurturler Bulut tohumlamanin yagisi 5 ile 20 arasinda artirdigi gorulmustur Turkiye de bulut tohumlamaya itiraz eden bilim adamlari da mevcuttur KaynakcaOzel Bulutsuz zirvenin bedeli 650 bin dolar hurriyet com tr Erisim tarihi 1 Ocak 2015 olu kirik baglanti Istanbul a 21 yagmur bombasi atildi haber7 com 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2015 memurlar net 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2015 Yagmur bombasi cozum degil cahil ulkeleri somurme araci hurriyet com tr 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2015 GenelSuni Yagis20 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde