Yerleştirme ya da enstalasyon, geleneksel sanat eserlerinden farklı olarak, çevreden bağımsız bir sanat nesnesi içermeyip belirli bir mekân için yaratılan, mekânın niteliklerini kullanıp irdeleyen ve izleyici katılımının temel bir gereklilik olduğu sanat türü. Kapalı veya açık mekânlarda yapılabilir.
Kökleri kavramsal sanat ve hatta 20. yüzyıl başındaki Marcel Duchamp'ın hazır-yapımları ve Kurt Schwitters'e kadar giden enstalasyon, diğer adıyla yerleştirme sanatı, çağdaş sanatta mimarlık ve performans dışında birçok başka görsel sanat disiplininden de destek alan melez (hibrid) bir tarzdır. Uygulanmasında sanat eserinin sergileme veya gösterim aşamalarını vurgulayan yerleştirme, 1970'lerde şekillenmiştir.
1960'ların ABD ve Avrupa'da asamblaj ('assemblage') ve çevre terimleri sanatçıların belli bir mekânda bir araya getirdikleri malzemeler için kullanılsa da yerleştirme tabiri sadece eserlerin sergilenme şekli, örneğin resimlerin duvara ne şekilde ve nasıl bir düzende asıldığını ifade etmek için kullanılıyordu. Zamanla galeri mekânının farkındalığı ile ve sanat eserinin mekândan bağımsız gözlenemeyeceği/tecrübe edilemeyeceği fikriyle yerleştirme şekli ve mekân ön plana çıkarılmaya başlanmıştır.
1960'larda 'bir çevre olarak sanat eseri' fikri, izleyicinin sadece bakmakla kalmayıp dünyada yaşadığı gibi sanat eserinin içinde 'yaşaması', hatta zaman zaman onun bir parçası olması beklentisini getirdi. Bu konudaki önemli kişilerden biri Robert Smithson'dır. Yer (daha büyük bir mekân içinde belirli bir yer) ve yer-olmayan (bu yerin galeride fotoğraf, harita, çeşitli malzeme ve dokümanlarla yeniden sunumu) arasında bir ayrım yapmıştır. Bu ayrım önemliydi. Çünkü Smithson ve Michael Heizer, , ve gibi diğer arazi sanatçıları galeri dışında çalışmalarına rağmen işleri galeri sistemi tarafından sağlanan çerçeveye bağımlı kalmıştır. Smithson, yer ve yer-olmayan arasındaki on farkı aşağıdaki şekilde belirlemiştir:
Yer ('Site') | Yer-olmayan ('Nonsite') |
Açık sınırlar | Kapalı sınırlar |
Noktalar serisi | Malzemeler dizisi |
Dış koordinatlar | İç koordinatlar |
Eksiltme | Ekleme |
Belirsiz kesinlik | Belirli kesinsizlik |
Dağınık bilgi | Toplu bilgi |
Yansıma | Ayna |
Kenar | Merkez |
Mekân (fiziksel) | Mekânsızlık (soyutlama) |
Çok | Tek |
Günümüz enstalasyonlarında günlük ve doğal malzemelerin yanı sıra video, ses, performans, bilgisayarlar ve Internet gibi yeni mecralar da kullanılmaktadır. Önceleri radikal bir sanat yaratım biçimi olarak çıkan yerleştirme sanatı, 1980'lerden itibaren müzeler ve galeriler tarafından tamamen kabul görmüştür. 20. yüzyıl sonlarında baskın sanat türü olmuştur. Hâlâ da bu özelliğini korumaktadır.
Bazı ünlü enstalasyon sanatçıları
Kaynakça
- de Oliveira, Nicolas; Oxley, Nicola; Petry, Michael (2001): Installation Art: Thames & Hudson Ltd, London
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yerlestirme ya da enstalasyon geleneksel sanat eserlerinden farkli olarak cevreden bagimsiz bir sanat nesnesi icermeyip belirli bir mekan icin yaratilan mekanin niteliklerini kullanip irdeleyen ve izleyici katiliminin temel bir gereklilik oldugu sanat turu Kapali veya acik mekanlarda yapilabilir Rachel Whiteread in yerlestirme sannatini kullanarak olusturdugu ve Londra da Tate Modern de sergilenen eserleri Kokleri kavramsal sanat ve hatta 20 yuzyil basindaki Marcel Duchamp in hazir yapimlari ve Kurt Schwitters e kadar giden enstalasyon diger adiyla yerlestirme sanati cagdas sanatta mimarlik ve performans disinda bircok baska gorsel sanat disiplininden de destek alan melez hibrid bir tarzdir Uygulanmasinda sanat eserinin sergileme veya gosterim asamalarini vurgulayan yerlestirme 1970 lerde sekillenmistir 1960 larin ABD ve Avrupa da asamblaj assemblage ve cevre terimleri sanatcilarin belli bir mekanda bir araya getirdikleri malzemeler icin kullanilsa da yerlestirme tabiri sadece eserlerin sergilenme sekli ornegin resimlerin duvara ne sekilde ve nasil bir duzende asildigini ifade etmek icin kullaniliyordu Zamanla galeri mekaninin farkindaligi ile ve sanat eserinin mekandan bagimsiz gozlenemeyecegi tecrube edilemeyecegi fikriyle yerlestirme sekli ve mekan on plana cikarilmaya baslanmistir 1960 larda bir cevre olarak sanat eseri fikri izleyicinin sadece bakmakla kalmayip dunyada yasadigi gibi sanat eserinin icinde yasamasi hatta zaman zaman onun bir parcasi olmasi beklentisini getirdi Bu konudaki onemli kisilerden biri Robert Smithson dir Yer daha buyuk bir mekan icinde belirli bir yer ve yer olmayan bu yerin galeride fotograf harita cesitli malzeme ve dokumanlarla yeniden sunumu arasinda bir ayrim yapmistir Bu ayrim onemliydi Cunku Smithson ve Michael Heizer ve gibi diger arazi sanatcilari galeri disinda calismalarina ragmen isleri galeri sistemi tarafindan saglanan cerceveye bagimli kalmistir Smithson yer ve yer olmayan arasindaki on farki asagidaki sekilde belirlemistir Yer Site Yer olmayan Nonsite Acik sinirlar Kapali sinirlarNoktalar serisi Malzemeler dizisiDis koordinatlar Ic koordinatlarEksiltme EklemeBelirsiz kesinlik Belirli kesinsizlikDaginik bilgi Toplu bilgiYansima AynaKenar MerkezMekan fiziksel Mekansizlik soyutlama Cok Tek Gunumuz enstalasyonlarinda gunluk ve dogal malzemelerin yani sira video ses performans bilgisayarlar ve Internet gibi yeni mecralar da kullanilmaktadir Onceleri radikal bir sanat yaratim bicimi olarak cikan yerlestirme sanati 1980 lerden itibaren muzeler ve galeriler tarafindan tamamen kabul gormustur 20 yuzyil sonlarinda baskin sanat turu olmustur Hala da bu ozelligini korumaktadir Bazi unlu enstalasyon sanatcilariJoseph Beuys Christo ve Jeanne Claude Marcel Duchamp Tracey Emin Damien Hirst Anish Kapoor Yayoi Kusama Sol LeWitt Nam June Paik Kurt Schwitters Richard Serra Jean Tinguely Bill Viola Rachel WhitereadKaynakcade Oliveira Nicolas Oxley Nicola Petry Michael 2001 Installation Art Thames amp Hudson Ltd London