Montevideo, bir Güney Amerika ülkesi olan Uruguay'ın başkenti, en önemli limanı ve en büyük kentidir. Aynı zamanda en gelişmiş ve modern yönetim otoritelerinin var olduğu yerdir. Ülkenin parlamentosu bu kentte bulunmaktadır.
Montevideo | |
---|---|
Şehir | |
San Felipe y Santiago de Montevideo | |
Arma | |
Takma ad: La Muy Fiel Y Reconquistadora | |
Slogan: Con libertad ni ofendo ni temo (İspanyolca) | |
Montevideo Montevideo'nun Uruguay'daki konumu | |
Ülke | Uruguay |
Montevideo Departmanı | |
Kuruluş | 1726 |
İdare | |
• Başkan | Carolina Cosse (Geniş Cephe) |
Rakım | 43 m |
Nüfus (2004) | |
• Toplam | 1.325.968 |
Posta kodu | 10000 |
Alan kodu | +02 |
Resmî site www.montevideo.gub.uy |
Köken bilimi
"Montevideo" kelimesi Portekizcede "bir dağ görüyorum" anlamına gelir. Bu bölgeye gelen Portekiz gemicilerinden biri, körfezin ardındaki dağı gördüğünde bu kelimeyi kullandı. Şehrin adı buradan gelmektedir.
Geçmişi
İspanya ile aralarındaki Tordesillas antlaşmasına karşın, 17. yüzyılda Portekizliler, Colonia del Sacramento'u kurunca, 1724'te İspanyollar gelip Portekizlileri bölgeden çıkarmışlar ve önlem olarak da 1725'te kenti kurmuşlardır.
Kent 1828'de Uruguay'ın başkenti olmuştur.
'Montevideo' adının anlamını açıklayan en az iki değişik sav vardır: Birincisi Portekizce "Monte vide eu" ("bir dağ görüyorum") dan geldiği, ikincisi de İspanyolca "Monte VI De Este a Oeste" ("doğudan batıya altıncı dağ")'dan geldiğidir. Kentin tam adı San Felipe y Santiago de Montevideo'dur.
19. yüzyıl boyunca ve 20. yüzyıl başlarında, Arjantin ve Brezilya'nın artan etkisinden kurtulma çabaları Birleşik Krallık'ın etkisinin artması sonucunu doğurmuştur. Kent 1838 ile 1851 yılları arasında art arda Arjantin diktatörü tarafından ele geçirilmiş; 1860 ile 1911 yılları arasında Birleşik Krallık, kenti çevresine bağlayan geniş demiryolu ağı kurmuştur.
Demografi
Montevideo'nun 1,3 milyonluk nüfusunun yaklaşık yarısı İtalyan kökenlidir ve geri kalanın büyük çoğunluğu da Avrupa (özellikle İspanyol) köklerine sahiptir. Nüfusun sadece yüzde 12'si Avrupalı göçmenlerin soyundan gelmiyor.
Montevideo'nun büyükşehir bölgesi, esas olarak şehrin kendisi ve Montevideo'nun banliyöleri ve bitişik kırsal alanları ile çevresindeki Canelones eyaletinden oluşur, Uruguay'ın toplam nüfusunun yüzde kırkından fazlasını temsil eder.
Konumu, iklimi
Montevideo; ülkenin güneyinde, Uruguay ırmağı ile Prana ırmağının birleşerek denize döküldüğü geniş Rio de la Plata ("gümüş ırmak") koyunun kuzeyinde yer alır. Aynı koyun güneyindeki Buenos Aires'ten yaklaşık olarak 193 kilometre uzaktadır.
İklimi ılıman, ortalama sıcaklığı yaklaşık 15 santigrat derecedir.
İklim
Montevideo, Uruguay iklimi | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
En yüksek sıcaklık (°C) | 42,8 | 40,3 | 38,4 | 36,7 | 32,0 | 27,4 | 29,8 | 30,8 | 32,0 | 35,8 | 38,2 | 40,8 | 42,8 |
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 27,7 | 26,8 | 25,3 | 21,7 | 18,2 | 15,2 | 14,5 | 16,3 | 17,5 | 20,8 | 23,3 | 26,0 | 21,1 |
Ortalama sıcaklık (°C) | 23,2 | 22,7 | 21,3 | 17,9 | 14,5 | 11,7 | 11,1 | 12,4 | 13,7 | 16,6 | 19,0 | 21,5 | 17,1 |
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 18,8 | 18,7 | 17,3 | 14,1 | 10,9 | 8,3 | 7,6 | 8,5 | 9,9 | 12,5 | 14,7 | 17,0 | 13,2 |
En düşük sıcaklık (°C) | 6,0 | 6,8 | 3,8 | 1,3 | −2 | −5,6 | −5 | −3,8 | −2,4 | −1,5 | 2,5 | 5,0 | −5,6 |
Ortalama yağış (mm) | 86,8 | 101,5 | 104,6 | 85,5 | 89,0 | 83,1 | 86,4 | 88,2 | 93,9 | 108,5 | 89,3 | 84,4 | 1.101,2 |
Kaynak: Instituto Nacional de Investigación Agropecuaria |
Ekonomi
Küçük bir yerleşim olarak başlayan Montevideo'da yaşayan kişi sayısı 1860'ta ancak 37.787'ydi. Göçmenlerin de etkisiyle bu sayı 1884'te 104.472'ye yükseldi. Bu arada, kent tecimsel (ticari) açıdan Buenos Aires'e rakip olmuştu. 20. yüzyıl başlarında Avrupa'dan birçok göçmenin gelmesiyle, 1908'de yabancı bir ülkede doğmuş Montevideoluların oranı %30'lara dek çıktı.
20. yüzyıl ortalarında askeri diktatörlükler ve iktisadi bunalımlar kentte bugün de etkileri görülen gerileme dönemini başlattı. Köyden kente göçün sonuçları özellikle Ciudad Vieja'da (Eski Şehir) görülür. Son yıllarda ekonomide görülen iyileşme ve komşu ülkelerle daha sıkı tecimsel ilişkilerin tarımsal üretimde gelişmeyi sağlayarak, ilerisi için umut vermektedir. Ancak günümüzde Uruguay Pesosu'nun Arjantin Pesosu ve Amerikan Doları karşısında devamlı değer kaybetmesi ülke halkının gelir seviyesini ciddi şekilde etkilemiştir. Ortalama kişi başı yılık gelir hacmi 1500 Amerikan Doları civarında olan ülkede eğitim durumu da lise seviyesini çok fazla geçmemektedir.Ülkenin en büyük diğer özelliği futbola olan yoğun ilgidir. İlk Dünya Kupası'nın oynandığı stadyuma sahip olsa bile maddi zorluklar futbolun da çok gelişememesine sebep olmuştur.
Kültür
Edebiyat
Montevideo edebiyatının uzun ve zengin bir geleneği vardır. Uruguay edebi hayatı başkentle sınırlı olmamakla birlikte (ülkenin diğer bölgelerinden Salto'nun yerlisi olan Horacio Quiroga ve Paso de los Toros'ta doğup büyüyen Mario Benedetti gibi tanınmış Uruguaylı yazarlar vardır), onun eseridir. büyük nüfus, şehrin geleneksel olarak Uruguay'ın yaratıcı faaliyetlerinin ve yayıncılık endüstrisinin merkezi olmasını sağlar.
José Enrique Rodó, Carlos Vaz Ferreira, Julio Herrera y Reissig, Delmira Agustini ve Felisberto Hernández de dahil olmak üzere kayda değer bir yazarlar grubunun eserleri, 1900'lerde İspanyolca konuşulan dünyada da ilgi gördü ve Montevideo Atenas del Plata (« Atina'nın Atina'sı) Rio de la Plata).
Juan Carlos Onetti (1973 askeri darbesinden sonra Madrid'e yerleşen ve 1909-1994 yılları arasında asla anavatanına dönmeyen), Antonio Larreta, Eduardo Galeano (1940-2015), Marosa di Giorgio (1932-2004) ve Cristina Peri Rossi (ki 1972'den beri İspanya'da sürgünde yaşadı ve İspanyol vatandaşlığını kabul etti), 20. yüzyılın ikinci yarısında Uruguay başkentini üreten önde gelen yazarlardan biri olarak kabul edilir. 21. yüzyılda, denemeci ve şair Eduardo Espina, romancı Fernando Butazzoni, şair Rafael Courtoisie ve kalem öyküleri ve romanları olan Hugo Burel'in de aralarında bulunduğu yeni nesil yazarlar uluslararası başarı elde etti .
Spor
Montevideo'nun 1929 ve 1930 yılları arasında inşa edilen ve Parque Batlle semtinde bulunan Estadio Centenario, Uruguay millî futbol takımının (Charruas) ana sahası olarak hizmet veriyor ve futbol tutkunları için bir cazibe merkezi . Stadyum Uruguay'ın ilk anayasasını anmak için inşa edildi ve 1930'daki ilk FIFA Futbol Dünya Kupası'nın on sekiz maçının onunun ev sahipliği yaptığı üç mekandan biriydi . FIFA, Estadio Centenario'yu sadece klasik futbol stadyumlarından biri olarak listelemekle kalmadı aynı zamanda 18 Temmuz 1983'te onu dünya futbolunun tek tarihi anıtı ilan etti. Güvenlik nedeniyle, stadyumun orijinal kapasitesi bu arada 100.000'den 60.235'e düşürüldü.
Uruguaylı sporcuların onuruna stadyumda bulunan Torre de los Homenajes gözlem kulesi, 1924 ve 1928 Yaz Olimpiyatları'na katıldı. Ayrıca stadyum arazisinde bulunan Museo del Futból'dur . Bu müze Uruguay futbolunun tarihini ve geleneklerini fotoğraflar, bayraklar ve tarihi program rehberleriyle belgelerken, tarihi belgeler de İngiliz göçmenler sayesinde Uruguay'da futbolun nasıl popüler hale geldiğini gösteriyor. Ayrıca Uruguaylı futbol takımının kazandığı 1930 ve 1950 Dünya Kupalarının taklitlerinin yanı sıra Pelé ve Diego Maradona gibi ünlü futbolcuların formaları da sergileniyor ..
Stadyumda spor müsabakalarının yanı sıra ulusal ve uluslararası üne sahip sanatçıların müzik konserleri de yer alıyor. Burada daha önce sahne almış dünya yıldızlarının listesi Aerosmith, Luciano Pavarotti ve Paul McCartney'i içeriyor .
Kardeş Şehirler
- Barselona, İspanya
- Bogotá, Kolombiya
- Buenos Aires, Arjantin
- Cádiz, İspanya
- Córdoba, Arjantin
- Curitiba, Brezilya
- Porto Alegre, Brezilya
- La Paz, Bolivya
- La Plata, Arjantin
- Madrid, İspanya
- Melilla, İspanya
- Montevideo, Minnesota, ABD
- Qingdao, Çin Halk Cumhuriyeti
- Québec, Kanada
- Rosario, Arjantin
- Sankt Peterburg, Rusya
- São Paulo, Brezilya
- Tianjin, Çin Halk Cumhuriyeti
- Wellington, Yeni Zelanda
Kaynakça
- ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN .
- ^ Castaño, José; Giménez, Agustín; Ceroni, Mauricio; Furest, José; Aunchayna, Rossina. (PDF) (İspanyolca). Instituto Nacional de Investigación Agropecuaria. 12 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2018.
- ^ a b c d Galasso, Norberto (2019). Historia de la Argentina, vol. I&II (İspanyolca). Buenos Aires: Colihue. ISBN .
- ^ Gardner, James (1 Aralık 2015). Buenos Aires : the biography of a city. New York: St. Martin's Press. ISBN .
- ^ "St. Petersburg in figures > International and Interregional Ties". Eng.gov.spb.ru. 24 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2010.
- ^ . 24 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2011.
- ^ "International Relations – São Paulo City Hall – Official Sister Cities". Prefeitura.sp.gov.br. 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Nisan 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Montevideo bir Guney Amerika ulkesi olan Uruguay in baskenti en onemli limani ve en buyuk kentidir Ayni zamanda en gelismis ve modern yonetim otoritelerinin var oldugu yerdir Ulkenin parlamentosu bu kentte bulunmaktadir MontevideoSehirSan Felipe y Santiago de MontevideoArmaTakma ad La Muy Fiel Y ReconquistadoraSlogan Con libertad ni ofendo ni temo Ispanyolca MontevideoMontevideo nun Uruguay daki konumuUlkeUruguayMontevideo DepartmaniKurulus1726Idare BaskanCarolina Cosse Genis Cephe Rakim43 mNufus 2004 Toplam1 325 968Posta kodu10000Alan kodu 02Resmi site www montevideo gub uy1888 den Montevideo taslagiKoken bilimi Montevideo kelimesi Portekizcede bir dag goruyorum anlamina gelir Bu bolgeye gelen Portekiz gemicilerinden biri korfezin ardindaki dagi gordugunde bu kelimeyi kullandi Sehrin adi buradan gelmektedir GecmisiIspanya ile aralarindaki Tordesillas antlasmasina karsin 17 yuzyilda Portekizliler Colonia del Sacramento u kurunca 1724 te Ispanyollar gelip Portekizlileri bolgeden cikarmislar ve onlem olarak da 1725 te kenti kurmuslardir Kent 1828 de Uruguay in baskenti olmustur Montevideo adinin anlamini aciklayan en az iki degisik sav vardir Birincisi Portekizce Monte vide eu bir dag goruyorum dan geldigi ikincisi de Ispanyolca Monte VI De Este a Oeste dogudan batiya altinci dag dan geldigidir Kentin tam adi San Felipe y Santiago de Montevideo dur 19 yuzyil boyunca ve 20 yuzyil baslarinda Arjantin ve Brezilya nin artan etkisinden kurtulma cabalari Birlesik Krallik in etkisinin artmasi sonucunu dogurmustur Kent 1838 ile 1851 yillari arasinda art arda Arjantin diktatoru tarafindan ele gecirilmis 1860 ile 1911 yillari arasinda Birlesik Krallik kenti cevresine baglayan genis demiryolu agi kurmustur DemografiMontevideo nun 1 3 milyonluk nufusunun yaklasik yarisi Italyan kokenlidir ve geri kalanin buyuk cogunlugu da Avrupa ozellikle Ispanyol koklerine sahiptir Nufusun sadece yuzde 12 si Avrupali gocmenlerin soyundan gelmiyor Montevideo nun buyuksehir bolgesi esas olarak sehrin kendisi ve Montevideo nun banliyoleri ve bitisik kirsal alanlari ile cevresindeki Canelones eyaletinden olusur Uruguay in toplam nufusunun yuzde kirkindan fazlasini temsil eder Konumu iklimiMontevideo ulkenin guneyinde Uruguay irmagi ile Prana irmaginin birleserek denize dokuldugu genis Rio de la Plata gumus irmak koyunun kuzeyinde yer alir Ayni koyun guneyindeki Buenos Aires ten yaklasik olarak 193 kilometre uzaktadir Iklimi iliman ortalama sicakligi yaklasik 15 santigrat derecedir Iklim Montevideo Uruguay iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 42 8 40 3 38 4 36 7 32 0 27 4 29 8 30 8 32 0 35 8 38 2 40 8 42 8Ortalama en yuksek sicaklik C 27 7 26 8 25 3 21 7 18 2 15 2 14 5 16 3 17 5 20 8 23 3 26 0 21 1Ortalama sicaklik C 23 2 22 7 21 3 17 9 14 5 11 7 11 1 12 4 13 7 16 6 19 0 21 5 17 1Ortalama en dusuk sicaklik C 18 8 18 7 17 3 14 1 10 9 8 3 7 6 8 5 9 9 12 5 14 7 17 0 13 2En dusuk sicaklik C 6 0 6 8 3 8 1 3 2 5 6 5 3 8 2 4 1 5 2 5 5 0 5 6Ortalama yagis mm 86 8 101 5 104 6 85 5 89 0 83 1 86 4 88 2 93 9 108 5 89 3 84 4 1 101 2Kaynak Instituto Nacional de Investigacion AgropecuariaEkonomiKucuk bir yerlesim olarak baslayan Montevideo da yasayan kisi sayisi 1860 ta ancak 37 787 ydi Gocmenlerin de etkisiyle bu sayi 1884 te 104 472 ye yukseldi Bu arada kent tecimsel ticari acidan Buenos Aires e rakip olmustu 20 yuzyil baslarinda Avrupa dan bircok gocmenin gelmesiyle 1908 de yabanci bir ulkede dogmus Montevideolularin orani 30 lara dek cikti 20 yuzyil ortalarinda askeri diktatorlukler ve iktisadi bunalimlar kentte bugun de etkileri gorulen gerileme donemini baslatti Koyden kente gocun sonuclari ozellikle Ciudad Vieja da Eski Sehir gorulur Son yillarda ekonomide gorulen iyilesme ve komsu ulkelerle daha siki tecimsel iliskilerin tarimsal uretimde gelismeyi saglayarak ilerisi icin umut vermektedir Ancak gunumuzde Uruguay Pesosu nun Arjantin Pesosu ve Amerikan Dolari karsisinda devamli deger kaybetmesi ulke halkinin gelir seviyesini ciddi sekilde etkilemistir Ortalama kisi basi yilik gelir hacmi 1500 Amerikan Dolari civarinda olan ulkede egitim durumu da lise seviyesini cok fazla gecmemektedir Ulkenin en buyuk diger ozelligi futbola olan yogun ilgidir Ilk Dunya Kupasi nin oynandigi stadyuma sahip olsa bile maddi zorluklar futbolun da cok gelisememesine sebep olmustur KulturEdebiyat Montevideo edebiyatinin uzun ve zengin bir gelenegi vardir Uruguay edebi hayati baskentle sinirli olmamakla birlikte ulkenin diger bolgelerinden Salto nun yerlisi olan Horacio Quiroga ve Paso de los Toros ta dogup buyuyen Mario Benedetti gibi taninmis Uruguayli yazarlar vardir onun eseridir buyuk nufus sehrin geleneksel olarak Uruguay in yaratici faaliyetlerinin ve yayincilik endustrisinin merkezi olmasini saglar Jose Enrique Rodo Carlos Vaz Ferreira Julio Herrera y Reissig Delmira Agustini ve Felisberto Hernandez de dahil olmak uzere kayda deger bir yazarlar grubunun eserleri 1900 lerde Ispanyolca konusulan dunyada da ilgi gordu ve Montevideo Atenas del Plata Atina nin Atina si Rio de la Plata Juan Carlos Onetti 1973 askeri darbesinden sonra Madrid e yerlesen ve 1909 1994 yillari arasinda asla anavatanina donmeyen Antonio Larreta Eduardo Galeano 1940 2015 Marosa di Giorgio 1932 2004 ve Cristina Peri Rossi ki 1972 den beri Ispanya da surgunde yasadi ve Ispanyol vatandasligini kabul etti 20 yuzyilin ikinci yarisinda Uruguay baskentini ureten onde gelen yazarlardan biri olarak kabul edilir 21 yuzyilda denemeci ve sair Eduardo Espina romanci Fernando Butazzoni sair Rafael Courtoisie ve kalem oykuleri ve romanlari olan Hugo Burel in de aralarinda bulundugu yeni nesil yazarlar uluslararasi basari elde etti Spor Montevideo nun 1929 ve 1930 yillari arasinda insa edilen ve Parque Batlle semtinde bulunan Estadio Centenario Uruguay milli futbol takiminin Charruas ana sahasi olarak hizmet veriyor ve futbol tutkunlari icin bir cazibe merkezi Stadyum Uruguay in ilk anayasasini anmak icin insa edildi ve 1930 daki ilk FIFA Futbol Dunya Kupasi nin on sekiz macinin onunun ev sahipligi yaptigi uc mekandan biriydi FIFA Estadio Centenario yu sadece klasik futbol stadyumlarindan biri olarak listelemekle kalmadi ayni zamanda 18 Temmuz 1983 te onu dunya futbolunun tek tarihi aniti ilan etti Guvenlik nedeniyle stadyumun orijinal kapasitesi bu arada 100 000 den 60 235 e dusuruldu Uruguayli sporcularin onuruna stadyumda bulunan Torre de los Homenajes gozlem kulesi 1924 ve 1928 Yaz Olimpiyatlari na katildi Ayrica stadyum arazisinde bulunan Museo del Futbol dur Bu muze Uruguay futbolunun tarihini ve geleneklerini fotograflar bayraklar ve tarihi program rehberleriyle belgelerken tarihi belgeler de Ingiliz gocmenler sayesinde Uruguay da futbolun nasil populer hale geldigini gosteriyor Ayrica Uruguayli futbol takiminin kazandigi 1930 ve 1950 Dunya Kupalarinin taklitlerinin yani sira Pele ve Diego Maradona gibi unlu futbolcularin formalari da sergileniyor Stadyumda spor musabakalarinin yani sira ulusal ve uluslararasi une sahip sanatcilarin muzik konserleri de yer aliyor Burada daha once sahne almis dunya yildizlarinin listesi Aerosmith Luciano Pavarotti ve Paul McCartney i iceriyor Kardes SehirlerBarselona Ispanya Bogota Kolombiya Buenos Aires Arjantin Cadiz Ispanya Cordoba Arjantin Curitiba Brezilya Porto Alegre Brezilya La Paz Bolivya La Plata Arjantin Madrid Ispanya Melilla Ispanya Montevideo Minnesota ABD Qingdao Cin Halk Cumhuriyeti Quebec Kanada Rosario Arjantin Sankt Peterburg Rusya Sao Paulo Brezilya Tianjin Cin Halk Cumhuriyeti Wellington Yeni Zelanda Montevideo panoramaKaynakca Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 Castano Jose Gimenez Agustin Ceroni Mauricio Furest Jose Aunchayna Rossina PDF Ispanyolca Instituto Nacional de Investigacion Agropecuaria 12 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Aralik 2018 a b c d Galasso Norberto 2019 Historia de la Argentina vol I amp II Ispanyolca Buenos Aires Colihue ISBN 978 950 563 478 1 Gardner James 1 Aralik 2015 Buenos Aires the biography of a city New York St Martin s Press ISBN 978 1137279880 St Petersburg in figures gt International and Interregional Ties Eng gov spb ru 24 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2010 24 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Aralik 2011 International Relations Sao Paulo City Hall Official Sister Cities Prefeitura sp gov br 11 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Nisan 2010