Arnavutça (gjuha shqipe, gûha şçîpe veya cuha şçipe), başta Balkanlar'daki Arnavutlar olmak üzere Avrupa, Türkiye, Amerika ve Okyanusya'daki Arnavut diasporası tarafından konuşulan bir Hint-Avrupa dilidir. Dünyada yaklaşık 7.5 milyon insan tarafından konuşulan Arnavutça, Hint-Avrupa dil ailesinin özgün bir koludur ve hemen hemen hiçbir dille yakından akraba değildir.
Arnavutça | |
---|---|
shqip | |
Bölge | Balkanlar |
Etnisite | Arnavutlar |
Konuşan sayısı | 7.5 milyon (2018) |
Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
Diyalektler | Arbanasi İstirya |
Yazı sistemi | Latin (Arnavut Alfabesi) |
Resmî durumu | |
Resmî dil | Arnavutluk Kosova Kuzey Makedonya |
Tanınmış azınlık dili | İtalya Karadağ Bulgaristan Romanya Sırbistan |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | sq |
ISO 639-2 | alb (B) sqi (T) |
ISO 639-3 | sqi – Bireysel kodlar: aae – Arbereşçe aat – Arvanitika aln – Gheg als – Tosk |
Arnavutça'nın diyalektleri | |
Arnavutça'nın konuşulduğu bölgeler. |
Roma'nın 5. yüzyılda Gotlarca yıkılması sonrasındaki İllirya bölgesindeki Slav işgali sonucu Slav dilleri ile yakınlaşan Arnavutçaya 1000 yıldan fazla Doğu Roma (Bizans) yönetimi sonucu Yunanca ve ayrıca 432 yıl süren Osmanlı yönetimi sonucu Türkçe ve Arapça kelimeler de girmiştir. Ancak en çok etkilendiği dil Orta Çağ boyunca yönetiminde bulunduğu Venedik sebebiyle Latincedir.Arnavutça'nın fonetik yapısı, Almanca, İtalyanca, Rusça, Fransızca ve Yunanca'nın karışımından oluşan bir yapıya sahiptir.
Günümüz modern Arnavutçasında Latince kökenli sözcüklerin sayısı giderek artmaktadır. Modern Arnavutça, ulusal Arnavut eğitim politikası gereğince Osmanlı döneminde Türkçe ve Arapçadan geçen sözcüklerden neredeyse tamamen arındırılmıştır.
Alfabe
Büyük harfler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
A | B | C | Ç | D | Dh | E | Ë | F | G | Gj | H | I | J | K | L | Ll | M | N | Nj | O | P | Q | R | Rr | S | Sh | T | Th | U | V | X | Xh | Y | Z | Zh |
Küçük harfler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
a | b | c | ç | d | dh | e | ë | f | g | gj | h | i | j | k | l | ll | m | n | nj | o | p | q | r | rr | s | sh | t | th | u | v | x | xh | y | z | zh |
Arnavutça | Türkçe |
---|---|
Shqipëri, Shqipëria | Arnavutluk |
shqiptar | Arnavut (Kartalın Oğlu) |
shqip | Arnavutça |
shqipe, shqiponjë | Kartal (Arnavut bayrağına verilen isim) |
zemër | Kalp |
Si quheni? | Adınız ne? |
Si jeni? | Nasılsınız? |
Kush jeni ju? | Kimsiniz? |
Ku je ti? | Neredesin? |
Si shkojnë punët? | İşleriniz nasıl? |
Sa është ora? | Saat kaç? |
Sa vjeç jeni? | Kaç yaşındasınız? |
nuse | gelin |
dhëndër | damat |
dua | seviyorum |
kërkoj | arıyorum |
ujë | su |
bukë | ekmek |
faleminderit | teşekkürler |
të lutem | lütfen |
nënë | anne |
djalë | erkek evlat |
motër | kız kardeş |
vëlla | erkek kardeş |
mish | et |
shkollë | okul |
shumë mirë | çok iyi |
mirëdita | iyi günler |
mirëmbrëma | iyi akşamlar |
natën e mirë | iyi geceler |
A je mirë? | İyi misin? |
Ku po shkon? | Nereye gidiyorsun? |
shpejt | çabuk |
shi | yağmur |
sayılar (1–10, 100, 1000) | |
një | bir |
dy | iki |
tre | üç |
katër | dört |
pesë | beş |
gjashtë | altı |
shtatë | yedi |
tetë | sekiz |
nëntë | dokuz |
dhjetë | on |
njëqind | yüz |
njëmijë | bin |
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2013.
- ^ Klein, Jared; Brian, Joseph; Fritz, Matthias (2018). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. Walter de Gruyter. p. 1800. ISBN 9783110542431. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2021.
- ^ Fortson IV, Benjamin W. (2011). Indo-European Language and Culture: An Introduction (2nd ed.). Blackwell Publishing. ISBN 978-1-4443-5968-8. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2021.
- Fortson IV, Benjamin W. (2011). Indo-European Language and Culture: An Introduction (İngilizce) (2. bas.). Blackwell Publishing. ISBN . 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
Vikisözlük'te Arnavutça ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
- Arnavutça-Türkçe Sözlük6 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Arnavutça'nın kolları28 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arnavutca gjuha shqipe guha scipe veya cuha scipe basta Balkanlar daki Arnavutlar olmak uzere Avrupa Turkiye Amerika ve Okyanusya daki Arnavut diasporasi tarafindan konusulan bir Hint Avrupa dilidir Dunyada yaklasik 7 5 milyon insan tarafindan konusulan Arnavutca Hint Avrupa dil ailesinin ozgun bir koludur ve hemen hemen hicbir dille yakindan akraba degildir ArnavutcashqipBolgeBalkanlarEtnisiteArnavutlarKonusan sayisi7 5 milyon 2018 Dil ailesiHint Avrupa Paleo Balkan dilleriArnavutcaDiyalektlerArbresce Arvanitika Geg Tosk Arbanasi IstiryaYazi sistemiLatin Arnavut Alfabesi Resmi durumuResmi dil Arnavutluk Kosova Kuzey MakedonyaTaninmis azinlik dili Italya Karadag Bulgaristan Romanya SirbistanDil kodlariISO 639 1sqISO 639 2alb B sqi T ISO 639 3sqi Bireysel kodlar aae Arberesce aat Arvanitika aln Gheg als ToskArnavutca nin diyalektleriArnavutca nin konusuldugu bolgeler Roma nin 5 yuzyilda Gotlarca yikilmasi sonrasindaki Illirya bolgesindeki Slav isgali sonucu Slav dilleri ile yakinlasan Arnavutcaya 1000 yildan fazla Dogu Roma Bizans yonetimi sonucu Yunanca ve ayrica 432 yil suren Osmanli yonetimi sonucu Turkce ve Arapca kelimeler de girmistir Ancak en cok etkilendigi dil Orta Cag boyunca yonetiminde bulundugu Venedik sebebiyle Latincedir Arnavutca nin fonetik yapisi Almanca Italyanca Rusca Fransizca ve Yunanca nin karisimindan olusan bir yapiya sahiptir Gunumuz modern Arnavutcasinda Latince kokenli sozcuklerin sayisi giderek artmaktadir Modern Arnavutca ulusal Arnavut egitim politikasi geregince Osmanli doneminde Turkce ve Arapcadan gecen sozcuklerden neredeyse tamamen arindirilmistir AlfabeBuyuk harflerA B C C D Dh E E F G Gj H I J K L Ll M N Nj O P Q R Rr S Sh T Th U V X Xh Y Z ZhKucuk harflera b c c d dh e e f g gj h i j k l ll m n nj o p q r rr s sh t th u v x xh y z zhBirkac Arnavutca kelime ve cumleArnavutca konusulan bolgeler Arnavutca TurkceShqiperi Shqiperia Arnavutlukshqiptar Arnavut Kartalin Oglu shqip Arnavutcashqipe shqiponje Kartal Arnavut bayragina verilen isim zemer KalpSi quheni Adiniz ne Si jeni Nasilsiniz Kush jeni ju Kimsiniz Ku je ti Neredesin Si shkojne punet Isleriniz nasil Sa eshte ora Saat kac Sa vjec jeni Kac yasindasiniz nuse gelindhender damatdua seviyorumkerkoj ariyorumuje subuke ekmekfaleminderit tesekkurlerte lutem lutfennene annedjale erkek evlatmoter kiz kardesvella erkek kardesmish etshkolle okulshume mire cok iyimiredita iyi gunlermirembrema iyi aksamlarnaten e mire iyi gecelerA je mire Iyi misin Ku po shkon Nereye gidiyorsun shpejt cabukshi yagmursayilar 1 10 100 1000 nje birdy ikitre uckater dortpese besgjashte altishtate yeditete sekiznente dokuzdhjete onnjeqind yuznjemije binKaynakca Arsivlenmis kopya 3 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2013 Klein Jared Brian Joseph Fritz Matthias 2018 Handbook of Comparative and Historical Indo European Linguistics Walter de Gruyter p 1800 ISBN 9783110542431 24 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2021 Fortson IV Benjamin W 2011 Indo European Language and Culture An Introduction 2nd ed Blackwell Publishing ISBN 978 1 4443 5968 8 24 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2021 Fortson IV Benjamin W 2011 Indo European Language and Culture An Introduction Ingilizce 2 bas Blackwell Publishing ISBN 978 1 4443 5968 8 3 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2021 Dis baglantilarVikisozluk te Arnavutca ile ilgili tanim bulabilirsiniz Arnavutca Turkce Sozluk6 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arnavutca nin kollari28 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi