Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Eylül 2020) |
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Eylül 2024) () |
Tarihçe
Tüfekler eskiden; nispeten düşük hızda ateşlenen top şeklinde mühimmat kullanan, pürüzsüz delikli, büyük kalibreli silahlardı. Yüksek maliyet, hassas üretimin zorluğu ile namludan kolayca ve hızlı bir şekilde mühimmat yükleme ihtiyacı nedeniyle, tüfek topları genellikle namlulara gevşek bir şekilde oturacak tasarıma sahipti. Sonuç olarak, ateş edildiğinde toplar genellikle namlunun kenarlarından seker ve namluyu terk ettikten sonraki nihai varış noktası öngörülen/istenen konumdan uzaklaşırdı. Bu durum, isabetin daha önemli olduğu durumlarda, örneğin avlanırken, delik boyutuna daha yakın bir top ve bir yama(ağızdan dolma silahlarda mermiyi çevreleyip gaz kaçaklarını önlemek için kullanılan deri veya bez parçası)dan oluşan daha sıkı bir kombinasyon kullanılarak aşıldı. İsabet oranı geliştirildi, ancak uzun mesafelerde hassas atışlar için kesin bir çözüm olmadı.
Barutun icadı gibi, namlulu tüfeğin mucidi de henüz kesin olarak bilinmemektedir. Küçük namluların içine düz kanallar açma, en az 1480'den beri uygulanmaktadır, ancak bu kanalların yapılma amacı yiv anlayışının aksine, başlangıçta barut kalıntılarını toplamak için "kurum olukları" oluşturmaktır.
Spiral yivli tüfek namlularının Avrupa'daki en erken kaydedilen girişimlerinden bazıları, 1498'de Viyanalı bir silah ustası olan Gaspard Kolner ve 1520'de Nürnberg'den Augustus Kotter'dır. Kolner’ın çalışmalarına rağmen çalışan spiral oluklu ateşli bir silah, Kotter'dan yardım alınana kadar yapılamadı.
Gerçek yivin tarihi 16. yüzyıldan kalma olmasına rağmen, o zamanlar yivlerin elle oyulması gerekiyordu ve sonuç olarak 19. yüzyılın ortalarına kadar pek yaygın değildi. Zahmetli ve pahalı üretim süreci nedeniyle, ilk yivli ateşli silahlar öncelikle, silahlarını arka arkaya birçok kez ateşlemeye ihtiyaç duymayan ve isabet oranının artmasını isteyen zengin eğlence avcıları tarafından kullanıldı. Yivli ateşli silahlar, temizlenmesi zor olduğu için askeri kullanıcılar arasında popüler değildi ve mermileri yüklemek çok sayıda zorluk içeriyordu. Mermi, tüfeği almak için yeterli çaptaysa, onu delikten aşağı itmek için büyük bir itici güç oluşturmak dolayısıyla sert bir cisimle ittirmek gerekiyordu. Öte yandan, yerleştirilmesine yardımcı olmak için çapı küçültülmüş olsaydı, mermi tüfeğe tam olarak geçmezdi, ateşleme sonrası duvarlara sürtünebilir ve sonuç olarak isabet oranı azalırdı.
Yiv
Yiv ateşli silahlarda merminin yolunda seyrederken dönme hareketi kazanmasını sağlayan namlu içine açılmış birbirine paralel kabarıklıklardan oluşan ve namlu içine spiral görüntü kazandıran kabartı ve .
Bir daha uzak mesafelere gönderebilmenin tek yolu namlu çıkışında çekirdeğe daha fazla hız kazandırmaktır. Bu amaçla potansiyel enerjisini ve önündeki hava direncini aşabilme kabiliyetini artırarak daha az sürtünme ile karşılaşması için, merminin ileri doğru olan hareketine ilaveten kendi ekseni etrafında dönüş hareketi kazandırılması düşünülmüştür. Bu işlemi sağlayan cihaz da yiv-set çekilmiş namludur.
Mermiye dönüş hareketi kazandırılması öncelikle jiroskopik dengesini artırır. Ayrıca merminin aerodinamiğini de artırarak daha isabetli olmasını sağlar.
Ancak unutulmaması gereken husus şudur ki namlu ağzından çıkıştaki ilk hız yivsiz mermide daha yüksektir. Ancak yiv in bu noktadaki göz ardı edilemeyecek avantajı sahip olduğu hızı yivsiz mermiden daha uzun süre koruyabilmesidir
İşlevi
Merminin dengesini ve hızını artırarak menzil, tahribat ve hedefi vurma etkilerini artırır. Namlu içindeki oyuklara "yiv", çıkıntılara ise "set" denir. Bu tür namluya sahip tüfeklere ise "Yivli tüfek" denir. Günümüz piyade tüfeklerinin tamamına yakını ve tabancaların tamamı yivli silah kategorisinde yer alırlar. Top gibi ağır silahlar yivli veya yivsiz olarak üretilebilseler de uzun menzilli toplar daima yivli namluya sahiptirler.
Hatve (Twist)
Merminin(projectile) ileriye doğru hareketi de, kendi ekseni çevresinde bir tur atması sırasında, kat edeceği mesafeye hatve (twist) denir.
Hatve ve Mermi Stabilitesi
19. yy. sonlarında İngiliz bir profesör olan Alfred George Greenhill tarafından optimal hatve değerini hesaplamak üzere pratik bir formül önerildi.
- C = 150 (Mermi hızı 2800fps veya 840m/sn'den fazla ise 180)
- D = Mermi çapı (inç)
- L = Mermi uzunluğu (inç)
- SG = Density (Yoğunluk / Kurşun çekirdek için: 10.9)
Mütedavil Silahlarda Yiv-Set
Yivli tüfeklerin özellikleri beyan edilirken namlu çapı uzunluğuna ilaveten yiv dönüşünün sağdan sola veya soldan sağa olması ve yiv-set sayısına göre kategorilendirilirler. (Örn. Türk ordusunda standart piyade tüfeği konumunda olan G3 7.62mm çapında soldan sağa dönüşlü 4 adet yiv-set içeren namluya sahiptir). Yivli namluları birbirinden ayıran bir başka özellik ise merminin kendi ekseni civarında dönene kadar kat ettiği mesafe olan Hatve'dir. Bu mesafeye Hatve denir. Mermi yivli namludan çıktığında namlunun yivlerinin şeklini almış olur. Poligonal namluya sahip bir tabanca (örn Jericho 941)'dan çıkan mermi poligonal şekil almıştır. Bu özellik ve yiv set çekilmiş namluların yapılan işleme bağlı mikro girinti-çıkıntıları ve özellikle kullanıma bağlı yiv-set üzerinde oluşan hasarlar ve değişikliklerinin namludan çıkan mermi çekirdeği üzerine yansıması(bu izlere Rayyür denir)'ndan dolayı kriminal laboratuvarlarında bu özellikte silahların kimliklendirilmesi ve özellikle cinayetlerin aydınlandırılmasında kullanılır. Namluya yiv açma fikri ateşli silahların savaşlarda aktif olarak kullanılmaya başlayıp menzil ve isabet oranının ciddi olarak düşük olduğunun fark edildiği 1500'lere kadar dayansa da o dönemlerde metal sanatının gelişmemiş olması ve ayrıca tüfeklerin ağızdan doldurulmasından dolayı büyük çabayla açılan dikkatli yivlerin doldurma esnasında bozulmasından dolayı gerçek anlamında yiv ancak 1800'lerde mermi kovanlı silahların ortaya çıkmasıyla kullanıma girebildi. Ayrıca yiv-set çekilmiş namlulardan (veya mütedavil kullanımıyla yivli namlu) ateşlenmiş bir mermi ile yaralanan bir asker,eski çağlarda (örn. Abraham Lincolnun komuta ettiği Amerika iç savaşında) antibiyotik ve cerrahi teknik yetersizliğinden dolayı, ciddi enfeksiyonlar ile baş etmek zorunda idi. Amerika iç savaşında Abraham Lincoln'un dikkatini çeken avcılık için kullanılan yivli tüfekler, İngiliz askerlerinde ciddi zayiatlar bırakmıştır.
Yiv Çekme İşlemi
Yiv-set çekme işlemi namlunun cinsinin yanında yivli bir silah yapımının en pahalı kısmını oluşturur. Aynı çap ve uzunluktaki bir namlunun hatta ve hatta aynı metal ve aynı işlemden üretilmiş olmasına karşın yiv-setteki hassasiyetinden dolayı aralarında katlarca fark olabilir. Örn. G3 gibi bir piyade tüfeğinin maliyeti 800$ civarında iken; yüksek dikkat gerektiren fakat fikir olarak yine G3'ün üretici firması H&K tarafından G3 üzerinden geliştirilmiş olan ve G3 ile aynı mermiyi () kullanan PSG-1 gibi bir keskin nişancı tüfeğinin namlusunun maliyetinden dolayı (PSG-1'in) maliyeti 10.000$ civarındadır.
Metodlar
Tek Çakılı kalem (Broach) ile tek tek açılan yiv (klasik metod) [Single Point Cut Rifling]
- Çok hassas bir şekilde yiv-set çekilebilir ancak bunun için kaliteli yetişmiş elemana ihtiyaç vardır.
- Kalem her seferinde bir yivi açabildiğinden kaç yiv açılacaksa o kadar kesme işlemi yapılmalı.
- Yiv ekseni (Twist) şeklinde, namlu uzunluğu boyundaki eksen üzerinde hareket sırasında dönebilen makinenin ucuna yerleştirilmiş kalem aracılığı ile namlunun içi defalarca kesilerek istenen derinlikte yivler teker teker açılır.
- Kesici kalem her seferinde tek yiv açabildiğinden dolayı kullanılan malzemeler nispeten daha ucuzdur.
Tek seferde çok sayıda kesi oluşturabilen kalem (Broach) ile açılan yiv-set (Multipoint Broach Cut Rifling)
- Namluda kaç yiv-set var ise bir seferde açılabilir (o namluya özel üretilmiş boyut, çap ve kesici çıkıntı sahibi broach ile bir önceki yöntemde kullanılan makine aracılığı ile bir seferde yiv-set açma işlemi sadece yiv-setin derinliğini arttırmak için makine işlemi tekrarlatılabilir)
- Önceki yönteme göre daha ucuz bir yöntemdir.
Düğme Metodu ile Tek Pasajda Yiv-Set Açılması (Button Rifling)
- Düğme (button) denen ve genelde Titanium Karbur'dan üretilmiş çok sert uca sahip, içi dolu metalin ucuna yerleştirilmiş cihaz, kendisinden daha küçük çağlı namlunun içine sokularak yiv-set açma yöntemidir.
- Sokulan kesici düğme daha büyük olduğundan ham namluda gerilimi artırır dolayısıyla da gerilimi kaldırmak için ham namluyu ısıtmak gerekir. Bir kere geçilip yiv açıldıktan sonra namlu tekrar soğuyunca işlem tekrarlanıp tekrar pürüzlerin alınması işlemi uygulanması gerekir ve ayrıca yivi derinleştirmek gerekir.
- Tezgâh ve malzeme maliyeti daha düşüktür.
- Hızlı bir şekilde çok sayıda namlu üretilebilir.
- Düğmedeki kaymalardan dolayı namlu kalitesi değişir (yani örn. üretim hattındaki birinci namlu 4 'da iken ikinci 3,5 MOA veya 4,5 MOA olabilir). Dolayısıyla bu yöntemde üretilen namlular hem çok kaliteli hem de çok vasat olabilirler.
- ABD'de silah üreticilerinin en çok kullandığı yöntemdir (Browning, Winchester, Japon Miroku gibi).
Dövme Metodu İle Yiv-Set Açma (Hammer Rifling)
Almanya'nın II. Dünya Savaşında kullandığı MG-42 makineli tüfeğinin dakikada (teorik olarak) 1200 mermi atmasından dolayı namlu ömrünün kısa olması nedeniyle düşünülmüş bir sistemdir.
- Namlu boyu (ham namlu) normal boyundan %30 daha kısa kesilir. Ham namluya açılan delik ise %20 büyük açılır.
- Önceden yapılmış ve nihai namlunun tersini düşünebileceğimiz sert metalden yapılmış bir kılavuz namlunun içine itilirken bir taraftan da çekiçler namluyu dakikada ~1500 vuruş gibi bir sayı ile ezerek büyütür. Namlu bir yandan uzayarak gerçek boyutunu alırken diğer yandan da iç yapısı klıavuzun üzerindeki şekli yani yiv-set şeklini alır.
- Çok hızlı (~3dk) bir namlu üretilebilir.
- Makinaları çok pahalı üretim hattı maliyetlidir.
- Tüm namlu tek seferde üretilir.
- Tüm ABD'de bu tezgâhın sayısı 30'u geçmez (Remington ve Ruger tarafından kullanılır)
- , Steyr, Glock, , tarafından kullanılan yöntemdir (Avrupalı üreticiler)
- Yarışma namlusu üretimi için çok uygun bir yöntem değildir. Av ve savaş namluları üretimi için uygun yöntemdir.
Sıvama Metodu ile Yiv-Set Açma (Flow Forming)
3 adet sıvama kafası ile ham namlu ezilerek ve uzatılarak yiv-set oluşturulmuş namlu yapma yöntemidir.
Elektro-kimyasal Talaş Kaldırma Metodu (ECM: Electro Chemical Machining)
Namlu sodyum nitrat içine batırılır, namlu anod olarak elektiriğe bağlanır ve yiv-set boyunca talaş kaldırılır. Çok karmaşık bir işlem olmakla beraber çok kaliteli namlular üretir. 1993'ten beri bu yöntemi kullanmaktadır.
- Çok set metalden yapılmış namlular dahil her türlü namluda yiv açabilir.
- Üretimi maliyetlidir (elektrik!)
- Çok hızlıdır.
- Metalde gerilim oluşturmaz.
Elektro Erozyon Metodu ile Yiv-Set Açılması
Metale kıvılcım değdiğinde o bölgede bölgesel erime/buharlaşma oluşur. Bu yöntemde kıvılcım kullanılarak herhangi bir mekanik kuvvet kullanılmadan namlu boyunca talaş kaldırılarak yiv açılır.
- Çok sert namlularda kullanılabilir.
- Çok sayıda üretim yapmak için uygun değildir.
- Tezgâh maliyeti çok yüksektir.
- Tüfeğin küçük parçalarının üretiminde de kullanılır.
Kaynakça
- ^ Av&Doğa Dergisi Sayı 133 Haziran 2014 s.23-33 Nejat Üner
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Eylul 2020 Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Yiv haber gazete kitap akademik JSTOR Eylul 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin TarihceTufekler eskiden nispeten dusuk hizda ateslenen top seklinde muhimmat kullanan puruzsuz delikli buyuk kalibreli silahlardi Yuksek maliyet hassas uretimin zorlugu ile namludan kolayca ve hizli bir sekilde muhimmat yukleme ihtiyaci nedeniyle tufek toplari genellikle namlulara gevsek bir sekilde oturacak tasarima sahipti Sonuc olarak ates edildiginde toplar genellikle namlunun kenarlarindan seker ve namluyu terk ettikten sonraki nihai varis noktasi ongorulen istenen konumdan uzaklasirdi Bu durum isabetin daha onemli oldugu durumlarda ornegin avlanirken delik boyutuna daha yakin bir top ve bir yama agizdan dolma silahlarda mermiyi cevreleyip gaz kacaklarini onlemek icin kullanilan deri veya bez parcasi dan olusan daha siki bir kombinasyon kullanilarak asildi Isabet orani gelistirildi ancak uzun mesafelerde hassas atislar icin kesin bir cozum olmadi Barutun icadi gibi namlulu tufegin mucidi de henuz kesin olarak bilinmemektedir Kucuk namlularin icine duz kanallar acma en az 1480 den beri uygulanmaktadir ancak bu kanallarin yapilma amaci yiv anlayisinin aksine baslangicta barut kalintilarini toplamak icin kurum oluklari olusturmaktir Spiral yivli tufek namlularinin Avrupa daki en erken kaydedilen girisimlerinden bazilari 1498 de Viyanali bir silah ustasi olan Gaspard Kolner ve 1520 de Nurnberg den Augustus Kotter dir Kolner in calismalarina ragmen calisan spiral oluklu atesli bir silah Kotter dan yardim alinana kadar yapilamadi Gercek yivin tarihi 16 yuzyildan kalma olmasina ragmen o zamanlar yivlerin elle oyulmasi gerekiyordu ve sonuc olarak 19 yuzyilin ortalarina kadar pek yaygin degildi Zahmetli ve pahali uretim sureci nedeniyle ilk yivli atesli silahlar oncelikle silahlarini arka arkaya bircok kez ateslemeye ihtiyac duymayan ve isabet oraninin artmasini isteyen zengin eglence avcilari tarafindan kullanildi Yivli atesli silahlar temizlenmesi zor oldugu icin askeri kullanicilar arasinda populer degildi ve mermileri yuklemek cok sayida zorluk iceriyordu Mermi tufegi almak icin yeterli captaysa onu delikten asagi itmek icin buyuk bir itici guc olusturmak dolayisiyla sert bir cisimle ittirmek gerekiyordu Ote yandan yerlestirilmesine yardimci olmak icin capi kucultulmus olsaydi mermi tufege tam olarak gecmezdi atesleme sonrasi duvarlara surtunebilir ve sonuc olarak isabet orani azalirdi YivI Dunya Savasi yillarinda kullanilan 75 mm capli bir top namlusundaki yivlerYari otomatik yivsiz av tufegi Yivsiz tufekler fisek icindeki sacmayi firlatirlar ve namlu caplari Gauge ile olculur 308 Winchester Kalibre Ceska zbrojovka Uhersky Brod firmasinin urettigi CZ 550 tipi yivli tufekYiv set cekilmis namlu Solda ve Poligonal yivli namlu Sagda Yaygin olarak kullanilan 9mm lik tabanca namlusundan cekilmis olan yiv set Yivatesli silahlarda merminin yolunda seyrederken donme hareketi kazanmasini saglayan namlu icine acilmis birbirine paralel kabarikliklardan olusan ve namlu icine spiral goruntu kazandiran kabarti ve Bir daha uzak mesafelere gonderebilmenin tek yolu namlu cikisinda cekirdege daha fazla hiz kazandirmaktir Bu amacla potansiyel enerjisini ve onundeki hava direncini asabilme kabiliyetini artirarak daha az surtunme ile karsilasmasi icin merminin ileri dogru olan hareketine ilaveten kendi ekseni etrafinda donus hareketi kazandirilmasi dusunulmustur Bu islemi saglayan cihaz da yiv set cekilmis namludur Mermiye donus hareketi kazandirilmasi oncelikle jiroskopik dengesini artirir Ayrica merminin aerodinamigini de artirarak daha isabetli olmasini saglar Ancak unutulmamasi gereken husus sudur ki namlu agzindan cikistaki ilk hiz yivsiz mermide daha yuksektir Ancak yiv in bu noktadaki goz ardi edilemeyecek avantaji sahip oldugu hizi yivsiz mermiden daha uzun sure koruyabilmesidirIsleviMerminin dengesini ve hizini artirarak menzil tahribat ve hedefi vurma etkilerini artirir Namlu icindeki oyuklara yiv cikintilara ise set denir Bu tur namluya sahip tufeklere ise Yivli tufek denir Gunumuz piyade tufeklerinin tamamina yakini ve tabancalarin tamami yivli silah kategorisinde yer alirlar Top gibi agir silahlar yivli veya yivsiz olarak uretilebilseler de uzun menzilli toplar daima yivli namluya sahiptirler Hatve Twist Merminin projectile ileriye dogru hareketi de kendi ekseni cevresinde bir tur atmasi sirasinda kat edecegi mesafeye hatve twist denir Hatve ve Mermi Stabilitesi 19 yy sonlarinda Ingiliz bir profesor olan Alfred George Greenhill tarafindan optimal hatve degerini hesaplamak uzere pratik bir formul onerildi Hatve CD2L SG10 9 displaystyle Hatve frac CD 2 L times sqrt frac SG 10 9 C 150 Mermi hizi 2800fps veya 840m sn den fazla ise 180 D Mermi capi inc L Mermi uzunlugu inc SG Density Yogunluk Kursun cekirdek icin 10 9 Mutedavil Silahlarda Yiv SetYivli tufeklerin ozellikleri beyan edilirken namlu capi uzunluguna ilaveten yiv donusunun sagdan sola veya soldan saga olmasi ve yiv set sayisina gore kategorilendirilirler Orn Turk ordusunda standart piyade tufegi konumunda olan G3 7 62mm capinda soldan saga donuslu 4 adet yiv set iceren namluya sahiptir Yivli namlulari birbirinden ayiran bir baska ozellik ise merminin kendi ekseni civarinda donene kadar kat ettigi mesafe olan Hatve dir Bu mesafeye Hatve denir Mermi yivli namludan ciktiginda namlunun yivlerinin seklini almis olur Poligonal namluya sahip bir tabanca orn Jericho 941 dan cikan mermi poligonal sekil almistir Bu ozellik ve yiv set cekilmis namlularin yapilan isleme bagli mikro girinti cikintilari ve ozellikle kullanima bagli yiv set uzerinde olusan hasarlar ve degisikliklerinin namludan cikan mermi cekirdegi uzerine yansimasi bu izlere Rayyur denir ndan dolayi kriminal laboratuvarlarinda bu ozellikte silahlarin kimliklendirilmesi ve ozellikle cinayetlerin aydinlandirilmasinda kullanilir Namluya yiv acma fikri atesli silahlarin savaslarda aktif olarak kullanilmaya baslayip menzil ve isabet oraninin ciddi olarak dusuk oldugunun fark edildigi 1500 lere kadar dayansa da o donemlerde metal sanatinin gelismemis olmasi ve ayrica tufeklerin agizdan doldurulmasindan dolayi buyuk cabayla acilan dikkatli yivlerin doldurma esnasinda bozulmasindan dolayi gercek anlaminda yiv ancak 1800 lerde mermi kovanli silahlarin ortaya cikmasiyla kullanima girebildi Ayrica yiv set cekilmis namlulardan veya mutedavil kullanimiyla yivli namlu ateslenmis bir mermi ile yaralanan bir asker eski caglarda orn Abraham Lincolnun komuta ettigi Amerika ic savasinda antibiyotik ve cerrahi teknik yetersizliginden dolayi ciddi enfeksiyonlar ile bas etmek zorunda idi Amerika ic savasinda Abraham Lincoln un dikkatini ceken avcilik icin kullanilan yivli tufekler Ingiliz askerlerinde ciddi zayiatlar birakmistir Yiv Cekme Islemi105mm capinda Ingiliz tankina ait top namlusuna cekilmis yiv setler Yiv set cekme islemi namlunun cinsinin yaninda yivli bir silah yapiminin en pahali kismini olusturur Ayni cap ve uzunluktaki bir namlunun hatta ve hatta ayni metal ve ayni islemden uretilmis olmasina karsin yiv setteki hassasiyetinden dolayi aralarinda katlarca fark olabilir Orn G3 gibi bir piyade tufeginin maliyeti 800 civarinda iken yuksek dikkat gerektiren fakat fikir olarak yine G3 un uretici firmasi H amp K tarafindan G3 uzerinden gelistirilmis olan ve G3 ile ayni mermiyi kullanan PSG 1 gibi bir keskin nisanci tufeginin namlusunun maliyetinden dolayi PSG 1 in maliyeti 10 000 civarindadir Metodlar Tek Cakili kalem Broach ile tek tek acilan yiv klasik metod Single Point Cut Rifling Cok hassas bir sekilde yiv set cekilebilir ancak bunun icin kaliteli yetismis elemana ihtiyac vardir Kalem her seferinde bir yivi acabildiginden kac yiv acilacaksa o kadar kesme islemi yapilmali Yiv ekseni Twist seklinde namlu uzunlugu boyundaki eksen uzerinde hareket sirasinda donebilen makinenin ucuna yerlestirilmis kalem araciligi ile namlunun ici defalarca kesilerek istenen derinlikte yivler teker teker acilir Kesici kalem her seferinde tek yiv acabildiginden dolayi kullanilan malzemeler nispeten daha ucuzdur Tek seferde cok sayida kesi olusturabilen kalem Broach ile acilan yiv set Multipoint Broach Cut Rifling Namluda kac yiv set var ise bir seferde acilabilir o namluya ozel uretilmis boyut cap ve kesici cikinti sahibi broach ile bir onceki yontemde kullanilan makine araciligi ile bir seferde yiv set acma islemi sadece yiv setin derinligini arttirmak icin makine islemi tekrarlatilabilir Onceki yonteme gore daha ucuz bir yontemdir Dugme Metodu ile Tek Pasajda Yiv Set Acilmasi Button Rifling Dugme button denen ve genelde Titanium Karbur dan uretilmis cok sert uca sahip ici dolu metalin ucuna yerlestirilmis cihaz kendisinden daha kucuk cagli namlunun icine sokularak yiv set acma yontemidir Sokulan kesici dugme daha buyuk oldugundan ham namluda gerilimi artirir dolayisiyla da gerilimi kaldirmak icin ham namluyu isitmak gerekir Bir kere gecilip yiv acildiktan sonra namlu tekrar soguyunca islem tekrarlanip tekrar puruzlerin alinmasi islemi uygulanmasi gerekir ve ayrica yivi derinlestirmek gerekir Tezgah ve malzeme maliyeti daha dusuktur Hizli bir sekilde cok sayida namlu uretilebilir Dugmedeki kaymalardan dolayi namlu kalitesi degisir yani orn uretim hattindaki birinci namlu 4 da iken ikinci 3 5 MOA veya 4 5 MOA olabilir Dolayisiyla bu yontemde uretilen namlular hem cok kaliteli hem de cok vasat olabilirler ABD de silah ureticilerinin en cok kullandigi yontemdir Browning Winchester Japon Miroku gibi Dovme Metodu Ile Yiv Set Acma Hammer Rifling Almanya nin II Dunya Savasinda kullandigi MG 42 makineli tufeginin dakikada teorik olarak 1200 mermi atmasindan dolayi namlu omrunun kisa olmasi nedeniyle dusunulmus bir sistemdir Namlu boyu ham namlu normal boyundan 30 daha kisa kesilir Ham namluya acilan delik ise 20 buyuk acilir Onceden yapilmis ve nihai namlunun tersini dusunebilecegimiz sert metalden yapilmis bir kilavuz namlunun icine itilirken bir taraftan da cekicler namluyu dakikada 1500 vurus gibi bir sayi ile ezerek buyutur Namlu bir yandan uzayarak gercek boyutunu alirken diger yandan da ic yapisi kliavuzun uzerindeki sekli yani yiv set seklini alir Cok hizli 3dk bir namlu uretilebilir Makinalari cok pahali uretim hatti maliyetlidir Tum namlu tek seferde uretilir Tum ABD de bu tezgahin sayisi 30 u gecmez Remington ve Ruger tarafindan kullanilir Heckler amp Koch Steyr Glock tarafindan kullanilan yontemdir Avrupali ureticiler Yarisma namlusu uretimi icin cok uygun bir yontem degildir Av ve savas namlulari uretimi icin uygun yontemdir Sivama Metodu ile Yiv Set Acma Flow Forming 3 adet sivama kafasi ile ham namlu ezilerek ve uzatilarak yiv set olusturulmus namlu yapma yontemidir Elektro kimyasal Talas Kaldirma Metodu ECM Electro Chemical Machining Namlu sodyum nitrat icine batirilir namlu anod olarak elektirige baglanir ve yiv set boyunca talas kaldirilir Cok karmasik bir islem olmakla beraber cok kaliteli namlular uretir Smith amp Wesson 1993 ten beri bu yontemi kullanmaktadir Cok set metalden yapilmis namlular dahil her turlu namluda yiv acabilir Uretimi maliyetlidir elektrik Cok hizlidir Metalde gerilim olusturmaz Elektro Erozyon Metodu ile Yiv Set Acilmasi Metale kivilcim degdiginde o bolgede bolgesel erime buharlasma olusur Bu yontemde kivilcim kullanilarak herhangi bir mekanik kuvvet kullanilmadan namlu boyunca talas kaldirilarak yiv acilir Cok sert namlularda kullanilabilir Cok sayida uretim yapmak icin uygun degildir Tezgah maliyeti cok yuksektir Tufegin kucuk parcalarinin uretiminde de kullanilir Kaynakca Av amp Doga Dergisi Sayi 133 Haziran 2014 s 23 33 Nejat Uner