Yürekli, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Yürekli | |
---|---|
Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
Yürekli Yürekli'nin Erzurum 'daki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Erzurum |
İlçe | Şenkaya |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
Rakım | 1849 m |
Nüfus (2022) | 169 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0442 |
İl plaka kodu | 25 |
Posta kodu | 25360 |
Tarihçe
Yürekli'nin eski adı, Osmanlıca kayıtlarda Zadgerek olarak geçer. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defteri ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine Zadgerek (زادكرك) şeklinde yazılmıştır. Bununla birlikte bu yer adı 1020 tarihli Gürcüce bir beratta Zedkareki (ზედკარეკი) olarak geçer. Zedkareki veya Zadgerek adının Gürcüce Zedagara (ზედაგარა) veya Zedagaraki'den (ზედაგარაკი) değişime uğradığı tahmin edilmektedir. Eski Gürcü dilinde "zed" veya "zeda" (ზედა) yukarı, "agara" (აგარა) köy, kasaba, tarla, mera gibi anlamlara gelir.
Zadgerek veya Zedagara köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde büyük ölçüde yıkılmış olan kaleler ve kilise, buranın eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.
Zedgerek veya Zedkareki köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Gürcistan Vilayeti içinde, Penek livasının Penek nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 50 Hristiyan haneden oluşuyordu. Büyük bir yerleşim olan köyde buğday ve arpa tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu. İki adet de su değirmeni bulunuyordu.
Zedgerek veya Zedkareki köyü, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitinde, Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağına bağlıydı ve bu tarihte köyü oluşturan 26 hanede 101 erkek kaydedilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Zadgerek köyünün nüfusunun yaklaşık 202 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.
Zedgerek veya Zedkareki köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Çarlık Rusya'sına bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus sayımında Zadgerek (Задгерекъ) adıyla kaydettiği köy, Oltu sancağının Oltu kazasına bağlı Zadgerek nahiyesinin sekiz köyünden biriydi. Nüfusu, 60'ı erkek ve 58'i kadın olmak üzere 118 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir. Zagderek nahiyesinin nüfusu ise, 132 hanede yaşayan 853 kişiden oluşuyordu. Bu nüfus içinde 385 kişi Türk, 361 kişi Türkmen ve 107 kişi Kürt olarak kaydedilmiştir. Nahiyenin idari merkezi Vagover köyüydü. Zedgerek veya Zedkareki köyünün nüfusu 1896 yılında 155 kişiye, 1906 yılıda 198 kişiye ulaşmıştır.
Zedgerek veya Zedkareki köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Zadgerek (زادكرك) adıyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında "Zatgerek" biçiminde yazılmış olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 369 kişiden oluşuyordu. Zadgerek Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yürekli olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Yürekli köyünün nüfusu 645 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 249 kişi okuma yazma biliyordu.
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.
Yürekli köyünde bir kilise ile üç kalenin kalıntıları günümüze ulaşmış, bir kalenin de varlığı bilinmektedir. Köyün Hristiyan nüfusundan kalmış olan Zadkareki Kilisesi, tamamen yıkılmış olup geriye sadece harçlı duvar parçaları kalmıştır. Kalelerden biri, köyün kuzeybatı kıyısında bulunmaktadır. Harç kullanılmadan inşa edilmiş olan yapının bugüne kalan duvarlarının yüksekliği 2 metreyi bulur. Köyün 800 metre güneyinde, bir tepe üzerinde harç kullanılmadan inşa edilmiş olan kale ise, büyük ölçüde yıkılmış ve taş yığını halini almıştır. Köyün 2 kilometre kuzeydoğusunda, bir kayanın tepesinde bir başka kale bulunmaktadır. Bu kale de büyük ölçüde yıkılmış ve taş yığınına dönüşmüştür. Bununla birlikte bazı kısımlarda duvar örgüsü fark edilmektedir. Köyün yaylasının 1 kilometre güneybatısında bulunan ve köylülerce “Kale” olarak adlandırılan yerde herhangi bir kalıntı tespit edilememiş, ancak bu adlandırma geçmişte burada küçük bir kale olduğuna işaret ediyor olabilir.
Coğrafya
Mahalle, Erzurum il merkezine 171 km, Şenkaya ilçe merkezine 45 km uzaklıktadır. Mahalle, Şenkaya'nın kuzeydoğusunda olup, numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, Yazılı ve Yeşildemet mahalleleri üzerinden, 10,7 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.
Nüfus
Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
---|---|
2022 | 169 |
2021 | 176 |
2020 | 194 |
2019 | 205 |
2018 | 200 |
2017 | 183 |
2016 | 182 |
2015 | 192 |
2014 | 196 |
2013 | 216 |
2012 | 223 |
2011 | 225 |
2010 | 223 |
2009 | 227 |
2008 | 231 |
2007 | 236 |
2000 | 271 |
1990 | 365 |
1985 | 484 |
1965 | 645 |
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Yürekli Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h . Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Yurekli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 565". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024.
- ^ a b
- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 463. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ İlia Abuladze, Eski Gürcü Dili Sözlüğü („ძველი ქართული ენის ლექსიკონი“), Tiflis, 1973.
- ^ a b 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2018, s. 78, 86, 97-98. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი: წიგნი II), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 345". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024.
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 90. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 689-696". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 121, .
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 985". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 261.
- ^ . Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Yürekli Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Google Maps". Google Maps. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
- ^ "Google Maps". Google Maps. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Yürekli, Şenkaya için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yurekli Erzurum ilinin Senkaya ilcesine bagli bir kirsal mahalledir YurekliMahalleMahallenin haritadaki yeriErzurum un Turkiye deki konumuYurekliYurekli nin Erzurum daki konumuUlke TurkiyeIlErzurumIlceSenkayaCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1849 mNufus 2022 169Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0442Il plaka kodu25Posta kodu25360TarihceYurekli nin eski adi Osmanlica kayitlarda Zadgerek olarak gecer Nitekim 1595 tarihli Osmanli mufassal defteri ile 1928 tarihli Osmanlica koy listesine Zadgerek زادكرك seklinde yazilmistir Bununla birlikte bu yer adi 1020 tarihli Gurcuce bir beratta Zedkareki ზედკარეკი olarak gecer Zedkareki veya Zadgerek adinin Gurcuce Zedagara ზედაგარა veya Zedagaraki den ზედაგარაკი degisime ugradigi tahmin edilmektedir Eski Gurcu dilinde zed veya zeda ზედა yukari agara აგარა koy kasaba tarla mera gibi anlamlara gelir Zadgerek veya Zedagara koyu Orta Cag da Gurcistan in bir parcasi olan Tao bolgesinde yer aliyordu Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Koyde buyuk olcude yikilmis olan kaleler ve kilise buranin eski bir yerlesim oldugunu gostermektedir Zedgerek veya Zedkareki koyu 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli mufassal defterine gore Gurcistan Vilayeti icinde Penek livasinin Penek nahiyesine bagliydi Nufusu 50 Hristiyan haneden olusuyordu Buyuk bir yerlesim olan koyde bugday ve arpa tarimi ile aricilik yapiliyor domuz ve koyun besleniyordu Iki adet de su degirmeni bulunuyordu Zedgerek veya Zedkareki koyu Osmanli idaresinin askere alma ve vergi belirleme amaciyla 1835 yilinda yaptigi nufus tespitinde Cildir Eyaleti nin Penek sancagina bagliydi ve bu tarihte koyu olusturan 26 hanede 101 erkek kaydedilmisti Erkek sayisi kadar kadin eklenince Zadgerek koyunun nufusunun yaklasik 202 kisiden olustugu ortaya cikar Zedgerek veya Zedkareki koyu 93 Harbi nin ardindan 1878 yilinda imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca savas tazminatinin bir parcasi olarak Osmanli Devleti tarafindan Carlik Rusya sina birakildi Rus idaresinin 1886 nufus sayiminda Zadgerek Zadgerek adiyla kaydettigi koy Oltu sancaginin Oltu kazasina bagli Zadgerek nahiyesinin sekiz koyunden biriydi Nufusu 60 i erkek ve 58 i kadin olmak uzere 118 kisiden olusuyordu Bu nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Zagderek nahiyesinin nufusu ise 132 hanede yasayan 853 kisiden olusuyordu Bu nufus icinde 385 kisi Turk 361 kisi Turkmen ve 107 kisi Kurt olarak kaydedilmistir Nahiyenin idari merkezi Vagover koyuydu Zedgerek veya Zedkareki koyunun nufusu 1896 yilinda 155 kisiye 1906 yilida 198 kisiye ulasmistir Zedgerek veya Zedkareki koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Zadgerek زادكرك adiyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasinin Kosor nahiyesine bagliydi 1940 genel nufus sayiminda Zatgerek biciminde yazilmis olan koy ayni idari konuma sahipti ve nufusu 369 kisiden olusuyordu Zadgerek Turkce olmadigi icin koyun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Yurekli olarak degistirilmistir 1965 genel nufus sayiminda Yurekli koyunun nufusu 645 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 249 kisi okuma yazma biliyordu 1993 yilinda Buyuksehir olan Erzurum da 2012 yilinda 6360 Sayili Yasa ile tum koylerin tuzel kisiligi kaldirilmistir Bu koy de Senkaya Belediyesi nin bir mahallesi olmustur Yurekli koyunde bir kilise ile uc kalenin kalintilari gunumuze ulasmis bir kalenin de varligi bilinmektedir Koyun Hristiyan nufusundan kalmis olan Zadkareki Kilisesi tamamen yikilmis olup geriye sadece harcli duvar parcalari kalmistir Kalelerden biri koyun kuzeybati kiyisinda bulunmaktadir Harc kullanilmadan insa edilmis olan yapinin bugune kalan duvarlarinin yuksekligi 2 metreyi bulur Koyun 800 metre guneyinde bir tepe uzerinde harc kullanilmadan insa edilmis olan kale ise buyuk olcude yikilmis ve tas yigini halini almistir Koyun 2 kilometre kuzeydogusunda bir kayanin tepesinde bir baska kale bulunmaktadir Bu kale de buyuk olcude yikilmis ve tas yiginina donusmustur Bununla birlikte bazi kisimlarda duvar orgusu fark edilmektedir Koyun yaylasinin 1 kilometre guneybatisinda bulunan ve koylulerce Kale olarak adlandirilan yerde herhangi bir kalinti tespit edilememis ancak bu adlandirma gecmiste burada kucuk bir kale olduguna isaret ediyor olabilir CografyaMahalle Erzurum il merkezine 171 km Senkaya ilce merkezine 45 km uzakliktadir Mahalle Senkaya nin kuzeydogusunda olup numarali Erzurum Ardahan Oltu Gole devlet yoluna Yazili ve Yesildemet mahalleleri uzerinden 10 7 km lik bir koy yoluyla baglidir NufusYillara gore mahalle nufus verileri2022 1692021 1762020 1942019 2052018 2002017 1832016 1822015 1922014 1962013 2162012 2232011 2252010 2232009 2272008 2312007 2362000 2711990 3651985 4841965 645Kaynakca a b c d e f g h i j k Erzurum Senkaya Yurekli Mahalle Nufusu Nufusune com 22 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2023 a b c d e f g h Turkiye Istatistik Kurumu 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Yurekli Turkey Page Ingilizce Fallingrain com 25 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2023 a b c Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი გამოკვლევა წიგნი III Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 565 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2024 a b Tao ტაო Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 463 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 Ilia Abuladze Eski Gurcu Dili Sozlugu ძველი ქართული ენის ლექსიკონი Tiflis 1973 a b 2017 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2018 s 78 86 97 98 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 9 4 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი თარგმანი წიგნი II Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 345 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2024 Tao ტაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 90 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Kars oblasti Sira no 689 696 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2024 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 121 ISBN 9786052100271 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 248 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 985 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 261 Resmi Gazete 10 Aralik 2012 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Yurekli Mahallesi YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2023 Google Maps Google Maps Erisim tarihi 19 Ocak 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Google Maps Google Maps Erisim tarihi 19 Ocak 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1968 PDF kutuphane tuik gov tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarYurekli Senkaya icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft