Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yarı parlamenter sistem veya Başbakanlık sistemi, hem yasama organının hem de başbakanın aynı anda seçildiği bir başbakanlık sistemi anlamına gelebilir, hem de yasama organının iki bölüme ayrıldığı ve her ikisinin de doğrudan seçildiği bir hükûmet sistemi anlamına gelebilir - biri, güvenoyu oylamasıyla yürütme organının üyelerini görevden alma yetkisine sahipken diğeri bu yetkiye sahip olmayabilir. İlk olarak Maurice Duverger tarafından önerilen ilk anlamıyla, 1996-2001 yılları arasında İsrail'de uygulanan sisteme atıfta bulunmak için kullanılmıştır. İkinci olarak ise Alman akademisyen Steffen Ganghof tarafından tanımlanmıştır.
|
Başbakanlık sistemine özgü bir şekilde, standart parlamenter sistemlerde olduğu gibi, başbakan hala güvensizlik oyuyla görevden alınabilir. Ancak bu durumda, başbakan ve yasama organı için erken genel seçim gerçekleşir (bu durumu ifade eden yaygın bir kural olarak "aut simul stabunt aut simul cadent" brokartı kullanılır, Latincede "ya birlikte ayakta duracaklar, ya da birlikte düşecekler" anlamına gelir).
Yarı parlamenter sistemler, yarı başkanlık sistemleri gibi, parlamenter sistemlerin güçlü bir şekilde rasyonalize edilmiş bir biçimidir. İsrail'in 2001 yılında başbakanların doğrudan seçimini kaldırmasının ardından dünyada başbakanlık sistemini uygulayan bir ülke bulunmamaktadır; ancak başbakanlık sistemi, İsrail ve İtalya'nın bazı şehirlerinde ve kasabalarında belediye başkanları ve meclislerin seçiminde kullanılmaktadır. Diğer tür yarı parlamenterizmin hala var olduğu ulusal olarak iki örnek ve beş alt yerel örnek bulunmaktadır. Yerel düzeyde Avustralya ve Japonya'nın örnekleri vardır.
Oluşum
Parlamenter sistemler, hükûmetin hem parlamentoya hem de krala karşı sorumlu olduğu anayasal monarşilerde ortaya çıkmıştır: seçilmiş meclislerin çoğulcu görüşleri, zamanla monarşın yönlendirmesiyle dengelemiştir. Zamanla, miras yoluyla gelen hükümdarların gücü demokraside sürdürülemez olarak görülmüş ve birçok anayasal monarşi parlamenter cumhuriyetlere dönüşmüştür. Geriye kalan anayasal monarşilerde ise hükümdar giderek sembolik bir figür haline gelmiştir: seçilmiş veya seçilmemiş bir devlet başkanının varlığından bağımsız olarak, parlamento egemen kurum olarak tesis edilmiştir.
En temel haliyle, parlamenter sistemler, Fransız üçüncü ve dördüncü cumhuriyetlerinin bilinen örneklerinde olduğu gibi oldukça anarşiktir. Seçilmiş meclisler, seçmenler tarafından hemen hissedilen dezavantajları olan ancak avantajları ancak gelecekte fark edilecek enerjik kararlar almakta genellikle yetersiz kalırlar. Bu durum, parlamenter sistemlerin güçlü bir rasyonalizasyonu gerektirir. Bu örneğe en iyi şekilde Birleşik Krallık'ta gelişen sistem uygundur, burada miras yoluyla gelen hükümdar, etkili bir şekilde "seçilmiş bir hükümdar" olan başbakan tarafından değiştirilmiştir.
Westminster sistemi, büyük ölçüde geleneklere dayandığından diğer ülkelerde kolayca kopyalanamaz. Maurice Duverger'in 1956 önerisine göre, Fransa, hükûmet istikrarını sağlamak için Başbakanın doğrudan seçimini gerçekleştirerek bunu başarabilirdi. Bu seçimler, yasama seçimleriyle aynı anda, ayrı bir oy pusulasıyla yapılacaktı. Başbakan ve destekleyen çoğunluk partisi, yasama döneminin tüm süresi boyunca ayrılmaz bir şekilde birlikte olmalıydı: güvenoyu oylaması, istifa zorunluluğu veya parlamentonun dağıtılması durumunda, hem Ulusal Meclis hem de Başbakan için bir erken genel seçim yapılacaktı.
Başbakanın doğrudan seçimi tek başına hükûmet istikrarını sağlamak için yeterli olmaz: seçmenlerin ideolojik tercihlerini ilk turda ifade etmelerine ve ikinci turda çoğunluk belirlemelerine izin vermek için ikinci bir tur seçimi kullanılmalıdır. Seçim yasası, Başbakan'a parlamentoda çoğunluğu sağlar nitelikte olmalıdır.
Charles de Gaulle döneminde Fransa, yarı başkanlık sistemi adı verilen parlamenter hükûmetin farklı bir rasyonalizasyonunu benimsedi. Bu nedenle, Duverger'in önerisi 1996 yılına kadar adlandırılmamış kaldı ve Fransız siyaset bilimcisi tarafından "yarı-parlamenter" terimi kullanıldı.
Başbakanlık sistemlerinin temel özellikleri
Yarı başkanlık sistemine göre:
- Yasama organı ve hükûmet başkanı aynı anda halk tarafından seçilir.
- Törensel işlevleri olan ayrı bir devlet başkanı bulunabilir (çoğu parlamenter sistemde olduğu gibi).
- Yasama organı, hükûmet başkanını güvensizlik oyuyla görevden alabilme yetkisine sahiptir (parlamenter sistemde olduğu gibi).
- Yasama organının süresi ile hükûmet başkanının süresi çakışır: eğer hükûmet başkanı istifa eder veya yasama organı tarafından görevden alınırsa, yasama organı otomatik olarak feshedilir.
- Seçim yasası, doğrudan seçilen hükûmet başkanını destekleyen partilerin yasama organında çoğunluğu elde etmesini sağlayabilir.
Steffen Gangof'un örneği
Alman akademisyen Steffen Ganghof tarafından tanımlanan yarı-parlamenter sistemdeki ikinci formda, geleneksel parlamenter sistemdeki güçler ayrılığı eksikliği ve başkanlık sistemlerindeki yürütme kişiselleşme sorunları, yasama organının 2 seçilmiş meclise bölünmesiyle ele alınır. Bu meclislerden biri "güven meclisi" olarak adlandırılabilir ve başbakanı ve bakanlarını görevden alma yetkisine sahiptir, diğeri ise "yasama meclisi" olarak adlandırılabilir. Bu meclis, başkanlık sistemlerinde faaliyet gösteren bağımsız yasama organlarının benzer bir şekilde hareket eder, yasa tasarısı sunabilir, değişiklik yapabilir ve reddedebilir, ancak hükûmete "güvenoyu yok" diyemez.
Kitapta "Başkanlık ve Parlamentarizmin Ötesinde. Demokratik Tasarım ve Kuvvetler Ayrılığı", Ganghof yarı-parlamentarizmin şu soyut tanımını verir:
Yarı-parlamenter hükümet altında, yürütmenin hiçbir bölümü doğrudan seçilmez. Başbakan ve kabine, iki bölümden oluşan bir meclis tarafından seçilir, ancak bu meclisin sadece bir bölümü, kabineyi güvenoyu oylamasıyla görevden alabilir, diğer bölüm ise eşit veya daha büyük demokratik meşruiyete ve olağan yasama sürecinde güçlü veto yetkisine sahip olmasına rağmen.
— Steffen Ganghof, (2021) Beyond Presidentialism and Parliamentarism. Democratic Design and the Separation of Powers, Sayfa 67, Oxford University Press
Bu tür Yarı-Parlamenter hükûmet, Tarunabh Khaitan tarafından daha da araştırılmış ve "Moderate Parlamentarizm" terimini kullanarak farklı özelliklere sahip bir Yarı-Parlamenter sistem şeklini tanımlamıştır: karma bikameralizm, her meclis için moderatör (ancak farklı) seçim sistemleri, ağırlıklı çokpartili sistem, eşzamanlı olmayan seçim takvimi ve çıkmaza giren durumların konferans komiteleri aracılığıyla çözülmesi.
Örnekleri
İtalya'daki yerel yönetimler
1993 yılında İtalya, belediye başkanlarının doğrudan seçilmesini mümkün kılan yeni bir seçim yasası benimsemiştir. Tek bir oy pusulası üzerinde seçmen, belediye başkanı için bir oy ve meclis için diğer bir oy kullanabilir. Belediye başkanı iki tur sistemine göre seçilir: İlk turda, geçerli oyların mutlak çoğunluğunu alan aday seçilir; eğer hiçbir aday mutlak çoğunluğu elde edemezse, en çok oy alan iki aday arasında ikinci tur yapılır. Meclisler yarı-orantılı temsil ile seçilir: belediye başkanı ile bağlantılı olan parti veya koalisyon en az %60 koltuk alırken diğer partiler orantılı bir şekilde koltuklarla temsil edilir. Bu, belediye başkanı için çalışan çoğunluğun varlığını sağlar: meclis, mutlak çoğunluk oyuyla belediye başkanını görevden alabilir, ancak bu durumda kendi dağılmasına ve ani bir seçime neden olur.
1999 yılında bir anayasa reformu, bölgesel başkanların doğrudan seçimini getirdi. Bu başkanların görev süresi, belediye başkanları ve belediye meclisleri için olduğu gibi, bölgesel meclislerin görev süresine bağlıdır.
İsrail başbakanının doğrudan seçilmesi (1996-2001)
13. Knesset döneminde (1992-1996), İsrail, Amerikan başkanlık seçimleri örneğindeki gibi, Başbakan için ayrı bir oylama yapma kararı aldı. Bu sistem, İsrail seçim sisteminin bir partiye çoğunluğu kazanma imkanı vermemesi nedeniyle uygulandı. Ancak, Başbakanı destekleyen partiye çoğunluk bonusu verilmediği için, Başbakanın Knesset'teki diğer partilerin desteğini alması gerekiyordu.
Bu sistem, istikrarı artırmadan aksine istikrarı azalttığı için, İsrail'de başbakanın doğrudan seçilmesi 2001 seçiminden sonra kaldırıldı.
Bu sistem, bazıları tarafından başbakanlık sistemlerinin anti-modeli olarak tanımlanmıştır. İsrail'de, temel yasalar, belirli koşullar altında sadece başbakan için özel seçimlere izin veriyordu ve Knesset'in feshedilmediği durumlarda gerçekleştiriliyordu. Pratikte, sadece birkaç yıl içinde sekiz özel seçim yapıldı ve bu, simul simul prensibinden önemli bir sapma teşkil etmektedir. Bu nedenle, İsrail'in başbakanlık sistemine göre versiyonu işlevsel olarak çalışacak şekilde kabul edilmedi.
İlgili sistemler
Birçok parlamenter demokrasi, başbakanın gücünü doğrudan seçime başvurmadan artırma başarısı göstermiştir. Genellikle seçici bir seçim sistemi ile başbakan'a ek anayasal yetkilerin verilmesiyle bunu başarmışlardır. Örneğin, Almanya'da yeterince basit bir parti sisteminin varlığı, yapıcı güvensizlik oyu ve federal şansölyenin güvensizlik oylamasında yenilgi durumunda Bundestag'ın dağılmasını talep etme olasılığı gibi faktörler, birçok istikrarlı hükûmetin oluşmasına katkıda bulunmuştur. İspanya'da ise bir seçici seçim yasasının varlığı, birkaç on yıl boyunca tek parti parlamento çoğunluklarına yol açmış ve de facto olarak başbakanın (yani çoğunluk partisinin lideri) doğrudan seçilmesine neden olmuştur. Ayrıca başbakan, parlamentoyu feshetme yetkisine sahiptir. Buna karşın, Birleşik Krallık, 2011 yılında kabul edilen Sabit Süreli Parlamentolar Yasası'nın onaylanmasının ardından daha klasik bir parlamenter sisteme dönmüştür. Bu yasa ile başbakan, House of Commons'ı feshetme yetkisini kaybetmiştir. Ancak, Sabit Süreli Parlamentolar Yasası 2011 daha sonra 2022'de Parlamentonun Feshi ve Çağrılması Yasası tarafından yürürlükten kaldırılmıştır.
2015 yılında kabul edilen İtalyan seçim yasası, kazanan partiye alt meclisin koltuklarının %54'ünü içeren çoğunluk bonusu veren iki tur sistemine dayanıyordu. Ayrıca, hükûmetleri görevden alma yetkisini üst meclisten kaldıracak bir anayasa reformu da önerildi ve bu da de facto olarak başbakanın doğrudan seçilmesine yaklaşan bir hükûmet şekli getirecekti. Ancak anayasa reformu referandumda reddedildi ve 2015 seçim yasası hiç kullanılmadı, çünkü 2017'de onun yerine yeni bir seçim yasası kabul edildi ve bu yasa en çok oy alan partiye çoğunluk bonusu vermemektedir.
2015 yılında yapılan bir referandumun ardından, Ermenistan Anayasası reforme edildi ve ülke yarı başkanlık sisteminden parlamenter sisteme dönüştürüldü. Değiştirilmiş anayasa, Ulusal Meclis için seçim yasasının orantılı temsile dayanması gerektiğini ve bir çalışan hükûmet çoğunluğunun varlığını, mümkünse iki tur sistemiyle garanti etmesini istiyor. 2017 genel seçimleri orantılı temsil sistemini kullanacaktır; hiçbir parti-koalisyon geçerli oyların çoğunluğunu alamazsa, ilk turda en yüksek sonuçları alan iki siyasi güç arasında ikinci bir tur düzenlenir: kazanan 54% koltuğu alır. Bu, fiili olarak başbakanın doğrudan seçilmesine yol açabilir, ancak yasama organının süresi ve hükûmetin süresi bir başbakanlık cumhuriyetinde gerektiği gibi birbirine bağlı değildir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Duverger, Maurice (September 1996). [The Republican Monarchies] (PDF). (Fransızca), 78. Paris: Éditions du Seuil. ss. 107-120. ISBN . ISSN 0152-0768. 1 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2016.
- ^ a b Ganghof, S (May 2018). "A new political system model: Semi-parliamentary government". European Journal of Political Research. 57 (2): 261-281. doi:10.1111/1475-6765.12224.
- ^ Khaitan, Tarunabh (2021). "Balancing Accountability and Effectiveness: A Case for Moderated Parliamentarism" (PDF). Canadian Journal of Comparative and Contemporary Law. 7: 81-155. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
- ^ Clementi, Francesco (June 2005). Profili ricostruttivi della forma di governo primo-ministeriale tra elezione diretta e indiretta [Reconstructive profiles of the prime-ministerial form of government between direct and indirect election] (PDF) (İtalyanca). Rome: Aracne Editrice. ISBN . 17 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Kasım 2016.
- ^ Frosini, Justin Orlando (2008). Ferrari, Giuseppe Franco (Ed.). Forms of State and Forms of Government. Giuffrè Editore. ss. 54-55. ISBN . Erişim tarihi: 13 Kasım 2016 – Google Books vasıtasıyla.
Daha fazlası için
- Beyond Presidentialism and Parliamentarism: Democratic Design and the Separation of Powers (PDF). Oxford University Press. 2021. 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Mart 2022. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - "Balancing Accountability and Effectiveness: A Case for Moderated Parliamentarism" (PDF). Canadian Journal of Comparative and Contemporary Law. 7: 81-155. 2021. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2021. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yari parlamenter sistem veya Basbakanlik sistemi hem yasama organinin hem de basbakanin ayni anda secildigi bir basbakanlik sistemi anlamina gelebilir hem de yasama organinin iki bolume ayrildigi ve her ikisinin de dogrudan secildigi bir hukumet sistemi anlamina gelebilir biri guvenoyu oylamasiyla yurutme organinin uyelerini gorevden alma yetkisine sahipken digeri bu yetkiye sahip olmayabilir Ilk olarak Maurice Duverger tarafindan onerilen ilk anlamiyla 1996 2001 yillari arasinda Israil de uygulanan sisteme atifta bulunmak icin kullanilmistir Ikinci olarak ise Alman akademisyen Steffen Ganghof tarafindan tanimlanmistir gtd Yonetim bicimlerine gore devletler1 Tam baskanlik sistemli cumhuriyetler2 Yari baskanlik sistemli cumhuriyetler2 Parlamento guvenine tabi olan veya olmayan yasama organi tarafindan secilen veya atanan bir yurutme baskaninin bulundugu cumhuriyetler Parlamenter sistemli cumhuriyetler2 Parlamenter anayasal monarsiler Ayri bir hukumet baskanina sahip olan ancak kraliyet ailesinin hala onemli bir yurutme ve veya yasama yetkisine sahip oldugu anayasal monarsiler Mutlak monarsiler Tek parti devletleri Anayasal hukumlerin askiya alindigi ulkeler Ornegin askeri diktatorlukler Yukaridaki sistemlerin hicbirine uymayan ulkeler Ornegin gecici hukumetler 1Bu harita Vikipedi deki Yonetim bicimlerine gore ulkeler listesi maddesine gore derlendi Kaynaklar icin oraya bakiniz 2Anayasal olarak cok partili cumhuriyet olarak kabul edilen birkac devlet ulke disindakiler tarafindan genel olarak otoriter devletler olarak tanimlanmaktadir Bu harita sadece de jure yonetim bicimini gosterir de facto demokrasi derecesini gostermez Basbakanlik sistemine ozgu bir sekilde standart parlamenter sistemlerde oldugu gibi basbakan hala guvensizlik oyuyla gorevden alinabilir Ancak bu durumda basbakan ve yasama organi icin erken genel secim gerceklesir bu durumu ifade eden yaygin bir kural olarak aut simul stabunt aut simul cadent brokarti kullanilir Latincede ya birlikte ayakta duracaklar ya da birlikte dusecekler anlamina gelir Yari parlamenter sistemler yari baskanlik sistemleri gibi parlamenter sistemlerin guclu bir sekilde rasyonalize edilmis bir bicimidir Israil in 2001 yilinda basbakanlarin dogrudan secimini kaldirmasinin ardindan dunyada basbakanlik sistemini uygulayan bir ulke bulunmamaktadir ancak basbakanlik sistemi Israil ve Italya nin bazi sehirlerinde ve kasabalarinda belediye baskanlari ve meclislerin seciminde kullanilmaktadir Diger tur yari parlamenterizmin hala var oldugu ulusal olarak iki ornek ve bes alt yerel ornek bulunmaktadir Yerel duzeyde Avustralya ve Japonya nin ornekleri vardir OlusumParlamenter sistemler hukumetin hem parlamentoya hem de krala karsi sorumlu oldugu anayasal monarsilerde ortaya cikmistir secilmis meclislerin cogulcu gorusleri zamanla monarsin yonlendirmesiyle dengelemistir Zamanla miras yoluyla gelen hukumdarlarin gucu demokraside surdurulemez olarak gorulmus ve bircok anayasal monarsi parlamenter cumhuriyetlere donusmustur Geriye kalan anayasal monarsilerde ise hukumdar giderek sembolik bir figur haline gelmistir secilmis veya secilmemis bir devlet baskaninin varligindan bagimsiz olarak parlamento egemen kurum olarak tesis edilmistir En temel haliyle parlamenter sistemler Fransiz ucuncu ve dorduncu cumhuriyetlerinin bilinen orneklerinde oldugu gibi oldukca anarsiktir Secilmis meclisler secmenler tarafindan hemen hissedilen dezavantajlari olan ancak avantajlari ancak gelecekte fark edilecek enerjik kararlar almakta genellikle yetersiz kalirlar Bu durum parlamenter sistemlerin guclu bir rasyonalizasyonu gerektirir Bu ornege en iyi sekilde Birlesik Krallik ta gelisen sistem uygundur burada miras yoluyla gelen hukumdar etkili bir sekilde secilmis bir hukumdar olan basbakan tarafindan degistirilmistir Westminster sistemi buyuk olcude geleneklere dayandigindan diger ulkelerde kolayca kopyalanamaz Maurice Duverger in 1956 onerisine gore Fransa hukumet istikrarini saglamak icin Basbakanin dogrudan secimini gerceklestirerek bunu basarabilirdi Bu secimler yasama secimleriyle ayni anda ayri bir oy pusulasiyla yapilacakti Basbakan ve destekleyen cogunluk partisi yasama doneminin tum suresi boyunca ayrilmaz bir sekilde birlikte olmaliydi guvenoyu oylamasi istifa zorunlulugu veya parlamentonun dagitilmasi durumunda hem Ulusal Meclis hem de Basbakan icin bir erken genel secim yapilacakti Basbakanin dogrudan secimi tek basina hukumet istikrarini saglamak icin yeterli olmaz secmenlerin ideolojik tercihlerini ilk turda ifade etmelerine ve ikinci turda cogunluk belirlemelerine izin vermek icin ikinci bir tur secimi kullanilmalidir Secim yasasi Basbakan a parlamentoda cogunlugu saglar nitelikte olmalidir Charles de Gaulle doneminde Fransa yari baskanlik sistemi adi verilen parlamenter hukumetin farkli bir rasyonalizasyonunu benimsedi Bu nedenle Duverger in onerisi 1996 yilina kadar adlandirilmamis kaldi ve Fransiz siyaset bilimcisi tarafindan yari parlamenter terimi kullanildi Basbakanlik sistemlerinin temel ozellikleri Yari baskanlik sistemine gore Yasama organi ve hukumet baskani ayni anda halk tarafindan secilir Torensel islevleri olan ayri bir devlet baskani bulunabilir cogu parlamenter sistemde oldugu gibi Yasama organi hukumet baskanini guvensizlik oyuyla gorevden alabilme yetkisine sahiptir parlamenter sistemde oldugu gibi Yasama organinin suresi ile hukumet baskaninin suresi cakisir eger hukumet baskani istifa eder veya yasama organi tarafindan gorevden alinirsa yasama organi otomatik olarak feshedilir Secim yasasi dogrudan secilen hukumet baskanini destekleyen partilerin yasama organinda cogunlugu elde etmesini saglayabilir Steffen Gangof un ornegi Steffen Ganghof un acikladigi sekliyle Yari Parlamenter Sistem Alman akademisyen Steffen Ganghof tarafindan tanimlanan yari parlamenter sistemdeki ikinci formda geleneksel parlamenter sistemdeki gucler ayriligi eksikligi ve baskanlik sistemlerindeki yurutme kisisellesme sorunlari yasama organinin 2 secilmis meclise bolunmesiyle ele alinir Bu meclislerden biri guven meclisi olarak adlandirilabilir ve basbakani ve bakanlarini gorevden alma yetkisine sahiptir digeri ise yasama meclisi olarak adlandirilabilir Bu meclis baskanlik sistemlerinde faaliyet gosteren bagimsiz yasama organlarinin benzer bir sekilde hareket eder yasa tasarisi sunabilir degisiklik yapabilir ve reddedebilir ancak hukumete guvenoyu yok diyemez Kitapta Baskanlik ve Parlamentarizmin Otesinde Demokratik Tasarim ve Kuvvetler Ayriligi Ganghof yari parlamentarizmin su soyut tanimini verir Yari parlamenter hukumet altinda yurutmenin hicbir bolumu dogrudan secilmez Basbakan ve kabine iki bolumden olusan bir meclis tarafindan secilir ancak bu meclisin sadece bir bolumu kabineyi guvenoyu oylamasiyla gorevden alabilir diger bolum ise esit veya daha buyuk demokratik mesruiyete ve olagan yasama surecinde guclu veto yetkisine sahip olmasina ragmen Steffen Ganghof 2021 Beyond Presidentialism and Parliamentarism Democratic Design and the Separation of Powers Sayfa 67 Oxford University Press Bu tur Yari Parlamenter hukumet Tarunabh Khaitan tarafindan daha da arastirilmis ve Moderate Parlamentarizm terimini kullanarak farkli ozelliklere sahip bir Yari Parlamenter sistem seklini tanimlamistir karma bikameralizm her meclis icin moderator ancak farkli secim sistemleri agirlikli cokpartili sistem eszamanli olmayan secim takvimi ve cikmaza giren durumlarin konferans komiteleri araciligiyla cozulmesi OrnekleriItalya daki yerel yonetimler 1993 yilinda Italya belediye baskanlarinin dogrudan secilmesini mumkun kilan yeni bir secim yasasi benimsemistir Tek bir oy pusulasi uzerinde secmen belediye baskani icin bir oy ve meclis icin diger bir oy kullanabilir Belediye baskani iki tur sistemine gore secilir Ilk turda gecerli oylarin mutlak cogunlugunu alan aday secilir eger hicbir aday mutlak cogunlugu elde edemezse en cok oy alan iki aday arasinda ikinci tur yapilir Meclisler yari orantili temsil ile secilir belediye baskani ile baglantili olan parti veya koalisyon en az 60 koltuk alirken diger partiler orantili bir sekilde koltuklarla temsil edilir Bu belediye baskani icin calisan cogunlugun varligini saglar meclis mutlak cogunluk oyuyla belediye baskanini gorevden alabilir ancak bu durumda kendi dagilmasina ve ani bir secime neden olur 1999 yilinda bir anayasa reformu bolgesel baskanlarin dogrudan secimini getirdi Bu baskanlarin gorev suresi belediye baskanlari ve belediye meclisleri icin oldugu gibi bolgesel meclislerin gorev suresine baglidir Israil basbakaninin dogrudan secilmesi 1996 2001 13 Knesset doneminde 1992 1996 Israil Amerikan baskanlik secimleri ornegindeki gibi Basbakan icin ayri bir oylama yapma karari aldi Bu sistem Israil secim sisteminin bir partiye cogunlugu kazanma imkani vermemesi nedeniyle uygulandi Ancak Basbakani destekleyen partiye cogunluk bonusu verilmedigi icin Basbakanin Knesset teki diger partilerin destegini almasi gerekiyordu Bu sistem istikrari artirmadan aksine istikrari azalttigi icin Israil de basbakanin dogrudan secilmesi 2001 seciminden sonra kaldirildi Bu sistem bazilari tarafindan basbakanlik sistemlerinin anti modeli olarak tanimlanmistir Israil de temel yasalar belirli kosullar altinda sadece basbakan icin ozel secimlere izin veriyordu ve Knesset in feshedilmedigi durumlarda gerceklestiriliyordu Pratikte sadece birkac yil icinde sekiz ozel secim yapildi ve bu simul simul prensibinden onemli bir sapma teskil etmektedir Bu nedenle Israil in basbakanlik sistemine gore versiyonu islevsel olarak calisacak sekilde kabul edilmedi Ilgili sistemlerBircok parlamenter demokrasi basbakanin gucunu dogrudan secime basvurmadan artirma basarisi gostermistir Genellikle secici bir secim sistemi ile basbakan a ek anayasal yetkilerin verilmesiyle bunu basarmislardir Ornegin Almanya da yeterince basit bir parti sisteminin varligi yapici guvensizlik oyu ve federal sansolyenin guvensizlik oylamasinda yenilgi durumunda Bundestag in dagilmasini talep etme olasiligi gibi faktorler bircok istikrarli hukumetin olusmasina katkida bulunmustur Ispanya da ise bir secici secim yasasinin varligi birkac on yil boyunca tek parti parlamento cogunluklarina yol acmis ve de facto olarak basbakanin yani cogunluk partisinin lideri dogrudan secilmesine neden olmustur Ayrica basbakan parlamentoyu feshetme yetkisine sahiptir Buna karsin Birlesik Krallik 2011 yilinda kabul edilen Sabit Sureli Parlamentolar Yasasi nin onaylanmasinin ardindan daha klasik bir parlamenter sisteme donmustur Bu yasa ile basbakan House of Commons i feshetme yetkisini kaybetmistir Ancak Sabit Sureli Parlamentolar Yasasi 2011 daha sonra 2022 de Parlamentonun Feshi ve Cagrilmasi Yasasi tarafindan yururlukten kaldirilmistir 2015 yilinda kabul edilen Italyan secim yasasi kazanan partiye alt meclisin koltuklarinin 54 unu iceren cogunluk bonusu veren iki tur sistemine dayaniyordu Ayrica hukumetleri gorevden alma yetkisini ust meclisten kaldiracak bir anayasa reformu da onerildi ve bu da de facto olarak basbakanin dogrudan secilmesine yaklasan bir hukumet sekli getirecekti Ancak anayasa reformu referandumda reddedildi ve 2015 secim yasasi hic kullanilmadi cunku 2017 de onun yerine yeni bir secim yasasi kabul edildi ve bu yasa en cok oy alan partiye cogunluk bonusu vermemektedir 2015 yilinda yapilan bir referandumun ardindan Ermenistan Anayasasi reforme edildi ve ulke yari baskanlik sisteminden parlamenter sisteme donusturuldu Degistirilmis anayasa Ulusal Meclis icin secim yasasinin orantili temsile dayanmasi gerektigini ve bir calisan hukumet cogunlugunun varligini mumkunse iki tur sistemiyle garanti etmesini istiyor 2017 genel secimleri orantili temsil sistemini kullanacaktir hicbir parti koalisyon gecerli oylarin cogunlugunu alamazsa ilk turda en yuksek sonuclari alan iki siyasi guc arasinda ikinci bir tur duzenlenir kazanan 54 koltugu alir Bu fiili olarak basbakanin dogrudan secilmesine yol acabilir ancak yasama organinin suresi ve hukumetin suresi bir basbakanlik cumhuriyetinde gerektigi gibi birbirine bagli degildir Ayrica bakinizHukumet sistemine gore ulkelerin listesi Parlamenter Sistem Baskanlik sistemi Yari baskanlik sistemiKaynakca Duverger Maurice September 1996 The Republican Monarchies PDF Fransizca 78 Paris Editions du Seuil ss 107 120 ISBN 2 02 030123 7 ISSN 0152 0768 1 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Eylul 2016 a b Ganghof S May 2018 A new political system model Semi parliamentary government European Journal of Political Research 57 2 261 281 doi 10 1111 1475 6765 12224 Khaitan Tarunabh 2021 Balancing Accountability and Effectiveness A Case for Moderated Parliamentarism PDF Canadian Journal of Comparative and Contemporary Law 7 81 155 2 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Eylul 2021 Clementi Francesco June 2005 Profili ricostruttivi della forma di governo primo ministeriale tra elezione diretta e indiretta Reconstructive profiles of the prime ministerial form of government between direct and indirect election PDF Italyanca Rome Aracne Editrice ISBN 88 548 0134 8 17 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Kasim 2016 Frosini Justin Orlando 2008 Ferrari Giuseppe Franco Ed Forms of State and Forms of Government Giuffre Editore ss 54 55 ISBN 9788814143885 Erisim tarihi 13 Kasim 2016 Google Books vasitasiyla Daha fazlasi icinBeyond Presidentialism and Parliamentarism Democratic Design and the Separation of Powers PDF Oxford University Press 2021 13 Mart 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Mart 2022 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Balancing Accountability and Effectiveness A Case for Moderated Parliamentarism PDF Canadian Journal of Comparative and Contemporary Law 7 81 155 2021 2 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Eylul 2021 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim