Yorçı Yazıtı ya da çagan Obuga Yazıtı 1998 yılında çin sınırları içerisinde bulunan iç Moğolistan özerk

Yorçı Yazıtı ya da Çagan Obuga Yazıtı, 1998 yılında, Çin sınırları içerisinde bulunan İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nde Baotou Şehri'ne bağlı Darhan Moominggan yerleşim alanı Çagan Obuga Köyü, Holbugatu Hosigu mevkiinde bir çoban tarafından bulunmuş bir Göktürk yazıtıdır. Yazıtın bulunduğu bölgede yapılan araştırma ve incelemeler, buranın İkinci Göktürk Kağanlığı'nın önemli idari merkezlerinden biri olduğunu göstermektedir. İkinci Göktürk Kağanlığı dönemine ait kağanlık sarayı (Kara Kum Sarayı) kalıntıları, kurganlar, anıt mezarlar, heykeller ve Yorçı Yazıtı'nın üzerindeki damga ve tasvirler de bu görüşü desteklemektedir. Yazıt üzerinde ilk incelemeler 2004 yılında Baotou'daki yerel tarih araştırmacıları tarafından yapılmıştır.

Yazıt

Yorçı Yazıtı, granitten yapılmış bir bloktur. Keski vasıtasıyla taşa işlenen karakterler, geride kalan tarihi süreçte açık alanda örtüsüz ve korunaksız durumda kaldığından orijinal görüntülerini ve derinliklerini kaybetmiş; yazıtın ilk belgelemesini yapanlar tarafından da karakterlerin içleri siyah boya ile boyanmıştır.

Yazıtın Boyutları

61 cm'lik bir alanı kapsayan yazıtta, karakterlerin boyları 4–6 cm; aralıkları 2–4 cm'dir. Yorçı Yazıtı'nın diğer ölçüleri ise şöyledir: güney kenarı: 190 cm; kuzey kenarı: 155 cm; kuzey kenarının genişliği: 50 cm; alt tarafının genişliği 70 cm; sol kenarının yüksekliği: 105 cm; sağ tarafının genişliği 45–65 cm; sağ kenar yüksekliği 85 cm'dir. Yazıtın 7-10. harflerinin üst bölümünü kapsayan alanda bir damga bulunmaktadır. Bu damganın ölçüleri de 10 cm x 15 cm'dir.

Yazıttaki Metin

Yazıttaki metin 11 karakterden oluşup Orhun Alfabesi ile yazılmıştır.

Yazıttaki Metnin Konusu

Yazıttaki metnin okunması ile ilgili Bai Yudong, Kosetsu Suzuki gibi bilim adamlarının çeşitli görüşleri bulunmaktadır. Yazıttaki metnin çevirisi genel olarak şöyle yapılmıştır: Benim adım Yorçı, bu da benim yazıtımdır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Alyılmaz, C. (2007). (Kök)türk Harfli Yazıtların İzinde. Ankara, s. 113-116.
^ Yudong, B. - Wensheng, B. (2012). About Çagan Obuga Inscription in Turkic Runic Script Found at Bao Tou City of Inner Mongolia-Also on the Location of the South Imperial Court of Black Sand of Second Turkic Khanate, Northwestern Journal of Ethnology, 1/72, 78-99. (İngilizce)

[1] Alyılmaz, C. (2007). (Kök)türk Harfli Yazıtların İzinde. Ankara, s. 113-116.

[2] Yudong, B. - Wensheng, B. (2012). About Çagan Obuga Inscription in Turkic Runic Script Found at Bao Tou City of Inner Mongolia-Also on the Location of the South Imperial Court of Black Sand of Second Turkic Khanate, Northwestern Journal of Ethnology, 1/72, 78-99. (İngilizce)