Zeda Vardzia (Gürcüce: ზედა ვარძია, anlamı, "yukarı Vardzia") Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Aspindza Belediyesi'nde yer alan bir 11. yüzyıl Theotokos Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kilise, Orta Çağ yontma kaya kompleksi Vardzia'nın 3 km kuzeybatısında yer almaktadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.
Zeda Vardzia Kilisesi | |
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Aspindza Belediyesi, Samtshe-Cavaheti, Gürcistan |
Koordinatlar | 41°23′02″K 43°15′27″D / 41.38389°K 43.25750°D |
İnanç | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Tarihi
Zeda Vardzia kilisesi 11. yüzyılda inşa edilmiştir. Kilisenin bodrum duvarındaki duvara kazınmış yazıtta eristavt-eristavi Liparit'ten (muhtemelen IV. Liparit (ö. 1060)) bahseder. Manastır, III. Giorgi döneminde (r. 1156-1184) yeni ve çok daha büyük olan Vardzia manastır kompleksine taşınmış bir manastır topluluğuna ev sahipliği yapmıştır.
16. yüzyılda Osmanlı'nın Zeda Vardzia'nın içinde bulunduğu Mesheti'yı fethetmesinden sonra, manastır terk edildi ve kilise binası çürümeye başladı. Kilise, 1847 ve 1848 yılları arasında bölgeyi ziyaret Kafkas antikaları öğrencisi Fransız Marie-Félicité Brosset tarafından bilimsel olarak incelendi. 1875 yılında, Gürcü bilgin Dimitri Bakradze, Zeda Vardzia'nın yerleşik Kürtler tarafından bir hayvan ahırı olarak kullanıldığını bildirdi. Kilise Sovyet yönetiminde, 1975 ve 1978 yılları arasında, mimar R. Gverdtsiteli ve T. Nemsadze tarafından restore edildi. 1997 yılında, kilise Hristiyanın kullanımına yeniden açıldı ve rahibeler topluluğu kiliseye yerleşti.
Mimarisi
Zeda Vardzia kilisesi, üst Zeda Vardzia vadisinde yapay olarak düzleştirilmiş bir kayalık yüzeyin üzerine inşa edilmiştir. Güney kısma bağlı, üç kemerli stoa ile iki nefli bir tasarıma sahiptir. Kilisenin batı uzantısı sonradan eklenmiştir. Yapı, düzgün bir şekilde oyulmuş dikdörtgen şekilli andezit tüf bloklardan inşa edilmiştir. Asıl nef, kuzeydeki emsalinden daha uzun büyüktür ve derin bir apsiste sonlanır. İki nef, iki sütun üzerine oturmuş kemerler ile birbirine bağlanır. Kilisenin içi bir zamanlar fresklenmişti, ancak fresklerin solmuş ya da kirlenmiştir.
Eğimli bir çatı ile örtülmüş olan her iki nefin de dış kısımları çok süslüdür. Girişin üzerinde Orta Çağ Gürcü alfabesi asomtavruli ile yazılmış Gürcüce bir yazıt vardır, yazıtta 12. yüzyılın önemli ktetorlarından olan Apridon'dan bahseder. Yakınlarındaki kayada rahiplerin kullanımı için yapılmış bir dizi mağara vardır.
Kaynakça
- ^ a b c Elizbarashvili, Ilia (1979). "ზედა ვარძია [Zeda Vardzia]". ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4 [Georgian Soviet Encyclopaedia, vol. 4] (Gürcüce). Tiflis: Metsniereba. s. 494.
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ Berdzenishvili, Devi (2005). "ზედა ვარძიის წარწერების გამო [On the inscriptions from Zeda Vardzia]". ნარკვევები [Studies]. Tiflis: Samkali. ss. 111-122.
- ^ Eastmond, Antony (1998). Royal imagery in medieval Georgia. Pennsylvania State University Press. s. 71. ISBN .
- ^ Mkervalidze, N. (2014). "Зе́да-Ва́рдзиа [Zeda Vardzia]". [Orthodox Encyclopaedia, vol.20] (Rusça). Moskova. ss. 42-43. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zeda Vardzia Gurcuce ზედა ვარძია anlami yukari Vardzia Guney Gurcistan in Samtshe Cavaheti bolgesindeki Aspindza Belediyesi nde yer alan bir 11 yuzyil Theotokos Gurcu Ortodoks kilisesidir Kilise Orta Cag yontma kaya kompleksi Vardzia nin 3 km kuzeybatisinda yer almaktadir Kilise Gurcistan in Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Anitlari listesine eklenmistir Zeda Vardzia ზედა ვარძიაZeda Vardzia KilisesiTemel bilgilerKonumAspindza Belediyesi Samtshe Cavaheti GurcistanKoordinatlar41 23 02 K 43 15 27 D 41 38389 K 43 25750 D 41 38389 43 25750InancGurcu Ortodoks KilisesiTarihiZeda Vardzia kilisesi 11 yuzyilda insa edilmistir Kilisenin bodrum duvarindaki duvara kazinmis yazitta eristavt eristavi Liparit ten muhtemelen IV Liparit o 1060 bahseder Manastir III Giorgi doneminde r 1156 1184 yeni ve cok daha buyuk olan Vardzia manastir kompleksine tasinmis bir manastir topluluguna ev sahipligi yapmistir 16 yuzyilda Osmanli nin Zeda Vardzia nin icinde bulundugu Mesheti yi fethetmesinden sonra manastir terk edildi ve kilise binasi curumeye basladi Kilise 1847 ve 1848 yillari arasinda bolgeyi ziyaret Kafkas antikalari ogrencisi Fransiz Marie Felicite Brosset tarafindan bilimsel olarak incelendi 1875 yilinda Gurcu bilgin Dimitri Bakradze Zeda Vardzia nin yerlesik Kurtler tarafindan bir hayvan ahiri olarak kullanildigini bildirdi Kilise Sovyet yonetiminde 1975 ve 1978 yillari arasinda mimar R Gverdtsiteli ve T Nemsadze tarafindan restore edildi 1997 yilinda kilise Hristiyanin kullanimina yeniden acildi ve rahibeler toplulugu kiliseye yerlesti MimarisiZeda Vardzia kilisesi ust Zeda Vardzia vadisinde yapay olarak duzlestirilmis bir kayalik yuzeyin uzerine insa edilmistir Guney kisma bagli uc kemerli stoa ile iki nefli bir tasarima sahiptir Kilisenin bati uzantisi sonradan eklenmistir Yapi duzgun bir sekilde oyulmus dikdortgen sekilli andezit tuf bloklardan insa edilmistir Asil nef kuzeydeki emsalinden daha uzun buyuktur ve derin bir apsiste sonlanir Iki nef iki sutun uzerine oturmus kemerler ile birbirine baglanir Kilisenin ici bir zamanlar fresklenmisti ancak fresklerin solmus ya da kirlenmistir Egimli bir cati ile ortulmus olan her iki nefin de dis kisimlari cok susludur Girisin uzerinde Orta Cag Gurcu alfabesi asomtavruli ile yazilmis Gurcuce bir yazit vardir yazitta 12 yuzyilin onemli ktetorlarindan olan Apridon dan bahseder Yakinlarindaki kayada rahiplerin kullanimi icin yapilmis bir dizi magara vardir Kaynakca a b c Elizbarashvili Ilia 1979 ზედა ვარძია Zeda Vardzia ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია ტ 4 Georgian Soviet Encyclopaedia vol 4 Gurcuce Tiflis Metsniereba s 494 List of Immovable Cultural Monuments PDF Gurcuce National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia 12 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Temmuz 2019 Berdzenishvili Devi 2005 ზედა ვარძიის წარწერების გამო On the inscriptions from Zeda Vardzia ნარკვევები Studies Tiflis Samkali ss 111 122 Eastmond Antony 1998 Royal imagery in medieval Georgia Pennsylvania State University Press s 71 ISBN 0271016280 Mkervalidze N 2014 Ze da Va rdzia Zeda Vardzia Orthodox Encyclopaedia vol 20 Rusca Moskova ss 42 43 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2019