Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zabel Yesayan (Ermenice: Զապէլ Եսայեան, 4 Şubat 1878, Üsküdar - 1943, Sibirya), Ermeni romancı, şair ve öğretmen.
| Zabel Yesayan Զապել Եսայան | |
|---|---|
 Zabel Yesayan, 1915'ten önce | |
| Doğum | Zabel Hovanisyan 4 Şubat 1878 Üsküdar, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1943 (65 yaşında) Sibirya, Rusya SFSC, SSCB |
| Meslek | Romancı, şair, yazar ve öğretmen |
| İmza |  |
Yaşamı
Mıgırdiç Hovanisyan'ın kızı Zabel Yesayan 4 Şubat 1878 gecesi, 93 Harbi devam ederken, Üsküdar'da bulunan iki katlı ahşap bir evde Zabel Hovanisyan ismi ile dünyaya geldi. Yesayan'ın doğduğu gece Rus ordusu günümüzde Yeşilköy olarak bilinen San Stefano'ya ulaşmıştı. Öğrenimine günümüzde hala etkin olan Üsküdar Surp Haç Tıbrevank ilkokulunda başladı. Paris'te bulunan Sorbonne Üniversitesinin edebiyat ve felsefe bölümünden mezun oldu. Ermeni edebiyatının bakış açısı ile Fransız romantizm akımından etkilenen Yesayan verimli yazarlık kariyerine başladı. 1895 yılında Gece Şarkısı ve Tsagik (Çiçek) isimli ilk şiirlerini Arşak Çobanyan'ın dergisinde yayımladı. Mercure de France, Massis, Anahit ve Arevelian Mamoul (Doğu Baskısı) isimli dergiler için kısa öykü, edebi makale ve denemeler yazmanın yanı sıra Fransızca ve Ermenice çeviriler yaptı.
Zabel Yesayan 1908'deki Jön Türk devriminin ardından İstanbul'a geri döndü. 1909'da Kilikya'ya giden Yesayan Adana katliamı üzerine dizi makaleler yazdı. Averagneru Meç (Yıkıntılar Arasında) romanı ile Anetski (Lanet; 1911), Safieh (1911) ve Nor Harsi (Yeni Gelin; Konstantinopolis 1911) isimli kısa öykülerinde de Adana katliamını konu aldı. Bu dönemlerde Dzağig yayın çevresi içindeydi.
Ermeni Soykırımı sırasında sürgün listesinde yer alan tek kadın aydın olan Yesayan Müslüman Osmanlı kadını kılığına girerek Bulgaristan'a kaçtı.
Tehcirin ardından, 1918 yılının sonuna dek Orta Doğu'daki mülteci ve yetimlere yardım etmek üzere çalışmalarda bulundu. Bu süreçte Ermeni halkına yapılan pek çok adaletsizliği konu alan Verçin Pacagi (Son Bardak) ve Hokis Aksoryal (Sürgündeki Ruhum; 1919) gibi yeni romanlar yazmaya başladı.
O yıllarda Sovyet Ermenistan'ın destekçilerinden biri oldu ve Forces Retraite (Çekilen Kuvvetler; 1923) isimli romanında zamanın sosyal ve politik koşullarını anlattı. 1920'lerde, eşinin vefatına dek, Fransa'dan Bakü'ye seyahat etti. 1926 yılında Sovyet Ermenistan'ı ziyaret eden Yesayan izlenimlerini Prométhée Déchaîné (Zincirsiz Prometheus; Marsilya 1928) isimli romanında anlattı. 1933 yılında Sovyet Ermenistan'a yerleşti ve Moskova'da gerçekleştirilen ilk Sovyet Yazarlar Birliği kongresinde yer aldı. Bu süreçte Vernaşapik Kraki (Ateşten Gömlek, Erivan 1934; 1936 yılında Rusçaya çevrilmiştir) ve ilk otobiyografik kitabı Silihdari Bardezneri (Silahtarın Bahçeleri; Erivan 1935) ile ilgilendi. Fransızca ve Ermenice edebiyat dersleri vermeye başladı.
1943'teki Büyük Temizlik sırasında milliyetçilik ile suçlanan Zabel Yesayan Sibirya'da bilinmeyen koşullarda öldü. Boğulduğu ya da sürgünde öldüğü iddiaları bulunmaktadır.
Mirası
Ermenistan Kadın Kaynak Merkezinin kurucusu Lara Aharonyan ve Türkçe–Ermenice yayın yapan Agos gazetesinin Erivan muhabiri , Yesayan ile ilgili Finding Zabel Yesayan (Kayıp Zabel Yesayan) isimli bağımsız bir belgesel film çekti. Film 7 Mart 2009 tarihinde Utopiana etiketiyle yayınlandı. Hayat hikâyesi Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu tarafından 2015'te tiyatro oyunu olarak sahnelendi.
Kaynakça
- ^ Ara Baliozian (1982). The Gardens of Silihdar and Other Writings (Birinci bas.). New York, New York: Ashot Press. s. 53. ISBN . Erişim tarihi: 10 Ekim 2011.
- ^ Ara Baliozian (1982). The Gardens of Silihdar and Other Writings (Birinci bas.). New York, New York: Ashot Press. s. 54. ISBN . Erişim tarihi: 10 Ekim 2011.
- ^ Kevork Bardakjian (2000). A reference guide to modern Armenian literature, 1500-1920: with an introductory history. Wayne State University Press. s. 714.
- ^ a b Ruth Bedevian. . Armenianhouse. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2011.
- ^ Mildanoğlu, Zakarya (24 Eylül 2016). . Agos. 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2021.
- ^ Gizem Asya Genç. . Agos. 26 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2013.
- ^ . 13 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2013.
- ^ Tüfekçi, Elif Benan (4 Mart 2015). . Agos. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zabel Yesayan Ermenice Զապէլ Եսայեան 4 Subat 1878 Uskudar 1943 Sibirya Ermeni romanci sair ve ogretmen Zabel Yesayan Զապել ԵսայանZabel Yesayan 1915 ten onceDogumZabel Hovanisyan 4 Subat 1878 Uskudar Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum1943 65 yasinda Sibirya Rusya SFSC SSCBMeslekRomanci sair yazar ve ogretmenImzaYasamiMigirdic Hovanisyan in kizi Zabel Yesayan 4 Subat 1878 gecesi 93 Harbi devam ederken Uskudar da bulunan iki katli ahsap bir evde Zabel Hovanisyan ismi ile dunyaya geldi Yesayan in dogdugu gece Rus ordusu gunumuzde Yesilkoy olarak bilinen San Stefano ya ulasmisti Ogrenimine gunumuzde hala etkin olan Uskudar Surp Hac Tibrevank ilkokulunda basladi Paris te bulunan Sorbonne Universitesinin edebiyat ve felsefe bolumunden mezun oldu Ermeni edebiyatinin bakis acisi ile Fransiz romantizm akimindan etkilenen Yesayan verimli yazarlik kariyerine basladi 1895 yilinda Gece Sarkisi ve Tsagik Cicek isimli ilk siirlerini Arsak Cobanyan in dergisinde yayimladi Mercure de France Massis Anahit ve Arevelian Mamoul Dogu Baskisi isimli dergiler icin kisa oyku edebi makale ve denemeler yazmanin yani sira Fransizca ve Ermenice ceviriler yapti Zabel Yesayan 1908 deki Jon Turk devriminin ardindan Istanbul a geri dondu 1909 da Kilikya ya giden Yesayan Adana katliami uzerine dizi makaleler yazdi Averagneru Mec Yikintilar Arasinda romani ile Anetski Lanet 1911 Safieh 1911 ve Nor Harsi Yeni Gelin Konstantinopolis 1911 isimli kisa oykulerinde de Adana katliamini konu aldi Bu donemlerde Dzagig yayin cevresi icindeydi Zabel Yesayan Ermeni Soykirimi sirasinda surgun listesinde yer alan tek kadin aydin olan Yesayan Musluman Osmanli kadini kiligina girerek Bulgaristan a kacti Tehcirin ardindan 1918 yilinin sonuna dek Orta Dogu daki multeci ve yetimlere yardim etmek uzere calismalarda bulundu Bu surecte Ermeni halkina yapilan pek cok adaletsizligi konu alan Vercin Pacagi Son Bardak ve Hokis Aksoryal Surgundeki Ruhum 1919 gibi yeni romanlar yazmaya basladi O yillarda Sovyet Ermenistan in destekcilerinden biri oldu ve Forces Retraite Cekilen Kuvvetler 1923 isimli romaninda zamanin sosyal ve politik kosullarini anlatti 1920 lerde esinin vefatina dek Fransa dan Baku ye seyahat etti 1926 yilinda Sovyet Ermenistan i ziyaret eden Yesayan izlenimlerini Promethee Dechaine Zincirsiz Prometheus Marsilya 1928 isimli romaninda anlatti 1933 yilinda Sovyet Ermenistan a yerlesti ve Moskova da gerceklestirilen ilk Sovyet Yazarlar Birligi kongresinde yer aldi Bu surecte Vernasapik Kraki Atesten Gomlek Erivan 1934 1936 yilinda Ruscaya cevrilmistir ve ilk otobiyografik kitabi Silihdari Bardezneri Silahtarin Bahceleri Erivan 1935 ile ilgilendi Fransizca ve Ermenice edebiyat dersleri vermeye basladi 1943 teki Buyuk Temizlik sirasinda milliyetcilik ile suclanan Zabel Yesayan Sibirya da bilinmeyen kosullarda oldu Boguldugu ya da surgunde oldugu iddialari bulunmaktadir MirasiErmenistan Kadin Kaynak Merkezinin kurucusu Lara Aharonyan ve Turkce Ermenice yayin yapan Agos gazetesinin Erivan muhabiri Yesayan ile ilgili Finding Zabel Yesayan Kayip Zabel Yesayan isimli bagimsiz bir belgesel film cekti Film 7 Mart 2009 tarihinde Utopiana etiketiyle yayinlandi Hayat hikayesi Bogazici Gosteri Sanatlari Toplulugu tarafindan 2015 te tiyatro oyunu olarak sahnelendi Kaynakca Ara Baliozian 1982 The Gardens of Silihdar and Other Writings Birinci bas New York New York Ashot Press s 53 ISBN 0 935102 07 8 Erisim tarihi 10 Ekim 2011 Ara Baliozian 1982 The Gardens of Silihdar and Other Writings Birinci bas New York New York Ashot Press s 54 ISBN 0 935102 07 8 Erisim tarihi 10 Ekim 2011 Kevork Bardakjian 2000 A reference guide to modern Armenian literature 1500 1920 with an introductory history Wayne State University Press s 714 a b Ruth Bedevian Armenianhouse 16 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ekim 2011 Mildanoglu Zakarya 24 Eylul 2016 Agos 25 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2021 Gizem Asya Genc Agos 26 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2013 13 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Temmuz 2013 Tufekci Elif Benan 4 Mart 2015 Agos 12 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2017