Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yıldız Mahkemesi, 27 Haziran- 29 Haziran 1881 tarihleri arasında Yıldız Sarayı'nın bahçesinde kurulan bir çadırda yapılan, Osmanlı padişahı Abdülaziz'i öldürmekle suçlanan sanıkların yargılandığı özel amaçlı bir mahkemeydi.
Mahkemenin gerekçeleri
30 Mayıs 1876 tarihinde Osmanlı padişahı Abdülaziz tahttan indirilerek Feriye Sarayı'nda hapsedilmişti. Ancak 4 gün sonra tahttan indirilmiş olan padişah bilekleri kesilmiş olarak ölü bulundu. Çok sayıda yerli ve yabancı doktorların Abdülaziz'in naaşını muayenesi sonucu ölüm nedeni ihtihar olarak kabul edildi. Ancak bu olaydan tam 5 yıl sonra padişah II. Abdülhamit'in emriyle ve yeni görgü tanıklarının ortaya çıkmış olduğu gerekçesiyle eski padişahın ölümünden suçlu görülen kişilerin yargılanmasına karar verildi.
Sanıkların en başında ünlü Osmanlı devlet adamı ve eski sadrazam Mithat Paşa yer alıyordu. Ayrıca Abdülaziz'in tahttan indirilmesine karışmış olan Damat Mahmud Celaleddin Paşa ve ile Abdülaziz'in tahttan indirilmesine fetva vermiş olan şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi de sanıklar arasında yer alıyordu. En önemli tanıklar ise Abdülaziz'in çocuk yaştaki cariyelerinden Pervin Felek Hanım ile cinayeti işlediğini itiraf eden Pehlivan Mustafa Çavuş idi. Mahkeme kurulunun başkanı ve ikinci başkanı ise Rum asıllı Hristo Forides Efendi idi. Sanıkların mahkeme öncesinde sorgulanmalarında ve mahkeme kararının gözden geçirilerek onaylanmasında Plevne Savunması kahramanı Gazi Osman Paşa ve zamanın Adliye Nazırı olan Mecelle ve Tarih-i Cevdet kitaplarının yazarı Ahmet Cevdet Paşa da rol oynamıştı. Mahkeme normal bir mahkeme salonu yerine Yıldız Sarayı'nın bahçesindeki bir avluda yapıldı. Mahkemenin yerli ve yabancı gözlemcilere açık olarak yapıldığı ilan edildiyse de mahkemeyi izlemek isteyen birçok kişiye izin verilmediği ileri sürülmüştür.
Mahkemenin yapısı
Yıldız Mahkemesinin önemli sanıkları şunlardı:
- Mithat Paşa, eski sadrazam
- Hüseyin Avni Paşa, eski sadrazam (5 yıl önce öldürülmüştü)
- Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa, eski sadrazam
- Hasan Hayrullah Efendi, eski Şeyhülislâm
- Damat Mahmud Celaleddin Paşa, Abdülmecit'in damadı
- , Abdülmecit'in damadı
- Sakızlı Ahmed Esad Paşa, Bahriye Nazırı
- V. Murat, eski padişah
- Şevkefza Sultan, V. Murat’ın annesi
- Süleyman Hüsnü Paşa, eski Askeriye Nazırı (mahkeme sırasında Bağdat'ta sürgünde)
- , Namık Kemal’in kardeşi
- Mehmed Raşid Paşa, Hariciye Nazırı
- Fahri Bey,
- Seyyid Bey,
- Albay İzzet Bey,
- Binbaşı Namık Paşazade Ali Bey,
- Binbaşı Gürcü Necip Bey,
- Pehlivan Mustafa Çavuş,
- Pehlivan Cezayirli Mustafa,
- Pehlivan Hacı Mehmed
Mahkeme kurulu üyeleri ise şunlardı:
- Ali Sururî Efendi (Başkan)
- Hristo Forides Efendi (İkinci Başkan)
- Hüseyin Hamit Bey
- Mehmet Emin Bey
- Hacı Emin Bey
- Gadban Efendi
- Emrullah Efendilerin
- Abdüllâtif Bey (Savcı)
- Mehmet Raşit Bey (Savcı Yardımcısı)
- Mustantık Fıkdıklılı Mehmet Nazmi Efendi
- Hüseyin Sıtkı Efendi
- Hüseyin Şükrü Efendi
Mithat Paşa 1876 yılında II. Abdülhamit tarafından sadrazamlıktan indirilip sürgüne gönderilmişti. Hakkında tutuklama kararı çıktığında Aydın Valisi olarak İzmir'de bulunuyordu. Midhat Paşa önce Fransız Konsolosluğu'na sığındı ama Fransa'yla Osmanlı Devleti arasında yapılan pazarlık sonucu Osmanlı Devleti'ne teslim edildi. Hüseyin Avni Paşa mahkeme başladığında zaten vefat etmiş bulunuyordu. Eski padişah V. Murat ve annesi Şevkefza Hanım zaten hapis halinde oldukları için duruşmaya hiç getirilmediler. Süleyman Hüsnü Paşa ise Bağdat'ta sürgünde bulunuyorlardı.
Karar ve temyiz
Savcı, sanıklar ve tanıklar dinlendikten sonra 29 Haziran 1881 günü mahkeme kurulu başkanı Ali Sürûri Efendi kararı açıkladı. Abdülaziz'in öldüğü sırada hapis halinde bulunduğu Feriye Sarayı'nın görevlilerinden Pehlivan Mustafa, Cezayirli Pehlivan Mustafa ve Boyabatlı Pehlivan Hacı Mehmed ile Mâbeynci Fahri Bey, Ali Bey, Necib Bey, Midhat Paşa, Damat Mahmud Celaleddin Paşa ve Damat Nuri Paşa idama, Seyyid Bey ve Albay İzzet Bey de 10 yıl hapse mahkûm edildi.
Bu karar 9 Temmuz 1881 günü toplanan 25 kişilik bir temyiz kurulu tarafından tekrar gözden geçirildi. Bu kurulun üyeleri arasında Gazi Osman Paşa ve Ahmet Cevdet Paşa da vardı. 25 kişi arasından 15 kişi mahkemenin kararının aynen uygulanması, 10 kişi ise cezaların hafifletilmesi yönünde oy kullandı. Böylece onaylanmış olan idam cezalarını II. Abdülhamit Taif'te çekilmek üzere müebbet hapse çevirdi. Taif'te zor koşullar altında hapis hayatı yaşayan Mithat Paşa ve Damat Mahmud Celaleddin Paşa 8 Mayıs 1884 gecesi muhafızları tarafından boğularak öldürüldüler. Eski şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi de 1898'de gene Taif'te öldü.
Kaynakça
- ^ http://www.bibilgi.com/YILDIZ-MAHKEMES%C4%B0[]
- ^ http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=230301 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Mithat Paşa mı Cevdet Paşa mı?
- ^ Midhat Paşanın Hayat-i siyasiyesi, hidematı, Ali Haydar Midhat Bey, Matbaa-yi İçtihad, İstanbul, 1906.
- ^ http://www.medyagunebakis.com/haber_detay.asp?id=1583&menuid=64 []
- ^ . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yildiz Mahkemesi 27 Haziran 29 Haziran 1881 tarihleri arasinda Yildiz Sarayi nin bahcesinde kurulan bir cadirda yapilan Osmanli padisahi Abdulaziz i oldurmekle suclanan saniklarin yargilandigi ozel amacli bir mahkemeydi Mahkemenin gerekceleriYildiz Mahkemesi sanigi Mithat Pasa 30 Mayis 1876 tarihinde Osmanli padisahi Abdulaziz tahttan indirilerek Feriye Sarayi nda hapsedilmisti Ancak 4 gun sonra tahttan indirilmis olan padisah bilekleri kesilmis olarak olu bulundu Cok sayida yerli ve yabanci doktorlarin Abdulaziz in naasini muayenesi sonucu olum nedeni ihtihar olarak kabul edildi Ancak bu olaydan tam 5 yil sonra padisah II Abdulhamit in emriyle ve yeni gorgu taniklarinin ortaya cikmis oldugu gerekcesiyle eski padisahin olumunden suclu gorulen kisilerin yargilanmasina karar verildi Saniklarin en basinda unlu Osmanli devlet adami ve eski sadrazam Mithat Pasa yer aliyordu Ayrica Abdulaziz in tahttan indirilmesine karismis olan Damat Mahmud Celaleddin Pasa ve ile Abdulaziz in tahttan indirilmesine fetva vermis olan seyhulislam Hasan Hayrullah Efendi de saniklar arasinda yer aliyordu En onemli taniklar ise Abdulaziz in cocuk yastaki cariyelerinden Pervin Felek Hanim ile cinayeti isledigini itiraf eden Pehlivan Mustafa Cavus idi Mahkeme kurulunun baskani ve ikinci baskani ise Rum asilli Hristo Forides Efendi idi Saniklarin mahkeme oncesinde sorgulanmalarinda ve mahkeme kararinin gozden gecirilerek onaylanmasinda Plevne Savunmasi kahramani Gazi Osman Pasa ve zamanin Adliye Naziri olan Mecelle ve Tarih i Cevdet kitaplarinin yazari Ahmet Cevdet Pasa da rol oynamisti Mahkeme normal bir mahkeme salonu yerine Yildiz Sarayi nin bahcesindeki bir avluda yapildi Mahkemenin yerli ve yabanci gozlemcilere acik olarak yapildigi ilan edildiyse de mahkemeyi izlemek isteyen bircok kisiye izin verilmedigi ileri surulmustur Mahkemenin yapisiYildiz Mahkemesinin onemli saniklari sunlardi Mithat Pasa eski sadrazam Huseyin Avni Pasa eski sadrazam 5 yil once oldurulmustu Mutercim Mehmed Rusdi Pasa eski sadrazam Hasan Hayrullah Efendi eski Seyhulislam Damat Mahmud Celaleddin Pasa Abdulmecit in damadi Abdulmecit in damadi Sakizli Ahmed Esad Pasa Bahriye Naziri V Murat eski padisah Sevkefza Sultan V Murat in annesi Suleyman Husnu Pasa eski Askeriye Naziri mahkeme sirasinda Bagdat ta surgunde Namik Kemal in kardesi Mehmed Rasid Pasa Hariciye Naziri Fahri Bey Seyyid Bey Albay Izzet Bey Binbasi Namik Pasazade Ali Bey Binbasi Gurcu Necip Bey Pehlivan Mustafa Cavus Pehlivan Cezayirli Mustafa Pehlivan Haci Mehmed Mahkeme kurulu uyeleri ise sunlardi Ali Sururi Efendi Baskan Hristo Forides Efendi Ikinci Baskan Huseyin Hamit Bey Mehmet Emin Bey Haci Emin Bey Gadban Efendi Emrullah Efendilerin Abdullatif Bey Savci Mehmet Rasit Bey Savci Yardimcisi Mustantik Fikdiklili Mehmet Nazmi Efendi Huseyin Sitki Efendi Huseyin Sukru Efendi Mithat Pasa 1876 yilinda II Abdulhamit tarafindan sadrazamliktan indirilip surgune gonderilmisti Hakkinda tutuklama karari ciktiginda Aydin Valisi olarak Izmir de bulunuyordu Midhat Pasa once Fransiz Konsoloslugu na sigindi ama Fransa yla Osmanli Devleti arasinda yapilan pazarlik sonucu Osmanli Devleti ne teslim edildi Huseyin Avni Pasa mahkeme basladiginda zaten vefat etmis bulunuyordu Eski padisah V Murat ve annesi Sevkefza Hanim zaten hapis halinde olduklari icin durusmaya hic getirilmediler Suleyman Husnu Pasa ise Bagdat ta surgunde bulunuyorlardi Karar ve temyizSavci saniklar ve taniklar dinlendikten sonra 29 Haziran 1881 gunu mahkeme kurulu baskani Ali Sururi Efendi karari acikladi Abdulaziz in oldugu sirada hapis halinde bulundugu Feriye Sarayi nin gorevlilerinden Pehlivan Mustafa Cezayirli Pehlivan Mustafa ve Boyabatli Pehlivan Haci Mehmed ile Mabeynci Fahri Bey Ali Bey Necib Bey Midhat Pasa Damat Mahmud Celaleddin Pasa ve Damat Nuri Pasa idama Seyyid Bey ve Albay Izzet Bey de 10 yil hapse mahkum edildi Bu karar 9 Temmuz 1881 gunu toplanan 25 kisilik bir temyiz kurulu tarafindan tekrar gozden gecirildi Bu kurulun uyeleri arasinda Gazi Osman Pasa ve Ahmet Cevdet Pasa da vardi 25 kisi arasindan 15 kisi mahkemenin kararinin aynen uygulanmasi 10 kisi ise cezalarin hafifletilmesi yonunde oy kullandi Boylece onaylanmis olan idam cezalarini II Abdulhamit Taif te cekilmek uzere muebbet hapse cevirdi Taif te zor kosullar altinda hapis hayati yasayan Mithat Pasa ve Damat Mahmud Celaleddin Pasa 8 Mayis 1884 gecesi muhafizlari tarafindan bogularak oldurulduler Eski seyhulislam Hasan Hayrullah Efendi de 1898 de gene Taif te oldu Kaynakca http www bibilgi com YILDIZ MAHKEMES C4 B0 olu kirik baglanti http www radikal com tr haber php haberno 230301 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mithat Pasa mi Cevdet Pasa mi Midhat Pasanin Hayat i siyasiyesi hidemati Ali Haydar Midhat Bey Matbaa yi Ictihad Istanbul 1906 http www medyagunebakis com haber detay asp id 1583 amp menuid 64 yalin URL 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Aralik 2009