Alnitak (Zeta Orionis, 50 Orionis), Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 815 ışık yılı uzaklıkta bulunan üçlü yıldız sistemidir. Mintaka (Delta Orionis) ve Alnilam (Epsilon Orionis) ile birlikte bu üç yıldız, eski kültürler arasında pek çok isimle de bilinen Avcı'nın Kuşağı'nı oluştururlar.
Alnitak (sağ alt köşede) ve Alev Bulutsusu. | |
Gözlem verisi Dönem J2000.0 Ekinoks J2000.0 | |
---|---|
Takımyıldız | Avcı |
Galaktik enlem (b) | -16,58517589° |
Galaktik boylam (l) | 206,45217979° |
Sağ açıklık (α) | 05sa 40d 45,52666s |
Dik açıklık (δ) | −01° 56′ 33,2649″ |
Görünür büyüklük (V) | Aa: 2,03 Ab: 4 B: 4,2 |
Görünür büyüklük (B) | A: 1,55 B: 4,2 |
Görünür büyüklük (J) | A: 2,21 |
Sınıflandırma | |
Tayfsal sınıf | Aa: O9.7Ib |
U−B renk ölçeği | A: -1,07 |
B−V renk ölçeği | A: -0,21 |
R−I renk ölçeği | A: -0,20 |
Tayfsal sınıf | Ab: O9 |
Tayfsal sınıf | B: B0III |
Astrometri | |
Dikey hız () | 18.50 ± 1.30 km/s |
Özdevinim (μ) | RA: 3,19 ± 0,59 mys/y Dec.: 2,03 ± 0,26 mys/y |
Iraklık açısı (π) | 4,43 ± 0,64 mys |
Uzaklık | 815 Iy |
Mutlak büyüklük (V) | Aa: -4,95 Ab: -2,93 B: -2,73 |
Özellikler | |
Kütle (m) | Aa: 28 Ab: 23 B: 14 M☉ |
Yarıçap (r) | Aa: 20 Ab: ? B: ? R☉ |
Aydınlatma gücü | Aa: 80.000 Ab: ? B: 1.100 L⊙ |
Yüzey kütle çekimi (log g) | Aa: 3,2 ± 0,1 Ab: ? B: ? cgs |
Sıcaklık | Aa: 31.500 ± 1000 Ab: ? B: 24.000 K |
Dönüş hızı () | Aa: 123 Ab: ? B: ? km/s |
Yaş | 6 milyon |
Katalog belirtmeleri | |
Alnitak • ζ Orionis • 50 Orionis • 126 G. Orionis • HR 1948/9 • BD −02°1338 • HD 37742 • SAO 132444 • HIP 26727 • TD1 5127 • 參宿一. | |
Alnitak'ın birleşik görünen parlaklığı 1,74 kadirdir ve Avcı'nın en parlak 5. yıldızıdır. Sistemin ana bileşeni, çok sıcak ve çok parlak olan O-tipi bir yıldızdır.
Gözlem tarihi
Alnitak, Avcı'nın Kuşağı'nın bir bileşeni olarak antik çağlardan beri bilinen bir yıldızdır ve yaygın bir kültürel öneme sahipti. 1819 yılında, amatör Alman gök bilimci tarafından çift yıldız olarak belirtilmiştir. 1970'lerde NSII (Narrabri Stellar Intensity Interferometer) ile yapılan gözlemlerde parlak birincil bileşene eşlik eden bir yıldızdan şüphelenilmişti. 1998 yılında Lowell Gözlemevi'nden bir ekip, ikincil bileşenin varlığını doğrulamıştır. Başlangıçta uzaklığının 1.500 ışık yılı civarında olduğu düşünülmekteydi, fakat Hipparcos uydusuyla elde edilen ıraklık açısı verileri bu mesafenin kabaca yarısı kadar olabileceğini göstermiştir.
Sistem ve özellikler
Alnitak Aa
Alnitak üç bileşenden oluşan bir çoklu yıldızdır. Ana bileşen Alnitak Aa, 31.500 K yüzey sıcaklığına sahip olan O-tipi mavi ve sıcak bir süperdev yıldızdır. Güneş'ten 28 kat daha fazla bir kütleye ve 20 kat daha fazla bir yarıçapa sahiptir. Alnitak Aa, büyük kütleli ve çok parlak bir yıldızdır. Görünür ışıktaki aydınlatma gücü, Güneş'ten 10.500 kat daha fazladır. Ancak çok sıcak olan bu yıldız, radyasyonun büyük bölümünü morötesi dalga boyunda yayar ve bu faktör göz önüne alındığında aydınlatma gücü Güneş'ten 80.000 kat daha fazla olur.
Büyük bir yıldız olan Alnitak Aa'nın çok kısa bir ömrü vardır. Muhtemelen sadece 6 milyon yıllık bir yaşı olmasına rağmen, çekirdeğindeki hidrojenin büyük bir kısmını tüketmiştir. Tıpkı Betelgeuse gibi kırmızı süperdev bir yıldız olmaya hazırlanan Alnitak Aa, bu sürecin sonunda bir süpernova olarak patlayacaktır.
Alnitak B
1819 yılından bu yana ana yıldızın bir arkadaşı olduğu bilinmektedir. O yıl, amatör Alman gök bilimci tarafından çift yıldız olarak tanımlanmıştı.Alnitak B, ana yıldızdan 2,3 yay-saniye ile ayrılan B-tipi mavi-beyaz bir dev yıldızdır. Görünen parlaklığı 4,2 kadir olan yıldız, ana yıldıza bu kadar yakın olmasaydı Dünya'dan çıplak gözle fark edilebilecekti.
Çiftin yörüngesi, ortak bir kütle merkezi etrafında yaklaşık 1.500 yıldan daha fazladır. Yörünge son derece eksantriktir (e=0,07) ve bizim bakış açımızdan yörünge eğikliği 72,0° yi bulur.
Güneş'ten 14 kat daha fazla bir kütleye sahiptir ve morötesi radyasyon da göz önüne alındığında aydınlatma gücü Güneş'ten 1.100 kat daha fazla olur.
Alnitak Ab
70'li yıllardan beri ana bileşenin spektroskopik ikili olduğu düşünülmüştü. 1998 yılında, Lowell Gözlemevi'nce yapılan interferometrik ölçümleri temel alan bilim adamlarından oluşan bir ekip tarafından doğrulanmıştır. Sistemin bu bileşeni Alnitak Ab olarak adlandırılır ve Alnitak Aa'dan sadece 42 yay-saniye ile ayrılır. Alnitak Ab'nin özellikleri tam olarak bilinmiyor, ancak Alnitak Aa ile benzer bir tayfa sahip olması gerektiği düşünülmektedir. Bu yüzden, O-tipi bir yıldız olarak sınıflandırılır.Görünen parlaklığı 4 kadir olan yıldız, daha parlak olan ana yıldıza bu kadar yakın olmasaydı Dünya'dan çıplak gözle fark edilebilecekti.
Alnitak Ab'nin kütlesinin 23 M☉ ve aydınlatma gücünün 1.300 L☉ olduğu kabul edilir. Büyük bir kütleye sahip ve görece olarak birbirlerine yakın olan iki bileşenin, yörünge süresinin birkaç yıl olabileceği düşünülebilir (Lowel Gözlemevi ekibinin tahmini 7,6 yıldır).
Alnitak C?
Alnitak A'dan 57 yay-saniye ile ayrılan, aydınlatma gücü 13 L☉ ve Görünen parlaklığı 9 kadir olan başka bir yıldız daha görünmektedir. Ancak, kütleçekimsel olarak muhtemelen bu sisteme bağlı değildir.
Etimoloji ve kültürel önemi
Geleneksel adı olan Alnitak, Arapça النطاق an-niṭāk'dan gelmektedir ve "kuşak" anlamına gelir. Alternatif olarak Al Nitak veya Alnitah olarak da yazılmıştır.
Avcı'nın Kuşağı
Bu üç kuşak yıldızı topluca, pek çok kültür tarafından ve pek çok isimle bilinmekteydi. Arapçada; El Nijād "Kuşak", El Nasak "Çizgi", El Alkāt "Altın Taneleri veya Fındıklar" ve modern Arapçada El Mīzān el H•akk "Doğru Ölçekli Işın" terimleriyle belirtilir. Çin mitolojisinde "Işın Tartısı" olarak bilinmekteydi. Kuşak, ayrıca üç yıldız konağı olarak (basitleştirilmiş: 参宿; geleneksel: 參宿; pinyin: Shēn Xiù) Çin takımyıldızlarındaki Yirmi-sekiz konaktan biridir. Beyaz Kaplan'ın batıdaki konaklarından birisidir.
Kaynakça
- ^ a b "Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2013.
- ^ a b "CCDM J05408-0156AB -- Double or multiple star SIMBAD". 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2013.
- ^ a b S. A. Voels, B. Bohannan, D. C. Abbott, D. G. Hummer (1989). "Photospheres of hot stars. III - Luminosity effects at spectral type 09.5". Astrophysical Journal. Cilt 340. s. 1073-1090. doi:10.1086/167459. Erişim tarihi: 6 Mart 2011.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n C. A. Hummel, N. M. White, N. M.; Elias, A. R. Hajian, T. E. Nordgren (2000). "ζ Orionis A is a Double Star". The Astrophysical Journalcilt=540. s. L91-L93. doi:10.1086/312882. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ a b "HR 1948 -- Emission-line Star SIMBAD". 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2013.
- ^ a b c d "HR 1949 -- Star in double system SIMBAD". 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2013.
- ^ a b A. J. J. Raassen, K. A. van der Hucht, N. A. Miller, J. P. Cassinelli (2007). "XMM-Newton observations of ζ Orionis (O9,7 Ib): a collisional ionization equilibrium model". Astronomy and Astrophysics. Cilt 478. s. 513-520. doi:10.1051/0004-6361:20077891. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ a b c "VizieR Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991)". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2013.
- ^ a b c d "Ashland Astronomy Studio - Alnitak (HIP 26727)". 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2013.
- ^ . 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2011.
- ^ a b c d "Alnitak by Jim Kaler". 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2010.
- ^ a b H. Remie, H. J. G. L. M. Lamers (1982). "Effective temperatures, and radii of luminous O and B stars - A test for the accuracy of the model atmospheres". Astronomy and Astrophysics. Cilt 105. s. 85-97. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ a b H. J. G. L. M. Lamers, C. Leitherer (1993). "What are the mass-loss rates of O stars?". Astrophysical Journal. Cilt 412. s. 771-791. doi:10.1086/172960. Erişim tarihi: 5 Mart 2011.
- ^ a b c d e f g . 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ a b A. Feldmeier, J. Puls, A. W. A. Pauldrach (1997). "A possible origin for X-rays from O stars". Astronomy and Astrophysics. Cilt 322. s. 878-895. Erişim tarihi: 6 Mart 2011.
- ^ L. Penny (1996). "Projected Rotational Velocities of O-Type Stars". Astrophysical Journal. Cilt 463. s. 737-746. doi:10.1086/177286. Erişim tarihi: 6 Mart 2011.
- ^ a b c Allen, Richard Hinckley (1963) [1899]. Star-names and their meanings. New York, NY: Dover Publications. s. 314. ISBN .
- ^ a b . 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2011.
- ^ R. Hanbury Brown, J. Davis, L. R. Allen (1974). "The angular diameters of 32 stars". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Cilt 167. s. 121-136. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alnitak Zeta Orionis 50 Orionis Avci takimyildizi yonunde yaklasik olarak 815 isik yili uzaklikta bulunan uclu yildiz sistemidir Mintaka Delta Orionis ve Alnilam Epsilon Orionis ile birlikte bu uc yildiz eski kulturler arasinda pek cok isimle de bilinen Avci nin Kusagi ni olustururlar AlnitakAlnitak sag alt kosede ve Alev Bulutsusu Gozlem verisi Donem J2000 0 Ekinoks J2000 0TakimyildizAvciGalaktik enlem b 16 58517589 Galaktik boylam l 206 45217979 Sag aciklik a 05sa 40d 45 52666sDik aciklik d 01 56 33 2649 Gorunur buyukluk V Aa 2 03 Ab 4 B 4 2Gorunur buyukluk B A 1 55 B 4 2Gorunur buyukluk J A 2 21SiniflandirmaTayfsal sinifAa O9 7IbU B renk olcegiA 1 07B V renk olcegiA 0 21R I renk olcegiA 0 20Tayfsal sinifAb O9Tayfsal sinifB B0IIIAstrometriDikey hiz vr displaystyle v r 18 50 1 30 km sOzdevinim m RA 3 19 0 59 mys y Dec 2 03 0 26 mys yIraklik acisi p 4 43 0 64 mysUzaklik815 IyMutlak buyukluk V Aa 4 95 Ab 2 93 B 2 73OzelliklerKutle m Aa 28 Ab 23 B 14 M Yaricap r Aa 20 Ab B R Aydinlatma gucuAa 80 000 Ab B 1 100 L Yuzey kutle cekimi log g Aa 3 2 0 1 Ab B cgsSicaklikAa 31 500 1000 Ab B 24 000 KDonus hizi ve sin i displaystyle v mathrm e cdot sin i Aa 123 Ab B km sYas6 milyonKatalog belirtmeleriAlnitak z Orionis 50 Orionis 126 G Orionis HR 1948 9 BD 02 1338 HD 37742 SAO 132444 HIP 26727 TD1 5127 參宿一 Alnitak in birlesik gorunen parlakligi 1 74 kadirdir ve Avci nin en parlak 5 yildizidir Sistemin ana bileseni cok sicak ve cok parlak olan O tipi bir yildizdir Gozlem tarihiAlnitak Avci nin Kusagi nin bir bileseni olarak antik caglardan beri bilinen bir yildizdir ve yaygin bir kulturel oneme sahipti 1819 yilinda amator Alman gok bilimci tarafindan cift yildiz olarak belirtilmistir 1970 lerde NSII Narrabri Stellar Intensity Interferometer ile yapilan gozlemlerde parlak birincil bilesene eslik eden bir yildizdan suphelenilmisti 1998 yilinda Lowell Gozlemevi nden bir ekip ikincil bilesenin varligini dogrulamistir Baslangicta uzakliginin 1 500 isik yili civarinda oldugu dusunulmekteydi fakat Hipparcos uydusuyla elde edilen iraklik acisi verileri bu mesafenin kabaca yarisi kadar olabilecegini gostermistir Sistem ve ozelliklerAlnitak ve Gunes in karsilastirilmasi olcekli Alnitak Aa Alnitak uc bilesenden olusan bir coklu yildizdir Ana bilesen Alnitak Aa 31 500 K yuzey sicakligina sahip olan O tipi mavi ve sicak bir superdev yildizdir Gunes ten 28 kat daha fazla bir kutleye ve 20 kat daha fazla bir yaricapa sahiptir Alnitak Aa buyuk kutleli ve cok parlak bir yildizdir Gorunur isiktaki aydinlatma gucu Gunes ten 10 500 kat daha fazladir Ancak cok sicak olan bu yildiz radyasyonun buyuk bolumunu morotesi dalga boyunda yayar ve bu faktor goz onune alindiginda aydinlatma gucu Gunes ten 80 000 kat daha fazla olur Buyuk bir yildiz olan Alnitak Aa nin cok kisa bir omru vardir Muhtemelen sadece 6 milyon yillik bir yasi olmasina ragmen cekirdegindeki hidrojenin buyuk bir kismini tuketmistir Tipki Betelgeuse gibi kirmizi superdev bir yildiz olmaya hazirlanan Alnitak Aa bu surecin sonunda bir supernova olarak patlayacaktir Alnitak B 1819 yilindan bu yana ana yildizin bir arkadasi oldugu bilinmektedir O yil amator Alman gok bilimci tarafindan cift yildiz olarak tanimlanmisti Alnitak B ana yildizdan 2 3 yay saniye ile ayrilan B tipi mavi beyaz bir dev yildizdir Gorunen parlakligi 4 2 kadir olan yildiz ana yildiza bu kadar yakin olmasaydi Dunya dan ciplak gozle fark edilebilecekti Ciftin yorungesi ortak bir kutle merkezi etrafinda yaklasik 1 500 yildan daha fazladir Yorunge son derece eksantriktir e 0 07 ve bizim bakis acimizdan yorunge egikligi 72 0 yi bulur Gunes ten 14 kat daha fazla bir kutleye sahiptir ve morotesi radyasyon da goz onune alindiginda aydinlatma gucu Gunes ten 1 100 kat daha fazla olur Alnitak Ab 70 li yillardan beri ana bilesenin spektroskopik ikili oldugu dusunulmustu 1998 yilinda Lowell Gozlemevi nce yapilan interferometrik olcumleri temel alan bilim adamlarindan olusan bir ekip tarafindan dogrulanmistir Sistemin bu bileseni Alnitak Ab olarak adlandirilir ve Alnitak Aa dan sadece 42 yay saniye ile ayrilir Alnitak Ab nin ozellikleri tam olarak bilinmiyor ancak Alnitak Aa ile benzer bir tayfa sahip olmasi gerektigi dusunulmektedir Bu yuzden O tipi bir yildiz olarak siniflandirilir Gorunen parlakligi 4 kadir olan yildiz daha parlak olan ana yildiza bu kadar yakin olmasaydi Dunya dan ciplak gozle fark edilebilecekti Alnitak Ab nin kutlesinin 23 M ve aydinlatma gucunun 1 300 L oldugu kabul edilir Buyuk bir kutleye sahip ve gorece olarak birbirlerine yakin olan iki bilesenin yorunge suresinin birkac yil olabilecegi dusunulebilir Lowel Gozlemevi ekibinin tahmini 7 6 yildir Alnitak C Alnitak A dan 57 yay saniye ile ayrilan aydinlatma gucu 13 L ve Gorunen parlakligi 9 kadir olan baska bir yildiz daha gorunmektedir Ancak kutlecekimsel olarak muhtemelen bu sisteme bagli degildir Avci nin Kusagi Alnitak soldaki yildizdir Etimoloji ve kulturel onemiGeleneksel adi olan Alnitak Arapca النطاق an niṭak dan gelmektedir ve kusak anlamina gelir Alternatif olarak Al Nitak veya Alnitah olarak da yazilmistir Avci nin Kusagi Bu uc kusak yildizi topluca pek cok kultur tarafindan ve pek cok isimle bilinmekteydi Arapcada El Nijad Kusak El Nasak Cizgi El Alkat Altin Taneleri veya Findiklar ve modern Arapcada El Mizan el H akk Dogru Olcekli Isin terimleriyle belirtilir Cin mitolojisinde Isin Tartisi olarak bilinmekteydi Kusak ayrica uc yildiz konagi olarak basitlestirilmis 参宿 geleneksel 參宿 pinyin Shen Xiu Cin takimyildizlarindaki Yirmi sekiz konaktan biridir Beyaz Kaplan in batidaki konaklarindan birisidir Kaynakca a b Extended Hipparcos Compilation XHIP Anderson 2012 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2013 a b CCDM J05408 0156AB Double or multiple star SIMBAD 12 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2013 a b S A Voels B Bohannan D C Abbott D G Hummer 1989 Photospheres of hot stars III Luminosity effects at spectral type 09 5 Astrophysical Journal Cilt 340 s 1073 1090 doi 10 1086 167459 Erisim tarihi 6 Mart 2011 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c d e f g h i j k l m n C A Hummel N M White N M Elias A R Hajian T E Nordgren 2000 z Orionis A is a Double Star The Astrophysical Journalcilt 540 s L91 L93 doi 10 1086 312882 Erisim tarihi 1 Mart 2011 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b HR 1948 Emission line Star SIMBAD 22 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2013 a b c d HR 1949 Star in double system SIMBAD 19 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2013 a b A J J Raassen K A van der Hucht N A Miller J P Cassinelli 2007 XMM Newton observations of z Orionis O9 7 Ib a collisional ionization equilibrium model Astronomy and Astrophysics Cilt 478 s 513 520 doi 10 1051 0004 6361 20077891 Erisim tarihi 1 Mart 2011 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c VizieR Bright Star Catalogue 5th Revised Ed Hoffleit 1991 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2013 a b c d Ashland Astronomy Studio Alnitak HIP 26727 4 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2013 29 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Mart 2011 a b c d Alnitak by Jim Kaler 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2010 a b H Remie H J G L M Lamers 1982 Effective temperatures and radii of luminous O and B stars A test for the accuracy of the model atmospheres Astronomy and Astrophysics Cilt 105 s 85 97 Erisim tarihi 1 Mart 2011 a b H J G L M Lamers C Leitherer 1993 What are the mass loss rates of O stars Astrophysical Journal Cilt 412 s 771 791 doi 10 1086 172960 Erisim tarihi 5 Mart 2011 a b c d e f g 18 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2011 a b A Feldmeier J Puls A W A Pauldrach 1997 A possible origin for X rays from O stars Astronomy and Astrophysics Cilt 322 s 878 895 Erisim tarihi 6 Mart 2011 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link L Penny 1996 Projected Rotational Velocities of O Type Stars Astrophysical Journal Cilt 463 s 737 746 doi 10 1086 177286 Erisim tarihi 6 Mart 2011 a b c Allen Richard Hinckley 1963 1899 Star names and their meanings New York NY Dover Publications s 314 ISBN 1 931559 44 9 a b 28 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2011 R Hanbury Brown J Davis L R Allen 1974 The angular diameters of 32 stars Monthly Notices of the Royal Astronomical Society Cilt 167 s 121 136 21 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2011 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link