Zal Mahmut Paşa, (1521? – 1577), Sancak Beyi, Beylerbeyi ve vezirlik görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.
Slovenya’nın başkenti Ljubljana’da doğmuş ve devşirme olarak sarayda yetişmiştir. 16. yüzyılda yaşamış Alman ilahiyatçı Stephan Gerlach seyahatnamesinde, Alman tarihçi Franz Babinger'de kitabında Mahmud Paşa'nın Alman asıllı olduğunu yazmışlardır. 16. yüzyılda yaşamış Osmanlı tarihçisi Gelibolulu Mustafa Âlî ise onun Boşnak olduğunu belirtmiştir.
Kanuni Sultan Süleyman’ın en büyük oğlu Şehzade Mustafa'yı 6 Ekim 1553 tarihinde Konya’da boğduğu belirtilen dönemin güçlü güreşçisi ve saray hademesi (kapıcıbaşı) Zal Mahmud Ağa ile aynı kişi olduğu belirtilmektedir.
Avlonya Sancağı Sancak Beyi (bazı kaynaklarda Hersek Sancağı) görevinden sonra 18 Kasım 1563'te Budin Eyaleti Beylerbeyi görevine getirilmiştir. 1564 yılı Haziran ayı sonlarında Budin’deki yeniçerilerin isyanı nedeniyle kaçmış ve 19 Ağustos’ta İstanbul’a gelmiştir. Sonrasında sırasıyla Halep Eyaleti ve Anadolu Eyaleti Beylerbeyi olarak görev yapmıştır. 1566 yılında II. Selim'in kızı Şah Sultan evlenmiştir. 11 Şubat 1567'de vezir olmuştur.
İbrahim Peçevî, Peçevi Tarihi adlı eserinde Gelibolulu Mustafa Âlî’den alıntılayarak Zal Mahmud Paşa ile Şah Sultan’ın aynı gün hastalandığı ve vedalaşarak öldüklerini yazmıştır. Bazı yayınlarda ölüm tarihini 1580 yılı olarak belirtilse de bu bilgi doğru değildir. Eşiyle birlikte hazırlanan vakfiyesinden yola çıkarak 5 Kasım 1577’de ölen Şah Sultan’dan 13 gün önce öldüğü (22 Ekim) ya da 1 Ekim 1577’de öldüğü yönünde değerlendirmeler bulunmaktadır. Mezarı Zal Mahmud Paşa Camii içerisindedir.
Mahmud Paşa'nın Muhammed Paşa adında bir oğlu olduğu bu oğlunun Şah Sultan'dan önceki evliliğinden olduğu düşünülmektedir.
Kendisi ve eşiyle birlikte 1577 yılında inşa ettirdiği külliyede Zal Mahmud Paşa Camii bulunmakta olup cami yanından geçen caddeye de Zal Paşa adı verilmiştir. Bunların dışında Pirlepe ve Ankara’da birer çeşme ve yine Ankara'da bir mescit inşa ettirmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Kahraman, Betül (2019). "Vakfiyesi Işığında Şah Sultan ve Zal Mahmud Paşa Külliyesi". FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 14. DergiPark. ss. 151-194. 25 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
- ^ a b c (1841). A' budai pasák. 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2022.
- ^ İ.H. Uzunçarşılı, Büyük Osmanlı Tarihi, 2. cilt, Şehzadeler Vakası, sayfa 401-403
- ^ Kılıç, Orhan (2019). "Budin ve Tımışvar Eyaletlerinin Paşaları: Karşılaştırmalı Bir Analiz". OTAM, 49. DergiPark. s. 206. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2022.
- ^ Belediyesi, T. C. Eyüpsultan. "Zal Mahmut Paşa". Zal Mahmut Paşa. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zal Mahmut Pasa 1521 1577 Sancak Beyi Beylerbeyi ve vezirlik gorevlerinde bulunmus Osmanli devlet adamidir Slovenya nin baskenti Ljubljana da dogmus ve devsirme olarak sarayda yetismistir 16 yuzyilda yasamis Alman ilahiyatci Stephan Gerlach seyahatnamesinde Alman tarihci Franz Babinger de kitabinda Mahmud Pasa nin Alman asilli oldugunu yazmislardir 16 yuzyilda yasamis Osmanli tarihcisi Gelibolulu Mustafa Ali ise onun Bosnak oldugunu belirtmistir Kanuni Sultan Suleyman in en buyuk oglu Sehzade Mustafa yi 6 Ekim 1553 tarihinde Konya da bogdugu belirtilen donemin guclu gurescisi ve saray hademesi kapicibasi Zal Mahmud Aga ile ayni kisi oldugu belirtilmektedir Avlonya Sancagi Sancak Beyi bazi kaynaklarda Hersek Sancagi gorevinden sonra 18 Kasim 1563 te Budin Eyaleti Beylerbeyi gorevine getirilmistir 1564 yili Haziran ayi sonlarinda Budin deki yenicerilerin isyani nedeniyle kacmis ve 19 Agustos ta Istanbul a gelmistir Sonrasinda sirasiyla Halep Eyaleti ve Anadolu Eyaleti Beylerbeyi olarak gorev yapmistir 1566 yilinda II Selim in kizi Sah Sultan evlenmistir 11 Subat 1567 de vezir olmustur Ibrahim Pecevi Pecevi Tarihi adli eserinde Gelibolulu Mustafa Ali den alintilayarak Zal Mahmud Pasa ile Sah Sultan in ayni gun hastalandigi ve vedalasarak olduklerini yazmistir Bazi yayinlarda olum tarihini 1580 yili olarak belirtilse de bu bilgi dogru degildir Esiyle birlikte hazirlanan vakfiyesinden yola cikarak 5 Kasim 1577 de olen Sah Sultan dan 13 gun once oldugu 22 Ekim ya da 1 Ekim 1577 de oldugu yonunde degerlendirmeler bulunmaktadir Mezari Zal Mahmud Pasa Camii icerisindedir Mahmud Pasa nin Muhammed Pasa adinda bir oglu oldugu bu oglunun Sah Sultan dan onceki evliliginden oldugu dusunulmektedir Kendisi ve esiyle birlikte 1577 yilinda insa ettirdigi kulliyede Zal Mahmud Pasa Camii bulunmakta olup cami yanindan gecen caddeye de Zal Pasa adi verilmistir Bunlarin disinda Pirlepe ve Ankara da birer cesme ve yine Ankara da bir mescit insa ettirmistir Kaynakca a b c d e f Kahraman Betul 2019 Vakfiyesi Isiginda Sah Sultan ve Zal Mahmud Pasa Kulliyesi FSM Ilmi Arastirmalar Insan ve Toplum Bilimleri Dergisi 14 DergiPark ss 151 194 25 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2023 a b c 1841 A budai pasak 24 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2022 I H Uzuncarsili Buyuk Osmanli Tarihi 2 cilt Sehzadeler Vakasi sayfa 401 403 Kilic Orhan 2019 Budin ve Timisvar Eyaletlerinin Pasalari Karsilastirmali Bir Analiz OTAM 49 DergiPark s 206 15 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2022 Belediyesi T C Eyupsultan Zal Mahmut Pasa Zal Mahmut Pasa 2 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2022