Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Devşirme, Osmanlı Devleti'nin fethettiği topraklardan -özellikle Balkanlar- Hristiyan genç ve yetenekli çocukların toplanması, sıkı bir eğitimden geçirilerek üstün bir asker veya bürokrat oluşturulması sistemidir. Sistem Balkanlarda 'kan vergisi' olarak adlandırılmış, Balkan devletlerinin tarih kitaplarında 'Osmanlı Köleliği' tabiri kullanılmıştır. İlk olarak 1438'de yazılı kayıtlarda bahsedilmiştir, ancak muhtemelen daha önce başlamıştır. Sultana sadık bir asker ve memur grubu yaratmıştır. Sistem, 1400'lerden 1600'lere kadar tüm sadrazamları yetiştirmiştir. Bu sistem ile yetiştirilip bürokrat olan devşirmeler arasında Rum Mehmed Paşa, Veli Mahmud Paşa, Yunus Paşa, Rüstem Paşa, Sokollu Mehmed Paşa, Kuyucu Murat Paşa ve Pargalı İbrahim Paşa gibi kişiler vardır. Osmanlı imparatorluğunun eyalet valilerinin ve askeri komutanlarının çoğunu da yetiştirmiştir. Devşirmeler bazen ailelerine yardım etmek için pozisyonlarını kullanmışlardır. Balkanların imarında devşirmelerin de etkileri olmuştur.
Oğlanlar örgün bir eğitim almış, bilim, savaş ve bürokrasi konularında eğitim görmüş ve padişah danışmanı, seçkin piyadeler, orduda generaller, donanmada amiraller ve maliye üzerinde çalışan bürokratlar olmuşlardır. Geri kalanlar Yeniçeri olarak orduya katılmıştır.
1594'te, Müslümanların devşirmelerin pozisyonlarını almalarına resmen izin verilmiştir ve Hristiyanları toplama sistemi 1648'de fiilen durdurulmuştur. 1703'te yeniden tesis etme girişimine direnilmiştir ve nihayet saltanatının ilk günlerinde III. Ahmet tarafından sistem kaldırılmıştır.
Sistem -genellikle Avrupa'da- çocukların zorla toplanıldığı gerekçesiyle eleştirilmiştir. Bunun yanında dinlerinin zorla değiştirilmesi de eleştiri konusu olmuştur. William Gervase Clarence-Smith'e göre sistem iyi bir kariyer imkanı sağladığı için Arnavutlar ve Boşnaklar başta olmak üzere bazı Hristiyan aileler oğullarını gönüllü olarak vermişlerdir ancak sistem genellikle yerel halkın gücüne gitmiştir. Bazı istisnalar dışında Müslüman çocuklar toplanmamasına rağmen, bazı Müslüman aileler çocuklarını kaçırmıştır. Makedon tarih ders kitaplarında ''ailelerin çocuklarını ormana gizlediği'', devşirmeden kurtulma amacıyla ''parmaklarından birini keserek bilerek onları sakatladığı'' anlatılmıştır. Paolo Giovio ve diğer başka kaynaklar Hristiyan ebeveynlerin devşirme girişiminden kaçınma girişimlerinden bahsetmiştir. 1565'te Epir'de, devşirme sistemine karşı özel olarak başlatılan bir ayaklanma olmuştur. Aynı bölgeye ait bir halk türküsünde devşirme sistemi eleştirilmiştir. Ayrıca -genellikle Avrupalı akademisyenler tarafından- sistemin İslam Hukuku'na aykırı olduğu da söylenmiştir.
Bunun yanında çocukların zorla toplanmadığını, sistemin kişilere iyi hayat şartları sağladığını söyleyen görüşler de vardır. Devşirmeler güçlü mevkilere ulaştıkça Bosna'daki Hristiyan ebeveynlerin, çocuklarını almaları için izcilere rüşvet verdiği biliniyordu.
Devşirilen her çocuğun doğum tarihi, köyü, kazâsı, sancağı, baba ve ana adının yanı sıra eşkali de bir deftere yazılır, bu defterlere eşgal defterleri denirdi. Daha sonra yanına verileceği Türk ailesinin reisi olan sipahisinin ismi de bu deftere yazılırdı. Bu defter iki nüsha tutulur ve biri devşirme memurunda, diğeri de çocukları sevk eden memurda bulunurdu. Günümüze kadar bu eşkal defterlerinden üç adet bulunmuş, bu defterlerdeki bilgilerin incelenmesiyle, kural olarak 8-18 yaş arası gençlerin alınmakta olduğu görülmüş, ancak 6 yaşında alınanları da görülmüştür. Üç defterdeki devşirmelerin yaş ortalaması ise 15.3 çıkmıştır.
Devşirmeler, I. Murad zamanında kurulmuş olan Yeniçeri Ocağı ve Bostancı Ocağı'nın kuruluşlarından bir süre sonrasında, temelini oluşturmaya başlarlar. Devşirme, Osmanlı'da fethedilen bölgelerdeki Hristiyan ailelerin çocuklarının 1/5 ini alarak onları yeteneklerine göre yetiştirmeye dayanırdı; eğer güçlü ve dövüşmeye yatkın iseler Yeniçeri ocağına, devlet işlerine yatkın iseler Saray'a alınırlardı. Bu kapsamda sarayda bulunan Enderun Mektebi devşirme bürokratlar yetiştirmekteydi. Osmanlı tarihinde birçok komutan ve devlet adamı devşirme kökenliydi. Devşirmeler özellikle İstanbul'un Fethi'nin ardından güç kazanmaya ve devletin zirvesine yerleşmeye başladılar. Bu ilk dönemlerde çok faydalı olmuş; devşirmeler, Osmanlı Ordusu'nda önemli yere sahip olmuşlardır. Ancak sistem son dönemlerde suiistimal edilmiş ve bozulmuştur. Devşirme sisteminin Osmanlı imparatorluğunun çözülmesindeki etkisi bugün önemli bir tarihsel tartışma konusudur.
Devşirme sistemi; Nepal, Pakistan ve Hindistan'da günümüzde de devam etmektedir. Tarihte Osmanlı'dan önce, Roma, Bizans ve birçok İslam devletindeki devşirme uygulamasında daha çok yabancı ülke halklarından gençlerin seçilmesi yaygındı. Osmanlı'daki devşirme sistemi ise kendi tebaasından gençlerin toplanması üzerine kuruluydu. Devşirmeler, Yeniçeri Ocağı ve Bostancı Ocağı'nın temelini oluşturur.
Kaynakça
- ^ Ingvar Svanberg and David Westerlund, Islam Outside the Arab World, Routledge, 1999, s. 140
- ^ a b Hacisalihoğlu, Neriman ERSOY (7 Kasım 2017). "BULGARİSTAN TARİH ALGISINDA VE TARİH DERS KİTAPLARINDA DEVŞİRME SİSTEMİ VE YENİÇERİLER". Tarih Dergisi (66): 129-154. ISSN 1015-1818.[]
- ^ William L Cleveland and Martin Bunt; William L. Cleveland. A History of the Modern Middle East. ISBN . 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ Douglas E Stresusnd. Islamic Gunpowder Empires: Ottomans, Safavids, and Mughals. s. 83.
- ^ David Nicolle (2011). "Devshirme System". In Alexander Mikaberidze (ed.). Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia. 1. s. 273–4.
- ^ Peter F. Sugar. Southeastern Europe under Ottoman Rule, 1354-1804. ISBN . 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ The New Encyclopedia of Islam, ed. Cyril Glassé, (Rowman & Littlefield, 2008), 129.
- ^ a b William Clarence-Smith. Islam and the Abolition of Slavery. Oxford University Press. s. 49. ISBN . 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ R. M. Savory (ed.). Introduction ṭo Islamic Civilization.
- ^ Jacques, E.E. The Albanians: An Ethnic History from Prehistoric Times to the Present. ISBN .
- ^ Detrez, Raymond. Historical Dictionary of Bulgaria. ISBN . 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ Bator, R.; Rothero, C. Daily Life in Ancient and Modern Istanbul. ISBN . 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ Malcolm, Noel. Bosnia: A Short History. ISBN .
Dış bağlantılar
- Devşirme - Acemi Oğlanlar Ocağı Müessesesi3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Devsirme Osmanli Devleti nin fethettigi topraklardan ozellikle Balkanlar Hristiyan genc ve yetenekli cocuklarin toplanmasi siki bir egitimden gecirilerek ustun bir asker veya burokrat olusturulmasi sistemidir Sistem Balkanlarda kan vergisi olarak adlandirilmis Balkan devletlerinin tarih kitaplarinda Osmanli Koleligi tabiri kullanilmistir Ilk olarak 1438 de yazili kayitlarda bahsedilmistir ancak muhtemelen daha once baslamistir Sultana sadik bir asker ve memur grubu yaratmistir Sistem 1400 lerden 1600 lere kadar tum sadrazamlari yetistirmistir Bu sistem ile yetistirilip burokrat olan devsirmeler arasinda Rum Mehmed Pasa Veli Mahmud Pasa Yunus Pasa Rustem Pasa Sokollu Mehmed Pasa Kuyucu Murat Pasa ve Pargali Ibrahim Pasa gibi kisiler vardir Osmanli imparatorlugunun eyalet valilerinin ve askeri komutanlarinin cogunu da yetistirmistir Devsirmeler bazen ailelerine yardim etmek icin pozisyonlarini kullanmislardir Balkanlarin imarinda devsirmelerin de etkileri olmustur Oglanlar orgun bir egitim almis bilim savas ve burokrasi konularinda egitim gormus ve padisah danismani seckin piyadeler orduda generaller donanmada amiraller ve maliye uzerinde calisan burokratlar olmuslardir Geri kalanlar Yeniceri olarak orduya katilmistir 1594 te Muslumanlarin devsirmelerin pozisyonlarini almalarina resmen izin verilmistir ve Hristiyanlari toplama sistemi 1648 de fiilen durdurulmustur 1703 te yeniden tesis etme girisimine direnilmistir ve nihayet saltanatinin ilk gunlerinde III Ahmet tarafindan sistem kaldirilmistir Sistem genellikle Avrupa da cocuklarin zorla toplanildigi gerekcesiyle elestirilmistir Bunun yaninda dinlerinin zorla degistirilmesi de elestiri konusu olmustur William Gervase Clarence Smith e gore sistem iyi bir kariyer imkani sagladigi icin Arnavutlar ve Bosnaklar basta olmak uzere bazi Hristiyan aileler ogullarini gonullu olarak vermislerdir ancak sistem genellikle yerel halkin gucune gitmistir Bazi istisnalar disinda Musluman cocuklar toplanmamasina ragmen bazi Musluman aileler cocuklarini kacirmistir Makedon tarih ders kitaplarinda ailelerin cocuklarini ormana gizledigi devsirmeden kurtulma amaciyla parmaklarindan birini keserek bilerek onlari sakatladigi anlatilmistir Paolo Giovio ve diger baska kaynaklar Hristiyan ebeveynlerin devsirme girisiminden kacinma girisimlerinden bahsetmistir 1565 te Epir de devsirme sistemine karsi ozel olarak baslatilan bir ayaklanma olmustur Ayni bolgeye ait bir halk turkusunde devsirme sistemi elestirilmistir Ayrica genellikle Avrupali akademisyenler tarafindan sistemin Islam Hukuku na aykiri oldugu da soylenmistir Bunun yaninda cocuklarin zorla toplanmadigini sistemin kisilere iyi hayat sartlari sagladigini soyleyen gorusler de vardir Devsirmeler guclu mevkilere ulastikca Bosna daki Hristiyan ebeveynlerin cocuklarini almalari icin izcilere rusvet verdigi biliniyordu Devsirme Topkapi Sarayi gravur kucuk yasta ailelerinden alinarak seckin Osmanli ordusu icin yetistirilen Hristiyan cocuklari tasvir etmektedir Devsirilen her cocugun dogum tarihi koyu kazasi sancagi baba ve ana adinin yani sira eskali de bir deftere yazilir bu defterlere esgal defterleri denirdi Daha sonra yanina verilecegi Turk ailesinin reisi olan sipahisinin ismi de bu deftere yazilirdi Bu defter iki nusha tutulur ve biri devsirme memurunda digeri de cocuklari sevk eden memurda bulunurdu Gunumuze kadar bu eskal defterlerinden uc adet bulunmus bu defterlerdeki bilgilerin incelenmesiyle kural olarak 8 18 yas arasi genclerin alinmakta oldugu gorulmus ancak 6 yasinda alinanlari da gorulmustur Uc defterdeki devsirmelerin yas ortalamasi ise 15 3 cikmistir Devsirmeler I Murad zamaninda kurulmus olan Yeniceri Ocagi ve Bostanci Ocagi nin kuruluslarindan bir sure sonrasinda temelini olusturmaya baslarlar Devsirme Osmanli da fethedilen bolgelerdeki Hristiyan ailelerin cocuklarinin 1 5 ini alarak onlari yeteneklerine gore yetistirmeye dayanirdi eger guclu ve dovusmeye yatkin iseler Yeniceri ocagina devlet islerine yatkin iseler Saray a alinirlardi Bu kapsamda sarayda bulunan Enderun Mektebi devsirme burokratlar yetistirmekteydi Osmanli tarihinde bircok komutan ve devlet adami devsirme kokenliydi Devsirmeler ozellikle Istanbul un Fethi nin ardindan guc kazanmaya ve devletin zirvesine yerlesmeye basladilar Bu ilk donemlerde cok faydali olmus devsirmeler Osmanli Ordusu nda onemli yere sahip olmuslardir Ancak sistem son donemlerde suiistimal edilmis ve bozulmustur Devsirme sisteminin Osmanli imparatorlugunun cozulmesindeki etkisi bugun onemli bir tarihsel tartisma konusudur Devsirme sistemi Nepal Pakistan ve Hindistan da gunumuzde de devam etmektedir Tarihte Osmanli dan once Roma Bizans ve bircok Islam devletindeki devsirme uygulamasinda daha cok yabanci ulke halklarindan genclerin secilmesi yaygindi Osmanli daki devsirme sistemi ise kendi tebaasindan genclerin toplanmasi uzerine kuruluydu Devsirmeler Yeniceri Ocagi ve Bostanci Ocagi nin temelini olusturur Kaynakca Ingvar Svanberg and David Westerlund Islam Outside the Arab World Routledge 1999 s 140 a b Hacisalihoglu Neriman ERSOY 7 Kasim 2017 BULGARISTAN TARIH ALGISINDA VE TARIH DERS KITAPLARINDA DEVSIRME SISTEMI VE YENICERILER Tarih Dergisi 66 129 154 ISSN 1015 1818 olu kirik baglanti William L Cleveland and Martin Bunt William L Cleveland A History of the Modern Middle East ISBN 978 1 4587 8155 0 5 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2021 Douglas E Stresusnd Islamic Gunpowder Empires Ottomans Safavids and Mughals s 83 David Nicolle 2011 Devshirme System In Alexander Mikaberidze ed Conflict and Conquest in the Islamic World A Historical Encyclopedia 1 s 273 4 Peter F Sugar Southeastern Europe under Ottoman Rule 1354 1804 ISBN 978 0 295 80363 0 5 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2021 The New Encyclopedia of Islam ed Cyril Glasse Rowman amp Littlefield 2008 129 a b William Clarence Smith Islam and the Abolition of Slavery Oxford University Press s 49 ISBN 978 1 78738 415 6 13 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2021 R M Savory ed Introduction ṭo Islamic Civilization Jacques E E The Albanians An Ethnic History from Prehistoric Times to the Present ISBN 978 0 89950 932 7 Detrez Raymond Historical Dictionary of Bulgaria ISBN 9781442241800 13 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2021 Bator R Rothero C Daily Life in Ancient and Modern Istanbul ISBN 978 0 8225 3217 0 14 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2021 Malcolm Noel Bosnia A Short History ISBN 0 333 66215 6 Dis baglantilarDevsirme Acemi Oglanlar Ocagi Muessesesi3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde