Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ağustos 2022) () |
Levanten ya da argo tabiri ile Tatlısu Frenki, Osmanlı Devleti içinde özellikle Tanzimat sonrasında büyük liman kentlerinde yoğunlaşan ve ticaretle uğraşan Hristiyanları tanımlamak için kullanılır. En dar tanım olarak da; şu anki Doğu Akdeniz'e kıyısı olan devletlerde yaşayan Osmanlı döneminde yerleşmiş, Fransız-İtalyan kökenli Katoliklerdir. Yerel Hristiyan nüfusundan (Rum, Ermeni, Süryani...) farklıdırlar.
Köken bilimi
Levanten, İtalya'nın doğusundaki Akdeniz toprakları (Doğu Akdeniz) için kullanılan Fransızca bir tabir olan Levant'ten gelir. Anlamı ise "Levantlı" (Doğulu)'dır. İlk olarak Avrupalıların, Doğu'da yaşayan bu Avrupa kökenli insanları küçümsemek için türettiği bir kelimedir. Bu anlamı nedeniyle Levanten tanımı, ilk dönemlerde Levantenler içinde sevilmeyen bir tanımlamadır. Bu olumsuz yan anlam hala yaşamaktadır; Avrupalı gibi görünmeye özenen, züppe tavırlı
Tatlısu Frenki, Osmanlı tarafından Avrupa kökenli yabancılara verilen Frenk isminden gelir. Fransa-Osmanlı ittifakı ve Fransa'ya verilen ilk kapitülasyonlar ile Osmanlı İmparatorluğu'nda faaliyet gösteren Fransız tüccar sayısı çok artar. Bu nedenle herkese Frank (Fransız) sözcüğünden gelen Frenk adı verilir. Örneğin Levantenlerin Osmanlı döneminde şehirlerde yaşadıkları bölgeler genelde Frenk mahalleleridir. Ama yeni gelen ya da sadece iş için ülkede olan Avrupalılar ile ülkeye tamamıyla yerleşen Avrupalıları yani Levantenleri birbirinden ayırmak için Tatlısu Frenki ismi ortaya çıkmıştır.
Tarih
İlk olarak, Doğu Roma İmparatorluğu ve Ceneviz arasındaki denizcilik ve ticaret alanlarındaki iş birliğiyle, başta Galata bölgesi olmak üzere Ceneviz nüfusu Doğu Akdeniz ve Karadeniz kıyılarına yerleşmeye başlar. Anadolu ve Balkanlar'da Doğu Roma'nın yeri alan Osmanlı Devleti'nde bu ittifak yerini bir başka Latin kökenli devlet olan Venedik'e bırakır. Yükselme devrinde ise başka bir ittifak oluşur. 1536 yılında kurulan Fransa-Osmanlı ittifakı ile bu kez Fransız tüccar sınıf, kıyı bölgelerine yerleşmeye başlar. Bu Fransız ve İtalyan nüfus kendi arasında ve kısmen yerel Rum nüfusla karışarak, Klasik Levanten toplumunu oluşturur. Bu dönemdeki en önemli ortak özellik ise toplumun Roma Katolik Kilisesine bağlı olmasıdır.
Sanayileşme sonrası ham madde arayışına geçen Avrupalı devletler, Osmanlı'nın Akdeniz kıyılarındaki nüfus varlıklarını artırırlar. Başta İngilizler olmak üzere diğer Batılı devletlerden de Osmanlıya göçler olur. Örneğin 19. yüzyılda İstanbul'a yerleşen Almanlar, İstanbullu Almanlar ya da Boğaz Almanları adı verilen toplumu oluşturur. Bu yeni nüfuslar da Levanten nüfus ile karışarak Genişletilmiş/Modern Levanten kavramını oluşturur. Yeni göçler, toplumda Protestanlık kökenli mezheplerin de görülmesine yol açar.
-
![image]()
Akdeniz'de Ceneviz nüfuzu -
![image]()
Akdeniz'de Venedik nüfuzu
Dağılım
Türkiye
Ana madde:Türkiye Levantenleri Fransızcaya 1575'te giren Levanten sözcüğünün anlamı Ortadoğulu, Yakındoğulu, Doğu Akdeniz ülkelerinden olandır. Ana Britannica, Levanten’i (Levantin yazılır Lövanten okunur) “Osmanlı döneminde, özellikle Tanzimat sonrasında İstanbul’da ve büyük liman kentlerinde yoğunlaşan ve ticaretle uğraşan, Müslüman olmayan azınlıklar” diye tanımlamaktadır. Levantenler genellikle, deniz ticareti yapan Akdeniz ülkelerinden (Venedik, Genova, Ragusa), ticaret ile uğraşan diğer ülke ve şehirlerden (Amsterdam) ya da Haçlı devletlerinden gelip, çoğunlukla İzmir ve İstanbul'a yerleşmişlerdir.
İzmir sadece bugün değil, geçmişte de Anadolu’nun önemli ticaret ve ihracat merkezlerinden biri olagelmiştir. İzmir’in dünya ticareti açısından yıldızı 17. yüzyılın ortalarına doğru parlamış ve burası belli başlı Avrupa ülkeleriyle Osmanlı İmparatorluğu arasındaki ticaretin en işlek noktalarından biri haline gelmiştir. İzmir Batılı gezginlerin şehirdeki ticari hareketlilikle, çevrenin zenginliğini ve ticaretle uğraşanların ekonomik düzeyinden övgüyle söz ettikleri görülebilmektedir. 18. yüzyılda İzmir pek çok Avrupalı tüccar ve şirketlerini mıknatıs gibi kendisine çekmeye başlamıştır. İzmir'e yerleşen Avrupalı tüccarlar, çerçiler ve aracılarla birlikte doğuya uzanan vadi ve ovalara yayılan bir komisyoncular ve toptancılar ağı da kurmaya başlamışlardı.
İzmir’deki yabancılar birlikte yaşama ve birbirleriyle evlenmeler sonucunda, kendi etnik kökenlerinin özelliklerini yitirmişlerdi. Bu evliliklerin, bazen Rum ve daha seyrek de olsa Ermeni ve Gürcü kızlarıyla gerçekleştirilmesi, Avrupalıların Doğu alışkanlıklarına yakınlaşmalarını sağlamıştı. Bunun yanı sıra Levanten ailelerin hepsinin İzmirli ya da adalı Rum hizmetçileri ve dadıları vardı. Bu durum çocukların yetişme biçiminde etkili olmaktaydı. Bu nedenle Rumca, etnik kökenleri farklı olan Levantenlerin ortak anlaşma lisanı haline gelmiştir.
Mersin (Çamlıbel, Uray) ve Antalya (Konyaaltı)'da önemli nüfusta Levanten bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ www.etymoline.com 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (13.08.2013)
- ^ Hem Doğulu hem Batılı: Levantenler 29 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ayşe HÜR, Taraf (13.08.2013)
- ^ TDK Büyük Türkçe Sözlük-Levanten 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (13.08.2013)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Levantenler haber gazete kitap akademik JSTOR Agustos 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Levanten ya da argo tabiri ile Tatlisu Frenki Osmanli Devleti icinde ozellikle Tanzimat sonrasinda buyuk liman kentlerinde yogunlasan ve ticaretle ugrasan Hristiyanlari tanimlamak icin kullanilir En dar tanim olarak da su anki Dogu Akdeniz e kiyisi olan devletlerde yasayan Osmanli doneminde yerlesmis Fransiz Italyan kokenli Katoliklerdir Yerel Hristiyan nufusundan Rum Ermeni Suryani farklidirlar Tarihi Levanten evleri ve sokaklari Dumlupinar BucaGavrili Kosku Levanten mimar Vafiyedis tarafindan Gavrili ailesi adina yapilmis tarihi kosk Dumlupinar BucaLevanten Konagi Karsiyaka IzmirKoken bilimiLevanten Italya nin dogusundaki Akdeniz topraklari Dogu Akdeniz icin kullanilan Fransizca bir tabir olan Levant ten gelir Anlami ise Levantli Dogulu dir Ilk olarak Avrupalilarin Dogu da yasayan bu Avrupa kokenli insanlari kucumsemek icin turettigi bir kelimedir Bu anlami nedeniyle Levanten tanimi ilk donemlerde Levantenler icinde sevilmeyen bir tanimlamadir Bu olumsuz yan anlam hala yasamaktadir Avrupali gibi gorunmeye ozenen zuppe tavirli Tatlisu Frenki Osmanli tarafindan Avrupa kokenli yabancilara verilen Frenk isminden gelir Fransa Osmanli ittifaki ve Fransa ya verilen ilk kapitulasyonlar ile Osmanli Imparatorlugu nda faaliyet gosteren Fransiz tuccar sayisi cok artar Bu nedenle herkese Frank Fransiz sozcugunden gelen Frenk adi verilir Ornegin Levantenlerin Osmanli doneminde sehirlerde yasadiklari bolgeler genelde Frenk mahalleleridir Ama yeni gelen ya da sadece is icin ulkede olan Avrupalilar ile ulkeye tamamiyla yerlesen Avrupalilari yani Levantenleri birbirinden ayirmak icin Tatlisu Frenki ismi ortaya cikmistir TarihIlk olarak Dogu Roma Imparatorlugu ve Ceneviz arasindaki denizcilik ve ticaret alanlarindaki is birligiyle basta Galata bolgesi olmak uzere Ceneviz nufusu Dogu Akdeniz ve Karadeniz kiyilarina yerlesmeye baslar Anadolu ve Balkanlar da Dogu Roma nin yeri alan Osmanli Devleti nde bu ittifak yerini bir baska Latin kokenli devlet olan Venedik e birakir Yukselme devrinde ise baska bir ittifak olusur 1536 yilinda kurulan Fransa Osmanli ittifaki ile bu kez Fransiz tuccar sinif kiyi bolgelerine yerlesmeye baslar Bu Fransiz ve Italyan nufus kendi arasinda ve kismen yerel Rum nufusla karisarak Klasik Levanten toplumunu olusturur Bu donemdeki en onemli ortak ozellik ise toplumun Roma Katolik Kilisesine bagli olmasidir Sanayilesme sonrasi ham madde arayisina gecen Avrupali devletler Osmanli nin Akdeniz kiyilarindaki nufus varliklarini artirirlar Basta Ingilizler olmak uzere diger Batili devletlerden de Osmanliya gocler olur Ornegin 19 yuzyilda Istanbul a yerlesen Almanlar Istanbullu Almanlar ya da Bogaz Almanlari adi verilen toplumu olusturur Bu yeni nufuslar da Levanten nufus ile karisarak Genisletilmis Modern Levanten kavramini olusturur Yeni gocler toplumda Protestanlik kokenli mezheplerin de gorulmesine yol acar Akdeniz de Ceneviz nufuzu Akdeniz de Venedik nufuzuDagilimTurkiye Ana madde Turkiye Levantenleri Fransizcaya 1575 te giren Levanten sozcugunun anlami Ortadogulu Yakindogulu Dogu Akdeniz ulkelerinden olandir Ana Britannica Levanten i Levantin yazilir Lovanten okunur Osmanli doneminde ozellikle Tanzimat sonrasinda Istanbul da ve buyuk liman kentlerinde yogunlasan ve ticaretle ugrasan Musluman olmayan azinliklar diye tanimlamaktadir Levantenler genellikle deniz ticareti yapan Akdeniz ulkelerinden Venedik Genova Ragusa ticaret ile ugrasan diger ulke ve sehirlerden Amsterdam ya da Hacli devletlerinden gelip cogunlukla Izmir ve Istanbul a yerlesmislerdir Izmir sadece bugun degil gecmiste de Anadolu nun onemli ticaret ve ihracat merkezlerinden biri olagelmistir Izmir in dunya ticareti acisindan yildizi 17 yuzyilin ortalarina dogru parlamis ve burasi belli basli Avrupa ulkeleriyle Osmanli Imparatorlugu arasindaki ticaretin en islek noktalarindan biri haline gelmistir Izmir Batili gezginlerin sehirdeki ticari hareketlilikle cevrenin zenginligini ve ticaretle ugrasanlarin ekonomik duzeyinden ovguyle soz ettikleri gorulebilmektedir 18 yuzyilda Izmir pek cok Avrupali tuccar ve sirketlerini miknatis gibi kendisine cekmeye baslamistir Izmir e yerlesen Avrupali tuccarlar cerciler ve aracilarla birlikte doguya uzanan vadi ve ovalara yayilan bir komisyoncular ve toptancilar agi da kurmaya baslamislardi Izmir deki yabancilar birlikte yasama ve birbirleriyle evlenmeler sonucunda kendi etnik kokenlerinin ozelliklerini yitirmislerdi Bu evliliklerin bazen Rum ve daha seyrek de olsa Ermeni ve Gurcu kizlariyla gerceklestirilmesi Avrupalilarin Dogu aliskanliklarina yakinlasmalarini saglamisti Bunun yani sira Levanten ailelerin hepsinin Izmirli ya da adali Rum hizmetcileri ve dadilari vardi Bu durum cocuklarin yetisme biciminde etkili olmaktaydi Bu nedenle Rumca etnik kokenleri farkli olan Levantenlerin ortak anlasma lisani haline gelmistir Mersin Camlibel Uray ve Antalya Konyaalti da onemli nufusta Levanten bulunmaktadir Kaynakca www etymoline com 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 13 08 2013 Hem Dogulu hem Batili Levantenler 29 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayse HUR Taraf 13 08 2013 TDK Buyuk Turkce Sozluk Levanten 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 13 08 2013