Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Simurg (Farsça: سيمرغ), Zümrüdüanka veya sadece Anka; kökeni Pers mitolojisi ve edebiyatına dayanan, efsanevi, iyicil bir kuştur. Sênmurw () ve Sîna-Mrû (Pâzand) diğer isimlerindendir. Eski Mısır mitolojisindeki Feniks ve Türk mitolojisindeki Hüma veya Tuğrul gibi kuşlarla benzer özellikler taşır.
Simurg figürü Pers sanatı ve edebiyatının tüm dönemlerinde görülür. Azerbaycan, Gürcistan, Orta Çağ Ermenistan'ı, Doğu Roma İmparatorluğu ve Pers kültürünün etkili olduğu başka bölgelerin ikonografilerinde de görülür.
Etimoloji
Vikikaynak'ta Simurg ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
İsim Avesta'daki mərəγô saênô "Saêna kuşu"ndan türemiştir. Orijinalde bir yırtıcı kuş, kartal veya şahin, olduğu etimolojik olarak aynı olan Sanskritçe śyenaḥ'dan çıkarılabilir.
Halk etimolojisinde ilişkilendirilen ilk öğe Farsça sī "otuz"dur. Fakat tarihi anlamda ilgili değillerdir. Bu kuşun küllerinden yeniden doğduğu da söylentiler arasındadır.
Mitoloji
Mistik kuş Simurg kuş şeklinde, kanatlı dev bir yaratık olarak resmedilmiştir. Zaman zaman köpek başına ve aslan pençelerine sahip bir tavus kuşu olarak da resmedilmiştir. Bazen insan yüzü ile de resmedildiği olmuştur. Bir bölümü memeli olduğu için yavrularını emzirirdi. Yılanlara karşı bir düşmanlığı vardı ve yaşadığı yer fazlasıyla sulaktı. Bir antik İran tanımında Simurg'un kendisini alevlerle kaplayana kadar 1700 yıl yaşar, daha sonraki tanım ve kayıtlarda ise onun ölümsüz olduğu ve Bilgi Ağacı'nda bir yuvası olduğundan bahsedilmiştir.
İran efsanesine göre, bu kuş o kadar yaşlıdır ki dünyanın yıkılışına üç kez tanık olmuştur. Tüm bu zaman boyunca, Simurg o kadar çok öğrenmiştir ki tüm zamanların bilgisine sahip olmuştur.
Sasani Persler Simurg'un yere bereket bahşedeceğine ve dünya ile göğün arasındaki birliği sağlayacağına inanırlardı. Yaşam ağacı, Gaokerena'da tünediğine ve her türlü şeytani şeyi tedavi eden, düzelten kutsal Haoma bitkisinin yöresinde yaşadığına inanılırdı. Daha sonraki İran geleneklerinde Simurg ilahiliğin bir sembolü haline gelmiştir. Ayrıca, Sên-Murv/Simurg Pers edebiyatında olarak tanımlanmış, Arapçaya ise olarak girmiştir.
Simurg uçuşa kalktığında, bilgi ağacının yaprakları titrer her bitkinin tohumlarının dökülmesine neden olurdu. Bu tohumlar dünyanın her yanına dağılır gelmiş geçmiş her bitki çeşidinin kök almasını sağlar ve böylece de (bu bitkiler yoluyla) insanoğlunun tüm hastalıklarını tedavi ederler. Simurg'un tüylerinin bakır renginde olduğu söylenmiştir. Her ne kadar başlarda bir köpek-kuş olarak tasvir edilse de, daha sonraları sıklıkla bir insan veya köpeğin başıyla gösterilmiştir. Onun iyiliksever bir doğası olduğu ve kanatlarının bir dokunuşunun her türlü hastalık veya yarayı tedavi edeceğine inanılırdı.
Şehnâme'de Simurg
Firdevsî'nin destansı eseri Şehnâme'de (Şahların Kitabı) Simurg en tanınmış halini almıştır. Şehnâme'de Simurg'un Prens Zal ile olan ilişkisi yer alır. Şehnâme'ye göre Kral Sam'ın oğlu Zal albino olarak doğmuştur. Kral Sam albino oğlunu görünce, çocuğun şeytanların tohumu olduğunu düşünüp çocuğu bir dağa terk etmiştir. Çocuğun ağlayışlarını duyan yumuşak kalpli Simurg çocuğu alıp büyütür. Zal her türlü bilgiye sahip Simurg'dan hikmet almış birçok şey öğrenmiştir. Yine de büyüyüp bir yetişkin olduğu zaman insanların dünyasına girmek ister. Simurg çok üzülse de, ona bir tane altın tüy verip gitmesine izin vermiştir. Eğer Zal, Simurg'un yardımına ihtiyaç duyarsa bu tüyü yakacaktır.
Krallığına döndüğünde Zal güzel 'ya aşık olur ve onunla evlenir. Karısı bir oğula hamile kalır fakat doğum zamanı geldiğinde birçok sorun yaşarlar. Zal karısının doğum sırasında öleceğini fark eder ve tam Rudabah ölüme yakınken Zal Simurg'u çağırmaya karar verir. Ortaya çıkan Simurg Zal'ın bir tür sezaryen benzeri yöntem uygulamasını sağlar ve Rudabah ile çocuğun hayatını kurtarır. Bu çocuk daha sonra en ünlü ve büyük Pers kahramanlarından biri olacak Rüstem'dir.
İslami dönem
- Bu konuda daha detaylı bilgi için bakınız: Mantık-ut Tayr.
İranlı Sufi şair Ferid ud-Din Attar eseri Mantıku't-Tayr'da (Kuşların Dili) Simurg'u arayan bir kuş sürüsünden bahseder.
Sembolizmde Simurg
Sufi Ferîdüddîn-i Attâr bu kuştan kendini aramanın sembolü olarak söz eder. Batı’da Feniks, İran geleneğinde Simurg, Orta doğu geleneğinde Anka kuşu, Türk geleneğinde Kerkes adını alan bu efsanevi kuşların ortak bir özelliği ölümsüzlüktür. Ayrıca bu kuşlarla ile ilgili anlatımlarda genellikle bir yanma motifi bulunur. Örneğin, Kerkes, Herodot ve Plütark’ın değindiği Feniks’te de görüldüğü gibi, öleceği zaman, bir tür ateş olup kendi kendini yakan ve kendisinden yeniden doğan bir kuştur. Anka ya da Zümrüd-ü Anka Orta doğu geleneğine göre, Kaf Dağı’nda yaşar. Bu efsanevi kuş sembolizmlerinde simgelenen başlıca anlamlar, spiritüel aydınlanma ve reenkarnasyon olarak açıklanır. Feniks sembolizminde kuşun yanması cehenneme iniş deneyimini, yeniden doğması ise arınılarak saf şuur halinin elde edilişini simgelemektedir.
Galeri
-
![image]()
Simurg yuvasında -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Kaynakça
- ^ a b H. Dilek Batîslam. (PDF). Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi,İstanbul 2002, 185-208. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2009.
- ^ "Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, Syf.148 Huma Maddesi (OTRS: CC BY-SA 3.0)" (PDF). 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Aralık 2016.
- ^ Doç. Dr. Ali Duymat. (PDF). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt: 1 Sayı: 1 Yıl: 1998. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2009.
- ^ Yard. Doç. Dr. Erdoğan Altınkaynak. . erdoganaltinkaynak.com. 15 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2009.
- ^ Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları, Prof.Dr. Özkul ÇOBANOĞLU, Prof.Dr. Nimet YILDIRIM, Anadolu Üniversitesi - AÖF, 2013 Yayın No: 2388 (Bölüm: İran Mitolojisi, Sayfa: 139)
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Simurg ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Simurg Farsca سيمرغ Zumruduanka veya sadece Anka kokeni Pers mitolojisi ve edebiyatina dayanan efsanevi iyicil bir kustur Senmurw ve Sina Mru Pazand diger isimlerindendir Eski Misir mitolojisindeki Feniks ve Turk mitolojisindeki Huma veya Tugrul gibi kuslarla benzer ozellikler tasir Sasani ipek dokuma kumas Simurg motifine sahip M S 6 7 yuzyil dolaylari Simurg figuru Pers sanati ve edebiyatinin tum donemlerinde gorulur Azerbaycan Gurcistan Orta Cag Ermenistan i Dogu Roma Imparatorlugu ve Pers kulturunun etkili oldugu baska bolgelerin ikonografilerinde de gorulur EtimolojiVikikaynak ta Simurg ile ilgili metin bulabilirsiniz Isim Avesta daki merego saeno Saena kusu ndan turemistir Orijinalde bir yirtici kus kartal veya sahin oldugu etimolojik olarak ayni olan Sanskritce syenaḥ dan cikarilabilir Halk etimolojisinde iliskilendirilen ilk oge Farsca si otuz dur Fakat tarihi anlamda ilgili degillerdir Bu kusun kullerinden yeniden dogdugu da soylentiler arasindadir MitolojiMistik kus Simurg kus seklinde kanatli dev bir yaratik olarak resmedilmistir Zaman zaman kopek basina ve aslan pencelerine sahip bir tavus kusu olarak da resmedilmistir Bazen insan yuzu ile de resmedildigi olmustur Bir bolumu memeli oldugu icin yavrularini emzirirdi Yilanlara karsi bir dusmanligi vardi ve yasadigi yer fazlasiyla sulakti Bir antik Iran taniminda Simurg un kendisini alevlerle kaplayana kadar 1700 yil yasar daha sonraki tanim ve kayitlarda ise onun olumsuz oldugu ve Bilgi Agaci nda bir yuvasi oldugundan bahsedilmistir Iran efsanesine gore bu kus o kadar yaslidir ki dunyanin yikilisina uc kez tanik olmustur Tum bu zaman boyunca Simurg o kadar cok ogrenmistir ki tum zamanlarin bilgisine sahip olmustur Sasani Persler Simurg un yere bereket bahsedecegine ve dunya ile gogun arasindaki birligi saglayacagina inanirlardi Yasam agaci Gaokerena da tunedigine ve her turlu seytani seyi tedavi eden duzelten kutsal Haoma bitkisinin yoresinde yasadigina inanilirdi Daha sonraki Iran geleneklerinde Simurg ilahiligin bir sembolu haline gelmistir Ayrica Sen Murv Simurg Pers edebiyatinda olarak tanimlanmis Arapcaya ise olarak girmistir Simurg ucusa kalktiginda bilgi agacinin yapraklari titrer her bitkinin tohumlarinin dokulmesine neden olurdu Bu tohumlar dunyanin her yanina dagilir gelmis gecmis her bitki cesidinin kok almasini saglar ve boylece de bu bitkiler yoluyla insanoglunun tum hastaliklarini tedavi ederler Simurg un tuylerinin bakir renginde oldugu soylenmistir Her ne kadar baslarda bir kopek kus olarak tasvir edilse de daha sonralari siklikla bir insan veya kopegin basiyla gosterilmistir Onun iyiliksever bir dogasi oldugu ve kanatlarinin bir dokunusunun her turlu hastalik veya yarayi tedavi edecegine inanilirdi Bebek Zal i tasiyan Simurg tasviriSehname de SimurgFirdevsi nin destansi eseri Sehname de Sahlarin Kitabi Simurg en taninmis halini almistir Sehname de Simurg un Prens Zal ile olan iliskisi yer alir Sehname ye gore Kral Sam in oglu Zal albino olarak dogmustur Kral Sam albino oglunu gorunce cocugun seytanlarin tohumu oldugunu dusunup cocugu bir daga terk etmistir Cocugun aglayislarini duyan yumusak kalpli Simurg cocugu alip buyutur Zal her turlu bilgiye sahip Simurg dan hikmet almis bircok sey ogrenmistir Yine de buyuyup bir yetiskin oldugu zaman insanlarin dunyasina girmek ister Simurg cok uzulse de ona bir tane altin tuy verip gitmesine izin vermistir Eger Zal Simurg un yardimina ihtiyac duyarsa bu tuyu yakacaktir Kralligina dondugunde Zal guzel ya asik olur ve onunla evlenir Karisi bir ogula hamile kalir fakat dogum zamani geldiginde bircok sorun yasarlar Zal karisinin dogum sirasinda olecegini fark eder ve tam Rudabah olume yakinken Zal Simurg u cagirmaya karar verir Ortaya cikan Simurg Zal in bir tur sezaryen benzeri yontem uygulamasini saglar ve Rudabah ile cocugun hayatini kurtarir Bu cocuk daha sonra en unlu ve buyuk Pers kahramanlarindan biri olacak Rustem dir Islami donemBuhara daki Nadir Divan Beghi medresesindeki suslemeBu konuda daha detayli bilgi icin bakiniz Mantik ut Tayr Iranli Sufi sair Ferid ud Din Attar eseri Mantiku t Tayr da Kuslarin Dili Simurg u arayan bir kus surusunden bahseder Sembolizmde SimurgSufi Feriduddin i Attar bu kustan kendini aramanin sembolu olarak soz eder Bati da Feniks Iran geleneginde Simurg Orta dogu geleneginde Anka kusu Turk geleneginde Kerkes adini alan bu efsanevi kuslarin ortak bir ozelligi olumsuzluktur Ayrica bu kuslarla ile ilgili anlatimlarda genellikle bir yanma motifi bulunur Ornegin Kerkes Herodot ve Plutark in degindigi Feniks te de goruldugu gibi olecegi zaman bir tur ates olup kendi kendini yakan ve kendisinden yeniden dogan bir kustur Anka ya da Zumrud u Anka Orta dogu gelenegine gore Kaf Dagi nda yasar Bu efsanevi kus sembolizmlerinde simgelenen baslica anlamlar spirituel aydinlanma ve reenkarnasyon olarak aciklanir Feniks sembolizminde kusun yanmasi cehenneme inis deneyimini yeniden dogmasi ise arinilarak saf suur halinin elde edilisini simgelemektedir GaleriSimurg yuvasindaKaynakca a b H Dilek Batislam PDF Turk Kulturu Incelemeleri Dergisi Istanbul 2002 185 208 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2009 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 Syf 148 Huma Maddesi OTRS CC BY SA 3 0 PDF 24 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 24 Aralik 2016 Doc Dr Ali Duymat PDF Balikesir Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi Cilt 1 Sayi 1 Yil 1998 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2009 Yard Doc Dr Erdogan Altinkaynak erdoganaltinkaynak com 15 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2009 Turk Edebiyatinin Mitolojik Kaynaklari Prof Dr Ozkul COBANOGLU Prof Dr Nimet YILDIRIM Anadolu Universitesi AOF 2013 Yayin No 2388 Bolum Iran Mitolojisi Sayfa 139 Dis baglantilar Can Dundar Wikimedia Commons ta Simurg ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur